Dat kan volgens sommigen betekenen dat er simpel 2x een broodvermenigvuldiging heeft plaatsgevonden.

Transcriptie

1 Protestantse wijkgemeente Zoetermeer-Noord LITURGIE A KOMEN Lied voor de dienst 992: 1, 2, 3 (Wat vraagt de Heer nog meer van ons...) Welkom Aanvangslied: Lied 992: 4 (Het is de Geest...) Moment van stilte Begroeting en bemoediging Psalm van de Zondag: Lied 139: 1 (Heer die mij ziet zoals ik ben) Kyrie gesproken Gloria: 305: 1, 2, 3 (Alle eer en alle glorie) WOORD Gebed om licht van de Geest Moment met de kinderen als je deelt dan is dát vrede Lied met de kinderen Lied 397 (Vrede gaat van hand tot hand) Bijbellezing II Koningen 4: Lied 806: 1 (Zomaar te gaan met een stok in je hand) Voorafgaand aan de evangelielezing: In Marcus staan twee verhalen over de broodvermenigvuldiging. In het eerste geval zijn er 5000 mensen gevoed, en blijven 12 manden met brood over. In het tweede geval, dat we vanmorgen lezen, gaat het over 4000 mensen, en blijven er 7 korven met stukjes brood over. De verhalen lijken sterk op elkaar. Dat kan volgens sommigen betekenen dat er simpel 2x een broodvermenigvuldiging heeft plaatsgevonden. Volgens anderen zegt de herhaling van zo n gebeuren iets over de reikwijdte van het evangelie. De éne keer zou je kunnen stellen dat deze plaatsvindt in Israël en dat het erom gaat dat het evangelie het volk Israël bereikt, vandaar 12 manden. De tweede zou plaats hebben gevonden buiten Israël en dan gaat die tweede over het voeden van heel de wereld waarvoor 7 wereldsteden staan. En dan zou Jezus dát bedoelen als hij zijn leerlingen vraagt wat die twee keer broodvermenigvuldiging betekent. Maar ze hebben het niet door. Er zit echter een zwaktepunt in deze benadering. Het is een knap ingewikkelde constructie om die boodschap in twee sterk gelijkende verhalen te verpakken. Er had ook eenvoudig kunnen staan: en opnieuw brak Jezus brood voor 4000 mensen Maar nee, er staat uitgebreid dat Jezus dankzegde en zegende. 1

2 Daarbij komt nog wat anders: na de tweede broodvermenigvuldiging waarschuwt Jezus zijn leerlingen voor het zuurdesem van de farizeeërs en voor het zuurdesem van Herodes. Menig bijbeluitlegger leest dit als een soort verdwaalde passage die er per ongeluk later in terecht is gekomen. Maar dat is mij te makkelijk. Juist dat gedeelte heeft mij uitgedaagd. Zonder dat ik nu durf te zeggen dat ik weet wat Jezus bedoelt met zuurdesem. Ik spreek een vermoeden uit. Tegelijk zeg ik het met aarzeling. De leerlingen hebben niet door wat er met de broden wordt bedoeld. Marcus vond het nodig om dat aan de jongste gemeente zó op te schrijven. Waarschuwde hij ervoor niet al te snel te denken dat we weten wat Jezus heeft bedoeld? Als dat zo is, zou ik het dan door kunnen hebben? Het is een zoekend tasten naar het geheim van het brood en daarmee het geheim van de broden. Lezen we zo het evangelie... Bijbellezing Marcus 8: 1-21 Lied 806: 2, 3 (Zomaar te gaan, wordt het leven of dood) Preek Gemeente van de Heer zusters en broeders, We vieren als gemeente de maaltijd van de Heer. Met stukjes brood. Brood van alledag. Met daarbij wat druivensap of wijn. Het is eigenlijk niets bijzonders. Niets heiligs, niets aparts. En tegelijk is het alles voor ons. Het is kwetsbaar brood. Kwetsbaar drinken. Het is niet doorslaggevend voor wie niet gelooft. Het is zelfs vaak niet doorslaggevend voor wie wél gelooft. Met andere woorden: het dwingt ons niet om te geloven. Toch maakt dat de kerk niet uit. We blijven dat stukje brood breken. We blijven ruimhartig delen. En altijd weer moet er over blijven. Niet omdat dat ergens staat voorgeschreven. 2

3 Niet omdat iemand dat ons oplegt. Maar onze ziel wéét, dat er over moet blijven. Straks als we allen genoeg hebben gehad moet er nog meer dan genoeg zijn op de tafel. Zichtbaar voor een ieder. Bereikbaar voor elk van ons. Of we nu met 4000 of 5000 zijn of met 200 of met nog veel minder. Of de kerk nu groeit of krimpt. We blijven ruimhartig uitdelen. En na afloop is er ruimschoots over. We delen brood. Stukjes brood die ons niet dwingen te geloven. Stukjes brood waar onze ziel bij op-ademt. Maar of we het dan wéten? Wéten we dan wat we doen? Kúnnen we er dan wat mee, als we in de stress schieten omdat de kerk krimpt? Begrijpen we het brood als ons leven tegen een grens oploopt? Als we krachten verliezen, geliefden verliezen, het leven verliezen? Kúnnen we het dan wel begrijpen wat er gebeurt met het brood? [ ] Soms kunnen we daar wel naar verlangen. Dat het ons als gelovige helemaal helder is. Dat we iets te zien of te horen krijgen dat ons geloof onomstotelijk maakt. Dat we iets meemaken dat ons geloof, dat onze God onweersprekelijk maakt. Iets dat dwingend zegt: zo zit het met Geest en ziel. Iets dat niet te weerleggen is. Zodat we de rest van ons leven kunnen zeggen, juist bij storm en tegenslag: Ja, maar toen, toen hebben we iets meegemaakt dat onomstotelijk is. Toen, toen hebben we iets gezien dat door niets ons wordt ontnomen. Ooit wísten wij het, wisten we zeker, konden we het allemaal uitleggen. En dus hoeven we nu niet te twijfelen, in het oog van de storm. Mogelijk is het dát verlangen dat doorklinkt in de roep van de farizeeërs om een teken. Een teken uit de hemel. Jezus zucht ervan maar zijn woorden gaan verder. Zo ver dat hij dit verlangen zelfs vervloekt. Amen zeg ik u: als aan deze generatie een teken wordt gegeven! Dan denk ik dat er meer speelt dan alleen maar een verzuchten. Wat Jezus doet bij genezingen noemt Marcus consequent krachten. 3

4 Kennelijk is dat voor de farizeeërs niet genoeg. Zij vragen niet om een kracht, maar een teken. Maar ze doen dat met een apart woord binnen Marcus. Het lijkt erop dat ze verlangen naar iets speciaals, niet naar meer, maar naar iets dat meer bijzonder is. Ze lijken te vragen dat hen overtuigt, dat onomstotelijk is. En, schrijft Marcus er fijntjes bij: ze komen daarvoor naar buiten. Is dat: weg van de anderen? Dan is het ook een speciaal teken dat ook alléén voor de specialisten is. Niet voor iedereen. Niet voor de gewone man of vrouw. Een teken dat alleen aan de ingewijden wordt getoond. Ik vermoed dat Jezus waarschuwt voor dít zuur-desem. Als je verzuurt, en denkt dat de hemelse krachten alleen maar hemels zijn als ze schaars zijn, en je er dus ook zuinig mee moet omgaan. Dat deel je niet, maar dat berg je op, dat houd je voor jezelf. Toen heb ik teruggebladerd, op zoek naar Herodes, omdat Jezus het ook heeft over het zuurdesem van Herodes. En ik zag Herodes precies dát doen met Johannes de Doper. Die zette hij gevangen om hem te beschermen. Want Herodes besefte dat Johannes een rechtvaardig en heilig man was, zo vertelt Marcus in de aanloop naar de eerste broodvermenigvuldiging. En Herodes werd geraakt door de boodschap van Johannes én hoorde hem graag. Dus stopte hij hem in een doosje: een cel onder zijn burcht. Jezus waarschuwt zijn leerlingen ervoor te verlangen naar een onomstotelijk, speciaal hemels teken. Ik hoor Jezus hier zijn leerlingen iets anders leren: vertrouwen dat hemel dichterbij is dan we vaak denken. Dat hemel en aarde elkaar raken in zoiets kleins als een stukje brood. Brood dat kan en wil en mag worden gedeeld. Brood dat voor iedereen is bestemd. Niet voor specialisten, supergelovigen of andere bijzondere mensen, maar voor elk mens. [...] We vieren de maaltijd van de Heer. Ook al begrijpen we er niet zoveel van. Ook al is wat we delen klein, breekbaar, en overtuigt het niet dwingend. We leven als gemeente van iets dat niet onomstotelijk is. Onze maaltijd viering is niet te groot voor wat klein is in de ogen van economie, politiek en macht. We zijn een gemeente die niet te hoog is voor wie niet meetelt. 4

5 Muziek Een gemeente voor wie de woestijn niet te ruig is om uit te delen wat we hebben. Een gemeente die leeft op de adem van God. Die adem, die vermenigvuldigt fluisterstil dat, waar de ziel van leeft. Amen. ANTWOORD Lied 975: 4 (Jezus roept ons tot zijn tafel) Voorbeden, Stil gebed (mededelingen en) Gaven de kinderen komen terug. TAFEL Moment van stilte; nodiging; Tafelgebed: Gij louter licht (Dienstboek nr.28, pp 297v) gezamenlijk gebeden Onze Vader Vredesgroet Uitdelingswoorden Maaltijdviering ondertussen zingen we: lied 646: 1, 2, 3, 4 verdeeld over de viering (De Heer is onze reisgenoot) Dankzegging GAAN Lied Lied 424: 1, 2, 3 (Verzadigd de honger v: gesproken tekst, allen acclamatie gezongen) Zegen beantwoord met driemaal amen Lied 424: 4, 5, 6 5