Tip Leg geen jaarrekening neer vooraleer de fiscale wandeling rond is. Hoe de rubriek «Diensten en diverse goederen» verder onderverdelen?

Transcriptie

1 Creatief Boekhouden Eenzelfde situatie, maar u bebt het vorig boekjaar al volledig afgesloten Hier ligt bet veel moeilijker. Eerst kunt u nagaan of het wel degelijk om zekere en vaststaande schulden gaat. i}ià.~~.:. ':; ~:'.. \:' ~... '-.,,:""-".., :, );',:~~~i ~.,:;.:.,,::~..-; ',.:'\:::\\~:~;;;:.. :,;:\~;... :.:>;:':. ~~;;igg" : ;:::.. ~-:' < :.\i_ ~ :'~>-.:' Indien dit inderdaad zo is en u wilt alle risico op fiscale problemen vermijden, dan zit er niets anders OP dan bij de controle in kwestie een aanpassing van de ingediende aangifte te vragen. Bij een dossier in de personenbelasting gaat dit zonder veel procedureregels. Gaat het om een vennootschnpsdossier, dan impliceert dit bovendien een rechtzetting door de algemene vergadering, gevolgd door het neerleggen van een verbeterde jaarrekening. Let op! Volgens de huidige rechtspraak is deze verbeterde jaarrekening echter niet tegenstelbaar aan de fiscus. Tip Leg geen jaarrekening neer vooraleer de fiscale wandeling rond is. Hoe de rubriek «Diensten en diverse goederen» verder onderverdelen? o '".. 0"".,'.'.. ::\;::~::: ":-. i',.. ", ;,.:,..,::.,":.:' :"- Op de 61-rekeningen worden de kosten geboekt die verbonden zijn met dienstverlening of levering van goederen door derden, in het kader van de bedrijfsuitoefening. De onderneming bepaalt zelf hoe ze deze rubriek verder indeelt, bijvoarbeeld een onderverdeling van de kosten naar hun aard of eenfunctionele indeung. De boekhoudregel geving betreffende de dubbele boekhouding in het kotholiek onderwijs voorziet wel een verdere indeling van de 61-rekeningen, een goed voorbeeld dat wellicht inspirerend kan werken. Definitie van de rubriek «Diensten en diverse goederen,. In artikel 96 van het Koninklijk Besluit tot uitvoering van hel Wetboek van Vennootschappen, wotdt de inhoud van de rubriek «11. B. Diensten en diverse goederen» van de resultatenrekening als volgt gedefinieetd : «Na aftrek van de in de handel toegestane kortingen en van de belasting over de toegevoegde waarde, voor zover deze aftrekbaar is, wotden onder die post opgenomen de kosten verbonden met de dienstverlening of de levering van goederen door derden in het kader van de bedrijfsuitoefening, tenzij deze kosten onder rubrieken A of C [met andere woorden op de rekeningen 60 of 62) moeten worden geboekt Worden eveneens onder deze post opgenomen, de vergoedingen van uitzendkrachten en ter beschikking van de vennootschap gestelde personen evenals, de rechtstreekse en onrechtstreekse bezoldigingen en pensioenen van bestuurders, zaakvoerders en werkende vennoten, die niet worden toegekend uit hoofde van een arbeidsovereenkomst» MAR De minimumindeling van bet algemeen rekeningensleisel voorziet volgende rekeningen: 6 L Diensten en diverse 617 Uitzendkrachten en personen ter beschikking gesteld van de onderneming 618 Bezoldigingen, premies voor buitenwettelijke verzekeringen, oudetdoms- en overlevingspensioenen van bestuurders, zaakvoerders en werkende vennoten, die niet wotden toegekend uit hoofde van een arbeidsovereenkomst 24 november - 7 december 2005 Kluwer 2217

2 Regelgeving betreffende de dubbele boekhouding in bet katholiek onderwijs Hier wordt de rekening «Diensten en diverse goederen» verder onderverdeeld ais volgt : 610 Huurlasten 6100 Huur 6101 Erfpacht- en opstalvergoeding 6102 Gebruiksvergoeding 6109 Overige Onderhoud. en herstelling Terreinen Gebouwen Installaties, machines en uitrusting Meubilair Rollend materieel Kantooruitrusting Overige o 612 Nutsvoorzieningen 6120 Water 6121 Elektriciteit 6122 Gas 6123 Stookolie 6 I 29 Overige 613 Administratiekosten 6130 Communicatiekosten 6131 Kantoorkosten 6139 Overige administratiekosten 614 Verzekeringen 6140 Persoonsgebonden verzekeringen 6141 Verzekering onroerende en roerende goederen Gereedschappen en materialen Gereedschappen Didactisch materiaal Bibliotheek. mediatheek, open leercentrum... Schoolbehoeften Overige gereedschappen en materialen 616 Overige leveringen en diensten 6160 Dienstverlenende organismen 6161 Erelonen, honoraria en pres~tievergoedingen 6162 Naseboling 6163 Veq>laatsingen personeel 6164 Leerlingenvervoer 6165 Veiligheid en EHBO 6166 Catering 6167 Pnbliciteit en representatie 6168 Feestelijkheden 6169 Overige 617 Uitzendkrachten en ter beschikking gestelde personen 618 Bezoldigingen en extra-iegale premies uitgekeerd aan besruurders. niet in het kader van een arbeidsovereenkomst 619 Kosten van leerlingenactiviteiten o 2218 Kluwer 24 november - 7 december 2005

3

4

5 J.J~ Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat BRUSSEL VSKO-model voor dubbele boekhouding in het katholiek onderwijs HOOFDSTUK 1- TOEPASSINGSGEBIED Artikel 1 Onderhavig model legt alle verplichtingen vast bedoeld in Art. X.5. 1 van Hoofdstuk X, Afdeling 111 van Onderwijsdecreet XV. Artikel 2 Onder schoolbestuur wordt verstaan de vzw schoolbestuur of de vzw inrichtende macht die één of meer instellingen van katholiek basisonderwijs, secundair onderwijs, volwassenenonderwijs of internaten beheert. Artikel 3 Onderhavig model is bedoeld voor schoolbesturen die voldoen aan ten minste twee van de drie criteria vermeld in Art van de wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen. Schoolbesturen die niet aan de in het vorige lid genoemde criteria voldoen, kunnen beslissen op vrijwillige basis onderhavig model na te leven. HOOFDSTUK 11 - BOEKHOUDING EN JAARREKENING Artikel 4 Het boekjaar vangt aan op 1 januari en eindigt op 31 december van elk kalenderjaar. ArtikelS De dubbele boekhouding omvat, rekening houdend met de aard en de omvang van de instellingen, alle verrichtingen, bezittingen en schulden, rechten en verplichtingen van welke aard ook, betreffende de door de subsidiërende overheid verstrekte toelagen en de eigen middelen van elk_schoolbestuur. Artikel 6 Elke boekhouding wordt door middel van een stelsel van boeken en rekeningen gevoerd met inachtneming van de gebruikelijke regels van het dubbel boekhouden.

6 VSKO-model DBH KO Basistekst - 2 Alle verrichtingen worden zonder uitstel, getrouw, volledig en naar tijdsorde ingeschreven in een opgesplitst dagboek of in een hulpdagboek, al dan niet gesplitst in bijzondere hulpdagboeken. Ze worden methodisch ingeschreven in of overgebracht naar de rekeningen waarop ze betrekking hebben. Voor gezamenlijke mutaties die in de loop van de periode in het ongesplitste hulpdagboek of in de bijzondere hulpdagboeken zijn geregistreerd, wordt ten minste eens per kwartaal een centralisatie uitgevoerd. De in het vorige lid bedoelde recapitulatie omvat, hetzij het totaal van de boekingen in de gezamenlijke hulpdagboeken, uitgesplitst volgens de betrokken hoofd reken ingen die in het rekeningenstelsel van het schoolbestuur voorkomen, hetzij het totaal van de boekingen in elk van de hulpdagboeken, wanneer een boekhouding wordt gevoerd waarbij de aantekening tegelijk in de hulpdagboeken en op de betrokken rekeningen geschiedt. De rekeningen worden ondergebracht in een voor het schoolbestuur passend rekeningenstelsel, rekening houdend met de aard en de omvang van de activiteiten en in overeenstemming met de minimumindeling van het rekeningenstelsel, zoals weergegeven in Bijlage 5. Het schoolbestuur kan de rekeningen van de minimumindeling van het rekeningenstelsel die voor het schoolbestuur niet dienstig zijn, weglaten. Artikel 7 Elke boeking geschiedt aan de hand van een gedagtekend verantwoordingsstuk, waarnaar zij moet verwijzen. Voor verrichtingen van verkoop en dienstverlening in het klein kan de boeking geschieden door middel van een dagelijkse, gezamenlijke inschrijving. De verantwoordingsstukken worden methodisch opgeborgen en tien jaar bewaard, in origineel of in afschrift. Stukken die niet strekken tot bewijs tegenover derden, worden drie jaar bewaard. ArtikelS 1 De boeken worden naar tijdsorde bijgehouden, zonder enig wit vak of enige weglating. In geval van correctie moet het oorspronkelijk geschrevene leesbaar blijven. 2 Het schoolbestuur moet zijn boeken bewaren gedurende tien jaar, te rekenen van de eerste januari van het jaar dat op de afsluiting volgt. Artikel 9 Elk schoolbestuur verricht omzichtig en te goeder trouw, op het einde van elk boekjaar, de nodige opnemingen, verificaties, onderzoekingen en waarderingen om de inventarisatie op te maken van alle bezittingen, vorderingen, schulden en verplichtingen van welke aard ook, die betrekking hebben op de activiteiten, alsook van het eigen vermogen. Deze inventaris wordt ingericht overeenkomstig het rekeningenstelsel van het schoolbestuur. Nadat de rekeningen in overeenstemming zijn gebracht met de gegevens van de inventaris, worden ze op het einde van ieder boekjaar samengevat en beschreven in een staat, zijnde de jaarrekening. De jaarrekening en de inventarisstukken waarop zij steunt, worden overgenomen in een inventarisboek. De stukken die wegens hun omvang bezwaarlijk kunnen worden overgenomen, worden in dat boek samengevat en erbij gevoegd.

7 HOOFDSTUK 111- VORM EN INHOUD VAN DE JAARREKENING Artikel 10 VSKO-model DBH KO Basistekst - 3 De jaarrekening wordt opgesteld overeenkomstig de bepalingen van onderhavig model. Ze omvat de balans, de resultatenrekening en de toelichting. Deze documenten vormen één geheel. De posten van de jaarrekening worden in euro, zonder decimalen, uitgedrukt. Artikel 11 De jaarrekening moet een getrouw beeld geven van het vermogen, de financiële positie en het resultaat van het schoolbestuur. Zij moet duidelijk worden opgesteld en stelselmatig weergeven: enerzijds, de aard en het bedrag, op de dag waarop het boekjaar wordt afgesloten, van de bezittingen en rechten, van de schulden en verplichtingen evenals van het eigen vermogen, en anderzijds, voor het op die dag afgesloten boekjaar, de aard en het bedrag van de kosten en de opbrengsten. Wanneer de toepassing van de bepalingen van onderhavig model niet volstaat om hieraan te voldoen, moeten aanvullende inlichtingen worden verstrekt in de toelichting. Artikel 12 Compensatie tussen tegoeden en schulden, tussen rechten en verplichtingen en tussen kosten en opbrengsten is verboden, behalve in de gevallen waarin onderhavig model voorziet. Artikel 13 De balans wordt opgesteld na toewijzing van het saldo van de resultatenrekening en van het overgedragen resultaat. Artikel 14 1 Het rekeningenstelsel moet zodanig worden opgevat of aangepast dat de balans en de resultatenrekening zonder toevoeging of weglating voortvloeien uit de balans van de desbetreffende rekeningen, nadat deze in overeenstemming zijn gebracht met de inventaris. 2 In de toelichting worden per soort vermeld de rechten en verplichtingen die niet in de balans voorkomen en die het vermogen, de financiële positie of het resultaat van het schoolbestuur aanmerkelijk kunnen beïnvloeden. Belangrijke rechten en verplichtingen, die niet kunnen worden becijferd, worden op passende wijze vermeid in de toelichting. HOOFDSTUK IV - WAARDERINGSREGELS AFDELING I - ALGEMENE PRINCIPES Artikel 15 1 Elk schoolbestuur bepaalt de regels die, met nakoming van de bepalingen van dit hoofdstuk, doch rekening houdend met zijn eigen kenmerken, gelden voor de waardering van de inventaris en, onder

8 VSKO-model DBH KO Basistekst - 4 =:..;;.;...:-; ~~~~-~ meer, voor de vorming en de aanpassing van afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico's en kosten evenals voor de herwaarderingen_ Deze regels worden bepaald door het bestuursorgaan van het schoolbestuur en vastgelegd in het inventarisboek_ Ze worden samengevat in de toelichting. Deze samenvatting moet voldoende nauwkeurig zijn zodat inzicht wordt verkregen in de toegepaste waarderingsmethoden. Onverminderd de toepassing van 2 wordt er bij de vaststelling en toepassing van de waarderingsregels van uitgegaan dat het schoolbestuur zijn activiteiten zal voortzetten. 2 Indien één van de instellingen die beheerd worden door het schoolbestuur, besluit haar activiteiten of een belangrijk deel ervan stop te zetten of indien, in tegenstelling met het bepaalde in 1, er niet meer kan van worden uitgegaan dat het schoolbestuur zijn activiteiten zal voortzetten, worden de waarderingsregels dienovereenkomstig aangepast en geldt in het bijzonder het volgende: a) voor de vaste en de viollende activa moet zo nodig tot aanvullende afschrijvingen ofwaardeverminderingen worden overgegaan om de boekwaarde terug te brengen tot de vermoedelijke realisatiewaarde; b) een voorziening moet worden gevormd voor de kosten die verbonden zijn aan de beëindiging van de werkzaamheden. Artikel 16 Indien in uitzonderingsgevallen blijkt dat de toepassing van een in dit hoofdstuk bedoelde waarderingsregel niet leidt tot een getrouw beeld, moet daarvan afgeweken worden teneinde hieraan te voldoen. Dergelijke afwijking wordt in de toelichting vermeld en verantwoord. De geraamde invloed ervan op het vermogen, de financiële positie en het resultaat wordt vermeld in de toelichting bij de jaarrekening over het boekjaar waarin de afwijkende waarderingsregel voor het eerst wordt toegepast. Artikel 17 De waarderingsregels bedoeld in Artikel 15 1 moeten van het ene boekjaar op het andere identiek blijven en stelselmatig worden toegepast. Ze worden evenwel gewijzigd wanneer, onder meer uit hoofde van belangrijke veranderingen in de activiteiten van het schoolbestuur, in de structuur van het vermogen of in de economische dan wel technologische omstandigheden, de vroeger gevolgde waarderingsregels niet langer beantwoorden aan het getrouw beeld. Het tweede lid van Artikel 16 is van toepassing op deze wijzigingen. Artikel 18 Elk bestanddeel van de balans wordt afzonderlijk gewaardeerd. Artikel 19 De waarderingen moeten voldoen aan de eisen van voorzichtigheid, oprechtheid en goede trouw. Artikel 20 1 Er moet rekening worden gehouden met alle voorzienbare risico's, mogelijke verliezen en ontwaardingen, ontstaan tijdens het boekjaar waarop de jaarrekening betrekking heeft of tijdens voorgaande boekjaren, zelfs indien deze risico's, verliezen of ontwaardingen slechts gekend zijn tussen de balansdatum en het ogenblik waarop de jaarrekening door het bestuursorgaan van het schoolbestuur wordt opgesteld. In de gevallen waarin, bij gebreke aan objectieve beoordelingscriteria, de waardering van de

9 VSKO-model DBH KO Basistekst ~~~~~---~=..:..:...:..:. voorzienbare risico's, de mogelijke verliezen en de ontwaardingen onvermijdelijk aleatoir is, wordt hiervoor geen voorziening aangelegd, maar wordt van het risico louter melding gemaakt in de toelichting. 2 Er moet rekening worden gehouden met de kosten en de opbrengsten die betrekking hebben op het boekjaar of op voorgaande boekjaren, ongeacht de dag waarop deze kosten en opbrengsten worden betaald of geïnd, behalve indien de effectieve inning van deze opbrengsten onzeker is. Ten laste van het boekjaar moeten onder meer worden geboekt: de bezoldigingen, uitkeringen en andere sociale voordelen die in de loop van een volgend boekjaar zullen worden betaald voor diensten die tijdens het boekjaar of tijdens vorige boekjaren zijn verricht. Wanneer de opbrengsten of de kosten in belangrijke mate worden beïnvloed door opbrengsten of kosten die aan een ander boekjaar moeten worden toegerekend, wordt daarvan melding gemaakt in de toelichting. AFDELING 11- AANSCHAFFINGSWAARDE: BEGINSELEN EN UITZONDERINGEN Artikel 21 Behoudens andersluidende bepalingen wordt elk actiefbestanddeel gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde en voor dat bedrag in de balans opgenomen, onder aftrek van de desbetreffende afschrijvingen en waardeverminderingen. Onder aanschaffingswaarde wordt verstaan: hetzij de aanschaffingsprijs, hetzij de vervaardigingsprijs, hetzij de inbrengwaarde, zoals deze hierna worden bepaald. Artikel 22 De aanschaffingsprijs omvat, naast de aankoopprijs, de bijkomende kosten zoals niet-terugbetaalbare belastingen en vervoerkosten. Artikel 23 De vervaardigingsprijs omvat naast de aanschaffingskosten van de grondstoffen, de verbruiksgoederen en de hulpstoffen, de productiekosten die rechtstreeks aan het individuele product of aan de productengroep toerekenbaar zijn evenals het evenredig deel van de productiekosten die slechts onrechtstreeks aan het individuele product of aan de productengroep toerekenbaar zijn, voor zover deze kosten op de normale productieperiode betrekking hebben. Het staat het schoolbestuur echter vrij deze onrechtstreekse productiekosten niet geheel of gedeeltelijk in de vervaardigingsprijs op te nemen; in geval van deze mogelijkheid gebruik wordt gemaakt, wordt dit in de toelichting vermeld. In de aanschaffingswaarde van immateriële en materiële vaste activa mag de rente op vreemd vermogen dat wordt gebruikt voor hun financiering worden opgenomen, doch slechts voor zover zij betrekking heeft op de periode welke de bedrijfsklaarheid van deze vaste activa voorafgaat. Desgevallend wordt hiervan melding gemaakt in de waarderingsregels bij de toelichting. Artikel 24 De inbrengwaarde stemt overeen met de bedongen waarde van de inbreng. In geval van bestemming voor of inbreng in een schoolbestuur moet onder inbrengwaarde worden verstaan de waarde van de goederen bij de inbreng of de bestemming. De inbrengwaarde mag niet hoger zijn dan de prijs die op het ogenblik van de inbreng of de bestemming voor de aankoop van de betrokken goederen op de markt zou moeten worden betaald. In de waarderingsregels dient omstandig te worden toegelicht hoe de inbrengwaarde werd vastgesteld. Artikel 25 1 De gebruiksrechten betreffende materiële vaste activa waarover het schoolbestuur beschikt op grond van leasing of soortgelijke rechten, worden onder de activa opgenomen voor het gedeelte van de

10 VSKO-model DBH KO Basistekst - 6 volgens de overeenkomst te storten termijnen, dat strekt tot de wedersamenstelling van de kapitaalwaarde van het goed waarop de overeenkomst betrekking heeft. De overeenkomstige verplichtingen aan de passiefzijde worden ieder jaar gewaardeerd ten belope van het gedeelte der in de volgende boekjaren te storten termijnen, dat strekt tot de wedersamenstelling van de kapitaalwaarde van het goed waarop de overeenkomst betrekking heeft. 21n afwijking van de bepalingen van 1 worden de gebruiksrechten betreffende materiële vaste activa waarover het schoolbestuur beschikt op grond van erfpacht of opstalrecht, onder de activa opgenomen, ongeacht er al dan niet een integrale wedersamenstelling is van de kapitaalwaarde. De som van de nog te verrichten contractueel vastgelegde stortingen wordt onder de schulden opgenomen. 3 Wat de goederen betreft die worden verkregen tegen betaling van een lijfrente: 1 0 wordt onder aanschaffingswaarde verstaan het kapitaal dat op het ogenblik van de aanschaffing nodig is om de rente te betalen, in voorkomend geval verhoogd met het bedrag dat bij de aanschaffing werd betaald en met de kosten; 2 0 wordt een voorziening gevormd ten belope van het bedrag van het hiervoorgenoemde kapitaal; deze voorziening wordt jaarlijks aangepast. Artikel 26 In afwijking van anders luidende bepalingen mogen het klein materieel en de voorraden,die bestendig worden hernieuwd en waarvan de aanschaffingswaarde te verwaarlozen is in verhouding tot het balanstotaal, op het actief worden opgenomen voor een vast bedrag indien de hoeveelheid, de waarde en de samenstelling ervan niet aanmerkelijk veranderen van het ene boekjaar tot het andere. In dit geval wordt de prijs voor de hernieuwing van deze bestanddelen opgenomen onder de werkingskosten. AFDELING AFSCHRIJVINGEN EN WAARDEVERMINDERINGEN Artikel 27 Onder afschrijvingen verstaat men de bedragen ten laste van de resultatenrekening genomen, met betrekking tot de immateriële en materiële vaste activa waarvan de gebruiksduur beperkt is, teneinde het bedrag van de eventueel geherwaardeerde aanschaffingskosten van deze vaste activa te spreiden over hun waarschijnlijke nutligheids- of gebruiksduur. Onder waardeverminderingen verstaat men correcties, andere dan die vermeld in het vorige lid, op de aanschaffingswaarde van de actiefbestandde!en, om rekening te houden met a! dan niet als definitief aan te merken ontwaardingen bij het afsluiten van het boekjaar. De gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen worden afgetrokken van de actiefposten waarop ze betrekking hebben. Artikel 28 1 De afschrijvingen en de waardeverminderingen moeten voldoen aan de eisen van voorzichtigheid, oprechtheid en goede trouw. 2 De afschrijvingen en de waardeverminderingen zijn specifiek voor de actiefbestanddelen waarop ze betrekking hebben. Voor actiefbestanddelen met volkomen identieke technische of juridische kenmerken mogen echter globale afschrijvingen of waardeverminderingen geacteerd worden. 3 De afschrijvingen en de waardeverminderingen moeten stelselmatig worden gevormd volgens door het bestuursorgaan vastgelegde methoden. Ze mogen niet afhangen van het resultaat van het boekjaar.

11 VSKO-model DBH KO Basistekst - 7 '"'"--'"".~ :;::..;;.;;,.;;.,;...:..;. 4 De geboekte waardeverminderingen mogen niet worden gehandhaafd in die mate waarin ze op het einde van het boekjaar hoger zijn dan wat vereist is volgens een actuele beoordeling, conform de eisen waarvan sprake in 1. AFDELING IV - VOORZIENINGEN Artikel 29 De voorzieningen voor risico's en kosten beogen naar hun aard duidelijk omschreven verliezen of kosten te dekken, die op de balansdatum waarschijnlijk of zeker zijn, doch waarvan het bedrag niet vaststaat. Voorzieningen mogen niet worden gebruikt voor waardecorrecties op activa. Artikel 30 1 De voorzieningen voor risico's en kosten moeten voldoen aan de eisen van voorzichtigheid, oprechtheid en goede trouw. 2 De voorzieningen voor risico's en kosten worden geïndividualiseerd naar gelang van de risico's en kosten met dezelfde aard die ze moeten dekken. 3 De voorzieningen voor risico's en kosten moeten stelselmatig worden gevormd volgens de door het bestuursorgaan vastgelegde methoden. Ze mogen niet afhangen van het resultaat van het boekjaar. 4 De geboekte voorzieningen voor risico's en kosten mogen niet worden gehandhaafd in die mate waarin ze op het einde van het boekjaar hoger zijn dan wat vereist is volgens een actuele beoordeling, conform de eisen waarvan sprake in 1. AFDELING V - HERWAARDERINGSMEERWAARDEN Artikel 31 1 Materiële vaste activa kunnen geherwaardeerd worden wanneer blijkt dat de marktwaarde op een duurzame wijze hoger zou liggen dan de boekwaarde. Deze correctie wordt geboekt tegenover de rubriek herwaarderingsmeerwaarden op de passiefzijde van de balans. Deze herwaarderingsmeerwaarden worden afgeschreven over de resterende levensduur van het actiefbestanddeel. Bij een latere waardevermindering mag de herwaarderingsmeerwaarde worden afgeboekt tot beloop van het nog niet afgeschreven gedeelte van de meerwaarde. 2 De herwaarderingsmeerwaarden zijn specifiek voor de actiefbestanddelen waarop ze betrekking hebben. Voor actiefbestanddelen met volkomen identieke technische of juridische kenmerken mogen echter globale herwaarderingen geacteerd worden. AFDELING VI - BIJZONDERE REGELS ONDERAFDELING I-IMMATERIËLE EN MATERIËLE VASTE ACTIVA Artikel 32 1 Voor materiële en immateriële vaste activa met een beperkte gebruiksduur wordt overgegaan tot passende afschrijvingen volgens een overeenkomstig Artikel 15 opgesteld plan.

12 VSKO-model DBH KO Basistekst De normaal gangbare lineaire percentages zijn de volgende: Software Gebouwen Overige zakelijke rechten op onroerende goederen Onroerende goederen door bestemming Inrichting van de gebouwen Machines, installaties Voorlopige paviljoenen en containerlokalen Meubilair en materieel Rollend materieel Informatica-materieel en -meubilair % 3% 3% 5% 3% 10-20% 10 % 10% 20% 20-33% Indien afgeweken wordt van deze percentages om rekening te houden met een andere waarschijnlijke nuttigheids- of gebruiksduur, wordt dit verantwoord in de toelichting. 3 De afschrijvingen voor de inrichting van gehuurde gebouwen of voor gebouwen waarover het schoolbestuur beschikt op grond van erfpacht of opstalrecht, worden gespreid over de resterende tijdsduur van het contract, of over een kortere termijn indien de economische levensduur van het actief korter is dan de resterende looptijd van het contract. 4 De afschrijvingen voor de vaste activa in leasing worden gespreid over dezelfde duur als deze die toegepast wordt voor een overeenkomstig materieel vast activum in eigendom. Artikel 33 1 Voor de immateriële en materiële vaste activa wordt overgegaan tot aanvullende of uitzonderlijke afschrijvingen wanneer, ingevolge hun technische ontwaarding of wegens de wijziging van economische of technologische omstandigheden, hun boekhoudkundige waarde hoger is dan hun gebruikswaarde voor het schoolbestuur. 2 De afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa met beperkte gebruiksduur mogen slechts worden teruggenomen, wanneer blijkt dat het daarvoren toegepaste afschrijvingsplan wegens gewijzigde economische of technologische omstandigheden, een te snelle afschrijving tot gevolg heeft gehad. 3 De aanvullende of uitzonderlijke afschrijvingen die niet langer verantwoord blijken, moeten worden teruggenomen ten belope van het surplus ten opzichte van de overeenkomstig het eerste lid geplande afschrijvingen. Artikel 34 Voor materiële en immateriële vaste activa waarvan de gebruiksduur niet is beperkt, wordt slechts tot waardeverminderingen overgegaan ingeval van duurzame minderwaarde of ontwaarding. Artikel 35 Voor de buiten gebruik gestelde of niet meer duurzaam tot de activiteit van het schoolbestuur bijdragende materiële vaste activa, wordt in voorkomend geval tot een uitzonderlijke afschrijving overgegaan om rekening te houden met de waarschijnlijke realisatiewaarde ervan.

13 VSKO-model DBH KO Basistekst - 9 ONDERAFDELING 11- FINANCIËLE VASTE ACTIVA Artikel 36 Voor deelnemingen die in de rubriek financiële vaste activa zijn opgenomen, wordt tot waardeverminderingen overgegaan in geval van duurzame minderwaarde of ontwaarding, verantwoord door de toestand, de rendabiliteit of de vooruitzichten van de entiteit waarin de deelnemingen worden aangehouden. Op de vorderingen, inclusief de vastrentende effecten, die in de financiële vaste activa zijn opgenomen, worden waardeverminderingen toegepast, zo er voor het geheel of een gedeelte van de vordering onzekerheid bestaat over de betaling hiervan op de vervaldag. ONDERAFDELING 111- VORDERINGEN Artikel 37 1 Vorderingen worden in de balans opgenomen voor hun nominale waarde. 2 Op de vorderingen worden waardeverminderingen toegepast, zo er voor het geheel of een gedeelte van de vordering onzekerheid bestaat over de betaling hiervan op de vervaldag. ONDERAFDELING IV - VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING Artikel 38 1 De grond- en hulpstoffen, goederen en materialen worden gewaardeerd aan aanschaffingswaarde. 2 Goederen in bewerking, gereed product en bestellingen in uitvoering worden gewaardeerd aan vervaardigingsprijs. 3 Op voorraden en op bestellingen in uitvoering worden waardeverminderingen geboekt om rekening te houden met de evolutie van hun realisatiewaarde. Voorraden waarop een gebruiksvervaldag staat, worden volledig afgewaardeerd als de vervaldag bereikt is. ONDERAFDELING V-GELDBELEGGINGEN EN LIQUIDE MIDDELEN Artikel 39 1 De vastrentende effecten worden gewaardeerd op grond van hun aanschaffingswaarde. 2 Op de activa behorende tot geldbeleggingen en liquide middelen worden waardeverminderingen toegepast wanneer de realisatiewaarde op de datum van de jaarafsluiting lager is dan de aanschaffingswaarde. ONDERAFDELING VI- SCHENKINGEN EN LEGA TEN IN NATURA Artikel 40 1 De goederen die aan het schoolbestuur werden geschonken of nagelaten en die het voor zijn activiteit bestemt, worden geboekt op het ogenblik van hun verkrijging. De goederen die kosteloos ter beschikking worden gesteld van het schoolbestuurworden enkel geboekt indien het schoolbestuur ze tegen betaling mag uitbaten. Ze worden gewaardeerd tegen hun marktwaarde of, bij ontstentenis, tegen hun gebruikswaarde.

14 VSKO-model DBH KO Basistekst De andere goederen die aan het schoolbestuur worden geschonken of nagelaten, alsook de diensten die vrijwillig voor deze laatste worden gepresteerd, worden enkel geboekt als ze bestemd zijn om te worden gerealiseerd. Ze worden geregistreerd op het ogenblik van het opmaken van de inventaris of op het ogenblik van hun realisatie indien deze aan de inventaris voorafgaat. Ze worden gewaardeerd op hun waarschijnlijke realisatiewaarde op het ogenblik van het opmaken van de inventaris of op hun realisatiewaarde indien deze plaatsvindt vóór de inventaris. ONDERAFDELING V/I- INVESTERINGSSUBSIDIES Artikel 41 Investeringssubsidies worden in resultaat genomen volgens hetzelfde ritme als de afschrijvingen op de vaste activa waarop de investeringssubsidies betrekking hebben of, in voorkomend geval, ten belope van het saldo bij realisatie of buiten gebruik stelling van de betrokken vaste activa. ONDERAFDELING VIII- SCHULDEN Artikel 42 De schulden worden in de balans opgenomen voor hun nominale waarde. HOOFDSTUK V - STRUCTUUR VAN DE JAARREKENING Artikel 43 1 De balans en de resultatenrekening worden opgesteld overeenkomstig de schema's opgenomen in de Bijlagen 1 en 2. De toelichting bevat de in de Bijlage 3 bepaalde gegevens en staten. De posten van de balans en de resultatenrekening, alsmede de vermeldingen in de toelichting, mogen worden weggelaten wanneer zij niet dienstig zijn voor het betrokken boekjaar; wanneer voor deze posten en vermeldingen het bedrag van het voorafgaande boekjaar moet worden vermeld, dan mogen ze slechts worden weggelaten wanneer ze ook voor dat boekjaar niet dienstig zijn. 2 De inhoud van de posten van balans en resultatenrekening wordt, waar nodig, nader bepaald in Bij!age4. Voor de toepassing van onderhavig model zijn rubrieken de posten van de balans en de resultatenrekening aangeduid met een Romeins cijfer of een hoofdletter, en onderrubrieken de posten aangeduid met een Arabisch cijfer. Artikel 44 Bij elke rubriek en onderrubriek van de balans en van de resultatenrekening wordt het bedrag van de overeenkomstige post van het voorafgaande boekjaar vermeld. Wanneer de bedragen van het boekjaar niet vergelijkbaar zijn met die van het voorafgaande boekjaar, mogen de bedragen van het voorafgaande boekjaar worden aangepast met het oog op hun vergelijkbaarheid; in dat geval worden deze aanpassingen, behalve indien zij onbelangrijk zijn, in de toelichting vermeld en onder verwijzing naar de betrokken rubrieken toegelicht. Worden de bedragen van het voorafgaande boekjaar niet aangepast, dan moet de toelichting de nodige gegevens bevatten om een vergelijking mogelijk te maken.

15 VSKO-model DBH KO Basistekst - 11 Artikel 45 Kunnen actief- en passiefbestanddelen tot meer dan één rubriek of onderrubriek van de balans behoren, of opbrengsten dan wel kosten tot meer dan één rubriek of onderrubriek van de resultatenrekening, dan worden ze ingeschreven onder die post welke het meest getrouwe beeld oplevert. Artikel 46 Het schoolbestuur mag in de toelichting de rubrieken en onderrubrieken verder indelen. Artikel 47 De voorstelling van de jaarrekening moet identiek zijn van het ene jaar tot het andere. Ze wordt echter gewijzigd wanneer onder meer ten gevolge van een belangrijke wijziging in de structuur van het vermogen, van de opbrengsten of van de kosten van het schoolbestuur, ze niet meer beantwoordt aan het voorschrift van het getrouw beeld. Deze wijzigingen worden vermeld en verantwoord in de toelichting die behoort tot het boekjaar waarin ze werden ingevoerd. HOOFDSTUK VI - BEGELEIDINGSCOMMISSIE Artikel 48 1 In de schoot van VSKO wordt een begeleidingscommissie opgericht met als taak 1 adviezen te formuleren aan de overheid en aan de schoolbesturen, met het oog op het bevorderen van de correcte en uniforme toepassing van de dubbele economische boekhouding door de schoolbesturen; 2 aanbevelingen te formuleren ten aanzien van het VSKO met het oog op de actualisering, de aanpassing of de verfijning van onderhavig model. 2 De begeleidingscommissie bestaat uit medewerkers van het VSKO, medewerkers van de schoolbesturen en externe deskundigen. Voorzitter en leden van de begeleidingscommissie worden door het VSKO aangeduid. 3 De begeleidingscommissie vergadert rechtsgeldig bij aanwezigheid van de helft van het aantal leden plus een. Alle beslissingen met betrekking tot de adviezen en aanbevelingen bedoeld in 1 worden genomen bij consensus. Bij het ontbreken van een consensus wordt beslist bij eenvoudige meerderheid van aanwezige stemmen. HOOFDSTUK VII- SLOT- EN OVERGANGSBEPALINGEN Artikel 49 1 leder schoolbestuur stelt een beginbalans op overeenkomstig de bepalingen van onderhavig model. Deze beginbalans wordt opgemaakt volgens het schema zoals bepaald voor de balans in de Bijlage 1, en geeft de toestand weer van het vermogen van het schoolbestuur bij het begin van het boekjaar. 2 Als het schoolbestuur al een boekhouding voert die ten minste overeenstemt met deze die onderhavig model vereist, stemt de beginbalans overeen met de afsluitingsbalans van het vorige boekjaar. In-

16 VSKO-model DBH KO Basistekst - 12 =~-'-' ~-~ dien het schoolbestuur waarderingsregels toepast die niet overeenstemmen met onderhavig model, moet ze deze regels aanpassen_ 3 Als het schoolbestuur geen boekhouding voert die ten minste overeenstemt met deze die onderhavig model vereist, worden de bestanddelen van de activa, met uitzondering van de materiële vaste activa waarover het schoolbestuur beschikt op grond van erfpacht of opstalrecht, voor de opmaak van de beginbalans gewaardeerd tegen de marktwaarde of, bij ontstentenis van marktwaarde, tegen de gebruikswaarde die ze op dat ogenblik hebben_ Bij ontstentenis van betrouwbare marktwaarde of gebruikswaarde, worden de activa in de toelichting bij de jaarrekening opgenomen, aangevuld met de vermelding dat er geen betrouwbare marktwaarde of gebruikswaarde aan kan worden gekoppeld. Artikel 50 De eerste jaarrekening met betrekking tot het boekjaar dat afsluit op 31 december 2006 dient wat de resultatenrekening en de toelichting betreft, geen vergelijkende cijfers van het vorige boekjaar te bevatten. De cijfers van de beginbalans worden beschouwd als de cijfers van de balans van het vorige boekjaar. Artikel 51 Onderhavig model treedt in voege op 1 januari 2006.

17 ~ Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat BRUSSEL VSKO-model voor dubbele boekhouding in het katholiek onderwijs Bijlage 1 - Het schema van de balans Activa Vaste activa 11 Immateriële vaste activa 111 Materiële vaste activa A Terreinen en gebouwen B Installaties, machines en uitrusting C Meubilair en rollend materieel D Erfpacht, leasing en soortgelijke rechten E Overige materiële vaste activa F Activa in aanbouwen vooruitbetalingen IV Financiële vaste activa A Deelnemingen B Vorderingen C Overige 21 22/ Vloftende activa V Vorderingen op meer dan één jaar A Werkingsvorderingen B Overige vorderingen VI Voorraden en bestellingen in uitvoering VII Vorderingen op ten hoogste één jaar A Werkingsvorderingen B Overige vorderingen VIII Geldbeleggingen IX Liquide middelen X Overlopende rekeningen / /53 54/58 490/1 Totaal der activa 21158

18 VSKO-model DBH KO Bijlage 1-2 Passiva Eigen vermogen I Fondsen van het schoolbestuur 111 Herwaarderingsmeerwaarden IV Bestemde fondsen V Overgedragen resultaat (+) (-) Vllnvesteringssubsidies 10/ Voorzieningen VII A Voorzieningen voor risico's en kosten 1 Pensioenen en soortgelijke verplichtingen 2 Grote herstejiings- en onderhoudswerken 3 Overige risico's en kosten B Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht Schulden VIII Schulden op meer dan één jaar A Financiële schulden 1 Achtergestelde leningen 2 Erfpacht, leasing en soortgelijke schulden 3 Kredietinstellingen 4 Overige leningen B Werkingsschulden D Overige schulden 1 Borgtochten ontvangen in contanten 2 Overige schulden rentedragend 3 Overige schulden niet-rentedragend 17/ / / IX Schulden op ten hoogste één jaar A Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen B Financiële schulden 1 Kredietinstellingen 2 Overige leningen C Werkingsschulden E Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1 Belastingen 2 Bezoldigingen en sociale lasten 42/ / /

19 F Overige schulden 1 Ontvangen voorschotten 2 Borgtochten ontvangen in contanten VSKO-madel DBH KO Bijlage ~-~-- ~------_-=.:..:.::...:..:.= 46/ Overige schulden rentedragend Overige schulden niet-rentedragend of gekoppeld aan een abnormaal lage 4891 rente X Overlopende rekeningen 492/3 Talaal der passiva 10/49

20 VSKO-model DBH KO Bijlage 1-4

21 !t3's Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat BRUSSEL VSKO-model voor dubbele boekhouding in het katholiek onderwijs Bijlage 2 - Het schema van de resultatenrekening I Werkingsopbrengsten 70/74 A Leerlingenbijdragen 70 B Voorraadwijzigingen (toename +, afname -) 71 C Geproduceerde vaste activa 72 D Toelagen, subsidies en soortgelijke van overheidswege 73 E Andere werkingsopbrengsten Werkingskosten (-) 60/64 A Verbruikte goederen 60 B Diensten en diverse goederen 61 C Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen 62 D Afschrijvingen en waardeverminderingen op vaste activa 630 E Waardeverminderingen op voorraden, bestellingen in uitvoering en 631/4 werkingsvorderingen (toevoegingen +, terugnemingen -) F Voorzieningen voor risico's en kosten 635/8 (toevoegingen +, bestedingen en terugnemingen -) G Andere werkingskosten Werkingsoverschot/(werkingstekort) 70/64 IV Financiële opbrengsten 75 V Financiële kosten (-) 65 VI Overschot/(tekort) uit de gewone activiteiten 70/65 VII Uitzonderlijke opbrengsten 76 VIII Uitzonderlijke kosten (-) 66 IX Overschot/(tekort) van het boekjaar 70/66

22 VSKO-model DBH KO Bijlage 2-2 Resultaatverwerking A Te bestemmen overschot/(tekort) 1 Te bestemmen overschot van het boekjaar Te verwerken tekort van het boekjaar (-) 2 Gecumuleerd overschot van het vorige boekjaar Gecumuleerd tekort van het vorige boekjaar (-) B Mutaties in bestemde fondsen 1 Onttrekking aan de bestemde fondsen 2 Toevoeging aan de bestemde fondsen (-) C Over te dragen resultaat 1 Over te dragen overschot (-) 2 Over te dragen tekort D Tussenkomst in het verlies van het boekjaar 70/66 790/

23 8'1- Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat BRUSSEL VSKO-model voor dubbele boekhouding in het katholiek onderwijs Bijlage 3 - De inhoud van de toelichting I. Staat van de immateriële vaste activa (post 21 van de activa) 1 Concessies, octrooien, licenties enz. 2 Software a) Aanschaffingswaarde Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen (-) Overboekingen van een post naar een andere (+) (-) Per einde van het boekjaar c) Afschrijvingen en waardeverminderingen Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: Geboekt Teruggenomen want overtollig (-) Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen (-) Overgeboekt van een post naar een andere (+) (-) Per einde van het boekjaar dl Netto-boekwaarde per einde van het boekjaar (a) - (c)

24 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-2 =~-"-' ~ Staat van de materiële vaste activa (posten 22 tot 27 van de activa) a) Aanschaffingswaarde Per einde van het vorige boekjaar 1. Terreinen 2. Installaties, en gebouwen machines (post 22) en uitrusting (post 23) 3. Meubilair en materieel (post 24) Mutaties tijdens het boekjaar: Aanschaffingen, met inbegrip van de gepro duceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen ( ) Overboekingen van een post naar een ande - re (+) (-) Per einde van het boekjaar b) Meerwaarden Per einde van het vorige boekjaar - Mutaties tijdens het boekjaar: Geboekt Verworven van derden (+) Afgeboekt(-) Overgeboekt van een post naar een andere (+)(-) Per einde van het boekjaar c) Afschrijvingen en waardeverminderingen Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: Geboekt Teruggenomen want overtollig (-) Verworven van derden (+) Afgebûekt na ûveidiachten en bultengebruikstellingen (-) Overgeboekt van een post naar een andere (+)(-) Per einde van het boekjaar d) Netto-boekwaarde per einde van het boekjaar (a) + (b) - (c) waarvan in volle eigendom waarvan overige

25 VSKO-model DBH KO Bijlage Staat van de materiële vaste activa - Vervolg (posten 22 tot 27 van de activa) a) Aanschaffingswaarde Per einde van het vorige boekjaar 4. Erfpacht, 5. Overige 6. Activa leasing en materiële in aanbouwen soortgelijke vaste activa vooruitbetalingen rechten (post 26) (post 27) (post 25) Mutaties tijdens het boekjaar: Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen (-) Overboekingen van een post naar een andere (+) (-) Per einde van het boekjaar b) Meerwaarden Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: Geboekt Verworven van derden (+) Afgeboekt (-) Overgeboekt van een post naar een andere (+) (-) Per einde van het boekjaar c) Afschrijvingen en waardevenninderingen Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: Geboekt Teruggenomen want overtollig H Verworven van derden (+) Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen (-) Overgeboekt van een post naar een andere (+) (-) Per einde van het boekjaar d) Netto-boekwaarde per einde van het boekjaar (a) + (b) - (c) waarvan in volle eigendom waarvan overige Opsplitsing van post 25 Terreinen en gebouwen >< >< Installaties, machines en uitrusting Meubilair en materieel

26 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-4 lila. Staat van de financiële vaste activa (post 28 van de activa) 1. Deelnemingen In vennootschappen (post 280) a) Aanschaffingswaarde Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: Aanschaffingen Overdrachten en buitengebruikstellingen (-) Overboekingen van een post naar een andere (+) (-) Per einde van het boekjaar c) Waardeverminderingen Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: Geboekt Teruggenomen want overtollig (-) VelWorven van derden Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen (-) Overgeboekt van een post naar een andere (+) (-) Per einde van het boekjaar d) Niet-opgevraagde bedragen Per einde van het vorige boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar (+) H Per einde van het boekjaar Netto boekwaarde per einde van het boekjaar (a) - (c) - (d)

27 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-5 III.A. Staat van de financiële vaste activa - Vervolg (post 28 van de activa) 2. Vorderingen Netto boekwaarde per einde van het vorige boekjaar Verbonden entiteiten (post 281) Borgtochten (post 288) Mutaties tijdens het boekjaar: Toevoegingen Terugbetalingen (-) Geboekte waardeverminderingen (-) Teruggenomen waardeverminderingen Wisselkoersverschillen (+) (-) Overige (+) (-) Netto boekwaarde per einde van het boekjaar Gecumuleerde waardeverminderingen op vorderingen per einde van het boekjaar III.B. Verbonden entiteiten 1. Lijst van de vennootschappen waarin het schoolbestuur een deelneming bezit Naam, adres en ondernemingsnummer van de vennootschap: 2. Lijst van de andere verbonden entiteiten Naam, adres en rechtsvorm van de verbonden entiteit:

28 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-6 IV. Geldbeleggingen (post 51/53 van de activa) Aandelen Boekwaarde verhoogd met het niet-opgevraagde bedrag Niet-opgevraagd bedrag (-) Vastrentende effecten Waarvan uitgegeven door kredietinstellingen Termijnrekeningen bij kredietinstellingen Met een resterende looptijd of opzegtermijn van: hoogstens één maand meer dan één maand en hoogstens een jaar meer dan één jaar Boekjaar Vorig boekjaar V. Overlopende rekeningen Boekjaar Uitsplitsing van de post 490/1 van de activa indien daaronder een belangrijk I bedrag voorkomt L. --' VI. Investeringssubsidies (post 15 van de passiva en post 7360 van de resultatenrekening) Omschrijving Begin boekjaar (post 15) Toename (+) Afschrijving Einde H boekjaar (post7360) (post 15) Investeringssubsidies beleidsdomein onderwijs Overige investeringssubsidies

29 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-7 VII. Voorzieningen voor risico's en kosten Boekjaar Uitsplitsing van post 163 van de passiva indien daaronder een belangrijk bedrag voorkomt Uitsplitsing van post 168 van de passiva indien daaronder een belangrijk bedrag voorkomt VIII. Staat van de schulden VilLA. Uitsplitsing van de schulden met een oorspronkelijke looptijd van meer dan een jaar, naar gelang van hun resterende looptijd Financiële schulden 1. Achtergestelde leningen 2. Erfpacht, leasing en soortgelijke schulden 3. Kredietinstellingen 4. Overige leningen Werkingsschulden Overige schulden Totaal Schulden met een resterende looptijd van Hoogstens Meer dan één jaar Meer dan één jaar doch hoogstens vijf jaar (post 42) vijf jaar (post 17) (post 17)

30 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-8 ~~..;..; , ,- VIII.B. Gewaarborgde schulden (begrepen in de posten 17 en 42/48 van de passiva) Financiële schulden 1. Achtergestelde leningen 2. Erfpacht, leasing en soortgelijke schulden 3. Kredietinstellingen 4. Overige leningen Werkingsschulden Schulden m.b.1. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1. Belastingen 2. Bezoldigingen en sociale lasten Overige schulden TOTAAL Schulden (of gedeelte van de schulden) gewaarborgd door Eigen activa Andere Belgische overheidsinstellingen VIII.C. Schulden m.b.1. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1. Vervallen belastingschulden (post 450/3 van de passiva) 2. Vervallen schulden ten aanzien van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (post 454/9 van de passiva) Boekjaar IX. Overlopende rekeningen Boekjaar Uitsplitsing van de post 492/3 van de passiva indien daaronder een belangrijk I I--~-=-:"::"'=:"::"'---I bedrag voorkomt LI..J

31 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-9 X. Werkingsresultaten Boekjaar A Werkingsuitkeringen (post 730/9) Uitsplitsing van de werkingsuitkeringen als volgt: Werkingsuitkeringen Bijzondere werkingsuitkeringen Projectmatige subsidies en overige toelagen en subsidies Investerings- en intrestsubsidies BAndere werkingsopbrengsten Uitsplitsing van de post 745 (sponsoring, giften, schenkingen en legaten) van de resultatenrekening indien daaronder een belangrijk bedrag voorkomt C Waardeverminderingen 1. Op voorraden en bestellingen in uitvoering Geboekte Teruggenomen (-) 2. Op werkingsvorderingen (post 633/4) Geboekte Teruggenomen (-) D Voorzieningen voor risico's en kosten (posten 635/8) Toevoeg ingen Bestedingen en terugnemingen (-) XI. Uitzonderlijke resultaten Uitsplitsing van de uitzonderlijke opbrengsten en de uitzonderlijke kosten indien daaronder een belangrijk bedrag voorkomt. Uitzonderlijke opbrengsten (post 76) A. Terugneming van afschrijvingen en van waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa B. Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa C. Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten D. Meerwaarden bij de realisatie van vaste activa E. Andere uitzonderlijke opbrengsten Uitzonderlijke kosten (post 66) A. Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa B. Waardeverminderingen op financiële vaste activa C. Voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten D. Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa E. Andere uitzonderlijke kosten Boekjaar Vorig boekjaar

32 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-10 XII. Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Boekjaar A 1. Zakelijke zekerheden die door het schoolbestuur werden gesteld of on herroepelijk beloofd op de eigen activa als waarborg voor eigen schulden en verplichtingen Hypotheken Boekwaarde van de bezwaarde activa Bedrag van de inschrijving Pand op andere activa Boekwaarde van de in pand gegeven activa Zekerheden op de nog door het schoolbestuur te verwerven activa Bedrag van de betrokken activa A2. Belangrijke verplichtingen tot aankoopfverkoop van vaste activa Belangrijke verplichtingen tot aankoop van vaste activa Belangrijke verplichtingen tot verkoop van vaste activa B. Belangrijke hangende geschillen en andere belangrijke verplichtingen

33 ~lp VSKO-model DBH KO Bijlage 3-11 Samenvatting van de waarderingsregels zoals voorgeschreven in Art van het VSKO-model I. Beginsel De waarderingsregels worden vastgesteld overeenkomstig de bepalingen van hoofdstuk IV van het VSKO-model voor dubbele boekhouding in het katholiek onderwijs (Boekhoudkundige modellen van de gesubsidieerde scholen, Belgisch Staatsblad, 13 januari 2006, blz. 2339). Ten behoeve van het getrouwe beeld wordt in de volgende uitzonderingsgevallen afgeweken van de in het VSKO-model voor dubbele boekhouding bepaalde waarderingsregels: Deze afwijkingen worden als volg! verantwoord: Deze afwijkingen beïnvloeden als volgt het vermogen, de financiële positie en het resultaat van het schoolbestuur: De waarderingsregels werden ten opzichte van het vorige boekjaar qua verwoording of toepassing [gewijzigd] [niet gewijzigd]. Zo ja, dan heeft de wijziging betrekking op: en heeft zij een [positieve] [negatieve] invloed op het resultaat van het boekjaar ten belope van... EUR. De resultatenrekening [wordt] [wordt niet] op belangrijke wijze beïnvloed door opbrengsten en kosten die aan een vorig boekjaar moeten worden toegerekend. Zo ja, dan hebben deze betrekking op: De cijfers van het boekjaar zijn niet vergelijkbaar met die van het vorige boekjaar en wel om de volgende reden: [Voor de vergelijkbaarheid worden de cijfers van het vorige boekjaar op volgende punten aangepast.] [Voor de vergelijking van de jaarrekeningen van beide boekjaren moet met volgende elementen rekening worden gehouden]: Bij gebrek aan objectieve beoordelingscriteria is de waardering van de voorzienbare risico's, mogelijke verliezen en ontwaardingen waarvan hierna sprake, onvermijdelijk aleatoir: Andere inlichtingen die noodzakelijk zijn opdat de jaarrekening een getrouw beeld zou geven van het vermogen, de financiële positie en het resultaat van het schoolbestuur:

34 VSKO-model DBH KO Bijlage 3-12 =::...:..;...::..:...-_----~~~ Bijzondere regels Intercalaire rente In de aanschaffingswaarde van immateriële en materiële vaste activa [isj [is nietj de rente op vreemd vermogen dat wordt gebruikt voor hun financiering opgenomen, doch slechts voor zover zij betrekking heeft op de periode welke de bedrijfsklaarheid van deze vaste activa voorafgaat. Materiële vaste activa In de loop van het boekjaar [werdenj [werden geenj materiële vaste activa geherwaardeerd. Zo ja, dan wordt deze herwaardering als volgt verantwoord: Afschrijvingen: Voor volgende activa worden afwijkende afschrijvingsregels toegepast: Activa Toegepast percentage Verantwoording

35 JLl)~ Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat BRUSSEL VSKO-model voor dubbele boekhouding in het katholiek onderwijs Bijlage 4 - Inhoud van bepaalde rubrieken Afdeling I - Inhoud van bepaalde rubrieken van de balans 1 De inhoud van bepaalde rubrieken van het actief wordt als volgt gedefinieerd: 11. Immateriële vaste activa Hieronder worden geboekt: a) de concessies, octrooien, licenties, know-how, merken en andere gelijkaardige rechten; b) de softwarelicenties; Onder concessies, octrooien, licenties, merken en andere gelijkaardige rechten moet worden verstaan enerzijds de octrooien, licenties, know-how, merken en andere gelijkaardige rechten waarvan het schoolbestuur eigenaar is, anderzijds de rechten tot exploitatie van onroerende goederen, octrooien, licenties, merken en andere gelijkaardige rechten die eigendom zijn van derden, evenals de aanschaffingswaarde van het recht van het schoolbestuur om van derden dienstverleningen van know-how te verkrijgen, wanneer die rechten door het schoolbestuur ten bezwarende titel werden verworven. Onder softwarelicenties wordt de bij derden aangekochte applicatiesoftware geboekt die duurzaam voor de werking en de activiteiten van het schoolbestuur worden aangewend Materiële vaste activa /IIA. Terreinen en gebouwen Hieronderworden opgenomen de bebouwde en onbebouwde terreinen, de constructies daarop evenals de inrichting daarvan, waarvan het schoolbestuur eigenaar is en die duurzaam voor de werking en de activiteiten van het schoolbestuur worden aangewend. Worden eveneens onder die rubriek opgenomen, de erfpachten en de andere zakelijke rechten die het schoolbestuur bezit op een onroerend goed dat bestemd is om duurzaam te worden gebruikt voor de werking en de activiteiten wanneer de vergoedingen integraal en eenmalig bij aanvang van het contract werden vooruitbetaald. /lid. Erfpacht, leasing en soortgelijke rechten l' Hieronderworden de gebruiksrechten op lange termijn opgenomen betreffende onroerende materiële vaste activa waarover het schoolbestuur beschikt op grond van leasing, voor het gedeelte van de volgens de overeenkomst te storten termijnen, dat strekt tot de wedersamenstelling van de kapitaalwaarde van het goed waarop de overeenkomst betrekking heeft, indien er een integrale wedersamenstelling is van de kapitaalwaarde. Hieronder worden eveneens de gebruiksrechten opgenomen betreffende roerende materiële vaste activa waarover het schoolbestuur beschikt op grond van leasing of gelijkaardige overeenkomsten, wanneer

36 VSKO-model OBH KO Bijlage 4-2 het gedeelte van de volgens de overeenkomst te storten termijnen, verhoogd met het bedrag dat moet worden betaald bij de eventuele optielichting naast de rente en de kosten van de verrichting, ook de integrale wedersamenstelling dekt van de kapitaalwaarde van het goed waarop de overeenkomst betrekking heeft. Het bedrag dat moet worden betaald om een koopoptie te lichten, komt evenwel enkel in aanmerking als het ten hoogste vijftien procent vertegenwoordigt van het kapitaal dat de gever in het goed heeft geïnvesteerd. 2" Hieronder worden de gebruiksrechten opgenomen betreffende materiële vaste activa waarover het schoolbestuur beschikt op grond van erfpacht of opstalrecht, voor het gedeelte van de volgens de overeenkomst te storten tenmijnen, dat strekt tot de wedersamenstelling van de kapitaalwaarde van het goed waarop de overeenkomst betrekking heeft, ongeacht er al dan niet een integrale wedersamenstelling is van de kapitaalwaarde. IIIE. Overige materiële vaste activa In die rubriek worden de onroerende goederen opgenomen die worden aangehouden als onroerende reserve, de woongebouwen, de buiten gebruik of buiten de exploitatie gestelde materiële vaste activa, evenals de roerende en onroerende goederen die in erfpacht, opstal, huur, handelshuur of landpacht werden gegeven, behalve wanneer de uit deze contracten voortvloeiende vorderingen geboekt worden in de rubrieken V en VII. De kosten voor inrichting van gehuurde gebouwen worden eveneens in deze rubriek vermeld, voor zover ze niet ten laste werden genomen van de resultatenrekening van het lopende boekjaar. IV. Financiële vaste activa Voor de toepassing van deze titel wordt met entiteit bedoeld een entiteit die al dan niet rechtspersoonlijkheid heeft en die met of zonder winstoogmerk een administratieve, onderwijskundige, commerciële, financiële of industriële activiteit uitoefen!. Voor de toepassing van deze titel wordt onder verbonden entiteit verstaan, een entiteit die verbonden is met het schoolbestuur in de zin van Artikel 11 van het Wetboek van vennootschappen. Worden daarenboven, behoudens bewijs van het tegendeel, vermoed verbonden entiteiten te zijn: de entiteiten waarvan de bestuursorganen voor ten minste de meerderheid uit dezelfde personen zijn samengesteld, alsmede de entiteiten waarvan de zetel of de exploitatiezetel op hetzelfde adres gevestigd is, alsook de entiteiten waartussen duurzame en relevante, rechtstreekse of onrechtstreekse banden bestaan op het vlak van administratieve, financiële of logistieke bijstand, dan wel van bijstand inzake human resources of infrastructuur. IVJ! w _ no.o.lneu'i'iinn _ in lionnnnfc:-,..h.:ann",," ~... _... ~J'I,.,"' Er is sprake van een deelneming in een vennootschap wanneer het schoolbestuur kapitaal rechten in die vennootschap bezit, die er toe strekken een duurzame en specifieke band met die vennootschap te scheppen en hierdoor de eigen werking en activiteiten te bevorderen. Een deelneming in een vennootschap moet onderscheiden worden van het bezit van aandelen als geldbelegging. IVB. Vorderingen op verbonden entiteiten In die onderrubrieken worden geboekt de vorderingen op verbonden entiteiten, ongeacht de contractuele looptijd, de oorsprong of de vonm ervan, wanneer die vorderingen tot doel hebben de activiteit van deze entiteiten duurzaam te steunen. IVC. Borgtochten in contanten Onder die post worden opgenomen de borgtochten in contanten gestort als doorlopende waarborg, onder meer aan openbare besturen of nutsbedrijven.

37 VSKO-model DBH KO Bijlage 4-3 V. Vorderingen op meer dan één jaar Onder die post worden opgenomen de vorderingen met een contractuele looptijd van meer dan één jaar. De vorderingen of het gedeelte van de vorderingen met een looptijd van meer dan één jaar, die binnen twaalf maanden vervallen, worden uit die post gelicht en, naar gelang van het geval, onder post VilA of VII.B. opgenomen. Naast de vorderingen waarvoor een titel bestaat, worden eveneens onder de overeenstemmende posten van deze rubriek opgenomen, de te ontvangen opbrengsten die tijdens het boekjaar of tijdens een vorig boekjaar zijn ontstaan en waarvoor nog geen rechtstitel bestaat, indien het bedrag daarvan vaststaat of met nauwkeurigheid kan worden geschat. De pro rata van opbrengsten worden evenwel onder de overlopende rekeningen geboekt. De vorderingen die voor de eigenaar of de verhuurder ontstaan uit de onder post III.D. van de activa bedoelde overeenkomsten worden onder post V. B. opgenomen. VI. Voorraden en bestellingen in uitvoering VI.A. 1. Grondstoffen Onder die post worden opgenomen de toeleveringen van grondstoffen. VI.A.2. Hulpstoffen Onder die post worden opgenomen de toeleveringen van hulpstoffen. VI.A.3. Goederen in bewerking Deze post omvat de zelf geproduceerde goederen die nog niet volledig afgewerkt zijn. De kosten die moeten worden toegerekend aan bestellingen in uitvoering worden niet onder deze post opgenomen maar wel onder post VI.B. VI.A.4. Gereed product Deze post omvat de zelf geproduceerde goederen die volledig afgewerkt zijn. VI.A.5. Goederen en materialen bestemd voor de verkoop Die post omvat de goederen ingekocht om zonder bewerking of na een lichte bewerking te worden verkocht. VI.A.6. Boeken en cursussen Deze post omvat de boeken en cursussen ingekocht om zonder bewerking of na een lichte bewerking te worden verkocht. VI.B. Bestellingen in uitvoering Onder die post worden opgenomen: a) het onderhanden werk dat voor rekening van een derde op bestelling wordt uitgevoerd en waarvoor nog geen oplevering is geschied; b) de goederen in bewerking die voor rekening van een derde op bestelling worden gemaakt en die nog niet werden geleverd, tenzij het gaat om seriewerk; c) dienstprestaties die voor rekening van een derde op bestelling worden uitgevoerd en die nog niet werden geleverd, tenzij het gaat om een standaardtype van dienstprestaties.

38 VSKO-model DBH KO Bijlage 4-4 VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar In deze rubriek worden de vorderingen opgenomen waarvan de oorspronkelijke looptijd ten hoogste één jaar bedraagt, evenals de vorderingen of de gedeelten van vorderingen die oorspronkelijk op langer dan één jaar luidden doch die binnen twaalf maanden vervallen. Naast de vorderingen waarvoor een titel bestaat, worden eveneens onder de overeenstemmende posten van deze rubriek opgenomen, de te ontvangen opbrengsten die tijdens het boekjaar of tijdens een vorig boekjaar zijn ontstaan en waarvoor nog geen rechtstitel bestaat, indien het bedrag daarvan vaststaat of met nauwkeurigheid kan worden geschat. De pro rata van opbrengsten worden evenwel onder de overlopende rekeningen geboekt. Onder post "8. Overige vorderingen" worden onder meer de te ontvangen investeringssubsidies geboekt. VIII. Geldbeleggingen Onder die post worden opgenomen de vorderingen op kredietinstellingen, uit termijndeposito's, alsmede de met beleggingsdoeleinden verkregen effecten die niet het kenmerk hebben van financiële vaste activa. De aandelen in vennootschappen mogen niet onder deze post worden opgenomen, tenzij het om effecten gaat die zijn verkregen of waarop is ingeschreven met het oog op de wederafstand daarvan, of tenzij ze, krachtens een beslissing van het schoolbestuur, bestemd zijn om binnen twaalf maanden te worden gerealiseerd. IX. Liquide middelen De liquide middelen omvatten, behalve de kasmiddelen en de te incasseren vervallen waarden, alleen de tegoeden op zicht bij kredietinstellingen. Wordt meer bepaald in deze post geboekt, de geldmiddelen die aan het schoolbestuur worden geschonken of nagelaten met het oog op bestemming voor welbepaalde projecten en dat nog niet kon worden aangewend op een manier die strookt met het engagement dat het schoolbestuur is aangegaan. X. Overlopende rekeningen Onder deze post worden opgenomen: a) de over te dragen kosten, dit wil zeggen de pro rata van kosten die werden gemaakttijdens het boekjaar of tijdens een vorig boekjaar maar die ten laste van een of meerdere volgende boekjaren moeten worden gebracht; b) de verworven opbrengsten, dit wil zeggen de pro rata van opbrengsten die slechts in de loop van een volgend boekjaar zullen worden geïnd maar die betrekking hebben op een verstreken boekjaar. 2 De inhoud van bepaalde rubrieken van he! passief wordt als volgt gedefinieerd: I. Fondsen van het schoolbestuur Onderfondsen van het schoolbestuur moet het totaal worden verstaan van, enerzijds, het beginvermogen, met name het vermogen van het schoolbestuur op de eerste dag van het eerste boekjaar waarvoor de bepalingen van onderhavig model gelden, en, anderzijds, de permanente financiering, onder meerde schenkingen en de legaten.

39 VSKO-model DBH KO Bijlage ~~-~~~---_...:::..:;::...:.:...:..: Herwaarderingsmeerwaarden Onder herwaarderingsmeerwaarden moeten worden verstaan de in de rekeningen bijgeschreven, niet gerealiseerde meerwaarden op vaste activa overeenkomstig artikel 31. VI.lnvesteringssubsidies Deze post omvat de investeringssubsidies die werden verkregen voor investeringen in vaste activa. Deze subsidies worden geleidelijk afgeboekt via overboeking naar post "1.0 Toelagen, subsidies en soortgelijke van overheidswege" van de resultatenrekening, volgens hetzelfde ritme als de afschrijvingen op de vaste activa voor de verwerving waarvan ze werden verkregen of, in voorkomend geval, ten belope van het saldo, bij realisatie of buitengebruikstelling van de betrokken vaste activa. VII. A. Voorzieningen voor risico's en kosten 1 0 Pensioenen en soortgelijke verplichtingen. Onder die post worden opgenomen de voorzieningen die door het schoolbestuur werden gevormd om te voldoen aan de verplichtingen inzake rust- en overlevingspensioenen, brugpensioenen en andere pensioenen en renten die zij ten opzichte van haar actuele of gewezen personeels- of directieleden heeft aangegaan. VII.B. Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht Deze post omvat de voorzieningen die worden gevormd om de terugbetalingsverplichting te dekken waartoe het schoolbestuur is gehouden indien de schenkers of de legatarissen hun terugnemingsrecht uitoefenen. VIII. Schulden op meer dan één jaar Onder die post worden de schulden opgenomen die een contractuele looptijd hebben van meer dan één jaar. De schulden of de gedeelten van de schulden op meer dan één jaar die binnen de twaalf maanden vervallen worden uit deze rubriek gelicht en overgebracht naar rubriek IX.A. Worden hier onder de overeenkomstige post geboekt de te betalen kosten die in de loop van het boekjaar of van een vorig boekjaar werden gemaakt en waarvoor nog geen titel bestaat maar waarvan het bedrag vaststaat of met nauwkeurigheid kan worden geschat. De pro rata van kosten worden evenwel onder de overlopende rekeningen geboekt. De verplichtingen die voortvloeien uit achtergestelde leningen, leasing of soortgelijke overeenkomsten, worden vermeld onder de daarvoor bestemde posten, ook al zijn zij aangegaan jegens kredietinstellingen of leveranciers of worden zij door een handelseffect vertegenwoordigd. IX. Schulden op ten hoogste één jaar Worden hier onder de overeenkomstige post geboekt de te betalen kosten die in de loop van het boekjaar of van een vorig boekjaar werden gemaakt en waarvoor nog geen titel bestaat maar waarvan het bedrag vaststaat of met nauwkeurigheid kan worden geschat. De pro rata van kosten worden evenwel onder de overlopende rekeningen geboekt. De verplichtingen die voortvloeien uit achtergestelde leningen, leasing of soortgelijke overeenkomsten, worden vermeld onder de daarvoor bestemde posten, ook al zijn zij aangegaan jegens kredietinstellingen of leveranciers of worden zij door een handelseffect vertegenwoordigd.

40 VSKO-model DBH KO Bijlage 4-6 X. Overlopende rekeningen Onder deze post worden opgenomen: a) de toe te rekenen kosten, dit wil zeggen de pro rata van kosten die pas in een later boekjaar zullen worden betaald maar die betrekking hebben op een verstreken boekjaar; b) de over te dragen opbrengsten, dit wil zeggen de pro rata van opbrengsten die in de loop van het boekjaar of van een vorig boekjaar zijn geïnd, doch die betrekking hebben op een later boekjaar. Afdeling 11 - Inhoud van bepaalde rubrieken van de resultatenrekening De inhoud van bepaalde rubrieken van de resultatenrekening wordt als volgt gedefinieerd: I.A. Leerlingenbijdragen In deze subrubriek worden enkel opbrengsten geboekt die rechtstreeks gerelateerd zijn aan leerlingen of cursisten. I.O. Toelagen, subsidies en soortgelijke van overheidswege In deze subrubriek worden werkingstoelagen en -subsidies, andere dan voor investeringen in onroerend goed, geboekt van overheden zoals het Departementonderwijs, de gemeente, de provincie, de Europese Unie. I.E. Andere werkingsopbrengsten Onder deze post worden de van derden ontvangen en met onderwijsactiviteiten verbonden opbrengsten opgenomen die: a) noch leerlingenbijdragen, noch toelagen, subsidies en soortgelijke van overheidswege zijn; b) niet als een financiële of uitzonderlijke opbrengst kunnen worden aangemerkt. Onder die post worden eveneens opgenomen de meerwaarden die werden verwezenlijk bij de realisatie van vorderingen. Meerwaarden verwezenlijkt op materiële vaste activa dienen te worden opgenomen onder de uitzonderlijke opbrengsten. 11. A. Verbruikte goederen Na aftrek van de in de handel toegestane kortingen en van de belasting over de toegevoegde waarde, voor zover deze aftrekbaar is, worden onder deze post opgenomen de inkopen van grond- en hulpstoffen, goederen en diensten bestemd voor de verkoop, waaronder boeken en cursussen. 11. B. Diensten en diverse goederen Na aftrek van de in de handel toegestane kortingen en van de belasting over de toegevoegde waarde, voor zover deze aftrekbaar is, worden onder die post opgenomen de kosten verbonden met de dienstverlening of de levering van goederen door derden in het kader van de werking en de activiteiten van het schoolbestuur, tenzij deze kosten onder rubrieken A of C moeten worden geboekt. Worden eveneens onder deze post opgenomen, de vergoedingen van uitzendkrachten en ter beschikking van de vennootschap gestelde personen evenals de rechtstreekse en onrechtstreekse bezoldigingen van bestuurders, die niet worden toegekend uit hoofde van een arbeidsovereenkomst.

41 n:.s~ VSKO-model DBH KO Bijlage Afschrijvingen en waardeverminderingen op vaste activa Onder die post worden opgenomen de afschrijvingen en de waardeverminderingen die werden geboekt op immateriële en materiële vaste activa tenzij deze afschrijvingen en waardeverminderingen wegens hun uitzonderlijke aard als een uitzonderlijke kost moeten worden geboekt (post VIII). De terugnemingen van afschrijvingen of van waardeverminderingen worden niet onder deze postopgenomen maar worden geboekt onder de uitzonderlijke opbrengsten (post VII). II.E. Waardeverminderingen op voorraden, op werkingsvorderingen (toevoegingen +, terugnemingen -) Onder die post worden opgenomen de waardeverminderingen die werden geboekt op voorraden, op bestellingen in uitvoering en op werkingsvorderingen bedoeld in de posten V en VII. De terugnemingen van op voorraden, op bestellingen in uitvoering en op werkingsvorderingen geboekte waardeverminderingen worden op deze post aangerekend. II.F. Voorzieningen voor risico's en kosten (toevoegingen +, bestedingen en terugnemingen -) Onder die post worden opgenomen: a) de voorzieningen gevormd voor de risico's en de verplichtingen van het schoolbestuur; b) de bestedingen van voorzieningen voor risico's en kosten die vroeger werden gevormd, in zoverre deze risico's en verplichtingen tot werkingskosten aanleiding hebben gegeven; c) de terugnemingen van voorzieningen voor risico's en kosten die tijdens een vorig boekjaar werden gevormd voor gewone risico's en verplichtingen van het schoolbestuur en die overtollig zijn gebleken. II.G. Andere werkingskosten Onder die post worden de aan derden betaalde of verschuldigde kosten opgenomen, die verbonden zijn met de werking en de activiteiten van het schoolbestuur en die: a) niet hun oorsprong vinden in een dienstverlening of een levering door derden, binnen het kader van de gewone werking en activiteiten van het schoolbestuur en b) niet als een financiële of uitzonderlijke kost kunnen worden aangemerkt. In het bijzonder worden onder die post opgenomen, de belastingen die als een werkingskost moeten worden aangemerkt, zoals onder meer de belasting op voertuigen, op oppervlaktewateren, op huisvuil e.d. Onder die post worden eveneens opgenomen de minderwaarden die werden geboekt bij de realisatie van werkingsvorderingen. Minderwaarden verwezenlijkt op materiële vaste activa dienen onder de uitzonderlijke kosten te worden opgenomen. IV. Financiële opbrengsten Onder die post worden opgenomen: a) de opbrengsten (interesten, dividenden, enz.) uit activa opgenomen onder posten V, VII, VIII, IX en X; b) de meerwaarden verwezenlijkt bij de realisatie van vorderingen, andere dan werkingsvorderingen, van geldbeleggingen en van liquide middelen; c) alle opbrengsten van financiële aard die geen verband houden met welbepaalde activa.

42 VSKO-model DBH KO Bijlage 4-8 V. Financiële kosten Worden onder die post opgenomen: al de interesten, de commissies en de kosten verbonden aan schulden; bl de geactiveerde interesten worden afgetrokken van het bedrag van de onder deze post opgenomen kosten; cl waardeverminderingen op vlottende activa andere dan bedoeld onder!i.e., met name de waardeverminderingen geboekt op vorderingen andere dan werkingsvorderingen, op geldbeleggingen en op liquide middelen. De terugnemingen van waardeverminderingen op deze vlottende activa worden eveneens onder deze post geboekt; dl alle andere kosten van financiële aard, in het bijzonder: - de minderwaarden verwezenlijkt bij de realisatie van vorderingen, andere dan werkingsvorderingen, van geldbeleggingen en van liquide middelen; - de commissies en financiële kosten. VII. Uitzonderlijke opbrengsten Onder deze post worden de opbrengsten opgenomen die geen verband houden met de gewone werking en activiteiten van het schoolbestuur. al Terugneming van afschrijvingen en van waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa. Onder die post worden opgenomen: -de met toepassing van artikel 33, 2 of Artikel 33, 3 verrichte terugnemingen van afschrijvingen die tijdens een vorig boekjaar werden geboekt; - de terugnemingen van waardeverminderingen die tijdens een vorig boekjaar werden geboekt op immateriële en materiële vaste activa en die te hoog zijn gebleken. bl Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten. Onder die post worden de terugnemingen opgenomen van voorzieningen voor risico's en kosten die tijdens een vorig boekjaar werden gevormd en die te hoog zijn gebleken, tenzij het gaat om voorzieningen die werden gevormd voor risico's en kosten die verband houden met de gewone werking en activiteiten van het schoolbestuur. cl Meerwaarden bij de realisatie van vaste activa. Onder die post worden de meerwaarden opgenomen die worden verwezenlijkt bij de realisering van vaste activa. VIII. Uitzonderlijke kosten Onder deze post worden de kosten opgenomen die geen verband houden met de gewone werking en activiteiten van het schoolbestuur. al Uitzonderfijke afschrijvingen en waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa. Voor zover ze van uitzonderlijke aard zijn, worden onder deze post opgenomen de afschrijvingen en waardeverminderingen bedoeld in artikel 15, 2, a, en artikel 33, 1. bl Voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten. Onder die post worden de voorzieningen opgenomen die werden gevormd voor risico's en kosten die geen verband houden met de gewone werking en activiteiten van het schoolbestuur. cl Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa. Onder die post worden de minderwaarden opgenomen die worden geboekt bij de realisering van vaste activa.

43 is} VSKO-model DBH KO Bijlage 5-1 Bijlage 5 - Minimum Algemeen Rekeningenstelsel KLASSE 1: Eigen vermogen, voorzieningen en schulden op meer dan een jaar Fondsen van het schoolbestuur Beginvermogen Permanente financiering Permanente financiering ontvangen in contanten Permanente financiering ontvangen in natura Herwaarderingsmeerwaarden Herwaarderingsmeerwaarden op materiële vaste activa Bestemde fondsen Overgedragen resultaat Investeringssubsidies Investeringssubsidies beleidsdomein onderwijs Investeringssubsidies ontvangen in natura Overige investeringssubsidies In resultaat genomen investeringssubsidies (-) Voorzieningen voor risico's en kosten Voorzieningen voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen Voorzieningen voor grote herstellings- en grote onderhoudswerken Voorzieningen voor overige risico's en kosten Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht Schulden op meer dan één jaar Achtergestelde leningen Leasingschulden en soortgelijke Kredietinstellingen Overige leningen Werkingsschulden Borgtochten ontvangen in contanten Overige schulden

44 ~S8 VSKO-model DBH KO Bijlage 5-2 KLASSE 2: Vaste activa en vorderingen op meer dan een jaar Immateriële vaste activa (1) Concessies, octrooien, licenties, know-how, merken en andere gelijkwaardige rechten Software licenties Terreinen en gebouwen (2) Terreinen Gebouwen Bebouwde terreinen Overige zakelijke rechten op onroerende goederen Installaties, machines en uitrusting (2) Meubilair en rollend materieel (2) Meubilair Rollend materieel Kantooruitrusting Vaste activa in leasing, erfpacht, opstal of op basis van soortgelijke rechten (2) Terreinen en gebouwen Installaties, machines en uitrusting Meubilair en rollend materieel Overige materiële vaste activa (2) Vaste activa in aanbouwen vooruitbetalingen (2) Financiële vaste activa (1) Deelneming in vennootschappen Vorderingen op verbonden entiteiten Borgtochten betaald in contanten Vorderingen op meer dan één jaar Werkingsvorderingen Werkingsvorderingen op meer dan één jaar Dubieuze vorderingen Geboekte waardeverminderingen (-) Overige vorderingen Overige vorderingen op meer dan één jaar Dubieuze vorderingen Geboekte waardeverminderingen (-)

45 ~E!J VSKO-model DBH KO Bijlage 5-3 KLASSE 3: Voorraden en bestellingen in uitvoering Grondstoffen (1) Hulpstoffen (1) Goederen in bewerking (1) Gereed product (1) Goederen en materialen bestemd voor verkoop (1) Boeken en cursussen (1) Vooruitbetalingen (1) Bestellingen in uitvoering (1)

46 ~ VSKO-model DBH KO Bijlage 5-4 KLASSE 4: Vorderingen en schulden op ten hoogste een jaar Werkingsvorderingen Werkingstoelagen Overige vorderingen op Departement onderwijs Leerlingenrekeningen Overige werkingsvorderingen Te innen werkingsopbrengsten Debetsaldo op leveranciers Vooruitbetalingen Dubieuze vorderingen Geboekte waardeverminderingen op dubieuze vorderingen (-) Overige vorderingen Vorderingen uit nevenactiviteiten Terug te vorderen btw Terug te vorderen belastingen Te ontvangen investeringssubsidies Te innen opbrengsten Voorschotten aan personeel Diverse vorderingen Dubieuze vorderingen Borgtochten betaald in contanten Geboekte waardeverminderingen op dubieuze vorderingen (-) Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen Achtergestelde leningen Leasingschulden en soortgelijke Kredietinstellingen Overige leningen Werkingsschulden Overige schulden Financiële schulden Kredietinstellingen - leningen op rekening met vaste termijn Kredietinstellingen - schulden in R/C Overige leningen Werkingsschulden Leveranciers Te ontvangen facturen Op te maken creditnota's Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten Te betalen btw Te betalen belastingen en taksen Ingehouden voorheffingen RSZ Netto bezoldigingen Vakantiegeld Eindejaarspremie Overige sociale schulden Ontvangen voorschotten Overige schulden Borgtochten ontvangen in contanten Diverse overige schulden Overlopende rekeningen Over te dragen kosten Verkregen opbrengsten Toe te rekenen kosten Over te dragen opbrengsten Over te dragen werkingstoelagen Overige over te dragen opbrengsten Wachtrekeningen

47 KLASSE 5: Geldbeleggingen en liquide middelen o9:6j VSKO-model DBH KO Bijlage Aandelen (1) Vastrentende effecten (1) Termijndeposito's (1) Op meer dan één jaar Op meer dan een maand en op hoogstens één jaar Op hoogstens één maand Te incasseren vervallen waarden Kredietinstellingen Kassen Interne overboekingen

48 ! ~ VSKO-model DBH KO Bijlage 5-6 KLASSE 6: Kosten Verbruikte goederen Aankopen van grondstoffen Aankopen van hulpstoffen Aankopen van goederen en materialen bestemd voor verkoop Aankopen van boeken en cursussen Ontvangen kortingen, ristorno's en rabatten (-) Voorraadwijzigingen Diensten en diverse goederen Huurlasten Huur Erfpacht- en opstalvergoeding Gebruiksvergoeding Overige Onderhoud en herstelling Terreinen Gebouwen Installaties, machines en uitrusting Meubilair Rollend materieel Kantooruitrusting Overige Nutsvoorzieningen Water Elektriciteit Gas Stookolie Overige Administratiekosten Communicatiekosten Kantoorkosten Overige administratiekosten Verzekeringen Persoonsgebonden verzekeringen Verzekering onroerende en roerende goederen Gereedschappen en materialen Gereedschappen Didactisch materiaal Bibliotheek, mediatheek, open leercentrum... Schoolbehoeften Overige gereedschappen en materialen Overige leveringen en diensten Dienstverlenende organismen Erelonen, honoraria en prestatievergoedingen Nascholing Verplaatsingen personeel Leerlingenvervoer Veiligheid en EHBO Catering Publiciteit en representatie Feestelijkheden Overige Uitzendkrachten en ter beschikking gestelde personen Bezoldigingen en extra-legale premies uitgekeerd aan bestuurders, niet in het kader van een arbeidsovereenkomst Kosten van leerlingenactiviteiten

49 ~ VSKO-model DBH KO Bijlage Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Bezoldigingen Bedienden Arbeiders Andere personeelsleden Werkgeversbijdragen voor sociale verzekeringen Werkgeverspremies voor bovenwettelijke verzekeringen Andere personeelskosten Arbeidsongevallenverzekering Arbeidsgeneeskundige dienst Kosten woon-werkverkeer Persoonlijke beschermingsmiddelen Overige Pensioenen en soortgelijke verplichtingen Vakantiegelden Afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico's en kosten Afschrijvingen en waardeverminderingen op vaste activa Afschrijvingen op immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Waardeverminderingen op immateriële vaste activa Waardeverminderingen op materiële vaste activa Waardeverminderingen op voorraden en bestellingen in uitvoering (3) Waardeverminderingen op werkingsvorderingen op meer dan één jaar (3) Waardeverminderingen op werkingsvorderingen op ten hoogste één jaar (3) Voorzieningen voor brugpensioenen en soortgelijke verplichtingen (4) Voorzieningen voor grote herstellingswerken en grote onderhoudswerken (4) Voorzieningen voor andere risico's en kosten (4) Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht (4) Andere werkingskosten Werkingsbelastingen Bijdrage bouwfonds Minderwaarden op de realisatie van werkingsvorderingen Giften en schenkingen Diverse werkingskosten Financiële kosten Interesten, commissies en kosten verbonden aan schulden Geactiveerde intercalaire intresten (-) Waardeverminderingen op vlottende activa (3) Minderwaarden op de realisatie van vlottende activa Diverse financiële kosten Uitzonderlijke kosten Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op vaste activa Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op IVA Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op MVA Waardeverminderingen op FVA Voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten (5) Minderwaarden op de realisatie van vaste activa Andere uitzonderlijke kosten Resultaatverwerking Overgedragen negatief resultaat van het vorige boekjaar Toevoeging aan bestemde fondsen Over te dragen positief resultaat

50 &64 VSKO-model DBH KO Bijlage 5-8 KLASSE 7: Opbrengsten ,~ Leerlingenbijdragen Opbrengsten uit leerlingenactiviteiten Inschrijvingsgelden Internaatsgelden Voor- en naschoolse opvang Verkopen van goederen en materialen bestemd voor verkoop Verkopen van boeken en cursussen Toegekende kortingen, ristorno's en raballen (-) Overige leerlingen bijdragen Voorraadwijzigingen In de voorraad goederen in bewerking In de voorraad gereed product In de opdrachten in uitvoering Geproduceerde vaste activa Toelagen, subsidies en soortgelijke van overheidswege Werkingsuitkeringen Bijzondere werkingsmiddelen Projectmatige subsidies Investerings- en intrestsubsidies In resultaat name van investeringssubsidies Intrestsubsidies Overige toelagen en subsidies Andere werkingsopbrengsten Verkoop van goederen en diensten voortkomend uit de onderwijsactiviteit Omzet nevenactiviteiten Meerwaarden op de realisatie van werkingsvorderingen Huuropbrengsten gebouwen, terreinen en lokalen Sponsoring, giften, schenkingen en legaten Diverse w"rkingsopbrengsten Financiële opbrengsten Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa Meerwaarden op de realisatie van viollende activa Diverse financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen op vaste activa Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen op IVA Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen op MVA Terugneming van waardeverminderingen op FVA Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten Meerwaarden op de realisatie van vaste activa Andere uitzonderlijke opbrengsten Resultaatverwerking Overgedragen positief resultaat van het vorige boekjaar Onttrekking aan bestemde fondsen Over te dragen negatief resultaat Tussenkomst in het verlies

51 VSKO-model DBH KO Bijlage 5-9 KLASSE 0: Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Zakelijke zekerheden gesteld op de eigen activa Verplichtingen tot aan- en verkoop van vaste activa Diverse rechten en verplichtingen

52 /t66 VSKO-model DBH KO Bijlage 5-10 Noten (1) Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: 0: aanschaffingswaarde 9: geboek1e afschrijvingen/waardeverminderingen (-) (2) Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: 0: aanschaffingswaarde 8: geboekte meerwaarde 9: geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-) (3) Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: 0: toevoeging 1: terugneming (-) (4) Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: 0: toevoeging 1: besteding en terugneming (-) (5) Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: 0: toevoeging 1: besteding (-)

53

54

55 [161 Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat BRUSSEL VSKO-model voor dubbele boekhouding in het katholiek onderwijs Bijlage 6 - Toelichting bij het Minimum Algemeen Rekeningenstelsel Oorsprong en opzet Het Minimum Algemeen Rekeningenstelsel (MAR) voor het katholiek onderwijs maakt deel uit van het VSKO-model voor dubbele boekhouding dat vanaf 1 januari 2006 van toepassing is voor grote en zeer grote vzw's van het katholiek onderwijs (Boekhoudkundige modellen van de gesubsidieerde scholen, Belgisch Staatsblad, 13 januari 2006, blz. 2339). Onderhavig document bevat toelichtingen bij een groot aantal rekeningen van het MAR. Omdat deze toelichtingen op basis van reacties van de scholen geregeld aangevuld worden, is ervoor geopteerd dit document niet op te nemen in het VSKO-model. Het vormt dus als het ware een zesde, officieuze bijlage bij het VSKO-model, waar de scholen informatie vinden over het gebruik van de rekeningen van het MAR. Opbouw Het MAR bevat in principe alle rekeninggroepen en rekeningen die voor het katholiek onderwijs in aanmerking komen, genummerd met 2, 3 of 4 cijfers. De rekeningnummers die in het MAR gehanteerd worden, mogen in geen geval gebruikt worden voor andere bestemmingen. De benaming van de rekeninggroepen en rekeningnummers mag niet veranderd worden. Er mogen geen nieuwe rekeningen toegevoegd worden, men mag enkel de bestaande rekeningen uitbreiden (bijvoorbeeld tot 6 cijfers). Dergelijke afspraken zijn essentieel om boekhoudingen van verschillende scholen binnen één schoolbestuur te kunnen consolideren of om ze te kunnen samenvoegen in geval van fusie van schoolbesturen. Voor de zogenaamde gekleurde gelden (toelagen van de overheid waarvan de besteding afzonderlijk verantwoord moet worden) zijn doorgaans geen subrekeningen opgenomen. Het schoolbestuur kan zelf bepalen hoe het deze gelden wil identificeren, bijvoorbeeld door deze analytisch of extra-comptabel op te volgen. Alle analytische elementen zijn systematisch geweerd uit het MAR. Er zijn dus geen verwijzingen opgenomen naar kostenplaatsen zoals studiegebieden, afdelingen, vestigingsplaatsen, internaat, secretariaat, drukkerij, keuken... Indien het schoolbestuur boekhoudkundige gegevens over een aantal kostenplaatsen afzonderlijk wil verzamelen, doet ze dit bij voorkeur niet via het rekeningenstelsel, maar wel via een analytische boekhouding.

56 VSKO-model DBH KO Bijlage 6-2 Toelichting KLASSE 1 - EIGEN VERMOGEN, VOORZIENINGEN EN SCHULDEN OP MEER DAN EEN JAAR 10 Fondsen van het schoolbestuur Giften ter duurzame ondersteuning van de onderwijsactiviteit mogen rechtstreeks bij de fondsen van het schoolbestuur geboekt worden Permanente financiering ontvangen in natura Indien de cijns van een erfpacht slechts uit een symbolisch bedrag bestaat, kan het verschil tussen de marktwaarde of de gebruikswaarde van het goed en de som van de cijnzen beschouwd worden als een permanente financiering in natura vanwege de erfpachtgever. Dit verschil wordt geboekt op rekening Bestemde fondsen De geboekte bestemde fondsen mogen vrij aangewend worden. 150 Investeringssubsidies beleidsdomein onderwijs Onder meer subsidies van AGIOn, DIGO en NWF. Zodra DIGO schriftelijk de toekenning van de subsidie meldt, wordt deze geboekt op rekening 413 tegenover rekening Overige investeringssubsidies Onder meer subsidies van gemeenten, provincies In resultaat genomen investeringssubsidies (-) Investeringssubsidies worden jaarlijks in resultaat genomen op rekening 159 tegenover rekening 7360 volgens hetzelfde ritme als de afschrijvingen op de vaste activa waarop de investeringssubsidies betrekking hebben. 168 Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht Voorzieningen om schenkingen of legaten terug te betalen indien het schoolbestuur de voorwaarden waaraan de schenking of het legaat gekoppeld was, niet naleeft en de schenkers of de legatarissen hun terugnemingsrecht uitoefenen.

57 ,,- -,~ "~ /l69 VSKO-model DBH KO Bijlage 6-3 KLASSE 2 - VASTE ACTIVA EN VORDERINGEN OP MEER DAN EEN JAAR 21 Immateriële vaste activa Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: 2".. 0: aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 218 Softwarelicenties Deze afzonderlijke rekening voor softwarelicenties (naast rekening 211) moet de scholen in staat stellen software afzonderlijk te rapporteren (bijvoorbeeld in het kader van het vroegere pc/kd-project). 22 Terreinen en gebouwen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte meerwaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 221 Gebouwen Inclusief containerklassen (af te schrijven op 10 jaar). 222 Bebouwde terreinen Als men eerst grond koopt, en bijvoorbeeld 5 jaar later een gebouw opricht, dan kan het onderscheid tussen de grond en het gebouw duidelijk gemaakt worden. Als echter een bestaand gebouw gekocht wordt, dan kan er geen onderscheid gemaakt worden tussen de grond en het gebouw; men spreekt dan van een bebouwd terrein. Grond kan niet afgeschreven worden, gebouwen wel, bebouwde terreinen gedeeltelijk 23 Installaties, machines en uitrusting Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte meerwaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). In tegenstelling tot rekening 24 omvat deze rekening datgene wat tot de kemactiviteit van de school behoort, namelijk onderwijs verstrekken: onder meer computers voor pedagogische toepassingen, boeken die verhuurd of gratis ter beschikking gesteld worden. Indien boeken gedurende een aantal jaren gratis ter beschikking gesteld worden van de leerlingen, dan worden deze geactiveerd op rekening 23. Het schoolbestuur kan desgewenst een geschikte indeling van deze rekening maken. Drie jaar is een typische afschrijvingstermijn. Boeken die gekocht worden om verhuurd te worden aan de leerlingen, worden eveneens geactiveerd op rekening 23. De bijdragen van de leerlingen worden geboekt op rekening 709. Indien de boeken een substantieel deel van rekening 23 vormen, wordt deze rekening bij voorkeur verder uitgesplitst. Indien werkboeken waarin geschreven wordt, gratis ter beschikking gesteld worden, worden deze geboekt op rekening 615 of een onderverdeling daarvan (bijvoorbeeld rekening 6153). 24 Meubilair en rollend materieel Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte meerwaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). In tegenstelling tot rekening 23 omvat deze groep datgene wat tot de ondersteunende activiteiten behoort (onder meer administratie). Er is niet in een afzonderlijke rekening voor bibliotheek voorzien, om geen verplichting terzake te creëren.

58 VSKO-model DBH KO Bijlage Meubilair Onder meer klasmeubilair. 242 Kantooruitrusting Deze rekening omvat naast fax, kopieerapparaat e.d. tevens computermateriaal voor administratieve toepassingen. 25 Vaste activa in leasing, erfpacht, opstal of op basis van soortgelijke rechten Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde: : geboekte meerwaarde: : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 26 Overige materiële vaste activa Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte meerwaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). Deze groep omvat onder meer gebouwen die niet voor exploitatie gebruikt worden (bijvoorbeeld die op langere termijn verhuurd worden) en de inrichting van gehuurde gebouwen. 27 Vaste activa in aanbouwen vooruitbetalingen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte meerwaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 28 Financiële vaste activa Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 280 Deelneming in vennootschappen Het schoolbestuur kan bijvoorbeeld een deelneming hebben in het bedrijf dat instaat voor de catering op school. 281 Vorderingen op verbonden entiteiten Typische voorbeelden van verbonden entiteiten kunnen vzw's zijn zoals een vzweigenares, een patrimonium-vzw, een horeca-vzw, een vzw-eigen-middelen en feitelijke verenigingen zoals een oudercomité en een feestcomité. Enkel vorderingen op meer dan een jaar ter duurzame ondersteuning van de verbonden entiteiten (bijvoorbeeld contractueel vastgelegd) worden hier geboekt. 288 Borgtochten betaald in contanten Enkel borgtochten op een termijn van meer dan een jaar.

59 KLASSE 3 - VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING 30 Grondstoffen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 31 Hulpstoffen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 32 Goederen in bewerking Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 33 Gereed product Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 34 Goederen en materialen bestemd voor verkoop Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). R-i>1 VSKO-model DBH KO Bijlage ~... ~~~----_...:::::=~ Gezien het grote belang van boeken en cursussen bestemd voor doorverkoop in de meeste scholen, is daarvoor de afzonderlijke rekening 35 gecreëerd. 35 Boeken en cursussen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). De waarde van boeken en cursussen die bestemd zijn voor doorverkoop aan de leerlingen en die per 31 december nog in voorraad zijn, worden bij de afsluiting in rekening 35 opgenomen indien ze nog een beduidende waarde hebben. 36 Vooruitbetalingen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). Enkel vooruitbetalingen met betrekking tot het aankopen van voorraden. 37 Bestellingen in uitvoering Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-).

60 VSKO-model DBH KO Bijlage 6-6 KLASSE 4 - VORDERINGEN EN SCHULDEN OP TEN HOOGSTE EEN JAAR 40 Werkingsvorderingen Deze groep omvat alle vorderingen die ontstaan ten gevolge van de normale werking van de school, inclusief subsidies voor projecten. 400 Werkingstoelagen De werkingstoelagen moeten als vordering geboekt worden op het ogenblik waarop het Departement onderwijs schriftelijk het bedrag van de werkingstoelage meedeelt. De werkingstoelagen moeten geprorateerd worden, namelijk 4/12" voor boekjaar X en 8/12" voor boekjaar X Overige vorderingen op Departement onderwijs Werkingsvorderingen die specifiek zijn voor het departement onderwijs, maar die geen betrekking hebben op de werkingstoelagen. 403 Overige werkingsvorderingen Vorderingen, bijvoorbeeld op andere overheden zoals gewest, gemeente en provincie, die ontstaan ten gevolge van de normale werking van de school. 404 Te innen werkingsopbrengsten Deze rekening wordt gebruikt om werkingsvorderingen toe te wijzen aan een correcte boekhoudperiode - in het kader van de volledigheid van de vorderingen - waarbij de effectieve uitgaande factuur pas op een latere datum en periode wordt opgesteld en geregistreerd 405 Debetsaldo op leveranciers Bijvoorbeeld creditnota's van leveranciers die nog niet terugbetaald zijn. Debetsaldi op leveranciersrekeningen die geboekt staan op de 440-rekening bij de werkingsschulden, moeten bij het einde van het boekjaar via rekening 405 overgeboekt worden naar de werkingsvorderingen. Dit om te voldoen aan het wettelijke compensatieverbod (compensatie tussen schulden en tegoeden is verboden). 41 Overige vorderingen Deze groep omvat alle vorderingen die niet met de normale werking van de school te maken hebben, onder meer nevenactiviteiten. 410 Vorderingen uit nevenactiviteiten Hier worden de vorderingen geboekt voor producten en diensten die voortkomen uit de praktijklessen in BSO/KSOITSO, bijvoorbeeld didactisch kapsalon, didactisch restaurant, meubels. De inkümsten -kûrnen ûp rekening 74û. 411 Terug te vorderen btw Enkel voor vzw's die gemengd btw-plichtig zijn. 413 Te ontvangen investeringssubsidies Enkel voor subsidies die te onderscheiden zijn van projectsubsidies (zie groep 40). Deze rekening kan verder opgesplitst worden naar gelang van de herkomst van de investeringssubsidies (AGIOn/DIGO, gemeente, provincie,... ). Zodra DIGO schriftelijk de toekenning van de subsidie meldt, wordt deze geboekt op rekening 413 tegenover rekening Te innen opbrengsten Hoofdzakelijk vorderingen waarvoor men (nog) niet over een rechtstitel beschikt. 415 Voorschotten aan personeel Niet enkel voorschotten op loon, maar ook voorschotten voor bepaalde aankopen door het personeel.

61 ttb VSKO-model DBH KO Bijlage Diverse vorderingen Onder meer voorschotten die door de school betaald zijn. Desgevallend kan binnen de rekening een opsplitsing gemaakt worden voor voorschotten. Borgtochten betaald in contanten Enkel borgtochten op een termijn van maximaal één jaar. Kredietinstellingen - schulden in R1C Inclusief kaskredieten. Deze rekening wordt uitsluitend gebruikt op afsluitdatum (31 december), om een negatief banksaldo als schuld uit te drukken. Overige leningen Bijvoorbeeld een lening bij een bisdom of een congregatie. Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten De bezoldigingen en de sociale lasten in deze groep hebben enkel betrekking op contractueel personeel (hoofdzakelijk MVD-personeel). Te betalen btw Enkel voor vzw's die gemengd btw-plichtig zijn. Overige sociale schulden Bijvoorbeeld schulden van de fietsvergoeding. Deze rekening dient niet om de schuld aan het sociaal secretariaat te boeken. Van het sociaal secretariaat dienen namelijk de beheerskosten en de btw op rekening 440 geboekt te worden, de bedrijfsvoorheffing op rekening 453 en de RSZ op rekening 454. Ontvangen voorschotten Bijvoorbeeld voorschotten die bij het begin van het schooljaar aangerekend zijn aan de leerlingen. Borgtochten ontvangen in contanten Enkel borgtochten op een termijn van maximaal één jaar, bijvoorbeeld de waarborgen voor de sleutels van de lockers.

62 VSKO-model DBH KO Bijlage 6-8 ~.~.. ~. KLASSE 5 - GELDBELEGGINGEN EN LIQUIDE MIDDELEN 51 Aandelen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). Aandelen kunnen enkel aangekocht worden met de eigen middelen, niet met de werkingstoelagen. 52 Vastrentende effecten Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-) 53 Termijndeposito's Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : aanschaffingswaarde; : geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen (-). 55 Kredietinstellingen 57 Kassen Deze rekening kan eventueel opgesplitst worden om verscheidene kredietinstellingen te onderscheiden, onder meer de Bank van de Post. Deze rekening wordt gebruikt om bijvoorbeeld postzegels (zie rekening 6130) of dienstencheques (zie rekening 617) bij de jaarafsluiting tijdelijk te activeren.

63 19S VSKO-model DBH KO Bijlage 6-9 KLASSE 6 - KOSTEN 600 Aankopen van grondstoffen Op deze rekening kunnen grondstoffen geboekt worden ongeacht hun bestemming, met name zowel grondstoffen verbruikt tijdens de lessen (= verstrekking van onderwijs, dus hoofdactiviteit) als voor de vervaardiging van werkstukken of het leveren van diensten door de leerlingen (= realiseren van producten of diensten, dus nevenactiviteit). 604 Aankopen van goederen en materialen bestemd voor verkoop Aankopen van school benodigdheden (met uitzondering van boeken en cursussen, zie rekening 605), waarvan een voorraad aangelegd wordt, met het doel ze aan leerlingen door te verkopen (bijvoorbeeld schoolagenda, examen papier, nieuwjaarsbrieven, uniform, sportgerief, oefen hoofden, koksmutsen, messensets, dranken, schoolmelk, grondstoffen voor de bereiding van maaltijden... ). Deze rekening is de tegenhanger van rekening Aankopen van boeken en cursussen Boeken en cursussen aangekocht met de bedoeling door te verkopen aan leerlingen worden geboekt op rekening 605, de bijdragen van de leerlingen op rekening 705. De boeken en cursussen die bestemd zijn voor doorverkoop aan de leerlingen en die per 31 december van het boekjaar nog in voorraad zijn, kunnen samen een beduidende waarde hebben en worden dan bij afsluiting in de voorraadrekening 35 opgenomen Gebruiksvergoeding Vergoedingen in het kader van een (mondelinge of schriftelijke) gebruiksovereenkomst. 611 Onderhoud en herstelling 6110 Terreinen Indien de school ervoor opteert de kosten verbonden met het MVD-personeel aanwijsbaar in het rekeningstelsel op te nemen, moet ze de rekeningnummers onder 611 verder opsplitsen om onderhoud en herstellingen uitgevoerd door gespecialiseerde onderhoudsfirma's, afzonderlijk te boeken. Bijvoorbeeld sportterreinen Installaties, machines en uitrusting Het kan zinvol zijn het onderhoud van leerlingencomputers op rekening 6112 te boeken en het onderhoud van kantoorcomputers op rekening Kantooruitrusting 6119 Overige Het kan zinvol zijn het onderhoud van kantoorcomputers op rekening 6115 te boeken en het onderhoud van leerlingencomputers op rekening Het gebruik van dit rekeningnummer moet in de mate van het mogelijke vermeden worden Communicatiekosten Inclusief postzegels. Indien er op het einde van het boekjaar belangrijke overschotten aan postzegels zijn, dan kunnen deze geactiveerd worden door ze op dat ogenblik over te boeken naar rekening 57, en ze bij het begin van het daaropvolgende boekjaar terug te boeken naar rekening Kantoorkosten Onder meer de kosten van fotokopieën voor administratief gebruik Persoonsgebonden verzekeringen Inclusief (bijkomende) verzekeringskosten voor arbeidsongevallen van gesubsidieerd personeel, maar niet van contractueel personeel (zie rekening 6230)..

64 VSKO-model DBH KO Bijlage Gereedschappen Bijvoorbeeld beitels, hamers, messen, boren, snijplanken... Krijt en papier worden daarentegen op rekening 600 geboekt Didactisch materiaal Bijvoorbeeld wandkaarten, posters, leerpuzzels, micropreparaten, bordvegers, stiften, transparanten, muziek-cd's, zakrekenmachines... Op deze rekening kunnen ook huurlicenties voor software (bijvoorbeeld MS-KIS of SP ES) geboekt worden Bibliotheek, mediatheek, open leercentrum... Inclusief abonnementen op kranten en tijdschriften, en presentexemplaren voor leraren Schoolbehoeften Schoolgerief (handboeken, schriften, pennen... ) dat gratis ter beschikking gesteld wordt van de leerlingen en dat ze ook thuis gebruiken (basisonderwijs en buitengewoon onderwijs). 616 Overige leveringen en diensten Inclusief onkostenvergoedingen voor vrijwilligerswerk Dienstverlenende organismen Onder meer VSKO, DIKO, Scholengemeenschap, Sociaal secretariaat, Sabam, ReprobeI Nascholing Inclusief eventuele verplaatsingskosten van de nageschoolden. Ook indien (een gedeelte van) de opleiding met opleidingscheques van een personeelslid betaald wordt, wordt het bedrag dat aan de leraar terugbetaald wordt, op rekening 6162 geboekt Verplaatsingen personeel 6169 Overige De verplaatsingskosten van de nageschoolden (zie rekening 6162) en de verplaatsingen van de eigen woning naar de school en omgekeerd (zie rekening 6232) vallen niet onder deze rekening. Onder meer afval en milieu. 617 Uitzendkrachten en ter beschikking gestelde personen Inclusief beleidsondersteuning, terugbetaling van personeel voor het klasvrij maken van de directie (BaO), terugbetaling van de lonen van gedetacheerde leerkrachten, betaling van arbeiders en bedienden die aangesteld zijn via een interimkantoor. Ook dienstencheques worden op het ogenblik van aankoop door de 5('11001 op rekening 617 geboekt. Indien er op het einde van het boekjaar belangrijke overschotten aan dienstencheques zijn, dan kunnen deze geactiveerd worden door ze op dat ogenblik over te boeken naar rekening 57, en ze bij het begin van het daaropvolgende boekjaar terug te boeken naar rekening Kosten van leerlingenac!iviteiten Kosten van leerlingenactiviteiten, bijvoorbeeld sportdag, extra-muros-activiteiten, filmvoorstellingen, schoolreizen, studiereizen. De rekening wordt in principe verder opgesplitst per activiteit. Deze rekening is de tegenhanger van rekening 700 en wordt als dusdanig onderscheiden van 604.

65 VSKO-model DBH KO Bijlage Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Bezoldigingen e.d. met betrekking tot MVD-personeel, personeel belast met middagtoezicht, busbegeleiding, voor- en naschoolse opvang (dus niet met betrekking tot het gesubsidieerd personeel). Desgewenst worden de rekeningen van groep 62 opgesplitst per personeelscategorie. Dit geldt zeker indien de school ervoor opteert de kosten verbonden met het MVD-personeel aanwijsbaar in het rekeningenstelsel op te nemen. Bezoldigingen Bruto bezoldigingen. Andere personeelskosten Bijvoorbeeld uitbetaling van fietsvergoedingen aan leraren. Arbeidsongevallenverzekering Inclusief arbeidsongevallenpremies voor contractuele personeelsleden (bijvoorbeeld MVD-personeel), maar niet voor gesubsidieerd personeel (zie rekening 6140). Kosten woon-werkverkeer Enkel verplaatsingen van de eigen woning naar de school en omgekeerd (zie ook rekeningen 6162 en 6163). Waardeverminderingen op voorraden en bestellingen in uitvoering Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : toevoeging; : terugneming (-). Waardeverminderingen op werkingsvorderingen op meer dan één jaar Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : toevoeging; : terugneming (-). Waardeverminderingen op werkingsvorderingen op ten hoogste één jaar Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : toevoeging; : terugneming (-). Voorzieningen voor brugpensioenen en soortgelijke verplichtingen Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: toevoeging; : besteding en terugneming (-). Voorzieningen voor grote herstellingswerken en grote onderhoudswerken Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : toevoeging; : besteding en terugneming (-). Voorzieningen voor andere risico's en kosten Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : toevoeging; : besteding en terugneming (-). Werkingsbelastingen Hieronder vallen alle taksen en kosten zoals roerende voorheffing, milieubelasting, heffing op oppervlaktewateren, leegstandsbelasting... Giften en schenkingen Bijvoorbeeld het batig saldo van een actie dat doorgestort wordt naar Broederlijk Delen.

66 VSKO-model DBH KO Bijlage Geactiveerde intercalaire intresten (-) De intercalaire rente is de rente op vreemd vermogen dat gebruikt wordt voor de financiering van immateriële en materiële vaste activa, voor zover deze rente betrekking heeft op de periode vóór de bedrijfsklaarheid van deze vaste activa. De intercalaire rente mag opgenomen worden in de aanschaffingswaarde van de vaste activa, maar dit moet bij de waarderingsregels vermeld worden. 651 Waardeverminderingen op vlottende activa Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : toevoeging; : terugneming (-j. 657 Diverse financiële kosten Hier kan ook het verschil geboekt worden dat kan ontstaan bij de overhandiging van munten aan de bank, indien de munlwaarde bij ontvangst enkel geschat wordt en pas achteraf door telling geverifieerd wordt. 662 Voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten Deze rekeningen worden als volgt opgesplitst: : toevoeging; : besteding (-j.

67 ,~~~ - ","~ VSKO-model DBH KO Bijlage 6-13 KLASSE 7 - OPBRENGSTEN 70 Leerlingenbijdragen In deze groep worden leerlingenbijdragen ondergebracht die voortkomen uit de eigenlijke onderwijsactiviteit (in tegenstelling tot groep 74). 700 Opbrengsten uit leerlingenactiviteiten Deze rekening is de tegenhanger van rekening 619. Hier worden derhalve de bijdragen geboekt van de leerlingen voor de activiteiten waarvan de kosten op rekening 619 geboekt worden. 701 Inschrijvingsgelden In principe enkel voor het volwassenenonderwijs. 703 Voor en naschoolse opvang Bijvoorbeeld bijdragen van de ouders. 704 Verkopen van goederen en materialen bestemd voor verkoop Deze rekening is de tegenhanger van rekening Verkopen van boeken en cursussen Boeken en cursussen aangekocht met de bedoeling door te verkopen aan leerlingen worden geboekt op rekening 605, de bijdragen van de leerlingen op rekening 705. De boeken en cursussen die bestemd zijn voor doorverkoop aan de leerlingen en die per 31 december van het boekjaar nog in voorraad zijn, kunnen samen een beduidende waarde hebben en worden dan bij afsluiting in de voorraadrekening 35 opgenomen. 709 Overige leerlingenbijdragen Onder meer aan leerlingen verkochte maaltijden. Aan leraren verkochte maaltijden worden geboekt op rekening Bijzondere werkingsmiddelen Onder meer nascholingsgelden, ict-gelden, vergoedingen woon/werk-verkeer (onder meer fietsvergoedingen), toelagen voor middagtoezicht (MTZ), voor busbegeleiding of voor voor- en naschoolse opvang In resultaat name van investeringssubsidies Investeringssubsidies van AGIOn/DIGO. Investeringssubsidies worden jaarlijks in resul taat genomen op rekening 159 tegenover rekening 7360 volgens hetzelfde ritme als de afschrijvingen op de vaste activa waarop de investeringssubsidies betrekking hebben Intrestsubsidies Intrestsubsidies van het Nationaal Waarborgfonds (NWF). De scholen ontvangen deze intrestsubsidie niet zelf. Deze verrichting houdt dus geen kasstroom in (evenmin als bijvoorbeeld de roerende voorheffing op spaarintresten). Aan de scholen die toch dit bedrag willen boeken, wordt hier de mogelijkheid daartoe geboden. 74 Andere werkingsopbrengsten In deze groep worden opbrengsten ondergebracht die voortkomen uit nevenactiviteiten (in tegenstelling tot groep 70). 740 Verkoop van goederen en diensten voortkomend uit de onderwijsactiviteit Inkomsten uit praktijklessen in BSO/KSOITSO, bijvoorbeeld didactisch kapsalon, didactisch restaurant, meubels. De vordering komt op rekening 410. De verkoop van goederen en diensten voortkomend uit de onderwijsactiviteit wordt niet als een omzet beschouwd, maar wel als een andere bedrijfsopbrengst, omdat dergelijke verkoop niet beschouwd kan worden als het doel van de onderwijsactiviteit.

68 VSKO-model DBH KO Bijlage Omzet nevenactiviteiten Naschoolse activiteiten (typ-, taal-, computercursussen), fondsenwerving (pensenkermis, mosselen souper, kaas- en wijnavond... ) en dergelijke. Ook de verkoop van maaltijden aan leraren wordt hier geboekt. De verkoop van maaitijden aan leerlingen wordt geboekt op rekening Diverse financiële opbrengsten Hier kan ook het verschil geboekt worden dat kan ontstaan bij de overhandiging van munten aan de bank, indien de muntwaarde bij ontvangst enkel geschat wordt en pas achteraf door telling geverifieerd wordt. 794 Tussenkomst in het verlies Tussenkomst van (bijvoorbeeld) een congregatie in haar hoedanigheid van lid van de algemene vergadering van de vzw schoolbestuur indien bij de resultaatsverwerking blijkt dat het resultaat negatief is. Indien de tussenkomst niet bij de resultaatsverwerking tot stand komt of indien de congregatie geen lid is van de algemene vergadering, gaat het om een schenking (745).

69 VSKO-model DBH KO Bijlage 6-15 KLASSE 0 - NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 02 Zakelijke zekerheden gesteld op de eigen activa Op deze orderekening worden de zakelijke zekerheden geboekt (bijvoorbeeld hypotheek) waarmee het schoolbestuur zijn eigen activa heeft bezwaard of die het schoolbestuur onherroepelijk heeft beloofd voor de voldoening van actuele of potentiële schulden en verplichtingen van zichzelf (zie ook bijlage 3 "De inhoud van de toelichting", hoofdstuk XII, A1). In de rekeningen 021 en 023 betreffende de zekerheidsstellingen moet in voorkomend geval een onderscheid worden gemaakt tussen de soorten van bezwaarde activa. 05 Verplichtingen tot aan- en verkoop van vaste activa Op deze orderekening worden als verplichtingen tot aankoop geboekt de geplaatste bestellingen en de verplichtingen met optie van derden, en als verplichtingen tot verkoop de ontvangen bestellingen en de opties die aan derden op bezittingen van het schoolbestuur zijn verleend (zie ook bijlage 3 "De inhoud van de toelichting", hoofdstuk XII, A2). De verplichtingen tot aankoop evenals de verplichtingen tot verkoop die tot de gewone activiteiten van het schoolbestuur behoren en zijn vermogen of resultaat niet aanmerkelijk beïnvloeden, hoeven niet te worden geboekt. 09 Diverse rechten en verplichtingen Zie ook bijlage 3 van het VSKO-model voor dubbele boekhouding, hoofdstuk XII, B.

70

71

72

73 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN AANBEVELINGEN INZAKE DE GELUKWAARDIGHEID VAN BOEKHOUD EN JAARREKENINGREGELS OPGELEGD DOOR SECTORALE REGELGEVINGEN MET DE GEMEENRECHTELUKE BOEKHOUD EN JAARREKENINGREGELS VOOR VZW'S,!VZW'S EN STICHTINGEN A. INLEIDING Januari De wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen, zoals gewijzigd door de wet van 2 mei 2002, bepaalt in haar artikelen 17, 2, 37, 2 en 53, 2 dat VZW's, NZW's en stichtingen een vereenvoudigde boekhouding moeten voeren die ten minste betrekking heeft op de mutaties in contant geld of op de rekeningen, overeenkomstig een door de Koning vastgesteld model. In uitvoering van deze bepalingen werd een model voor een vereenvoudigde boekhouding uitgewerkt. Het werd uitgevaardigd met het koninklijk besluit van 26 juni 2003 betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen en internationale verenigingen zonder winstoogmerk. 2. Wanneer dergelijke verenigingen of stichtingen met hun totale ontvangsten andere dan uitzonderlijke ontvangsten', met hun balanstotaal en hun personeelsbestand' bepaalde drempels bereiken, waardoor zij grote of zeer grote verenigingen of stichtingen worden, legt de wet een afwijkende regeling op, namelijk de verplichting om een boekhouding te voeren en een jaarrekening op te stellen overeenkomstig de voorschriften die gelden voor handels en industriële ondernemingen (wet van 17 juli 1975 op de boekhouding van de ondernemingen en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de artikelen 22 tot 105 van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen), maar waarbij de Koning deze voorschriften aanpast aan de bijzondere aard van de werkzaamheden en van het wettelijk statuut van de betrokken verenigingen. Die aanpassingen' kwamen er met het koninklijk besluit van 19 december 2003 betreffende de boekhoudkundige verplichtingen en de openbaannaking van de jaarrekening van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen. Het verschil tussen grote en zeer grote verenigingen en stichtingen ligt in het feit dat laatstgenoemden het volledige jaarrekeningschema moeten toepassen en hun jaarrekening moeten laten controleren door een commissaris aangesteld onder de leden van het Instituut der Bedrijfsrevisoren. De wet staat geen gemengd of hybride systeem toe. 1 Zie in dit verband de parlementaire vraag nr. 385 van 5 oktober 2004 van mevrouw Van der Auwera en het antwoord van de Minister van Justitie (QRV A Kamer, , p. 9995). 2 Zie in dit verband de parlementaire vraag nr. 234 van 13 april 2004 van de heer Verherstraeten en het antwoord van de Minister van Justitie (QRVA Kamer, , p. 5230). 3 Bij deze aanpassingen moeten onder meer deze worden vermeld die tot doel hebben de invloed van de belastingwetgeving in het gemeen jaarrekeningrecht te neutraliseren.

74 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Aanbevelingen gelijkwaardigheid sectorale boekhoudregels VZW Januari 2007 In verband met de openbaarmaking gelden bovendien de volgende regels, grote en zeer grote V'Z}W's en private stichtingen dienen hun jaarrekening neer te leggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België, die ervoor zorgt dat ze gepubliceerd wordt en verkrijgbaar is; kleine V'Z}W' s en private stichtingen dienen hun jaarrekening niet neer te leggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België, maar ter griffie van de rechtbank van koophandel, waar zij kunnen worden ingekeken. Hetzelfde geldt voor kleine, grote of zeer grote N'Z}W' s. 3. Om redenen die worden uiteengezet in de verslagen aan de Koning die de voornoemde koninklijke besluiten voorafgaan, is het kleine verenigingen en stichtingen op bepaalde voorwaarden toegestaan hun boekhouding te voeren en hun jaarrekening op te stellen overeenkomstig de geldende bepalingen voor grote en zeer grote verenigingen en stichtingen. In dat verband is het nuttig te wijzen op de gevolgen van die keuze 4, de openbaar te maken jaarrekening is de jaarrekening zoals opgesteld overeenkomstig het koninklijk beslnit van 19 december 2003 (grote verenigingen en stichtingen); de openbaarmaking geschiedt door neerlegging ter griffie van de rechtbank van koophandel en niet bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België; neerlegging bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België is mogelijk, maar dan op vrijwillige basis. 4. Om rekening te houden met het feit dat in diverse op federaal, gewestelijk of gemeenschapsniveau gereglementeerde sectoren, voor verenigingen en stichtingen specifieke boekhoudregels gelden, precies omdat zij tot die sectoren behoren, heeft de wetgever in de artikelen 17, 4, 37, 4 en 53, 4 bepaald dat de voorschriften die gelden voor de kleine, grote, en zeer grote verenigingen en stichtingen, niet van toepassing zijn op verenigingen en stichtingen die, gelet op de aard van hun hoofdactiviteit, onderworpen zijn aan bijzondere regels betreffende het houden van hun boekhouding en hun jaarrekening, voor zover zij minstens gelijkwaardig zijn aan die bepaald op grond van de wet. De gelijkwaardigheidsproblematiek speelt dus - althans in theorie - een rol voor zowel de kleine verenigingen en stichtingen, waarvoor een regeling van vereenvoudigde boekhouding geldt, als voor de grote en zeer grote VZW' s, N'Z}W' s en stichtingen. 4 Zie in dit verband de parlementaire vragen nrs 741 en 743 van mevrouw Pieters en het antwoord van de Minister van Justitie (QRVA Kamer, , p en 18876). 2

75 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Aanbevelingen gelijkwaardigheid sectorale boekhoudregels VZW Januari 2007 De CBN-werkgroep "Not for profit & public sector accounting" heeft, zonder volledigheid te claimen, zowat 70 sectoren geïdentificeerd waarvoor bijzondere regels gelden voor het houden van de boekhouding enlof het opstellen van de jaarrekening. Deze wildgroei van bijzondere boekhoudkundige regelgevingen in de meest diverse activiteitsgebieden van het (gesubsidieerde) verenigingsleven is waarschijnlijk grotendeels toe te schrijven niet zozeer aan de intrinsieke "specificiteit" van de betrokken sectoren, maar aan de omstandigheid dat de wet van 27 juni 1921 gedurende meer dan 80 jaar géén of haast geen boekhoudkundige verplichtingen bepaalde ten aanzien van de verenigingen, zodat er géén gemeen recht inzake de boekhouding en de jaarrekening van VZW's en stichtingen bestond. Het is pas met de wet van 2 mei 2002 en in het bijzonder met de uitvoeringsbeslniten van 26 juni 2003 en 19 december 2003 dat een gemeen recht inzake boekhouding en jaarrekening van verenigingen en stichtingen werd tot stand gebracht. Noch de wetgever, noch de Regering hebben een lijst opgesteld van sectoren waar de problematiek van de gelijkwaardigheid rijst of waar de boekhoudkundige verplichtingen gelijkwaardig zijn aan de wettelijke regels. Het verslag aan de Koning dat het voornoemde koninklijk beslnit van 19 december 2003 voorafgaat, zegt integendeel daarover het volgende "Het is bijgevolg de taak van de bestuursorganen van deze verenigingen en stichtingen om, aan de hand van de aanwijzingen geformuleerd door de Commissie voor boekhoudkundige normen, op hun verantwoordelijkheid en onder het toezicht van de optredende commissaris na te gaan of de bijzondere boekhoudkundige verplichtingen waaraan zij onderworpen zijn, ten minste gelijkwaardig zijn aan die welke krachtens de wet van toepassing zouden zijn. Over het algemeen vloeit deze gelijkwaardigheid niet voort uit het loutere gegeven dat de vereniging of de stichting voor het verkrijgen van subsidies verplicht wordt boekhoudkundige inlichtingen te verschaffen aan de subsidiërende overheid. " De betrokken sectoren vindt men zowel op het federale, gewestelijke als gemeenschapsniveau terug. Ze hebben te maken met zeer gevarieerde bevoegdheden, zoals de gezondheidszorg (ziekenhuizen, interbedrijfsgeneeskundige diensten, gehandicaptenhulp... ), de sociale secretariaten, de pensioenfondsen, het toerisme, de jeugdbijstand, de cultuur, de sociale hulpverlening, het onderwijs, de sport, de milieubescherming, de politieke partijen". De voornaamste bedoeling van de hierna geformuleerde aanbevelingen is het verstrekken van aanwijzingen die de bestuursorganen van verenigingen en stichtingen kunnen behulpzaam zijn bij de toetsing van de voor hen geldende sectorale boekhoudregels op hun gelijkwaardigheid ten aanzien van de boekhoudregels opgelegd door de wet van 27 juni 1921 en haar uitvoeringsbesluiten. Daarmee komt de Commissie tegemoet aan de verwachting uitgedrukt in het voornoemde verslag aan de Koning. Maar de Commissie wenst bovendien er bij de federale, gewestelijke en gemeenschapsoverheid op aan te dringen de boekhoudkundige verplichtingen zoals die gelden voor de verenigingen en stichtingen die onder hun bevoegdheid vallen, in de mate van het mogelijke te harmoniseren met het gemeen boekhoudrecht voor verenigingen en stichtingen, ingevoerd door de in 2002 aangepaste wet van 27 juni 1921 en haar uitvoeringsbesluiten van juni en december * 3

76 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Aanbevelingen gelijkwaardigheid sectorale boekhoudregels V7:>N Januari 2007 Een dergelijk hannonisatiebeleid dat reeds is ingezet door de Vlaamse Regering (inzake sociale hulpverlening, gezondheidszorg en gezinshulp) en op een bescheidener schaal door de Federale Regering (niet-gouvernementele organisatiqs) en de Regering van de Franse Gemeenschap, zou een einde kunnen maken aan de vastgestelde wildgroei van bijzondere sectoren en statuten, waarvoor het jarenlang ontbreken van een gemeen recht inzake boekhouding en jaarrekening de belangrijkste historische verklaring vormt, maar waarvan het voortbestaan in een groot aantal gevallen niet meer verantwoord is. Als gevolg van een dergelijke hannonisatie zal de betrouwbaarheid en de vergelijkbaarheid van de financiële rapportering van de betrokken verenigingen substantieel toenemen en zullen ook de kosten van de rapportering aanzienlijk kunnen worden gereduceerd. Een dergelijke hannonisatie maakt het ook mogelijk om de regelgeving van de betrokken sectoren moeiteloos te laten evolueren samen met het gemeen recht, en onder meer de internationale ontwikkelingen inzake financiële rapportering door "not for profit" organisaties te integreren in de regelgeving. * De Commissie dankt de werkgroep "Not-for-profit & public sector accounting" voor zijn uiterst waardevolle bijdrage tot de opstelling van dit advies. B. Voorwaarden en beperkingen van de gelijkwaardigheid van de sectorale boekhoudregels ten aanzieu van de gemeenrechtelijke bepalingen iuzake de boekhouding eu de jaarrekening voor VZW's, IVZW's en stichtingen Vooraleer haar aanbevelingen toe te lichten, wenst de Commissie aan te geven welke voorwaarden en beperkingen aan de gelijkwaardigheid zijn verbonden: 1. Om te kunnen worden ingeroepen is gelijkwaardigheid enkel vereist voor het voeren van de boekhouding en het opstellen van de jaarrekening. Van sectorale regels wordt niet verwacht dat zij ook nog voorschrijven dat de jaarrekening openbaar dient te worden gemaakt en in voorkomend geval gecontroleerd, om als gelijkwaardig te kunnen worden beschouwd. 2. Als het bestuursorgaan van oordeel is dat de sectorale boekhoudregels gelijkwaardig zijn aan de regels die krachtens de wet en haar uitvoeringsbeslniten zouden moeten worden toegepast, kan een vereniging of stichting verder haar boekhouding voeren en haar jaarrekening opstellen overeenkomstig de sectorale regels. Eens de jaarrekening is opgesteld, dienen niettemin de voorschriften van de wet van 27 juni 1921 in verband met de openbaannaking en, in voorkomend geval, de controle, te worden toegepast. Als bijgevolg de raad van bestuur van een kleine VZW, gelet op de criteria van artikel 17 van de wet, van oordeel is dat de sectorale boekhoudregels die hij toepast, gelijkwaardig zijn aan de regels die het koninklijk besluit van 26 juni 2003 oplegt, zal de jaarrekening zoals opgesteld volgens die gelijkwaardig bevonden regels, ter griffie van de rechtbank van koophandel worden neergelegd, ook al leggen die sectorale boekhoudregels een dergelijke openbaannaking niet op. 4

77 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Aanbevelingen gelijkwaardigheid sectorale boekhoudregels VZW Januari 2007 Hetzelfde geldt wanneer de raad van bestuur van een zeer grote VZW, gelet op de criteria van artikel 17 van de wet, van oordeel is dat de sectorale boekhondregels die hij toepast, gelijkwaardig zijn aan de regels die het koninklijk besluit van 19 december 2003 oplegt, In dat geval zal de jaarrekening zoals opgesteld volgens die gelijkwaardig bevonden regels, bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België worden neergelegd' en zal die jaarrekening worden gecontroleerd door de commissaris-revisor, overeenkomstig artikel 17, 5, ook al leggen die boekhoudregels geen verplichting op tot openbaarmalting en controle van de jaarrekening, Mocht géén gelijkwaardigheid worden vastgesteld, dan zal de vereniging geconfronteerd worden met conflicterende boekhoudregelgevingen - sectororale en gemeenrechtelijke - met als belangtijke jntidische consequentie dat de vereniging zowel het gemeen recht als de betrokken sectorale regeling zal moeten toepassen (zie supra 4, de voornoemde bepalingen van de wet van 27 juni 1921). Het is evenwel dnidelijk dat een dergelijke situatie niet wenselijk is en dat het derhalve aan de bevoegde overheid toekomt om in zo'n geval oplossingen te onderzoeken die het zouden mogelijk maken om het conflict tussen sectorale en gemeenrechtelijke regels op te heffen. Tenslotte, mochten verschillende sectorale regelgevingen op een VZW van toepassing zijn als gevolg van de uitgeoefende activiteiten, dan is de Commissie op het eerste gezicht van oordeel dat het gelijkwaardigheidsconcept in zo'n geval niet bruikbaar is aangezien men niet inziet hoe het - partieelzou kunnen worden georganiseerd ten aanzien van de verschillende activiteiten. C. Aanbevelingen voor kleine verenigingen en stichtingen inzake gelijkwaardigheid Uit het grondige onderzoek van de sectorale reglementeringen dat de werkgroep "Not-for-profit & public sector accounting" heeft gevoerd, blijkt dat in meer dan 95% van de gevallen een volledige patrimoniale boekhouding (accrual principe) wordt opgelegd, zodat de vraag omtrent gelijkwaardigheid in de praktijk slechts rijst met betrekking tot de voorschriften voor grote en zeer grote verenigingen en stichtingen (koninklijk beslnit van 19 december 2003). In de veronderstelling echter dat een kleine vereniging of stichting wettelijk gezien, op grond van de sectorale voorschriften, verplicht is een kasboekhouding te voeren, kan die, naar het oordeel van de Commissie, enkel worden beschouwd als gelijkwaardig aan de vereenvoudigde boekhouding zoals geregeld door het koninklijk besluit van 26 juni 2003, wanneer de sectorale reglementering: hetzij uitdrukkelijk en zonder voorbehoud verwijst naar de wet van 27 juni 1921 en haar uitvoeringsbesluit van 26 juni 2003; 5 Zie in dit verband de internetsite van de Nationale Bank van België waar uitdrukkelijk staat dat in dit geval de betrokken jaarrekening dient te worden neergelegd bij de Balanscentrale met als voorpagina, naar gelang van het geval, de eerste bladzijde van het volledige schema efvan het verkorte schema voor VZW's en stichtingen. 5

78 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Aanbevelingen gelijkwaardigheid sectorale boekhoudregels VZW Januari hetzij ten minste vereist dat: ~ de verrichtingen die enkel mutaties in contanten of op rekeningen tot gevolg hebben, naar tijdsorde, zonder blanco's noch weglatingen worden geboekt (continuïteit, regelmatigheid, onomkeerbaarheid), op basis van bewaarde en methodisch opgeborgen verantwoordingsstukken, en dat op grond van de voornoemde boekingen een staat van ontvangsten en uitgaven wordt opgesteld; ~ een inventatis wordt opgesteld, aan de hand waarvan een staat van het vermogen van de vereniging of stichting wordt opgesteld; ~ in de toelichting bij de jaarrekening duidelijk wordt vermeld welke waarderingsregels voor de inventatis werden toegepast. Wanneer het gaat om grote of zeer grote verenigingen of stichtingen, zal de kasboekhouding die door een specifieke reglementering wordt opgelegd, nooit gelijkwaardig zijn aan de regeling die het koninklijk besluit van 19 december 2003 oplegt in verband met een volledige patrimoniale boekhouding (accmal principe). * D. Aanbevelingen voor grote en zeer grote verenigingen en stichtingen inzake gelijkwaardigheid De Commissie is van oordeel dat boekhoudkundige verplichtingen die worden opgelegd door een sectorale reglementering, enkel kunnen worden beschouwd als gelijkwaardig aan de regels opgelegd door de wet en het koninklijk besluit van 19 december 2003, voor zover de sectorale reglementering: hetzij uitdrukkelijk en zonder voorbehoud verwijst naar de wet van 27 juni 1921 en haar uitvoeringsbesluit van 19 december 2003 inzake het houden van de boekhouding en het opstellen van de jaarrekening hetzij ten minste vereist dat de vûlgende beginselen wûrden nageleefd: 1. Een patrimoniale boekhouding voeren volgens een stelsel van boeken en rekeningen met inachtneming van de gebruikelijke regels van het dubbel boekhouden, waarin alle verrichtingen en alle bezittingen en rechten, schulden, verplichtingen en verbintenissen, kosten en opbrengsten, zonder uitstel, getrouw, volledig en naar tijdsorde worden ingeschreven. ii. iii. Het verbod op compensatie tussen tegoeden en schulden, tussen rechten en verplichtingen en tussen kosten en opbrengsten, tenzij in de bij wet of door een sectorale reglementering bepaalde gevallen. Elke boeking geschiedt aan de hand van een gedagtekend verantwoordingsstuk, waarnaar zij moet verwijzen. 6

79 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Aanbevelingen gelijkwaardigheid sectorale boekhoudregels VZW Januari 2007 ivo De rekeningen die de vereniging opent om haar boekhouding te voeren, worden vastgelegd in een voor de aard van het bedrijf van de vereniging of stichting passend rekeningenstelsel. v. De balans en de resultatenrekening vloeien zonder toevoeging of weglating voort uit de balans van de desbetreffende rekeningen, opgemaakt na het in overeenstemming brengen met de gegevens van de inventatis. vi. De toegepaste waarderingsregels stemmen overeen met de waarderingsregels voorgeschreven door het koninklijk besluit van 19 december 2003, of, gelet op het beginsel van het getrouwe beeld, zijn hiermee verenigbaar. Aldus verhinderen naar het oordeel van de Commissie het ontbreken van de mogelijkheid om herstrnctnreringskosten op het actief van de balans te boeken of de bepaling van een afschrijvingspercentage a priori niet dat tot gelijkwaardigheid zou worden besloten. Daarentegen zouden de mogelijkheid om immateriële vaste activa te herwaarderen, het verbod om vaste activa af te schrijven naar het advies van de Commissie moeten leiden tot de vaststelling dat er géén gelijkwaardigheid is. vii. De jaarrekening omvat de balans, de resultatenrekening en de toelichting. Deze stukken vormen een geheel. De waarderingsregels worden samengevat in de toelichting; deze samenvatting moet voldoende nauwkeurig zijn zodat inzicht wordt verkregen in de toegepaste waarderingsmethoden. Wanneer de sectorale reglementering geen keuze toestaat, moet worden verwezen naar de toegepaste waarderingsregels. viii. De voorstelling en strnctuur van de jaarrekening zoals vastgelegd door de sectorale reglementering, stemt overeen met de voorstelling en strnctuur opgelegd door het koninklijk besluit van 19 december Wanneer dit niet het geval is, zouden de boekhoudkundige verplichtingen opgelegd door de sectorale reglementering niettemin als gelijkwaardig kunnen worden beschouwd indien, gelet op het vereiste van het getrouwe beeld, de toepassing van de sectorale reglementering dezelfde of gelijkaardige gegevens verstrekt als zouden voortkomen uit een jaarrekening voorgesteld en gestrnctureerd overeenkomstig het gemeen boekhoudrecht voor grote en zeer grote verenigingen en stichtingen (koninklijk besluit van 19 december 2003). De Commissie is aldus van oordeel dat uitvoeriger vereisten qua voorstelling en strnctuur, het gebruik van een terminologie eigen aan de sector of van synoniemen, of het schrappen van voor de sector niet dienstige posten, de gelijkwaardigheid niet in de weg hoeven te staan. ix. Eventuele bepalingen uit de sectorale wetgeving die de overgang van een kasboekhouding naar een patrimoniale boekhouding regelen, zijn gelijkwaardig aan de desbetreffende bepalingen uit het koninklijk besluit van 19 december * In een aantal gevallen verwijst de sectorale reglementering uitdrukkelijk en zonder voorhehoud hetzij naar de wet van 17 juli 1975 op de boekhouding van de ondernemingen (en dus naar haar uitvoeringsbesluiten van 1983) en tevens hetzij naar het (inmiddels opgeheven) koninklijk besluit van 8 oktober 1976 met betrekking tot de jaarrekening van de ondernemingen, hetzij naar de bepalingen van het koninklijk besluit 7

80 COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Aanbevelingen gelijkwaardigheid sectorale boekboudregels VZW Januari 2007 van 30 januari 2001 tot uitvoering van het wetboek van vennootschappen (artikelen 22 tot 105) voor het voeren van de boekhouding en het opstellen van de jaarrekening. Met betrekking tot deze categorie merkt de Commissie op dat het gemeen boekhoudrecht voor ondernemingen verschilt van het gemeen boekhoudrecht voor verenigingen en stichtingen als gevolg van het feit dat het gemeen boekhoud- en jaarrekeningrecht inzake verenigingen, zoals gewild door de wetgever, voor een relatief beperkt aantal aspecten, aangepast werd aan de specifieke aard en het wettelijk statuut van de betrokken verenigingen (supra), hoewel het gemeen recht voor verenigingen voor het overige grotendeels werd afgeleid van het gemeen recht inzake ondernemingen. Het veldonderzoek van de CBN-werkgroep heeft uitgewezen dat op de zowat 70 geïdentificeerde sectoren, er 14 sectorale boekhoudreglementeringen bestaan waarbij nitdrukkelijk en zonder voorbehoud wordt verwezen naar het gemeen recht inzake ondernemingen. De betrokken reglementeringen dateren alle van voor de totstandkoming van het gemeen boekhoud- en jaarrekeningrecht voor verenigingen. Men mag redelijkerwijze vermoeden dat de federale, gewestelijke of gemeenschapsregelgever voor die 14 sectoren zou hebben geopteerd voor het gemeen recht inzake verenigingen mocht dat ten tijde van de totstandkoming van de regelgeving beschikbaar zijn geweest. Inderdaad in die gevallen heeft de toenmalige regelgever geopteerd voor de volledige toepassing van de boekhoudwetgeving die geldt voor ondernemingen zonder te voorzien in specifieke afwijkingen wat in de andere sectoren haast altijd het geval is. Het lijkt dan ook volkomen verantwoord om aan de betrokken overheden bevoegd voor deze sectorale reglementeringen specifiek aan te bevelen om geval per geval zorgvuldig te onderzoeken of de verwijzing naar het gemeen boekhoud- en jaarrekeningrecht inzake ondernemingen op korte termijn niet best wordt vervangen door een uitdrukkelijke verwijzing zonder voorbehoud naar het gemeen recht inzake verenigingen en stichtingen, zodat op die wijze de harmonisatie van de boekhoudregels die gelden voor verenigingen en stichtingen wordt bereikt. Een dergelijke hervorming zal voor de betrokken sectoren in de regel slechts beperkte aanpassingen vereisen. In afwachting daarvan dienen de betrokken verenigingen nit deze sectoren hun specifieke situatie ten aanzien van de gelijkwaardigheidsproblematiek concreet, zorgvuldig en op transparante wijze te toetsten aan de hierboven vermelde criteria. Daarbij dient voornamelijk te worden onderzocht of de betrokken sectorale reglementeringen voldoen aan de voornoemde gelijkwaardigheidscriteria vi (waarderingsregels) en viii (voorstelling en stroctuur van de jaarrekening). ûp het eerste gezicht Hjkt het beantwoorden aan de andere geîijkwaardigheidscriteria voor deze sectoren geen significant probleem op te leveren. 8