6.2. Boekverslag door K woorden 15 juni keer beoordeeld

Transcriptie

1 Boekverslag door K woorden 15 juni keer beoordeeld Vak Duits Waarom doe ik het over Berlijn? Berlijn is de hoofdstad van Duitsland en is (zoals bijna iedereen weet) vroeger in tweeën gedeeld: door de Belijnse muur. Maar er zijn meerdere reden waarom ik het over Berlijn doe, er is namelijk veel te zien in Berlijn, er zijn veel monumenten en door dat Berlijn was onder verdeeld in Oost en West zijn er aan de oostelijke zijde veel dingen bewaard gebleven. Ook leek het me heel interessant om iets te weten te komen over de hoofdstad, zelf ben ik er jammer genoeg nooit geweest, maar ik weet zeker dat dat er nog wel van komt. Zakelijke gegevens over Berlijn. Berlijn is de hoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland, heeft ongeveer 3,5 miljoen inwoners en beslaat een oppervlak van 889 km ². De stad ligt in het Oosten van Duitsland, midden in Brandenburg. Vroege Nederzettingen Berlijn is een van de jongeren Europese hoofdsteden. In de eerste eeuwen van onze jaartelling woonden er verschillende stammen op de oevers van de rivieren de Spree en de Havel, zoals de Germaanse en de Semnonen. Aan het eind van de 6de eeuw streden de Semnonen om land met Slavische stammen, die forten bouwden in de huidige Berlijnse voorsteden: Köpenick en Spandau. De Slavische stammen werden pas 500 jaar later verslagen door de krijgshaftige Saks Albrecht de Beer van het Askanische Huis, die de eerste markgraaf van Brandenburg (een Pruisische) provincie in Duitsland) zou worden. De oevers van de Spree werden nu herbevolkt door immigranten uit het westen, zoals uit Harz, het Rijndal en Frankenland. Begin van een stad Maar de geschreven Geschiedenis begint omstreeks de vroege jaren van 13de eeuw. Toen Berlin en Cölln begonnen te groeien rond het huidige Nikolaiviertel (Dat is een klein gebied aan de oever van de Spree, daar is tot hedendagen nog een kerk te zien: de Nikolaikirche) Na de dood van de laatste Ascanische heerser in 1319 werd er lang en bloedig om Brandenburg gestreden de huizen Luxemburg en Wittelsbach, met een vernietiging uitwerking voor de bewoners van de streek. In 1411 smeekte het wanhopige volk de keizer van het heilige roomserijk om hulp, waarna Friedrich von Hohenzollern kwam als speciale beschermer van de stad. In 1415 benoemde Rome Friedrich tot keurforst van Brandenburg, welke aanstelling het begin vormde van de 500jaarige van het huis Hohenzollern. Pagina 1 van 5

2 De stad Berlijn-Cölln In 1432 werden Berlin en Cölln formeel verenigd. In 1443 begon Friedrich II met de bouw van het eerste kasteel van de stad, het latere Stadtschloss. (Waarvan nu alleen de slotbrug over is, want het kasteel is in 1950 met de grond gelijk gemaakt). Het vroegere stadtschloss De bouw van dit kasteel was een onderdeel van Frederik II zijn plan om Berlin-Cölln de hoofdstad van Brandenburg te maken. En de macht van het volk te verklein en dit lukte in 1448 en in 1451 werd het slot officieel residentie van de keurvorst. Als symbool van de macht der Hohenzollern kreeg de heraldieke beer van de heraldieke beer van ziet het er nu uit. de stad een ijzeren keten en een hangslot om zijn nek. En in 1486 maakte Johan Cicero (Frederiks II zijn neef) die keurvorst was geworden de stad tot zijn residentie en was de stad dus officieel de hoofdstad van de Mark Brandenburg. Het protestantse geloof en de dertigjarige oorlog In de eerste helft van de 16de eeuw verspreidden de ideeën van Maarten luther ( , zie plaatje links) zich snel waardoor de keurvorst Joachim II Hector over ging op het protestantisme. Dankzij de komst van de vluchtelingen uit de lage Landen groeide de stad Berlin-Cölln snel. Maar in 1576, 1598 en 1600 sloeg de pest echter hard toe, dit zorgde voor een stop van de groei van Berlin-Cölln. En daar kwam ook nog de 30 jarige oorlog bij. In 1648 was het inwonertal gedaald tot maar 6000 inwoners, want de bevolking was verkleind door hongersnood en ziekten. Berlijn bleef groeien Berlijn groeide in 1640 doordat dat Frederik Wilhem von Hohenzollern de troon bestegen had, want tijdens zijn regering periode steeg de bevolkings groei opeens en in 1688 bestond de bevolking uit in woners. In 1648 begon men met moderniseren van de stad. Tegenover het Stadtschloss werd de Lustgarten aangelegd (een mooie tuin dat bij het Stadtschloss hoorde) en langs de latere Unterden Linden (Nu een van de beroemdste straten van Berlijn) werden lindebomen geplant. Na de aan leg van het kanaal dat de Spree Met de Oder verbond, groeide de economische macht van de stad en werd Berlijn het middel punt van de Handel in Brandenburg werden de steden Friederichswerder, Dorotheenstadt, Friederiechsstadt opgenomen in Berlijn. De heersers van Pruisen Frederik III werd de nieuwe Grote keurvorst in Dertien jaar later verhief hij brandenburg en werd gekroond tot Koning I van Pruisen. De zoon van Frederik III, Frederik Willem I was de opvolger en was voor de verdere uitbreiding van Berlijn, Berlijn moest omringd worden door een stadsmuur. Enkele pleinen werden aangelegd en zo was er weer meer ruimte voor mensen en het inwoneraantal steeg tot inwoners. De koning die volgde was Frederik II (bekend als Frederik de grote en Alter Fritz). Hij was een liefhebber van kunst en veranderde de stad in een hoogstaand cultuur centrum, maar hij was ook verantwoordelijk voor de zevenjarige Oorlog Pagina 2 van 5

3 van (inval in Silezië). De groei van de stad zette wel door en bij de dood van Frederik II in 1786 telde de stad Berlijn inwoners. Begin van de moderne tijd Rond de tijd dat Frederik II regeerde naderde het tijdperk waarin er geen absolute heerschappij meer was. Pruisen werd veroverd door Napoleon Bonaparte in 1806 en t/m 1814 was Pruisen onder zijn macht. Daarna ging Pruisen industrialiseren en in 1838 reed de eerste trein van Berlijn naar Potsdam.(In deze tijd ontstond Schauspielhaus dat nu het Konzerthaus heet. In 1844 sloeg er een recessie toe in Europa waardoor een kwart van alle Pruisen in armoede moesten leven, dit leed tot een opstand in 1847 waar 250 burgers om het leven werden gebracht door het Pruisische leger. In 1861 moest de waanzinnig geworden Frederik Willem IV de troon overgeven aan zijn broer Wilhelm. Op 18 januari 1871 werd Berlijn benoemd tot de hoofdstad van het Duitse rijk. En Welhelm I werd de keizer. Weer ging Berlijn industrialiseren en in 1877 had Berlijn 1 miljoen inwoners en in 1905 had Berlijn er 2 miljoen. Berlijn bleef groeien en op wetenschappelijk gebied veranderde veel. In 1876 werd er een compleet nieuw rioleringsstelsel aangelegd (hierdoor verbeterde de volksgezondheid enorm). In 1879 kwam elektrische straatverlichting. En in het jaar 1881 kwamen de eerste telefoons en een jaar later werd de eerste spoorlijn geopend de S- BAHN. De grote veranderingen De politieke ontwikkelingen in Europa leidden tot het uitbreken van de tweede Wereld oorlog in Dit had weinig effect op het leven in Berlijn, maar daarop volgden wel een hongersnood en er waren stakingen, dit alles met de totale Duitse nederlaag leidde tot de Novemberrevolutie van 1918 en het aftreden van Keizer WILHELM II (Koningin Wilhelminia verleende hem asiel). In 1918 was de eerste wereld oorlog afgelopen. De daar op volgende jaren gingen slecht voor Duitsland. In 1920 steeg het inwoner aantal tot 3,8 miljoen en kwam een grote werkloosheid. De democratie stond onder zware druk, daardoor werd de weg vrijgemaakt voor extremistische politici. Op 30 januari 1933 werd Adolf Hitler benoemd tot kanselier. Vlak daarna heerste de partij van Hitler: Nationale-socialistische Arbeiderspartij. Zij hoofdpunt was het feit te verdedigen dat Duitsland geen schuld had aan de 1ste wereldoorlog (waar hij zelf in mee gevochten heeft) eiste Hitler dat het Duitstalige grensgebied bij Tsjecho-Slowakije bij Duitsland werd gevoegd. DE TWEEDE WERELDOORLOG De inval van Hitler in Polen op 1 september 1939 betekende het begin van de 2e wereldoorlog. Dit had voor de Berlijners tot gevolg dat ze in augustus 1940 werden bestookt door Britse luchtaanvallen. In 1941 begon de massale deportatie van joden naar concentratiekampen. Andere groepen waarop de nazi s het hadden gemunt waren homoseksuelen, priesters en zigeuners. In januari 1942 werd besloten tot uitroeiing van het joodse ras. Na vier jaar hevige strijd begon het tij te keren en werd Berlijn 1945 binnen gevallen door 1,5 miljoen Sovjetsoldaten. En op 30 april pleegde Hitler zelfmoord en gaf Duitsland zich gewonnen. Pagina 3 van 5

4 NA DE OORLOG: KOUDE OORLOG Rusland en de Verenigde Staten hadden onderling hevige conflicten. Ze waren beide de winnaar van de oorlog en wilden beide de hoofdstad Berlijn regeren. Zo werd Berlijn de verwoeste stad het brandpunt van de koudeoorlog. De westerse autoriteiten wilden een afzonderlijke Duitse regeringen laten vormen. Om de verbinding met west Duitsland te blokkeren sloten de Oost-Duitsers de aanvoerwegen naar west Berlijn af. De westerse autoriteiten gaven als antwoord een luchtbrug. De luchtbrug ging vanaf het vliegveld Tempelhof naar west Berlijn (per vliegtuig). Dagelijks kon er ton goederen vervoerd worden. Toen de Verenigde Staten zestig lange bommenwerpers in Engeland stationeerden, zagen de Russen dit als een dreigement. En omdat de blokkade weinig zin meer had, werd deze ook spoedig daarna weggehaald. In dat zelfde jaar werd Bonn de hoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland en werd Oost- Berlijn als hoofdstad aangewezen voor de Democratische republiek. Op 17 juni 1953 leidde een staking in Oost-Berlijn tot een opstand en dat werd bloedig onderdrukt. In een poging de vluchtelingenstroom tegen te houden, besloten de Oost-Duitse Autoriteiten in 1961 een muur te bouwen te bouwen door Berlijn en iedereen neer te schieten die er overheen wou klimmen (zie onder een dode jongen die dat probeerde) viel de Berlijnse Muur en de grens werd geopend tussen de twee republieken. Op 3 oktober 1990 werd Duitsland officieel herenigd met Berlijn weer als hoofdstad. De regering verhuisde er 20 juni 1991 naartoe. Monumenten Er zijn veel monumenten in Berlijn en ook veel andere bezienswaardig heden. Het is niet moeilijk ze allemaal te benoemen en daarom staan hier onder maar een paar, maar wel een van de meest bezochte, bezienswaardigheden. De Brandenburger Tor Dit gebouw is het bekendste symbool in Berlijn. De toren is 28 meter hoog. Het gebouw is ontworpen door Carl Gotthard Langhans, het is een afleiding van de toegang tot Akropolis in Athene. Het gebouw werd gebouwd tussen 1778 en 1791, maar de beeldhouwwerken waren pas af in Boven op het bouwwerk staat het beroemde beeld Quadriga, het beeld was eerst een vredessymbool, maar nu is het een overwinningssymbool (dit gebeurde toen het beeld eerst was meegenomen in 1806 naar Parijs tijdens de Franse bezetting op bevel van Napoleon en toen later terug werd teruggenomen in het jaar 1814, bij de terugkeer werd het een overwinningssymbool en kreeg de godin een staf met een Pruisische adelaar in de hand en een ijzeren kruis met een lauwerkrans ). Het gebouw stond centraal bij veel belangrijke gebeurtenissen in Berlijn. De toren was ook een scheiding tussen oost en west Berlijn (de toren was niet toegankelijk in de tijd dat oost en west gescheiden was en mensen beweerde dat de Brandenburger Tor pas weer open ging als de muur viel, achteraf bleek die bewering juist te zijn. Schloss Charlottenbug Dit paleis was bedoeld als zomerwoning voor Sophie Charlotte, de vrouw van keurforst Frederik III. Men begon in 1695 met de bouw. Het ontwerp was van Johann Arnold Nering. Later (tussen 1701 en 1713) vergrote Johann Eosander von Göthe het paleis door er een koepeldak op te zetten en de oranjerie aan te bouwen. En daarna werd er in tussen de jaartallen 1740 en 1746 de oostvleugel gebouwd op bevel van Frederik de Grote (Georg Wenzelaus von knobbelsdorff had deze ontworpen). Na de tweede wereld oorlog Pagina 4 van 5

5 werd het slot gerestaureerd en het kent nu de mooiste ingerichte zalen van Europa. Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche De grote neoromaanse kerk, ontworpen door Frannz Schwechten, werd gewijd in De kerk werd in 1943 verwoest. Na de tweede wereld werd de ruïne opgeruimd. Alleen de grote toren bleef staan en de voet waarvan de Gedenkhalle ligt. Het beschadigde dak van de kerk werd een van de bekentste symbolen in Berlijn. In 1963 ontwierp de architect Egon Eiermann een nieuwe, achthoekige kerk van blauw glas en een nieuwe, lostaande klokketoren. Pagina 5 van 5