ENERGIEBESPARING. basistraining voor energie coaches, die graag bij de mensen thuis komen

Transcriptie

1 ENERGIEBESPARING basistraining voor energie coaches, die graag bij de mensen thuis komen de theorie en toepassingen van CO 2 besparing in een woning op het gebied van de bouw- en installatiewerken het helpt bij het stellen van de juiste vragen bij het verduurzamen van een huis wat doet een energie besparende maatregel, welke invloed hebben ze op elkaar en wat is de beste volgorde? de wens van een bewoner en de praktische toepasbaarheid op het netvlies. Robert Tersmette 9 juli 18 1

2 inhoud BOUWKUNDIG algemeen isolatie gevel isolatie vloer kozijn en glas isolatie dak INSTALLATIES zonnepanelen warmtepompen pelletketels Ventilatie JAS AAN licht uit BEWONER deur achter je kont dicht PRAKTIJK LED aan woningbezoek 2

3 algemeen hun huis hun leven hun portemonnee onze aarde onze toekomst onze verantwoordelijkheid fossiele brandstof hernieuwbaar in 1 miljoen jaar van grotwoning en berenvel naar passiefhuis en t-shirt wie heeft er nog een kolenkachel? wie stookt er nog houtvuur? wie slaapt met het raam open? 3

4 algemeen warmte en vocht hoe warmer de lucht, hoe meer vocht erin kan vocht is een warmtedrager condens op een koud flesje benauwde lucht schimmels en bacteriën TRIAS ENERGETICA Klimaat en CO 2 CO2 houdt warmte vast op aarde hogere gemiddelde temperatuur meer vocht in de lucht, meer wind, uitzetting zeewater meer regen, meer overstromingen natuur en evenwicht er is altijd overdracht van veel naar weinig na isolatie van de woning oververhitting in de zomer meer geluid van binnenuit 4

5 algemeen stap voor stap alle beetjes helpen volgorde van maatregelen vergelijkbaar rendement kosten efficiënt wat je doet, doe je goed idealen & geld NOM, passief, nul energie, klimaat neutraal, gasloos DOEN spouwmuur isolatie enkel glas vervangen zonnepanelen natuurlijk moment onderhoud en prijsstijging dubbel glas, kozijn, dak, gevel, LTV, CV, volledige warmtepomp, WTW, douche WTW besparing en comfort vloer, bodem, dak (koud, omgekeerd) hybride warmtepomp ventilatiebox, kierdichting, dec. WTW 5

6 isoleer isoleren is stilstaande droge lucht creëren WEG MET koudeval schimmel condens tocht verlies door constructie, kieren en naden lange levensduur weinig onderhoud comfort 6

7 ventilatie vochtige vuile lucht afvoeren CO 2 eruit zuurstof erin natuurlijk mechanisch winddruk T, CO 2 en vocht centraal haard?? kachel?? slapen met raam open?? ventilatie is niet hetzelfde als spui vloerverwarming en ventilatieroosters zijn geen vrienden onderhoud schone kanalen levensduur 7

8 wek op zonnepanelen zonneboiler hybride panelen volledige warmtepomp hybride warmtepomp ventilatiewarmtepomp pelletkachel 75 % verwarming 25 % tapwater restwarmte biogas geothermie waterstof windenergie zon lucht bodem water 8

9 warmteweerstand de weerstand tegen het transport van warmte Rc-waarde in m²k/w constructie oppervlakte materiaal temperatuur R-waarde van materiaal declared lucht op lucht R-waarde hoe hoger hoe beter U-waarde van glas hoe lager hoe beter massa en natuurlijke materialen hebben een betere warmtebuffer 9

10 tocht en ventilatie tocht komt ongevraagd en ongericht natuurlijke ventilatie beperkt te regelen mechanisch ventilatie met max. 3 standen winddruk gestuurd ventilatie opening kleiner bij meer wind vraag gestuurde ventilatie op basis van temperatuur, CO 2 en vocht decentrale wtw regelt één ruimte met warmteterugwinning balans ventilatie regelt de gehele woning met warmteterugwinning ongeïsoleerd matig geïsoleerd geïsoleerd geïsoleerd goed geïsoleerd goed geïsoleerd 10

11 isolatie in de tijd dikte isolatie in cm bouwjaar vloer / bodem spouw dak ventilatie toelichting tot 1925 geen geen* geen natuurlijke toe- en afvoer * geen spouw aanwezig geen geen geen natuurlijke toe- en afvoer natuurlijke toevoer, mechanische afvoer natuurlijke toevoer, mechanische afvoer natuurlijke toevoer, mechanische afvoer natuurlijke toevoer, mechanische afvoer gestuurde ventilatie 11

12 cijfers gemiddeld gasverbruik 1500 m³ en 60 cent per m³ gemiddeld elektraverbruik 3500 kwh en 20 cent per kwh 10 kwh 1 m³ gas aan energie 1,7 kg pellets 1 m³ gas aan energie aansluiting E normaal kost 250 /j aansluiting G normaal kost 200/j 10 cm isolatie Rc = 2,5 m²k/w 10 cm PIR of PIF Rc = 4,5 m²k/w HR++ glas Rc = 0,8 m²k/w U = 1,2 W/m²K ISSO verklaring BCRG besparingscijfers subsidie algemene vragen over energie algemene vragen over bouw en installaties formule R=d/λ 10 cm vlaswol Rd=0,1/0,038= =2,6 m²k/w formule U=1/Rl 12

13 gevel isolatie HR++ parels supafil PUR UF impregneer steensoort voegwerk schilderwerk stuukwerk koudeval is verdwenen geluid comfort besparing brand damp gevel isolatie stucwerk schilderwerk steenstrips leien voor, achter, zijgevel ladder, hoogwerker, steiger buren beplanting betimmering aanbouw, serre binnengevel isolatie met isolatie van de kruipruimte 13

14 spouwmuur 14

15 spouwmuur isolatie 15

16 spouwmuur ventilatierooster 16

17 binnengevel isolatie 17

18 buitengevel isolatie Polystyreen Lijmwerk Maaiveld Kozijnen HWA Zonwering Buitenkraan Verlichting Goot Buren Vergunning 18

19 gevel isolatie Polystyreen Lijmwerk 19

20 gevel isolatie bij nieuwbouw Steenwol platen 20

21 gevel isolatie Lijmwerk Singles 21

22 gevel strengpers stenen half steens metselwerk 22

23 gevel handvorm stenen geschilderd vormbak stenen half steens verband 23

24 gevel glazen stenen en strengpers stenen geglazuurde stenen, half steens verband 24

25 gevel steens metselwerk kruisverband 25

26 isolatie in de kruipruimte hout beton combinatie Kwaaitaal Manta hoogte vanaf 50 cm compartimenten kruipluik leidingwerk onderhoud beperkt water en vocht puin muizen thermokussens minerale wol noppenfolies bodemfolie drogere kruipruimte PUR Icynene Jetspray 26

27 vloer isolatie met thermoskussen 27

28 PUR isolatie 28

29 PUR isolatie in uitvoering 29

30 Ecose isolatie in uitvoering 30

31 isolatie van de bodem in de kruipruimte hout beton combinatie kwaaitaal drogere kruipruimte kruipruimte ventilatie sterk verminderen hoogte cm compartimenten kruipluik leidingwerk onderhoud vaak water en vocht puin PS bolletjes PS chips hygrolatie dekens schelpen 31

32 polystyreen chips 32

33 polystyreen HR++ parels 33

34 polystyreen chips in zakken hygrolatiedekens inclusief de funderingswand 34

35 funderingswand isolatie 35

36 beglazing en kozijnen hout kunststof aluminium staal geïsoleerd kozijn thermisch onderbroken kozijn dubbel glas monumentenglas glas-in-lood HR+ HR++ triple kierdichting ventilatieroosters 36

37 beglazing en kozijnen raamhout met dubbel glas kozijnhout met ventilatie glaslat kozijnhout met neuslat geïsoleerd raamhout met triple glas 37

38 kozijn en triple beglazing geïsoleerd hout, kunststof of aluminium 38

39 dak isolatie pannen bitumen EPDM zink leien pvc damp open folie klimaatfolie damprem XPS PIR minerale wol vlaswol vlokken hellend binnen plat buiten, warm, omgekeerd ladder, hoogwerker, steiger onderhoud opstanden monument 39

40 hellend dak minerale wol aluminium folie 40

41 omgekeerd dak ballast randen onderhoud 41

42 plat dak warm dak isolatie PIR platen 42

43 plat dak opstanden 43

44 plat dak ballast 44

45 plat dak opstanden 45

46 groen dak 46

47 hellend dak steenwol isolatie zoldervloer 47

48 losse flodders gaat lekker lang mee comfort korter stookseizoen geen gasaansluiting laag temperatuurverwarming LTV stralingspaneel ISOLEREN ALS HET KAN WARMTEPOMPEN ALS HET MOET opslag zomer/winter prijs schommeling stijging zonnepanelen altijd goed is er plek levensduur beperkt (schakelen, vorst) aansluiting meterkast CO 2 besparing tot 100% geluid (standaard, vorst) onderhoud 48

49 opwek zonnepanelen kunnen altijd, desnoods in de buurt volledige warmtepomp hoort bij geïsoleerde woningen en laag temperatuur verwarming hybride warmtepompen horen bij een gasaansluiting en bij hoge temperatuurverwarming biogas of pelletketel kan in alle woningen collectieve opwek, welke temperatuur wordt geleverd? warmtewet, kosten en leveringszekerheid zonneboiler, heatpipes, ventilatiewarmtepomp, PVT panelen 49

50 zonnepanelen 50

51 zonnepanelen monokristallijn standaard rendement +++ amorf niet zo gangbaar diffuus licht + goedkoop rendement + polykristallijn standaard rendement ++ polykristallijn full-black rendement ++ monokristallijn full-black rendement +++ duurst CIS panelen dunne film diffuus licht + rendement + goedkoopst 51

52 serie of parallel serie opbrengst van panelen heeft invloed op elkaar parallel panelen werken onafhankelijk van elkaar 52

53 omvormers stringomvormer panelen in serie geschakeld power optimizer minder elektronica dan micro-omvormer op het dak omvormer in de woning micro-omvormer geen omvormer in de woning panelen parallel geschakeld 53

54 warmtepomp hybride en volledig warmtepomp compressie EERST ISOLEREN aanluiting gas en elektra expansie 54

55 toelichting warmtepomp bron lucht of bodem of water condensatie verdamping afgifte bijstook warmte komt vrij voor de woning warmte komt van de bron laag temperatuur elektrisch (volledige warmtepomp) of gas (hybride warmtepomp) COP afgifte energie/ingebrachte energie output/input 55

56 COP: coëfficiënt of performance COP=4 4 delen warmte = 3 delen bron + 1 deel elektra de temperatuur van de bron is niet constant, dus de COP is niet constant SCOP = COP over het seizoen de temperatuur voor afgifte is niet constant, dus de COP is niet constant 56

57 COP: coëfficiënt of performance SCOP/SPF: season kwaliteit type 6 buiten bron temperatuur per 5 ca 1 punt minder 0 binnen afgifte temperatuur per 10 ca 1 punt minder 57

58 cijfers en besparing warmtepomp? gasverbruik per jaar 1500 m³ 900,- gasverbruik voor verwarming 1100 m³ 650,- energieverbruik verwarming MJ kwh COP warmtepomp 4 energieverbruik warmtepomp 9750 MJ elektraverbruik warmtepomp 2700 kwh 550,- vastrecht gas + netbeheer! 200,-!!???! 58

59 warmtepomp en aansluiting meterkast? aansluiting woonhuis vroeger1 x 25 Amp 5 kw?! aansluiting woonhuis nu 3 x 25 Amp 15 kw elektraverbruik woning 3500 kwh 8 kw beschikbaar vermogen voor warmtepomp 7 kw! vermogen cv ketel woonhuis?! 20/24 kw! 59

60 cijfers 16 A groep 3500 Wp 12 panelen < kwh 3x25 A 250,- vastrecht > kwh 3x35 A 1000,- vastrecht 1 m³ gas 35 MJ 0,60 1kWh elektra 3,5 MJ 0,20 energie 1 m3 gas 10 kwh verbranding 1 m3 gas 1,8 kg CO 2 1 liter benzine 35 MJ 1600 m³ gas km auto retourtje Sri Lanka 4 pers. 60

61 Milieu Centraal en de hybride warmtepomp 61

62 Milieu Centraal en de hybride warmtepomp 62

63 Milieu Centraal en de volledige warmtepomp 63

64 Milieu Centraal en de volledige warmtepomp 64

65 lucht-water warmtepomp 65

66 lucht-water warmtepomp compact 66

67 water-water warmtepomp Volledige warmtepomp 67

68 hybride warmtepomp 68

69 pellet ketel en kachel 1500 m³ gas 2500 kg pellets 52.5 GJ 1150 aan gas en aansluiting 750 aan pellets 52,5 GJ aan pellets 400 gr fijnstof PM10 fijnstof 1 houtkachel 25 pelletkachels 30 miljoen kg fijnstof in NL versus 0,1 miljoen kg fijnstof bij pelletketels pellets worden gewonnen uit restafval van de houtindustrie. Eurostat heeft onderzocht dat er elk jaar meer bos aangroeit in Europa. 69

70 pellet ketel en kachel 70

71 ventilatie persoon 25 m³/uur 600 m³/dag mv box laag 100 m³/uur 2500 m³/dag (4 personen) mv box gem 200 m³/uur 5000 m³/dag gem woning 500 m³ inhoud ventilatievoud 5 x etmaal 2827 graaddagen 2827 dagen per jaar de temperatuur 1 graad verhogen 2500 m³ lucht 3225 kg lucht 2827 dagen 1 graad verwarmen 9000 x 10³ kg lucht 1 graad verwarmen 9000 MJ 250 m³ gas 71

72 terugwinning van warmte warmte terugwinnen uit ventilatie op basis van 250 m³ gasgebruik. rendement van de apparatuur is 90% 225 m³ gas 135/jr warmte terugwinnen van douchewater. we gebruiken 50 liter per persoon per dag voor het douchen, uitgaande van 5 minuten. temperatuur van het douchewater 38 o C. de soortelijke warmte van water is 4,2 kj /kgk 50 x 4,2 x 38 = 8000 kj pppd warmteverlies op jaarbasis kj 3000 MJ 85 m³ gas gemiddeld huishouden 2,2 personen rendement 65% 2,2 x 85 x 0,65 = 120 m³ gas 75/jr een regendouche verbruikt 2 keer zoveel water. 72

73 vochtschade schimmel huiszwam 73