TU Eindhoven. Ambitiedocument over de renovatie van het hoofdgebouw [DEFINITIEF] TU/e Ambitiedocument Project 3 Hoofdgebouw

Transcriptie

1 TU Eindhoven Ambitiedocument over de renovatie van het hoofdgebouw [DEFINITIEF] Amersfoort 11 juni 2013 Sjoerd Memelink Caroline de Vos Jeroen Tazelaar Het auteursrecht van de gebruikte afbeelding komt hun makers toe

2 2 Voorwoord Voor u ligt het ambitiedocument voor de renovatie van het hoofdgebouw van de TU/e. Dit document is tot stand gekomen in samenwerking met de TU/e. In de ambitiesessies heeft de ambitiegroep nagedacht over de toekomst van het hoofdgebouw met als doel een levend gebouw neer te zetten met daarin tevreden gebruikers. De gebruikte illustraties zijn tijdens de ambitiesessies gemaakt en geven met een knipoog een beeld van de totstandkoming van de ambities. Bij deze willen wij de ambitiegroep bedanken voor de inspirerende discussies en input voor dit ambitiedocument. Twynstra Gudde, 2013

3 3

4 4 Inhoud 1. Inleiding 2. Ambitie 3. Doelgroep 4. De gouden regels 5. Visie op identiteit en uitstraling 6. Visie op onderwijs- en onderzoeksomgeving 7. Visie op werkomgeving 8. Visie op duurzaamheid 9. Feiten en cijfers 10. Bronnen

5 5 1. Inleiding De TU/e bouwt aan het masterplan Campus De TU/e campus zal in de komende jaren tot 2020 transformeren naar het TU/e science park. De ambitie is om een levendige groen stadspark te realiseren. Dit betekent een levendige en compacte campus, maar ook een aantrekkelijke werk- en leeromgeving waar wetenschappers van allerlei disciplines, en studenten uit binnen- en buitenland elkaar ongedwongen ontmoeten (connecting knowledge). Om de campusambitie te realiseren is een viertal projecten gedefinieerd, waarvan de renovatie van het hoofdgebouw het derde project is. Doel Ambitiedocument Het ambitiedocument dient als richtinggevend kader voor de verdere ontwikkeling van Project 3: Renovatie van het hoofdgebouw. Het ambitiedocument vormt het gezamenlijk vertrekpunt voor de verdere concretisering van het project. Op basis van het ambitiedocument kunnen outputspecificaties en projectplannen worden gemaakt en getoetst. Thema s De ambitie van de TU/e richt zich op de volgende thema s: Uitstraling en identiteit de uitstraling van de TU/e en de identiteit van de verschillende gebruikers Hoogwaardige onderwijs, onderzoeks- en werkomgeving Duurzaamheid en innovatie Samenwerken en ontmoeten Multifunctionaliteit & flexibiliteit Uitstraling & Identiteit Hoogwaardige Hoogwaardige onderwijsomgeving werkomgeving DUURZAAMHEID INNOVATIE SAMENWERKEN & ONTMOETEN MULTIFUNCTIONALITEIT & FLEXIBILITEIT Figuur 1: Ambitiethema s

6 6 Het thema uitstraling & identiteit is een overstijgend thema. Het gaat hier niet alleen over de uitstraling van het gebouw, maar ook om de uitstraling van de onderwijs- en werkomgeving en de identiteit van de verschillende bewoners van het hoofdgebouw. Daarnaast zijn de thema s duurzaamheid & innovatie, samenwerken & ontmoeten en multifunctionaliteit en flexibiliteit van belang voor zowel de onderwijs- als de werkomgeving. Gebruikers Het hoofdgebouw wordt de nieuwe huisvesting van de faculteiten Industrial Design (ID) en Industrial Engineering & Innovation Sciences (IE&IS) en de centrale huisvesting van de diensten van de TU/e. Tabel 1 geeft een overzicht van de nieuwe bewoners van het hoofdgebouw. Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de overall ambitie beschreven voor de renovatie van het hoofdgebouw. De doelgroep wordt beschreven in hoofdstuk 3. De gouden regels, het inspiratiekader voor dit project, komen in hoofdstuk 4 aan bod. De gouden regels worden verder geconcretiseerd in hoofdstuk 5 tot en met 8, waar de gezamenlijke ambitie wordt beschreven op de thema s: identiteit & uitstraling, werkomgeving, onderwijsomgeving en duurzaamheid. Faculteit Industrial Design (ID) Faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences (IE&IS) Eindhoven School of Education College van Bestuur Communicatie expertise Centrum Dienst Interne Zaken (IZ) Dienst Algemene Zaken (AZ) Dienst Financiële en Economische Zaken (FEZ) Dienst Personeel en Organisatie (DPO) Dienst Huisvesting Dienst ICT TU/e Innovation lab Strategic Areas Dean + staf Bachelor College & Graduate School University Club Tabel 1: Overzicht toekomstige bewoners hoofdgebouw

7 7 2. Ambitie De TU/e is dé universiteit in engineering science & technology. Met haar onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie draagt de TU/e bij aan: science for society: de oplossing van grote maatschappelijke vraagstukken en de groei van welvaart en welzijn door de focus op de Strategic Areas Energy, Health en Smart Mobility science for industry: de ontwikkeling van technologische innovaties in samenwerking met het bedrijfsleven science for science: de vooruitgang van de technische wetenschappen door excellentie op belangrijke onderzoekszwaartepunten en vernieuwing van het onderwijs De TU/e leidt academisch gevormde ingenieurs op die in een globaliserende wereld een betekenisvolle rol spelen bij het ontwikkelen c.q. benutten van technisch-wetenschappelijke kennis voor het creëren of verbeteren van producten, systemen en diensten en daarmee bijdragen aan het duurzaam versterken van welvaart en welzijn in de wereld. De TU/e zet in op de Strategic Areas: Energy, Health en Smart Mobility. De TU/e biedt hiertoe een aantrekkelijke, uitdagende en ambitieuze omgeving waarin onderwijs en onderzoek op alle opleidingsniveaus sterk verweven zijn en onderwijs op maat wordt geboden. Het hoofdgebouw geeft invulling aan deze ambitie. Het nieuwe hoofdgebouw is: een uitdagende omgeving voor: studenten, medewerkers en bezoekers passend bij de organisatiedoelstellingen duurzaam en open voor de toekomst. Het hoofdgebouw is er voor de mensen, de bewoners en bezoekers. De bewoners van het hoofdgebouw worden de faculteiten ID en IE&IS en de verschillende diensten van de TU/e. Studenten, hoogleraren, universitair docenten, promovendi, onderzoekers en medewerkers van de diensten en de faculteiten voelen zich thuis in het hoofdgebouw. Een levendige en inspirerende plek op de campus waar men kan studeren, leren, doceren, onderzoeken, samenwerken, ontmoeten en ontdekken.

8 8 2. Ambitie Het hoofdgebouw is de stepping stone tussen het MetaForum en het Auditorium. Op niveau 1 is het hoofdgebouw verbonden met deze gebouwen door middel van loopbruggen. En daarom is het hoofdgebouw op de schaal van de campus een belangrijke en representatieve ontmoetingsplek, waar studenten, wetenschappers, medewerkers en bezoekers elkaar kunnen ontmoeten. Het hoofdgebouw is duurzaam en innovatief. Het gebouw etaleert en stimuleert duurzame techniek, innovatie en gedrag. Duurzaam in het (her)gebruik van techniek, energie en materialen, maar ook duurzaam in de bewustwording en het gedrag van mensen. De TU/e is immers dé universiteit waar innovatie start! Het hoofdgebouw is toekomstbestendig. Voor de komende decennia biedt het passende huisvesting voor de TU/e. Dit betekent dat het flexibel en functioneel is en mee kan gaan met zijn tijd, in de geest van de oorspronkelijke architect S.J. van Embden. Het hoofdgebouw is niet voor niks het Hoofdgebouw. Het is een visitekaartje voor de TU/e. Het gebouw straalt uit waar de TU/e voor staat en maakt zichtbaar wat er gebeurt! Figuur 2: Hoofdgebouw is stepping stone

9 9 3. Doelgroep De student Studeren, samenwerken en ontmoeten Voor studenten is het hoofdgebouw een inspirerende en dynamische omgeving, waarin ze worden uitgedaagd om het beste uit zichzelf te halen. Het hoofdgebouw is de plek waar interactie, samenwerking en kennisdeling/ ontwikkeling plaatsvindt tussen studenten onderling, maar ook zeker tussen studenten, docenten en onderzoekers. Het hoofdgebouw biedt ruimte aan studenten om (samen) te studeren, aan projecten te werken en na het harde werk ook te ontspannen en elkaar te ontmoeten in de espressobar of in de kroeg van de studievereniging. Juist hierom komen studenten graag naar de universiteit, en dan specifiek naar het Hoofdgebouw:de thuisbasis voor de faculteiten. De wetenschapper Voor de wetenschapper biedt het hoofdgebouw een inspirerende, dynamische en aantrekkelijke werk- en onderwijsomgeving, waar samenwerking, kennisontwikkeling, -deling en ontmoeting plaatsvindt met studenten en collega wetenschappers. De werkomgeving is sterk verweven met de onderwijsomgeving. Meanderend door het onderwijslandschap staat de wetenschapper in contact met de student en de wetenschap. Daarnaast biedt het hoofdgebouw ook voorzieningen om jezelf af te zonderen en te concentreren om bijvoorbeeld aan een wetenschappelijk artikel te werken. De wetenschapper komt graag naar het hoofdgebouw om (samen) kennis te ontwikkelen en te delen. De medewerker Voor de medewerkers biedt het hoofdgebouw een inspirerende en aantrekkelijke werkomgeving waar samenwerking en ontmoeting plaatsvindt met collega s. De werkomgeving is op maat, dat wil zeggen dat het aansluit op de werkprocessen en werkvoorkeuren van de medewerkers. Het hoofdgebouw is een plek waar de medewerker graag komt. Het is een plek waar je je als professional thuis voelt en je optimaal wordt ondersteund in je werk.

10 10 3. Doelgroep De bezoeker Een kijkje in de keuken De bezoeker (bedrijfsleven, toekomstige studenten, gasten, partners etc.) ervaart een bezoek aan het hoofdgebouw als een ware beleving. De living labs en experiential design landscape geven de bezoeker als het ware een kijkje in de keuken van de TU/e; hij/zij kan het onderwijs en onderzoek echt ervaren door te proeven en te kijken. Het hoofdgebouw is daarnaast een plek voor gasten en partners van de faculteiten. Het hoofdgebouw is representatief en levendig, waar onderzoek en onderwijs zichtbaar en voelbaar verankerd zijn. Het hoofdgebouw straalt wetenschap en innovatie uit in al zijn geledingen.

11 11 4. Gouden regels De gezamenlijke ambitie is het realiseren van een hoofdgebouw dat is gebouwd voor haar gebruikers: studenten, wetenschappers, medewerkers en bezoekers. Deze gezamenlijke ambitie is op de thema s identiteit en uitstraling, onderwijs- en werkomgeving, samenwerken & ontmoeten en duurzaamheid & innovatie verder geconcretiseerd in 8 gouden regels. De gouden regels vormen het inspiratiekader voor de renovatie van het hoofdgebouw. De spelregels vormen een richtinggevend kader en dienen als houvast in het maken van toekomstige keuzes in het project of bij het vaststellen van toekomstige gebruiksregels. De gouden regels krijgen betekenis in de visie op identiteit & uitstraling, onderwijs- en onderzoeksomgeving, werkomgeving en duurzaamheid. Een hoofdgebouw gebouwd voor haar gebruikers! 1. Gezamenlijke identiteit naar buiten, eigen signatuur binnen 2. De dynamiek binnen is herkenbaar van buiten 3. In de onderbouw is het onderwijs en onderzoek zichtbaar en uitnodigend 4. Het hoofdgebouw is een thuis voor de faculteiten en een thuisbasis voor de diensten 5. De onderwijsomgeving is gevarieerd en uitnodigend in verschijningsvorm en gebruik 6. De werkomgeving is passend bij de werkprocessen en werkvoorkeuren 7. Overige faciliteiten worden gedeeld, tenzij specifiek gebruik dat niet toelaat 8. Duurzaamheid gaat verder dan het gebouw, ook in gedrag; het gebouw functioneert als living lab en experiential design landscape. Kader 1: Gouden Regels

12 12 5. Visie op identiteit en uitstraling Het hoofdgebouw is in de jaren 50 door de architect Van Embden ontworpen. De architectuur kan worden getypeerd als functionele architectuur. Ruim vijftig jaar later gaan de uitgangspunten die Van Embden hanteerde bij het ontwerpen van het hoofdgebouw nog steeds op. De volgende uitspraken van Van Embden illustreren dit: Flexibiliteit van het hoofdgebouw met het oog op toekomstige veranderingen vormde een belangrijk ontwerpuitgangspunt. Wisseling van faculteit zou hierdoor eenvoudig mogelijk zijn. Het hoofdgebouw is een duidelijk en representatief centrum waarin alle gemeenschappelijke voorzieningen voor zowel onderzoek en onderwijs als bestuur en algemene diensten worden samengebracht. Anno 2013 is het een uitdaging om bij de aanstaande renovatie zorgvuldig om te gaan met thema s zoals duurzaamheid, kostenbewustzijn, flexibiliteit en toekomstbestendigheid. Figuur 3. Identiteit & Uitstraling

13 13 5. Visie op identiteit en uitstraling 1. Gezamenlijke identiteit naar buiten, eigen signatuur binnen Het hoofdgebouw heeft één uitstraling naar buiten toe. Deze uitstraling is een afspiegeling van de TU/e en de gezamenlijke identiteit van de bewoners, specifiek van de faculteiten ID en IE&IS. De gezamenlijkheid van deze faculteiten kenmerkt zich door de menselijke kant van technologische innovaties; een (technologisch) gebouw met zijn voeten in de maatschappij. De uitstraling van de TU/e kenmerkt zich door eenvoud en soberheid maar met esthetische verfijndheid (sophisticated). Het hoofdgebouw bouwt voort op de kwaliteit van de bestaande kwaliteiten van het gebouw en de groene campus. Voor de architectuur betekent dit dienende of functionele architectuur: architectuur die het gebruik van het gebouw en de gezamenlijke identiteit van de gebruikers onderstreept. Dit betekent geen iconische of high-tech architectuur, maar architectuur die de menselijke kant van innovaties onderstreept. Binnen het hoofdgebouw is er ruimte om de signatuur van de verschillende bewoners (faculteiten en diensten) vorm te geven. Het DNA van de bewoners is zichtbaar en voelbaar. Dit betekent dat de verschillende bewoners herkenbaar en vindbaar zijn. 2. De dynamiek binnen is herkenbaar van buiten De uitstraling van het gebouw is een afspiegeling van de dynamiek die zich binnen het hoofdgebouw afspeelt. De onderzoeks- en onderwijsactiviteiten van de faculteiten zijn van buiten herkenbaar. De reuring binnen straalt naar buiten toe. Verrassend door projectie Projectie is een indrukwekkende manier om de identiteit van de gebruikers in het interieur weer te geven. Wisselende projecties laten bijvoorbeeld inspirerende projecten van studenten zien. Hierdoor wordt de uitstraling van het hoofdgebouw dynamisch en verrassend!

14 14 3. In de onderbouw is het onderwijs en onderzoek zichtbaar en uitnodigend Het hoofdgebouw is opgebouwd uit een onderbouw en een hoogbouw. De onderbouw vormt het kloppend hart van de bewoners. De ambitie is om in de onderbouw een verbinding te leggen tussen het onderwijs en onderzoek en de maatschappij. In de onderbouw wordt exposure gegeven aan het onderwijs en onderzoek. Men krijgt als het ware een kijkje in de keuken van de faculteiten om daadwerkelijk het onderwijs en onderzoek te ervaren met alle zintuigen. De onderbouw geeft een WOW effect! Naarmate je hoger in het gebouw komt, zal de gezamenlijkheid afnemen en de intimiteit toenemen. De hoogbouw vormt hier het thuis van de faculteiten en de thuisbasis voor diensten. 4. Het hoofdgebouw is een thuis voor de faculteiten en een thuisbasis voor de diensten In de lijn van het vormgeven van de eigen en herkenbare identiteit biedt het hoofdgebouw een hart voor de bewoners: een thuis voor de faculteiten en een thuisbasis voor de diensten. Een thuis is belangrijk voor de community building binnen een faculteit of dienst. Hier vinden (kleine) gesprekken en ontmoetingen plaats tussen de studenten, wetenschappers en medewerkers binnen een faculteit en tussen de collega s binnen een dienst. Intimiteit Thuis voor faculteiten Thuisbasis voor diensten Gezamenlijkheid Samen kloppend hart van de faculteiten Figuur 4. Professioneel thuis voelen

15 15 6. Visie op onderwijs- en onderzoeksomgeving TU/e-studenten worden gestimuleerd om vanuit een stevige academische basis een individueel ingenieursprofiel te ontwikkelen, variërend van specialisatie op een (mono-)disciplinair wetenschapsdomein tot specialisatie op een breder interdisciplinair thema. Daarmee speelt de TU/e in op verschillen in interesse, talent, vooropleiding en motivatie van (potentiële) studenten én op de maatschappelijke behoefte aan verschillende typen ingenieurs. De TU/e biedt hiertoe een aantrekkelijke, uitdagende en ambitieuze onderwijsomgeving waarin onderwijs en onderzoek op alle opleidingsniveaus sterk verweven zijn en onderwijs op maat wordt geboden. De fysieke onderwijsomgeving dient een belangrijke bijdrage te leveren aan deze doelen. De faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences (IE&IS) streeft ernaar een vooraanstaande faculteit te zijn met haar onderzoek op het gebied van industrial engineering, maar ook op het gebied van innovation sciences. De missie van de faculteit is nauw verbonden te zijn met zowel het ontwikkelen van een technische benadering van bedrijfsprocessen, als met het interdisciplinaire onderzoek naar veranderingen in de maatschappij door technische ontwikkelingen. Centraal in de academische filosofie van IE&IS staat de synergie tussen onderzoek en onderwijs. De missie van de faculteit ID is onderzoek en onderwijs ten behoeve van het creëren van intelligente systemen, producten en diensten in een maatschappelijke context. Het is de ambitie van de faculteit ID om nieuwe inhoud voor industrieel ontwerp te creëren, gebaseerd op de integratie van de drie paradigma's: Social Science, Design and Engineering. Het onderwijs van de faculteit ID is competentiegericht, een uniek onderwijsmodel dat leren en werken samenbrengt. Vanaf de eerste dag functioneren studenten als 'junior medewerkers, waarbij zij kennis, vaardigheden en attitude leren, toepassen en ontwikkelen.

16 16 Hoogwaardige onderwijs- en onderzoeksomgeving De huidige onderwijsruimten van de faculteit ID en IE&IS zijn gedateerd. Nieuwe onderwijsontwikkelingen, o.a. de invoering van het Bachelor College, vragen andersoortige onderwijsruimten. Het nieuwe hoofdgebouw voorziet in deze veranderende vraag naar onderwijsruimten en de verwachte groei van studenten. 5. De onderwijsomgeving is gevarieerd en uitnodigend in verschijningsvorm en gebruik De faculteiten ID en IE&IS worden gekenmerkt door activerend onderwijs en onderzoek, waarbij ze ieder op hun eigen manier invulling geven aan de optimale balans tussen project onderwijs, leren door ervaring en face to face onderwijs. De werk-, onderzoeks- en onderwijsomgeving zijn nauw vervlochten. De onderwijs- en onderzoeksomgeving is daarom een prikkelende mix van studenten en medewerkers. Interactie binnen opleidingen wordt gestimuleerd. Er is een variëteit aan onderwijsvormen: projecten, workshops, 1 op 1, werk- en hoorcolleges, atelier en werkplaatsen en in de toekomst mogelijk e-learning. De onderwijsomgeving is gevarieerd en uitnodigend in verschijningsvorm en gebruik. Er heerst een ambitieus studieklimaat. De onderwijsomgeving kent een passende maat en schaal, niet te groot en massaal, maar voldoende flexibel om veranderingen in opvattingen over onderwijs en werk te kunnen faciliteren in de toekomst. Onderwijsfaciliteiten zijn multifunctioneel en goed geëquipeerd. Figuur 5. Referentiebeelden onderwijsomgeving (TU/e) Figuur 6: Het theater als multifunctionele onderwijsruimte: mogelijkheid tot het veranderen van decors naar behoefte.

17 17 7. Overige faciliteiten worden gedeeld, tenzij specifiek gebruik dat niet toelaat Faciliteiten worden zoveel mogelijk gedeeld tussen de faculteiten. Dit wordt op een slimme manier gefaciliteerd door de diensten (o.a. roostering en informatie delen). Hierbij kan gedacht worden aan projectruimte, collegezalen, tentamenzalen, laboratoria, werkplaatsen, ateliers e.d. Zeer specifieke onderwijs- of onderzoeksspecifieke faciliteiten zijn hierop een uitzondering. De onderwijsfaciliteiten zijn, door ruime openingstijden ook in de avond en het weekend, toegankelijk waardoor de onderwijsomgeving intensiever wordt gebruikt. Het delen van de onderwijsfaciliteiten heeft tot doel een kwaliteitsimpuls te geven aan deze faciliteiten. Verticale zonering delen van faciliteiten Faciliteiten worden zoveel mogelijk multifunctioneel ontworpen: zo kan een vergaderzaal ook dienst doen als projectkamer en wordt het restaurant na lunch een ruimte waar overleg plaatsvindt en waar gestudeerd kan worden. Er wordt gestreefd naar een flexibele omgeving, waarbij de faciliteiten worden gedeeld, tenzij specifiek gebruik dat niet mogelijk maakt. Figuur 7. Faciliteiten worden gedeeld Door verticale zonering toe te passen, worden de faculteiten in de nabijheid van elkaar gehuisvest, maar met hun eigen basis. Een overgangsgebied is de plek om (onderwijs)faciliteiten te plaatsen die kunnen worden gedeeld tussen de faculteiten. Hierdoor kan efficiënt gebruik gemaakt worden van de beschikbare faciliteiten. Er ontstaat daarnaast een gezamenlijk hart, waar interactie en verbinding plaatsvindt. ID SAMENWERKEN & ONTMOETEN DELEN VAN FACILITEITEN IE&IS

18 18 7. Visie op werkomgeving Ruim baan voor toptalent De TU/e profileert zich als een uitdagende werkgever, die ruim baan wil geven aan toptalent. De TU/e wil een werkgever zijn die mensen inspireert, motiveert, bindt en boeit. De TU/e als werkplek kenmerkt zich door de informele sfeer, persoonlijke contacten, maar ook een internationale staf. Hoogwaardige werkomgeving De TU/e ambieert een inspirerende en aantrekkelijke werkomgeving, waar medewerkers worden uitgedaagd tot betere prestaties, waar kennisdeling en ontwikkeling plaatsvindt, waar men elkaar ongedwongen kan ontmoeten en waar medewerkers graag komen. De werkomgeving is verweven met de onderwijs- en onderzoeksomgeving. Meanderend door de onderwijsomgeving worden (spontane en laagdrempelige) ontmoetingen gefaciliteerd tussen studenten, wetenschappers en medewerkers. De werkomgeving maakt de verbinding tussen en binnen faculteiten en diensten. Bestaande muurtjes worden afgebroken en interactie wordt binnen de werkomgeving gestimuleerd. Figuur 8. Werkomgeving vervlochten met onderwijs

19 19 6. De werkomgeving is passend bij de werkprocessen en werkvoorkeuren De werkomgeving sluit aan op de werkprocessen en werkvoorkeuren: the workplace fits the employee. Deze zijn divers en aan verandering onderhevig. De werkomgeving speelt hierop in door een variëteit aan werkplekken en voorzieningen te bieden. Zo faciliteert de werkomgeving kennisdeling en ontwikkeling, overleggen, samenwerken, concentratie, afzondering, ontmoeting en ontspanning na stilte. Vertrekpunt is dat werkplekken en werkfaciliteiten (zoals vergaderkamers, projectruimtes e.d.) worden gedeeld met inachtneming van de passendheid van de werkprocessen en werkvoorkeuren en visuele en auditieve privacy. Binnen de werkomgeving moet de eigenheid en identiteit van de bewoners (faculteiten en diensten) worden geborgd, zie ook hoofdstuk 5 Uitstraling & Identiteit. Figuur 9. Eigen kamer

20 20 8. Visie op duurzaamheid De TU/e schenkt in haar onderwijs, onderzoek en ondersteunende werkgebieden (waaronder huisvesting) integraal aandacht aan duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid. In haar Strategie 2020 focust de TU/e op drie Strategic Areas die een centrale rol spelen in de verduurzaming van onze samenleving: Energy, Smart Mobility en Health. De TU/e heeft een convenant (MJA-3) dat voorziet in vermindering van het energieverbruik met 30 procent in de periode De TU/e streeft naar toepassing van energiezuinige technieken en duurzame materialen voor haar nieuwe huisvesting. Gerekend vanaf het jaar 2005 heeft de TU/e de ambitie om in 2020 het energieverbruik met 30% terug te brengen. De renovatie van het hoofdgebouw past in deze ambitie. Het ambitieniveau voor de renovatie is een Greencalc 4.0 label A+ score. De TU/e onderscheidt zowel sociaal (economische) duurzaamheid als ecologische duurzaamheid. Onder sociale duurzaamheid wordt onder andere verstaan een duurzame relatie met de omgeving, de plek in de maatschappij en goed werkgeverschap. Medewerkers van de TU/e moeten prettig en in een gezonde omgeving werken. Ecologische duurzaamheid is de duurzame toepassing van energie, materialen en grondstoffen en een minimale belasting van het milieu. Zowel in techniek, gebruik, gedrag en mobiliteit. Dit geeft aan dat duurzaamheid hoog op de agenda staat van de TU/e en daarmee een belangrijk thema is voor de renovatie van het hoofdgebouw. 8. Duurzaamheid gaat verder dan het gebouw, ook in gedrag: het gebouw functioneert als living lab en ook als experiential design landscape. Deze gouden regel gaat dus verder dan technologie. Naast allerlei (technische) maatregelen, zet de TU/e in op het gedrag en bewustwording van medewerkers, studenten en bezoekers. Het gebouw moet de gebruikers verleiden tot duurzaam gedrag. Duurzaamheid wordt niet gemeten door middel van een certificaat, maar bestaat uit bewuste en doordachte keuzes. Verleiden tot duurzaam gedrag In de inrichting van het gebouw kan met creatieve oplossingen de gebruiker worden gestimuleerd tot duurzaam gedrag. Zo zijn in het duurzame TNT-hoofdkantoor de trappen zo ontworpen en op een prominente plek geplaatst zodat de medewerkers verleid worden tot het nemen van de trap, terwijl de liften zijn verstopt.

21 21 8. Visie op duurzaamheid De TU/e wil het hoofdgebouw inzetten als living lab of experiential design landscape op het gebied van duurzaamheid: de motor van duurzame innovatie waarin onderwijs, onderzoek, beheer, communicatie en bedrijfsleven samenwerken aan de oplossingen van morgen. Op basis van de drie Strategic Areas zijn de ambities vertaald naar concrete ambities voor het Hoofdgebouw. Energy Het hoofdgebouw moet voldoen aan de ambities die geformuleerd zijn in het Energy Efficiency Plan. Zo zal het gebouw fors minder energie gebruiken. Daarnaast is het van belang dat het gebouw sturing geeft in energie-efficiency. Op deze manier worden de bewoners zich bewust van hun eigen gedrag en kunnen zij actief het energiegebruik verminderen. Health Een gezond gebouw voor een gezond lichaam en een gezonde geest. Door voldoende daglichttoetreding, de mogelijkheid van een ademend gebouw en de beïnvloedbaarheid van het klimaat hebben een aantoonbaar positief effect op de welgevoelen van de mens. De mens voelt zich beter en is daarom productiever en innovatiever. Smart Mobility Ten aanzien van mobiliteit valt de meeste winst te behalen buiten de scope van Project 3. Specifiek voor het hoofdgebouw kan mobiliteit gelegen zijn in het stimuleren van (niet-gemotoriseerde) beweging. Denk hierbij aan de plaats van de fietsenstalling en de positionering van trappen ten opzichte van de lift.

22 22 9. Feiten en cijfers Scope en projectkaders Tot de scope van project 3 behoort de renovatie van de hoog- en onderbouw van het hoofdgebouw (inclusief de sanering), de loopbrug naar het auditorium en de infrastructuur rondom het gebouw. Voor project 3 gelden de volgende uitgangspunten: Huidige aantal studenten bedraagt ruim en ruim medewerkers van de faculteiten ID en IE&S en diensten. (inclusief gasten van faculteiten en non-payroll medewerkers, peildatum maart 2013). Verwachte groei van studenten tot 2015 circa 20%, bij 20% groei circa 8% groei van staf. Huidige ruimtegebruik faculteiten ID en IE&IS en diensten circa m 2 BVO. Toekomstig ruimtegebruik tussen en m 2 BVO (inclusief verwachte groei studenten en staf). Ruimtecapaciteit van het hoofdgebouw bedraagt circa m 2 tot m 2 BVO afhankelijk van de toepassing van flexibele tussenvloeren. Planning: indien in mei 2013 akkoord gegaan wordt met voortzetting van het project kan de renovatie van het hoofdgebouw eind 2018 gerealiseerd zijn. Aantal BSc studenten Aantal MSc studenten Aantal FTE medewerkers BSc studenten (ID) 810 BSc studenten (IE&IS) 120 MSc studenten (ID) 478 MSc studenten (IE&IS) 177,4 FTE (265 mw) ID 264,4 FTE (433 mw) IE&IS 356 FTE (433 mw) Diensten

23 Bronnen Colenbrander, B. & Veldpaus, L. & Damen, H. & Huids, N. (2012) Cultuurhistorische verkenning hoofdgebouw // centrale hoogbouw, Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven Dam, P. & Holl, L. TU/e 2020 strategisch plan, Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven Campus 2020: Connecting knowledge, Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven Graag, T. de & Koning, W. (2013) HG 2.0 Het hoofdgebouw van de TU/e, Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven Visie Tu/e op onderwijs (2013) Personeelsbestand DPO maart 2013 Opgave ruimtes en m 2 DH 2013 Studentenaantallen september 2012