In deze dienst zal klinken de cantate Ich elender Mensch, wer wird mich erlösen (BWV 48) van J.S. Bach.

Transcriptie

1 ZONDAG 25 SEPTEMBER e zondag na Pinksteren - Voorganger: ds. Carel ter Linden Ouderling: Arjan van Nijnatten Zondagskind: Henk-Tijmen Organist: Geerten van de Wetering Dirigent: Jos Vermunt m.m.v. Residentie Kamerkoor Residentie Bachorkest Cécile van de Sant, alt Alberto ter Doest, tenor In deze dienst zal klinken de cantate Ich elender Mensch, wer wird mich erlösen (BWV 48) van J.S. Bach. Bij de kinderdiensten: Goede morgen, welkom allemaal, ik met mijn en jij met jouw verhaal, lachen, huilen, vrolijkheid en pijn, alles mag er zijn! God, ik vraag U, kom in onze kring. Wees erbij wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en U met Uw verhaal verteld in mensentaal. Bij de kinderdienst voor de kinderen van groep 1-4 zingen we vaak dit liedje. Een mooi begin, een mooie wens... Zingen, geluiden, muziek... Ze kunnen die dingen voor ons zeggen die woorden niet kunnen! Welke geluiden en muziek passen er bij de bijbelverhalen van de Schepping, Noach, de geboorte van Jezus en het verhaal over de storm op het meer? In de Apostelkapel staat een kaarsentafel. U kunt daar een kaars aansteken voor iets dat u bezig houdt, of voor iemand die in uw gedachten leeft. Bij de ingang zijn knielkussens beschikbaar Na de dienst is er gelegenheid in de Wandelruimte een kopje koffie te drinken. Voor de kinderen is er limonade. Ook kunt u boeken lenen bij de boekentafel in de Wandelruimte U wordt verzocht het geluid van uw mobiele telefoon uit te zetten Het is niet toegestaan tijdens de dienst te fotograferen.

2 - 3 - ORGELSPEL -verstilling- Introduktion und Passacaglia in d-moll (ohne Opuszahl) M. Reger ( ) BEGROETING STILTE -de kaarsen worden aangestoken- BEMOEDIGING V: On-ze hulp is in de naam van de Heer, G: die he - mel en aar - de ge-maakt heeft V : die trouw houdt tot in eeu - wig - heid, G: en niet laat va ren de wer-ken van zijn han - den. INTROÏTUS: LB 314 tekst : Tobias Clausnizer, vertaling : Ad den Besten muziek : Johann Rudolf Ahle 1664/gewijzigd -gemeente gaat staan 1 He - re Je - zus, om uw woord zijn wij hier bij - een ge - ko - men. Laat in t hart dat naar U hoort uw ge - na - de bin - nen - stro - men. Hei - lig ons, dat wij U ge - ven hart en ziel en heel ons le - ven.

3 - 4-3 O Gij glans der heerlijkheid, licht uit licht, uit God geboren, maak ons voor uw heil bereid, open hart en mond en oren, dat ons bidden en ons zingen tot de hemel door mag dringen. -gemeente knielt of gaat zitten- GEBED OM ONTFERMING Na het ".zo bidden wij U" van de voorganger antwoordt de gemeente met: Heer ont-ferm u, Chris - tus ont-ferm u, Heer ont - ferm u V.: God schenke ons vergeving, bevrijding, vertrouwen en hernieuwde toewijding, door Jezus Christus, onze Heer.

4 - 5 - G: A - - men. -gemeente gaat staan- LOFLIED: LB 213: 1, 2 en 3 tekst : Christian Knorr von Rosenroth vertaling : C.B. Burger melodi e : Mühlhausen 1662/Halle Mor- gen - glans der eeu - wig- heid, licht aan t eeuwig Licht ont - to - gen, stel ons de- ze och - tendtijd u - we heerlijk-heid voor o - gen, en ver- drijf door u - we macht on - ze nacht! 2 Laat als milde morgendauw uw genade tot ons komen en de dorstige landouw van ons leven overstromen, ja, verkwik ons door uw troost onverpoosd. 3 Laat uw heilge liefdegloed onze koude werken doden en versterk in ons de moed om, de eeuwge nacht ontvloden, voordat wij tenondergaan, op te staan. -gemeente gaat zitten, de kinderen verlaten de dienst en gaan naar hun eigen ruimten- GEBEDSGROET

5 - 6 - V: De Heer zij met u G: Ook met u zij de Heer GEBED V.. door Jezus Christus onze Heer G: A men. SCHRIFTLEZING:Johannes 5: 1 14 LIED :LB 534 tekst :Henk Jongerius melodie:edward Miller - CATON 2 Hij die de lammen lopen liet hun dode krachten deed ontvlammen is zelf de weg tot waar geluk: ons levenspad, de Zoon van God. 3 Hij die de armen voedsel gaf met overdaad hen kwam verwarmen is zelf het brood dat honger stilt: ons levensbrood, de Zoon van God. 4 Hij die de doven horen deed hun eigen oren deed geloven is zelf het woord dat waarheid spreekt: het levend woord, de Zoon van God.

6 PREEK CANTATE BWV 48 Ich elender Mensch, wer wird mich erlösen "Wie zal mij, ongelukkig mens, redden Koor Ich elender Mensch, wer wird mich erlösen " Wie zal mij, ongelukkig mens, redden uit dit vom Leibe dieses Todes? besaan, dat beheerst wordt door de dood? (Romeinen 7:24) Recitatief(A) O Schmerz, o Elend, so mich trifft, Indem der Sünden Gift Bei mir in Brust und Adern wütet: Die Welt wird mir ein Siech- und Sterbehaus, Der Leib muβ seine Plagen Bis zu dem Grabe mit sich tragen. Allein die Seele fühlet den stärksten Gift, Damit sie angestecket; Drum, wenn der Schmerz den Leib des Todes trifft, Wenn ihr der Kreuzkelch bitter schmecket, So treibt er ihr ein brünstig Seufzen aus. Solls ja so sein, Daβ Straf und Pein Auf Sünde folgen müssen, So fahr hier fort Und schone dort Und laβ mich hier wohl büβen. Koraal Aria (A) Ach lege das Sodom der sündlichen Glieder, Wofern es dein Wille, zerstöret darnieder! Nur schone der Seele und mache sie rein, Um vor dir ein heiliges Zion zu sein. Recitatief (T) Hier aber tut des Heilands Hand Auch unter denen Toten Wunder. Scheint deine Seele gleich erstorben, Der Leib geschwächt und ganz verdorben, Doch wird uns Jesu Kraft bekannt: Er weiβ im geistlich Schwachen Den Leib gesund, die Seele stark zu machen. O smart en ellende, waardoor ik word getroffen, doordat het gif van de zonde bij mij in borst en aderen woedt: De wereld wordt voor mij een plek van ziekte en dood, mijn lichaam moet zijn kwellingen tot aan het graf met zich meedragen. Echter mijn ziel voelt het gif waarmee ze is besmet het sterkst; daarom, wanneer de pijn het sterfelijke lichaam treft,wanneer de beker van het kruis mijn ziel bitter smaakt, dan ontlokt dit lijden haar een innig verlangend zuchten. Wanneer het zo moet zijn, dat straf en pijn op de zonde moeten volgen, ga dan hier vandaan en ontzie mij elders laat mij hier maar boeten. Ach, laat het Sodom van mijn zondige ledematen,als dat Uw wil is, in puin terneerliggen!ontzie alleen mijn ziel en maak haar rein,om voor U een heilig Sion te zijn. Hier echter doet de hand van de Heiland ook aan de doden wonderen. Al lijkt je ziel als het ware gestorven, je lichaam verzwakt en geheel te gronde gegaan, dan wordt Jezus kracht ons toch bekend gemaakt Hij weet bij wie de geest zwak is het lichaam gezond en de ziel sterk te maken.

7 Vergibt mir Jesus meine Sünden, So wird mir Leib und Seel gesund, Er kann die Toten lebend machen Und zeigt sich kräftig in den Schwachen, Er hält den längst geschloβnen Bund, Daβ wir im Glauben Hilfe finden Aria (T) Wanneer Jezus mijn zonden vergeeft, dan worden mijn lichaam en mijn ziel gezond. Hij kan de doden tot leven wekken en toont Zijn kracht in wie zwak is; Hij houdt vast aan het sedert lang gesloten verbond,dat wij in het geloof hulp vinden. Herr Jesu Christ, einiger Trost, Zu dir will ich mich wenden; Mein Herzleid ist dir wohl bewuβt, Du kannst und wirst es enden, In deinen Willen sei s gestellt, Mach s lieber Gott, wie dir s gefällt: Dein bleib und will ich bleiben. Koraal Heer Jezus Christus, mijn enige troost, tot U wil ik mij wenden; mijn diepe smart is bij u bekend, U kunt en wilt daar een einde aan maken. Ik laat het over aan Uw wil, doe, lieve God, zoals het U goeddunkt: ik blijf de Uwe en wil dat ook blijven. GEBEDSINTENTIES -gemeente knielt of blijft zitten- GEBEDEN STIL GEBED - GEBED DES HEREN Onze Vader die in de hemel zijt, Uw naam worde geheiligd, Uw koninkrijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schulden, zoals ook wij onze schuldenaars vergeven. En leid ons niet in verzoeking maar verlos ons van den boze. Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid. Amen. INZAMELING VAN DE GAVEN ONDER ORGELSPEL De eerste collecte (rode zak) dient ter bestrijding van de kosten van pastoraat en eredienst. Rekening Huishouding Kloosterkerk: NL29INGB De diaconale collecte (groene zak) is voor de Haagse Zaak. Dit is een laagdrempelig dagbestedingsprogramma voor (ex-)verslaafden en dak- en thuislozen. De deelnemers kunnen zich s morgens aanmelden en zich inschrijven voor een activiteit. Het programma is geopend van uur. Door actief deel te nemen aan één van de georganiseerde activiteiten verdient de deelnemer zijn maaltijd. Rekening Stichting Diaconie Kloosterkerk: NL89INGB

8 - 9 - De deurcollecte (paarse zak) is voor de kosten van het uitvoeren van de Bachcantate. Wij vragen aan ieder van u - als richtlijn - een bijdrage van 7,50 per persoon. U kunt uw bijdrage ook overmaken naar de hieronder vermelde girorekening. Om de cantatediensten in stand te kunnen houden zijn bovendien jaarlijkse bijdragen welkom én nodig. U kunt ook deze bijdrage overmaken. Het rekeningnummer is : NL60INGB t.n.v. van de Stichting Cantatediensten Kloosterkerk. (Naast de deurcollecte bij de uitgang bestaat ook de mogelijkheid om aldaar d.m.v. een pinbetaling uw bijdrage te geven). Wanneer uw telefoon op stil staat, is het geen bezwaar als u. hem tijdens de collecte gebruikt om geld over te maken op het desbetreffende bankrekeningnummer -de kinderen komen terug in de kerk, ook de kinderen uit de crèche, de gemeente blijft zitten tot zij bij hun ouders zijn- SLOTLIED (staande gezongen):lb 315: 1 en 2 tekst : Fedde Schurer muziek : Joh. Gijsb. Bastiaans 1 Heb dank, o God van al - le le - ven, die zijt al - leen U - zelf be - kend, dat Gij uw woord ons hebt ge - ge - ven, uw licht en liefd ons toe - ge - wend. Nu rijst uit el - ke nacht uw mor - gen, nu wijkt uw troost niet meer van d aard, en wat voor wij - zen bleef ver - bor - gen werd kin - de - ren ge - o - pen - baard.

9 En of een mens al diep verloren en ver van U verzworven is, Gij noemt zijn naam, hij is herboren, vernieuwd door uw getuigenis. Uw woord, dat spreekt in alle talen, heeft uit het graf ons opgericht, doet ons in vrijheid ademhalen en leven voor uw aangezicht. 3 Gemeente, aan wier aardse handen dit hemels woord is toevertrouwd, o draag het voort naar alle landen, vermenigvuldigd duizendvoud. Een stem zegt: roep! Wat zoudt gij roemen op mensengunst of heerlijkheid? t Verwaait als gras en weidebloemen. Gods woord bestaat in eeuwigheid! ZEGEN G. A - men, a - men, a - men. ORGELSPEL: Toccata et Fuga d-moll (BWV 565) J.S. Bach ( ) Wilt u a.u.b. deze liturgie mee (naar huis) nemen. Indien u de tekst van de preek wilt ontvangen kunt u deze over enkele dagen downloaden van de website: Overigens kunt u de complete dienst de komende zes weken (nog eens) beluisteren en desgewenst downloaden via AGENDA dinsdag 27 september woensdag 28 september zondag 2 oktober u u u. Na de dienst Lezing en lunch Alexander Hotke: Sigeric en ik op weg naar Rome Open Tafel Ds. Rienk Lanooy Ouders, kinderen en koffie

10 Het Residentie Kamerkoor is op zoek naar een sopraan en een tenor! Het Residentie Kamerkoor heeft momenteel een vacature voor een sopraan en een tenor, liefst niet ouder dan 40 jaar, met koorervaring en een geschoolde stem. Wij repeteren wekelijks op dinsdagavond van 20 uur tot uur in de Kloosterkerk, Den Haag. Heb je belangstelling voor zingen bij ons koor? Neem dan contact op met het secretariaat (Fer Kousen, ferkousen@hetnet.nl). TOELICHTING BIJ DE CANTATE Ich elender Mensch, wer wird mich erlösen BWV 48 Deze cantate is voor het eerst uitgevoerd op 3 oktober Het was Bachs eerste jaar in Leipzig als Thomascantor. Er zouden nog 4 andere jaargangen met kerkelijke werken volgen. Daarvan zijn helaas het vierde en vijfde deel niet teruggevonden, dat betekent dat tweevijfde van Bachs cantaterepertoire verloren is gegaan. Bach had zich in Leipzig twee doelen gesteld: ten eerste wilde hij een repertoire creëren, waaruit hij later zou kunnen putten, ten tweede beoogde hij per cantatecyclus de mogelijkheden van het flexibele cantategenre zo ver mogelijk te verkennen, om zijn eigen stempel te kunnen zetten op de muzikale vorm en om, zoals altijd, ook hier grensverleggend te kunnen zijn. (Christoph Wolff: Johann Sebastian Bach). De tekst voor deze cantate sluit aan bij het evangelie voor bovenstaande zondag: Mattheus 9,1-8, waarin de lamme door Jezus wordt genezen. In het openingsdeel wordt enerzijds de ellende weergegeven met de roep om verlossing, anderzijds klinkt er in de trompet- en hobopartij de koraalmelodie op de wijze van het kerklied 'Herr Jesu Christ, du höchstes Gut'. Het openingskoor kent drie lagen: de instrumentale inleiding, de vocale laag, en tenslotte de koraalmelodie. Kenmerkend voor de vocale melodie is de toonafstand tussen de eerste twee noten (eerst een kleine sext, naar het einde toe heftiger door een septiem, en tenslotte zelfs met een octaaf) die een beeldende uitwerking is van het woord 'elender'. De beweging van het continuo (cello, bas en orgel) geeft een fraai beeld van het zoeken grillige en verrassende intervallen, en in de driekwartsmaat een rust op de tweede tel. Het smartelijke affect wordt voortgezet in het recitatief voor alt, begeleid door het strijkorkest: de tekst laat zich beluisteren als een muzikale strip: met muzikale middelen wordt de tekst uitgedrukt: beeldende intervallen bij 'Schmerz' en 'Elend', lage tonen bij 'Sterbehaus' en 'Grabe', en wringende akkoorden bij 'Gift' en 'Schmerz'. Er volgt nu een 4-stemmig koraal als afsluiting van de voorafgaande delen. Met de alt-aria, waarin zanger en hobo een hecht duo vormen, klaart de sfeer helemaal op: de dreiging is verdwenen en maakt plaats voor lieflijke, dansende muziek. De kernwoorden in het tenorrecitatief zijn 'Jesu Kraft', 'gesund' en 'stark'; het verbaast dan niet dat Bach hiervoor een stralende melodie schrijft in een hoge ligging. De hierop volgende tenor-aria heeft als hoofdkenmerk de afwisselende beweging van driekwartsmaat ( en ). Het karakter van deze aria sluit aan bij altaria nr.4. De cantate wordt afgesloten met een koraal voor koor en orkest, waarbij de tekst, wederom, voor zich spreekt.