ARREST VAN HET HOF 26 september 2000 *

Transcriptie

1 ARREST VAN HET HOF 26 september 2000 * In zaak C-175/99, betreffende een verzoek aan het Hof krachtens artikel 234 EG van de Conseil de prud'hommes de Metz (Frankrijk), in het aldaar aanhangig geding tussen D. Mayeur en Association Promotion de l'information messine (AHM), om een prejudiciële beslissing over de uitlegging van artikel 1, lid 1, van richtlijn 77/187/EEG van de Raad van 14 februari 1977 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten betreffende het behoud van de rechten van de werknemers bij overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen daarvan (PB L 61, blz. 26), * Procestaal: Frans. I

2 MAYEUR wijst HET HOF VAN JUSTITIE, samengesteld als volgt: G. C. Rodríguez Iglesias, president, J. C. Moitinho de Almeida (rapporteur), D. A. O. Edward, L. Sevón en R. Schintgen, kamerpresidenten, P. J. G. Kapteyn, C. Gulmann, A. La Pergola, J.-P. Puissochet, P. Jann, H. Ragnemalm, M. Wathelet en V. Skouris, rechters, advocaat-generaal: P. Léger griffier: L. Hewlett, administrateur gelet op de schriftelijke opmerkingen ingediend door: D. Mayeur, vertegenwoordigd door L. Pate, advocaat te Metz, de Association Promotion de l'information messine (APIM), vertegenwoordigd door M. Hellenbrand, advocaat te Metz, de Franse regering, vertegenwoordigd door K. Rispal-Bellanger, onderdirecteur bij de directie juridische zaken van het Ministerie van Buitenlandse zaken, en C. Bergeot, chargé de mission bij die directie, als gemachtigden, de Commissie van de Europese Gemeenschappen, vertegenwoordigd door D. Gouloussis, juridisch adviseur, als gemachtigde, gezien het rapport ter terechtzitting, gehoord de mondelinge opmerkingen van D. Mayeur, vertegenwoordigd door L. Pate; de Association Promotion de l'information messine (APIM), vertegen- I

3 woordigd door M. Hellenbrand; de Franse regering, vertegenwoordigd door C. Bergeot, en de Commissie, vertegenwoordigd door J. Sack, juridisch adviseur, als gemachtigde, ter terechtzitting van 8 februari 2000, gehoord de conclusie van de advocaat-generaal ter terechtzitting van 13 juni 2000, het navolgende Arrest 1 Bij vonnis van 14 april 1999, binnengekomen bij het Hof op 11 mei daaraanvolgend, heeft de Conseil de prud'hommes de Metz krachtens artikel 234 EG twee prejudiciële vragen gesteld over de uitlegging van artikel 1, lid 1, van richtlijn 77/187/EEG van de Raad van 14 februari 1977 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten betreffende het behoud van de rechten van de werknemers bij overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen daarvan (PB L 61, blz. 26). 2 Die vragen zijn gerezen in een geding tussen D. Mayeur en de Association pour la Promotion de l'information messine (hierna: APIM") wegens het ontslag van eerstgenoemde. I

4 MAYEUR Het gemeenschapsrecht 3 Artikel 1, lid 1, van richtlijn 77/187 luidt: Deze richtlijn is van toepassing op de overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen daarvan op een andere ondernemer ten gevolge van een overdracht krachtens overeenkomst, of een fusie." 4 Artikel 2 van deze richtlijn luidt: In deze richtlijn wordt verstaan onder: (...) b) verkrijger, iedere natuurlijke of rechtspersoon die door een overgang in de zin van artikel 1, lid 1, de hoedanigheid van ondernemer ten aanzien van de onderneming, de vestiging of het onderdeel daarvan verkrijgt; (...)" I

5 5 Artikel 3, lid 1, eerste alinea, van richtlijn 77/187 bepaalt, dat de rechten en verplichtingen die voor de vervreemder voortvloeien uit een op het tijdstip van de overgang bestaande arbeidsovereenkomst of arbeidsverhouding, op de verkrijger overgaan. 6 Artikel 4 van richtlijn 77/187 bepaalt: 1. De overgang van een onderneming, vestiging of onderdeel daarvan vormt op zichzelf voor de vervreemder of de verkrijger geen reden tot ontslag (...) (...) 2. Indien de arbeidsovereenkomst of de arbeidsverhouding wordt verbroken omdat de overgang in de zin van artikel 1, lid 1, een aanmerkelijke wijziging van de arbeidsvoorwaarden ten nadele van de werknemer ten gevolge heeft, wordt de arbeidsovereenkomst of de arbeidsverhouding geacht te zijn verbroken door toedoen van de werkgever." 7 Bij richtlijn 98/50/EG van de Raad van 29 juni 1998 tot wijziging van richtlijn 77/187 (PB L 201, blz. 88), waarvan de omzettingstermijn afloopt op 17 juli 2001, is artikel 1, lid 1, van de huidige richtlijn vervangen door de volgende tekst:,,a) Deze richtlijn is van toepassing op de overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen van ondernemingen of vestigingen op een andere ondernemer ten gevolge van een overdracht krachtens overeenkomst of een fusie. I

6 MAYEUR b) Onder voorbehoud van het bepaalde sub a en van de hiernavolgende bepalingen van dit artikel wordt in deze richtlijn als overgang beschouwd de overgang, met het oog op voortzetting van een al dan niet hoofdzakelijk economische activiteit, van een economische eenheid die haar identiteit behoudt, waaronder een geheel van georganiseerde middelen wordt verstaan. c) Deze richtlijn is van toepassing op openbare en particuliere ondernemingen die een economische activiteit uitoefenen, al dan niet met winstoogmerk. Een administratieve reorganisatie van overheidsdiensten of de overgang van administratieve functies tussen overheidsdiensten is geen overgang in de zin van deze richtlijn." Het nationale recht 8 Artikel L van de Code du travail bepaalt: Behoudens overmacht is de werkgever bij bedrijfsbeëindiging niet bevrijd van zijn verplichting om de ontslagtermijn in acht te nemen en eventueel de vergoeding bedoeld in artikel L uit te betalen. In geval van wijziging in de rechtstoestand van de werkgever, bijvoorbeeld door erfopvolging, verkoop, fusie, omzetting van het kapitaal, omzetting in vennootschap, blijven alle ten tijde van de wijziging bestaande arbeidsovereenkomsten voortbestaan tussen de nieuwe werkgever en het personeel van de onderneming." I

7 9 Met vergoeding wordt in artikel L van de Code du travail de ontslagvergoeding bedoeld. Het hoofdgeding en de prejudiciële vragen 10 Mayeur trad per 1 september 1989 op basis van een contract voor onbepaalde tijd in dienst bij de APIM. 11 De APIM, een vereniging zonder winstoogmerk, had volgens artikel 3 van haar statuten tot doel, met alle middelen de door de stad Metz en haar onmiddellijke omgeving geboden mogelijkheden op allerlei gebied onder de aandacht van het publiek te brengen en daarmee de ontwikkeling, de uitvoering en de planning van uiteenlopende activiteiten mogelijk te maken en aan te moedigen. Te dien einde liet zij brochures, tijdschriften en folders drukken en verspreiden en verzorgde zij de uitgave van het blad Vivre à Metz. 12 Als reclamemedewerker bij de APIM had Mayeur tot taak om, ter verwerving van inkomsten, de handelaren in de stad en adverteerders ertoe te bewegen tegen betaling advertenties te plaatsen in het blad Vivre à Metz, contracten en facturen op te maken en een maandelijks overzicht op te stellen van de aangegane verplichtingen. 13 Nadat de APIM was ontbonden en de door haar verrichte activiteiten waren overgenomen door de stad Metz, werd Mayeur op 16 september 1997 op de hoogte gesteld van zijn ontslag met als economische grond: de bedrijfsbeëindiging van de APIM. I

8 MAYEUR 14 Op 10 februari 1998 vorderde Mayeur voor de Conseil de prud'hommes de Metz van de APIM betaling van FRF als schadevergoeding wegens onrechtmatig ontslag, te verhogen met de wettelijke rente vanaf de datum van de dagvaarding. 15 Tot staving van zijn vordering stelt hij, dat hij de enige werknemer is die als gevolg van de ontbinding van de APIM en de overname van haar activiteiten door de stad Metz zijn betrekking heeft verloren. 16 Verzoeker verwijst naar de rechtspraak van de Cour de cassation (Frankrijk), volgens welke het bepaalde in artikel L van de Code du travail weliswaar niet van toepassing is wanneer de door een privaatrechtelijke rechtspersoon verrichte activiteit overgaat op een établissement public administratif" (administratieve overheidsinstelling), een publiekrechtelijke rechtspersoon die onder het publiekrecht valt, maar daarentegen wel indien diezelfde, door een privaatrechtelijke rechtspersoon verrichte activiteit overgaat op een publiekrechtelijke rechtspersoon die onder het privaatrecht valt en als een établissement public industriel et commercial" (industriële en commerciële overheidsinstelling) in de zin van het Franse recht is te beschouwen. 17 Mayeur noemt deze rechtspraak in strijd met zowel de letter als het doel van richtlijn 77/187 en hij verlangt dat de bepalingen van die richtlijn op hem worden toegepast. 18 De verwijzende rechter overweegt, dat artikel L van de Code du travail wel verschillende gevallen regelt van overgang van een arbeidsovereenkomst van een particuliere eenheid naar een andere, maar niet het geval van overgang van een particuliere eenheid naar een overheidsinstelling. I

9 19 De Conseil de prud'hommes constateert, dat volgens de rechtspraak van de Cour de cassation alleen werknemers van een onderneming die aan een industriële en commerciële overheidsinstelling is overgedragen, onder de bepalingen van richtlijn 77/187 vallen. Hij vraagt zich af of de werkingssfeer van artikel 1 van de richtlijn door deze uitlegging niet wordt beperkt, ofschoon de richtlijn van algemene strekking is en niet in een dergelijke uitsluiting voorziet. Hij herinnert er in dit verband aan, dat het Hof een extensieve uitlegging aan richtlijn 77/187 heeft gegeven, door de arbeidsovereenkomst ook te laten voortduren in omstandigheden waarin de overgang niet uit een fusie of een overeenkomst voortvloeit. Het gemeenschapsrecht biedt de werknemers zelfs bescherming wanneer er geen enkele juridische band tussen de opeenvolgende exploitanten van het bedrijf bestaat. 20 Naar de verwijzende rechter overweegt, vormden de door Mayeur verrichte werkzaamheden een commerciële en op winst gerichte activiteit die rechtstreeks aan de financiering van het blad Vivre à Metz heeft bijgedragen. Voorts is onweersproken dat de activiteit van de APIM geheel is overgenomen en wordt voortgezet door de stad Metz, die dat blad nog steeds in dezelfde vorm uitgeeft en verspreidt. 21 De Conseil de prud'hommes de Metz, die voor een beslissing in het geding een verduidelijking van het begrip overgang van ondernemingen" in artikel 1, lid 1, van richtlijn 77/187 noodzakelijk acht, heeft besloten de behandeling van de zaak te schorsen en het Hof de volgende twee prejudiciële vragen te stellen: 1) Is richtlijn 77/187/EEG van 14 februari 1977 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten betreffende het behoud van de rechten van de werknemers bij overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen daarvan, van toepassing in het geval dat de bedrijfsactiviteit van een privaatrechtelijke rechtspersoon overgaat naar een publiekrechtelijke rechtspersoon? I

10 MAYEUR 2) Moet de toepassing van richtlijn 77/187/EEG van 14 februari 1977 worden uitgesloten in het geval dat die activiteit overgaat naar een administratieve overheidsdienst? " 22 Het begrip service public administratif" (administratieve overheidsdienst) is een begrip uit het Franse administratieve recht; in het kader van een uitspraak ex artikel 234 EG is het Hof tot uitlegging hiervan niet bevoegd. Het Hof kan de nationale rechter slechts de gegevens voor uitlegging van het gemeenschapsrecht aanreiken die nuttig kunnen zijn voor de oplossing van het geschil in het hoofdgeding. 23 Daarom moet worden aangenomen, dat de verwijzende rechter met zijn tezamen te behandelen vragen wenst te vernemen, of en onder welke omstandigheden richtlijn 77/187 van toepassing is, wanneer een gemeente, dat wil zeggen een publiekrechtelijke rechtspersoon die handelt binnen het kader van specifieke regels van administratief recht, een activiteit overneemt, bestaande in het reclame maken voor en informatie verstrekken over de door haar aan het publiek aangeboden diensten, welke activiteit tot dusver in het belang van die gemeente werd verricht door een vereniging zonder winstoogmerk, dat wil zeggen een privaatrechtelijke rechtspersoon. 24 De Franse regering stelt om te beginnen dat de APIM, hoewel een aan de regels van het privaatrecht onderworpen vereniging, in werkelijkheid een overheidsdienst was, belast met een taak van algemeen belang, zodat de overname van haar activiteit door de stad Metz te beschouwen is als een reorganisatie van de structuur van een openbaar lichaam, die niet binnen de werkingssfeer valt van richtlijn 77/187, zoals het Hof heeft geoordeeld in punt 14 van het arrest van 15 oktober 1996, Henke (C-298/94, Jurispr. blz. I-4989). 25 Tot staving van deze zienswijze voert de Franse regering verschillende argumenten aan. 26 De APIM is ontegenzeglijk nauw met de stad Metz verbonden, nu deze vereniging op initiatief van de burgemeester van die stad is opgericht, door gemeente- I

11 raadsleden of ambtenaren van die stad werd bestuurd en voor haar inkomsten voornamelijk was aangewezen op gemeentelijke subsidies en niet zozeer op de ontvangsten uit de door haar geleverde diensten. 27 Bovendien heeft de APIM haar wezenlijke activiteit, het promoten van de stad Metz en het daarheen aantrekken van economische activiteiten, voor rekening van die stad en ten behoeve van het algemeen belang verricht. 28 Er zij aan herinnerd, dat het Hof in punt 14 van het arrest Henke, reeds aangehaald, verklaarde dat de reorganisatie van de structuur van openbare lichamen of de overgang van bestuurstaken tussen openbare lichamen geen overgang van ondernemingen" vormt in de zin van richtlijn 77/187. In de punten 17 en 18 van dat arrest leidde het Hof hieruit af, dat het begrip overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen daarvan" niet van toepassing is op de overdracht van tot de uitoefening van het openbaar gezag behorende bestuurstaken van een gemeente aan een gemeenschappelijk bestuursorgaan. 29 Daarentegen valt de overgang van een economische activiteit van een privaatrechtelijke rechtspersoon naar een publiekrechtelijke rechtspersoon in beginsel wel binnen de werkingssfeer van richtlijn 77/ Deze richtlijn is immers ingevolge artikel 1, lid 1, van toepassing op de overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen van ondernemingen of vestigingen op een andere ondernemer ten gevolge van een overdracht krachtens overeenkomst of een fusie. 31 Anderzijds wordt in artikel 2 van richtlijn 77/187 de verkrijger omschreven als iedere natuurlijke of rechtspersoon die door een overgang in de zin van artikel 1, I

12 MAYEUR lid 1, de hoedanigheid van ondernemer ten aanzien van de onderneming, de vestiging of het onderdeel daarvan verkrijgt". 32 Volgens vaste rechtspraak omvat het begrip onderneming in de zin van artikel 1, lid 1, van richtlijn 77/187 elke duurzaam georganiseerde economische eenheid, dat wil zeggen een georganiseerd geheel van personen en elementen, waarmee een economische activiteit met een eigen doelstelling kan worden uitgeoefend (zie, laatstelijk, arrest van 2 december 1999, Allen e.a., C-234/98, Jurispr. blz. I-8643, punt 24). Dit begrip staat los van de rechtsvorm van deze eenheid en de wijze van financiering. 33 De artikelen 1, lid 1, en 2, sub b, van richtlijn 77/187 laten dus niet toe, dat de overgang van een economische activiteit van een privaatrechtelijke naar een publiekrechtelijke rechtspersoon van de werkingssfeer van de richtlijn wordt uitgesloten op grond van het enkele feit, dat de verkrijger van de activiteit een publiekrechtelijke instelling is. Alleen de reorganisatie van de structuur van een openbaar lichaam of de overgang van bestuurstaken tussen openbare lichamen is overeenkomstig het arrest Henke, reeds aangehaald, daarvan uitgesloten. 34 Deze uitlegging overeenkomstig de doelstelling van de richtlijn, namelijk om ook bij verandering van eigenaar de continuïteit van de in het kader van een economische eenheid bestaande arbeidsverhoudingen te waarborgen, wordt bovendien bevestigd door artikel 1, lid 1, sub c, van richtlijn 77/187 in de op onderhavige casus niet toepasselijke versie van richtlijn 98/50. Daarin is immers bepaald, dat richtlijn 77/187 van toepassing is op openbare ondernemingen die een economische activiteit uitoefenen, maar dat een administratieve reorganisatie van overheidsdiensten of de overgang van administratieve functies tussen overheidsdiensten geen overgang is in de zin van de richtlijn. 35 In casu moet worden geconstateerd, dat de overgang van de betrokken activiteiten, anders dan de Franse regering beweert, geen reorganisatie van de I

13 structuur van een openbaar lichaam of de overgang van administratieve functies tussen overheidsdiensten behelst als bedoeld in het arrest Henke, reeds aangehaald. 36 Naar immers uit het verwijzingsvonnis blijkt, gaat het in het hoofdgeding om de overgang van een economische activiteit tussen twee onderscheiden eenheden. 37 In de eerste plaats was de APIM, zo blijkt uit het verwijzingsvonnis, een particuliere vereniging zonder winstoogmerk, met eigen rechtspersoonlijkheid en dus onderscheiden van de stad Metz. De omstandigheid dat de APIM op initiatief van de burgemeester van Metz was opgericht, dat de bestuursleden gemeenteraadsleden waren en de belangrijkste inkomstenbron uit gemeentelijke subsidies bestond, doet niet af aan het feit dat de APIM een afzonderlijke eenheid vormde ten opzichte van de eenheid die haar activiteiten heeft overgenomen (zie, in deze zin, arrest Allen, reeds aangehaald, punt 17). 38 In de tweede plaats blijkt eveneens uit het verwijzingsvonnis, dat APIM voor rekening van de stad Metz het reclame maken voor en informatie over de door die stad aan het publiek geboden diensten verzorgde. 39 Zulke diensten hebben een economisch karakter en kunnen niet worden geacht tot de uitoefening van het openbaar gezag te behoren. 40 De overgang van een economische activiteit zoals de APIM uitoefende, kan niet van de werkingssfeer van richtlijn 77/187 worden uitgesloten op de enkele grond dat die activiteit zonder winstoogmerk of in het openbaar belang wordt uitgeoefend. Het Hof heeft de richtlijn immers ook van toepassing verklaard op de overgang van een activiteit op het vlak van hulpverlening aan verslaafden, uitgeoefend door een stichting, een privaatrechtelijke rechtspersoon zonder winstoogmerk (arrest van 19 mei 1992, Redmond Stichting, C-29/91, Jurispr. I

14 MAYEUR blz. I-3189), en op de overgang van een activiteit op het gebied van thuishulp aan hulpbehoevenden, die door een publiekrechtelijke instelling aan een privaatrechtelijke rechtspersoon werd gegund (arrest van 10 december 1998, Hidalgo e.a., C-173/96 en C-247/96, Jurispr. blz. I-8237). 41 In dit verband zij eraan herinnerd, dat artikel 1, lid 1, sub c, eerste volzin, van richtlijn 77/187, zoals gewijzigd bij richtlijn 98/50, uitdrukkelijk bevestigt dat de richtlijn van toepassing is op ondernemingen die een economische activiteit uitoefenen, al dan niet met winstoogmerk. 42 In de derde plaats blijkt uit het verwijzingsvonnis dat de activiteit van de APIM integraal is overgenomen en wordt voortgezet door de stad Metz. 43 De nationale rechter vermeldt echter niet, op grond van welke handeling de stad Metz de activiteit van de APIM heeft overgenomen. 44 Richtlijn 77/187 heeft tot doel, ook bij verandering van eigenaar de continuïteit van de in het kader van een economische eenheid bestaande arbeidsverhoudingen te waarborgen. Voor de vraag of er sprake is van een overgang in de zin van richtlijn 77/187, is derhalve beslissend, of de identiteit van de betrokken eenheid bewaard blijft, wat met name hieruit blijkt, dat de exploitatie ervan daadwerkelijk wordt voortgezet of wordt hervat (arrest van 18 maart 1986, Spijkers, 24/85, Jurispr. blz. 1119, punt 11 en, laatstelijk, arrest Allen e.a., reeds aangehaald, punt 23). 45 Dat er geen contractuele band bestaat tussen de vervreemder en de verkrijger kan, zo dit al een aanwijzing kan vormen dat er geen overgang in de zin van de richtlijn heeft plaatsgevonden, hierbij niet van doorslaggevend belang zijn (zie, in deze zin, arrest van 11 maart 1997, Süzen, C-13/95, Jurispr. blz. I-1259, punt 11, en arrest Hidalgo e.a., reeds aangehaald, punt 22). I

15 46 Richtlijn 77/187 is immers van toepassing telkens wanneer in het kader van contractuele betrekkingen een wijziging plaatsvindt in de natuurlijke of rechtspersoon die verantwoordelijk is voor de exploitatie van de onderneming en dientengevolge als werkgever verplichtingen aangaat ten opzichte van de werknemers van de onderneming (arrest van 10 februari 1988, Tellerup, Daddy's Dance Hall", 324/86, Jurispr. blz. 739, punt 9, en arrest Süzen, reeds aangehaald, punt 12). 47 In casu heeft de stad Metz de activiteit van de APIM integraal overgenomen en de exploitatie ervan voortgezet, zodat zij de nieuwe rechtspersoon is die verantwoordelijk is voor de exploitatie van de onderneming. 48 In die omstandigheden moet worden nagegaan of, zoals in punt 44 van dit arrest in herinnering is gebracht, is voldaan aan het beslissende criterium om uit te maken of er sprake is van een overgang in de zin van richtlijn 77/187, namelijk of de identiteit van de betrokken eenheid na de overgang bewaard blijft. 49 In dit verband zij eraan herinnerd, dat het enkele, in het hoofdgeding overigens onweersproken, feit dat de oude en de nieuwe werkgever een gelijkaardige activiteit uitoefenen, niet volstaat om de overgang van een economische eenheid aan te nemen. Een entiteit kan namelijk niet worden gereduceerd tot de activiteit waarmee zij is belast. Die identiteit blijkt eveneens uit andere factoren, zoals de personeelssamenstelling, de leiding, de taakverdeling, de bedrijfsvoering of, in voorkomend geval, de beschikbare productiemiddelen (zie reeds aangehaalde arresten Süzen, punt 15, en Hidalgo e.a., punt 30). 50 De Franse regering en de APIM voeren aan, dat de overname van de activiteit van de APIM door de stad Metz in de vorm van een administratieve overheidsdienst een grote verandering heeft gebracht in de wijze van beheer en exploitatie en de wijze van functioneren van de overgedragen eenheid. Volgens het Franse publiekrecht immers zijn publiekrechtelijke rechtspersonen die als administratieve overheidsdienst een tot dusver door een privaatrechtelijke rechtspersoon beheerde activiteit overnemen, gebonden aan specifieke regels inzake beheer, I

16 MAYEUR exploitatie en werking. Bovendien kan een openbare dienst die een voorheen door een privaatrechtelijke rechtspersoon beheerde activiteit overneemt, de door die rechtspersoon aangegane arbeidsovereenkomsten niet voortzetten, omdat personeelsleden van openbare overheidsdiensten publiekrechtelijke functionarissen zijn die volgens bijzondere modaliteiten worden aangeworven en wier statuut door het administratieve recht wordt beheerst. 51 De Franse regering en de APIM verwijzen in dit verband naar de rechtspraak van de Cour de cassation, volgens welke de nationale bepalingen tot omzetting van richtlijn 77/187 niet van toepassing zijn wanneer, zoals in het hoofdgeding, de publiekrechtelijke rechtspersoon de door haar overgenomen activiteit in de vorm van een administratieve overheidsdienst en dus volgens de regels van het publiekrecht exploiteert. Volgens die rechtspraak brengt de overname van de activiteit in deze vorm de opheffing van de onderneming met zich. 52 Het staat aan de nationale rechter om, teneinde vast te stellen of aan de voorwaarden voor een overgang is voldaan, met name of de identiteit van de in geding zijnde eenheid na de overname door de stad Metz bewaard is gebleven, alle feitelijke aspecten te onderzoek die de betrokken transactie kenmerken, zoals het soort onderneming of instelling waarover het gaat, de vraag of ook de materiële activa zoals gebouwen en roerende zaken worden overgedragen, de waarde van de immateriële activa op het tijdstip van de overdracht, de vraag of alle of nagenoeg alle personeelsleden door de nieuwe ondernemer worden overgenomen, of de klantenkring mede wordt overgedragen, de mate van overeenkomst tussen de vóór en na de overdracht verrichte activiteiten en de duur van een eventuele onderbreking van die activiteiten. Al deze factoren zijn evenwel slechts deelaspecten van het te verrichten algemene onderzoek, en mogen daarom niet elk afzonderlijk worden beoordeeld (zie, met name, reeds aangehaalde arresten Spijkers, punt 13; Süzen, punt 14; Hidalgo e.a., punt 29, en Allen e.a., punt 26). 53 Zoals de advocaat-generaal in punt 102 van zijn conclusie opmerkt, valt niet uit te sluiten dat onder bepaalde omstandigheden factoren als de organisatie, de I

17 werking, de financiering, het beheer en de toepasselijke rechtsregels een economische eenheid zodanig kenmerken dat bij wijziging van zulke factoren als gevolg van de overgang van de eenheid ook de identiteit daarvan verandert. 54 Dat schijnt in casu echter niet het geval te zijn. Uit het verwijzingsvonnis blijkt immers enerzijds, dat de stad Metz de activiteit van de APIM geheel heeft overgenomen en voortgezet, waarbij zij het blad Vivre à Metz in ongewijzigde vorm is blijven uitgeven, en anderzijds, dat de APIM volgens de Franse regering in feite reeds als een overheidsdienst belast met een taak van algemeen belang functioneerde. 55 Het staat aan de verwijzende rechter om in het licht van een en ander uit te maken, of in het hoofdgeding sprake is van een overgang. 56 Een eventuele door het nationale recht opgelegde verplichting om bij overgang van de activiteit naar een publiekrechtelijke rechtspersoon de privaatrechtelijke arbeidsovereenkomsten op te zeggen, moet, gelet op artikel 4, lid 2, van richtlijn 77/187, worden aangemerkt als een aanmerkelijke wijziging van de arbeidsvoorwaarden ten nadele van de werknemer die rechtstreeks het gevolg is van de overgang, zodat die arbeidsovereenkomsten in dat geval moeten worden geacht te zijn verbroken door toedoen van de werkgever. 57 Op de gestelde vragen moet worden geantwoord, dat artikel 1, lid 1, van richtlijn 77/187 aldus moet worden uitgelegd, dat de richtlijn van toepassing is wanneer I

18 MAYEUR een gemeente, dat wil zeggen een publiekrechtelijke rechtspersoon die handelt binnen het kader van specifieke regels van administratief recht, een activiteit overneemt, bestaande in het reclame maken voor en informatie verstrekken over de door haar aan het publiek aangeboden diensten, welke activiteit tot dusver in het belang van die gemeente werd verricht door een vereniging zonder winstoogmerk, dat wil zeggen een privaatrechtelijke rechtspersoon, voor zover althans de identiteit van de overgedragen eenheid bewaard blijft. Kosten 58 De kosten door de Franse regering, alsmede door de Commissie van de Europese Gemeenschappen wegens indiening van hun opmerkingen bij het Hof gemaakt, kunnen niet voor vergoeding in aanmerking komen. Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de nationale rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen. HET HOF VAN JUSTITIE, uitspraak doende op de door de Conseil de prud'hommes de Metz bij vonnis van 14 april 1999 gestelde vragen, verklaart voor recht: Artikel 1, lid 1, van richtlijn 77/187/EEG van de Raad van 14 februari 1977 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten betreffende het behoud van de rechten van de werknemers bij overgang van ondernemingen, I

19 vestigingen of onderdelen daarvan, moet aldus worden uitgelegd, dat de richtlijn van toepassing is wanneer een gemeente, dat wil zeggen een publiekrechtelijke rechtspersoon die handelt binnen het kader van specifieke regels van administratief recht, een activiteit overneemt, bestaande in het reclame maken voor en informatie verstrekken over de door haar aan het publiek aangeboden diensten, welke activiteit tot dusver in het belang van die gemeente werd verricht door een vereniging zonder winstoogmerk, dat wil zeggen een privaatrechtelijke rechtspersoon, voor zover althans de identiteit van de overgedragen eenheid bewaard blijft. Rodríguez Iglesias Moitinho de Almeida Edward Sevón Schintgen Kapteyn Gulmann La Pergola Puissochet Jann Ragnemalm Wathelet Skouris Uitgesproken ter openbare terechtzitting te Luxemburg op 26 september De griffier R. Grass De president G. C. Rodríguez Iglesias I