Het eiland van Lindau was tussen 27 juli en 2 augustus het decor van een ontmoeting tussen 59 Nobelprijswinnaars
|
|
- Jeroen de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 weekblad van de technische universiteit Delft 01 >03 >07 >08 >17 >18 English Miljoenenschuld Balloon Topconferentie Puberbrein I-spy Gebrekkige communicatie, gemis aan saamhorigheid en te laat ingrijpen leidden tot de miljoenenschuld bij Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG). Dat blijkt uit een onderzoek naar de financiën bij de faculteit. TU Delft student Tim Zaman successfully completed a remarkable hobby project. Last summer he launched a helium balloon loaded with cameras and controls. This project made me feel I could really do something new. Het eiland van Lindau was tussen 27 juli en 2 augustus het decor van een ontmoeting tussen 59 Nobelprijswinnaars en honderden jonge wetenschappers. Onder hen twee Delftenaren: postdoc dr. Katja Nowack en promovendus ir. Marijn van Loenhout. Hoe werkt het puberbrein? En hoe blijft een wolkenkrabber staan? Industrieel ontwerper Anne Brouwer ontwerpt interactieve tentoonstellingen voor musea. Informatie is niet saai. Dan heb je het gewoon niet goed gebracht. TU Delft does not screen international students based on the espionage risks they may pose to the university, says Paul Rullmann, chairman of TU Delft s eecutive board, following reports in a national newspaper claiming that the Dutch universities of technology and national intelligence agency are working together in an effort to detect spies among the international students studying in the Netherlands. TUDELTA.23 Wil je als vereniging opvallen tijdens de Owee dan moet je met iets origineels komen. Open jongerenvereniging Koornbeurs leende een astronautentrainer uit de jaren zestig van Space Epo Noordwijk om studenten door elkaar te husselen. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX) Pagina 12: Bier met een waterpistooltje
2 nieuwsinterview 02 ' Gewoon vroeg opstaan TUdelta.23 > Jaargang 42 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie. > Redactie Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Richard van 't Hof, Christian Jongeneel, David McMullin, Anna Noyons, Edgar van Os, Arjanna van der Plas, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Robert Visscher, Pascale Warners, Martine Zeijlstra. > Foto s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).(info@fma.nl) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen Martin Kers (m.kers@tudelft.nl) > Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), prof.dr Jeroen van den Hoven, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof.dr.b.j. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren > Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer Prometheusplein ZC Delft Postbus AC Delft Tel delta@tudelft.nl Het bindend studieadvies, het wellicht afschaffen van de basisbeurs: studenten worden steeds meer gedwongen om hard te werken. Maar bij studeren hoort ook gezelligheid. Het credo van de voorzitter van Delfts grootste studentenvereniging Virgiel, Hugo de Bot, luidt: studeren is combineren. SASKIA BONGER Denk je dat eerstejaars minder snel lid zullen worden van een vereniging door het bindend studieadvies of berichten dat de basisbeurs gaat verdwijnen? We zijn voor het bsa wel bang geweest, maar die angst is ongegrond gebleken. We hebben dit jaar meer aanmeldingen dan vorig jaar. Mocht de basisbeurs verdwijnen, dan zien we het dan wel. Uiteindelijk heeft het bsa ook in ons voordeel uitgepakt. Welk voordeel hebben studentenverenigingen van het bindend studieadvies? We hebben veel commissies en Hugo de Bot: Een goede sociale omgeving werkt stimulerend. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX) besturen en we willen dat zoveel mogelijk studenten daar iets voor doen. Maar je kunt pas rasmaanden (compensatie voor bestuurswerk, red.) van de TU krijgen als je een goede studievoortgang hebt. Het is voor ons dus alleen maar fijn als leden tijd aan hun studie besteden. Eerstejaars van nu zijn zich veel bewuster van hun voortgang. Er komt zoveel op ze af. Het is fijn voor ze als ze een ondergrens van dertig studiepunten hebben. Wat is in het leven van nieuwe studenten in Delft belangrijker: studiesucces of nieuwe mensen leren kennen? De studie is de reden dat mensen naar Delft komen. Maar een goede sociale omgeving werkt stimulerend. Je kunt niet zeggen dat één van de twee belangrijker is. Lidmaatschap van een studentenvereniging hoeft in ieder geval niet beperkend te zijn. Een week heeft heel veel uren. Je moet s morgens gewoon vroeg opstaan. Iemand die elke avond laat in bed ligt en veel bier drinkt, is s morgens toch niet fris? Zeker in het eerste jaar is ieder lid actief. De één staat er vijf dagen, de ander twee. Maar die eerste hoeft niet per se minder snel te studeren. Mijn ervaring is: vraag je een druk persoon om iets te doen, dan komt het eerder af dan als je het aan iemand vraagt die weinig schuurbiers klaarspeelt op een dag. Ik vind het belangrijk dat mensen iets naast hun studie doen, anders lopen ze veel mis. Virgiel alleen al heeft veertien onderverenigingen. Zeker in Delft gebeurt er naast het verenigingsleven niet zoveel. Kunnen studenten niet beter lid worden als ze hun eerste jaar achter de rug hebben? Nee, ons eerstejaarsprogramma houdt juist rekening met eerstejaars. Ze krijgen vanaf moment één te horen: studeren is combineren. We hebben geen borrels tijdens tentamenperiodes, we gaan colleges geven aan eerstejaars voordat de tentamens beginnen. We maken per studie groepen studenten, zodat eerstejaars op hun faculteit mensen kennen. En mentoren begeleiden de eerstejaars jaarclubs. Als je eenmaal in je studie zit, dan gaat het wel. Een goed begin is het halve werk. Maar hoe snel zal een student zeggen dat hij het niet redt? Dat is nou juist het sterke van een jaarclubverband: je hebt mensen om je heen die je kunnen opvangen. > ISSN > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede Breekpunt > Oplage > Advertenties H&J uitgevers Postbus AC Capelle aan den IJssel Tel Fa delta@henjuitgevers.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel Fa hop@s4all.nl > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze. Als de VVD bij de verkiezingen de grootste partij wordt, dan hebben we op 1 juli een nieuw kabinet. Dat zei VVD-leider Mark Rutte tijdens het laatste verkiezingsdebat op 8 juni. De AOW-leeftijd is voor de PVV een breekpunt, riep Geert Wilders tijdens datzelfde debat. Daags na de historische nederlaag van het CDA tijdens de verkiezingen zei Maime Verhagen: Wij zijn nu niet aan zet. Het CDA heeft de verkiezingen verloren. Ons past op dit moment bescheidenheid. Nu, eind augustus, hoor je Rutte niet meer over zijn gebroken verkiezingsbelofte. Wilders gooide daags na de verkiezingen het breekpunt van de AOW-leeftijd al overboord. En Verhagen is sinds 9 augustus gewoon weer aangeschoven bij de onderhandelingen over een rechtse coalitie. Toch lijken ze er alle drie zonder veel problemen mee weg te komen. Het maakt blijkbaar niet zoveel uit of je als politicus je verkiezingsbeloftes gestand doet of niet, zolang de verkiezingsboodschap de kiezers maar aanspreekt. Zodra de stemhokjes gesloten zijn, gaat Den Haag weer over tot de orde van de dag. Want het collectieve geheugen is kort. We volgen de formatiebesprekingen van dag tot dag. Elke nieuwe quote over de Haagse stoelendans wordt direct breed in de media uitgemeten. Een foute uitspraak kan je als politicus de kop kosten. Maar in de waan van de dag winnen de oneliners het van een heldere analyse van het beleid dat gevoerd wordt. Herinnert u zich de beloftes van de vorige verkiezingen nog? Het CDA zou niet aan de AOW tornen. De PvdA zou deelname aan het JSF-project verhinderen. Er zou een nieuw referendum komen over de Europese grondwet. Daar is allemaal weinig van terecht gekomen. Het kabinet Balkenende IV is uiteindelijk gevallen omdat de PvdA haar verkiezingsbelofte om in 2010 uit Uruzgan te vertrekken nou eens niet wilde breken. Wat is nog de waarde van al die beloftes, als het gestand doen van een belofte tot een kabinetscrisis leidt? De waarheid is in de politiek een uitermate rekbaar begrip. Belangrijker dan de feiten is hoe het verhaal op de kiezers overkomt. Zo diende de inval in Irak ter herstel van de democratie, en was de opbouwmissie in Afghanistan bij voorbaat al geslaagd. Volksvertegenwoordigers schipperen tussen mooipraterij en kiezersbedrog. Het is het eeuwenoude dilemma van de democratie: de kiezer bepaalt wie het land mag besturen. Een politicus zal zich dus populair moeten maken. Maar met impopulaire maatregelen maak je je niet populair. Dus gaan in de verkiezingsprogramma s bij voorkeur de belastingen omlaag terwijl de voorzieningen beter worden, gaan de bezuinigingen niet ten koste van zorg, pensioen, onderwijs en innovatie, en komt er volop ruimte voor nieuwe infrastructuur terwijl de natuur behouden blijft. Of nog beter: beweren dat het allemaal de schuld van de buitenlanders is. Dat alles weer zoals het was zodra we die het land uitsturen. Succes verzekerd. Wie een genuanceerder verhaal probeert te brengen, wordt bij de volgende verkiezingen genadeloos afgestraft. Probeer dan maar eens optimistisch te blijven over de toekomst van dit land. Daan Schuurbiers reflecteert het komende jaar op het universitaire leven, dit keer vanuit Tokyo.
3 Nieuws 03 Wateroverlast De wateroverlast op de TU is nog merkbaar, maar echte problemen zijn er niet meer. Door overvloedige regenval ontstond maandagmorgen bij de aula, de bibliotheek en de faculteiten Industrieel Ontwerpen, Bouwkunde, Technische Natuurwetenschappen en 3mE wateroverlast. Het gemeentelijk rioolstelsel kon de toevoer niet aan. De schade is nog onbekend. Mobiliteit De laatste ontwikkelingen op het gebied van duurzame mobiliteit worden volgende week donderdag en vrijdag besproken in het Bilderberg Europe Hotel in Scheveningen. Op vrijdag 3 september zijn er presentaties over onder meer nieuwe batterijen, nucleaire waterstofproductie, omzetting van zonlicht in waterstof en beheer van verkeersstromen. De avond ervoor is er een lezing over intelligente en adaptieve elektriciteitsnetwerken. s.a.vanarum@tudelft.nl Katholieke leerstoel De rooms-katholieke stichting Thomas More stelt per 1 september een nieuwe bijzonder hoogleraar wijsbegeerte en technische wetenschappen in relatie tot christelijke levensbeschouwing aan aan de TU Delft. Het gaat om dr. Ciano Aydin, zelf geen rooms-katholiek, maar lid van de Syrisch-Orthodoe kerk. Aydin is van Aramese afkomst, studeerde pedagogiek en filosofie en promoveerde in 2003 op het proefschrift Zijn en worden. Nietzsches omduiding van het substantiebegrip. Aydin kreeg in 2006 een Veni-subsidie, waarmee hij twee jaar onderzoek deed aan de Radboud Universiteit Nijmegen (RUN). Momenteel schrijft Aydin een boek over identiteit, interactie en idealen. Hij is universitair docent aan de RUN en de Universiteit Twente. De Thomas More-leerstoel bestaat al sinds 1950 en is ondergebracht bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management. Daar is ook een hoogleraar reformatorsiche wijsbegeerte (Marc de Vries) te vinden. Aydin volgt Pieter Anton van Gennip op. Thomas More heeft leerstoelen aan alle openbare universiteiten. Draaiorgel Bij de opening van het academisch jaar op 30 augustus speelt een draaiorgel voor de aula liedjes als Money, money, money en Goede tijden, slechte tijden. Daarmee vragen de vakbonden aandacht voor de stukgelopen caoonderhandelingen. De vakbonden willen koopkrachtbehoud en eisen daarom een salarisverhoging van 1,25 procent. Ook willen ze werkzekerheidafspraken. De VSNU zegt geen geld te hebben voor een salarisverhoging en vindt die juist de werkgelegenheid in gevaar brengen. Opeenstapeling van problemen nekte CiTG Gebrekkige communicatie, gemis aan saamhorigheid en te laat ingrijpen leidden tot de miljoenenschuld bij Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG). Dat blijkt uit het Onderzoek Financiën CiTG: Het lek boven water. Connie van Uffelen De commissie Onderzoek Financiën CiTG onderzocht in opdracht van het college van bestuur (cvb) de ontwikkeling van de financiën bij de faculteit in de periode De eerste geldstroominkomsten (rijksbijdragen) daalden van 43,3 miljoen euro in 2003 tot 30,5 miljoen euro in Een forse groei in de inkomsten uit de tweede en derde geldstroom (onderzoek, projecten) en kostenbesparingen op personeel en huisvesting compenseerden dat niet. Relatief beperkte jaarlijkse tekorten van anderhalf miljoen euro in de eerste jaren groeiden vervolgens uit tot forsere tekorten van circa 2,7 miljoen euro in 2008 en Hierdoor sloeg een reserve van 10,5 miljoen euro om in een schuld van 5,5 miljoen euro. De commissie constateert dat door zowel het college van bestuur als decaan en managementteam onvoldoende tijdig en krachtdadig is ingegrepen. Volgens de commissie kregen de decaan en het managementteam (MT, afdelingsvoorzitters) geen grip op de situatie. Het ontbrak aan een sterke prognose op basis waarvan een ingrijpende reorganisatie te rechtvaardigen was. Er werd achter de feiten aangehold. Wijzigingen die het cvb doorvoerde in de verdeling van de rijksbijdrage over de Ik weet niet of je de decaan verantwoordelijk kunt houden voor de werking van dit model faculteiten, pakten veelal negatief uit voor CiTG. Dit leidde tot moedeloosheid en apathie. Ook de wijze van verdelen van het geld binnen de faculteit zelf wijzigde herhaaldelijk, wat onduidelijkheid en ergernis opwekte. Met jarenlang oppervlakkig ingrijpen probeerde de faculteit de verliezen te beperken. Dit leidde volgens de commissie tot interne slijtage van de organisatie, die zich uitte in een gebrek aan vertrouwen in decaan en MT, geringe saamhorigheid en het elkaar niet aanspreken op verantwoordelijkheden. De interne communicatie was op vele niveaus gebrekkig. Daardoor ontstond een cultuur van ieder voor zich en was samenwerking niet langer vanzelfsprekend. Door slechte communicatie van vooral de financiële dienst bleven afdelingen, secties en projectleiders verstoken van bruikbare managementinformatie om financiën te beheersen. Interne spanningen die hun oorsprong vonden in fusies en die werden beïnvloed door sterke persoonlijkheden die hun eigen gang gingen, bemoeilijkten de tering naar de nering zetten. De commissie constateerde een vasthouden aan verworven rechten en posities, die leidden tot versnippering en hoge kosten van het onderwijs. De commissie adviseert onder meer het onderwijsproces beter bestuurbaar te maken en te komen met een strategisch gedurfde aanpak gebaseerd op een realistische langetermijnprognose. Cvb-voorzitter Dirk Jan van den Berg laat weten dat sinds zijn komst in maart 2008 hij een decaan ziet die zaken voortvarend aanpakt. Hij stelt dat hij geen fan is van het verdelingsmodel voor de rijksbijdrage, omdat wat de ene faculteit meer krijgt de ander minder ontvangt. Ik weet niet of je de decaan verantwoordelijk kunt houden voor de werking van dit model. Decaan Louis de Quelerij heeft in overleg met het cvb besloten pas te reageren nadat het cvb een reactie heeft gestuurd naar de commissie en de ondernemingsraad (die op het onderzoek aandrong). Voor een uitgebreidere reactie van het cvb: zie Te veel cum laude promoties Het aantal cum laudes bij promoties is te hoog. Het college voor promoties verscherpt daarom per 1 september de procedure hiervoor. In de periode van 2000 tot 2009 kreeg gemiddeld acht procent van de promovendi het predicaat cum laude. Dat is volgens vice-rector Hans Beunderman niet wenselijk. Cum laude moet echt super eceptioneel zijn. Per jaar of per faculteit waren er uitschieters tot maimaal vijftien procent. Volgens Beunderman ontstond de indruk dat de eterne leden van de promotiecommissie niet snel geneigd zijn om tegen een voorstel tot cum laude te stemmen als promotor en co-promotor voor zijn. Er is een zekere gêne. Daarom zal voortaan tijdens het beraad van de promotiecommissie de voorzitter (de rector) het beleid vóór de stemming nog eens toelichten. Verder moet een voorstel voor een cum laude voortaan voorzien zijn van ten minste twee aanbevelingsbrieven van toonaangevende eterne eperts. Als aanvullend beoordelingscriterium moet een proefschrift binnen redelijke tijdsduur tot stand zijn gekomen. Als je er tien jaar over doet, is dat kwestieus, zegt Beunderman. Ook moeten promotiecommissies voortaan niet alleen meer het proefschrift wegen, maar ook andere blijken van hoogwaardige wetenschappelijke kwaliteit. Heeft de promovendus bijvoorbeeld al veel gepubliceerd of opgetreden op hoogwaardige congressen en lovende kritiek ontvangen? zegt Beunderman. Tot slot moet een voorstel tot cum laude voortaan vijf weken in plaats van drie weken voor een promotie ontvangen zijn, zodat het college voor promoties nog kan beoordelen of de gronden van het voorstel goed en overtuigend zijn. Overigens is het uiteindelijk wel de promotiecommissie die beslist. Als je er tien jaar over doet, is dat kwestieus Los van de strengere eisen voor cum laudes komen er nog wat etra promotieregels. Zo mochten er formeel drie promotoren of twee promotoren en een co-promotor in de achtkoppige promotiecommissie zitten, maar wil het college voor promoties terug naar maimaal twee betrokken supervisoren om de onafhankelijkheid te waarborgen. Verder wordt Frans of Duits als voertaal in proefschriften ontmoedigd. Je wilt een groter publiek bereiken, ook op de zitting, zegt Beunderman. (CvU) Ecolution Het 25 meter lange zeiljacht waarmee prof.dr. Wubbo Ockels de wereld rond wil varen was vorig weekend te zien op Sail Amsterdam. De Ecolution is een klassiek gelijnd schip met opmerkelijke innovaties onder de waterlijn. Tijdens het zeilen (verwachte kruissnelheid tien knopen, of achttien kilometer per uur) drijft het passerende water onder het schip twee propellers aan. Dat zou twee maal tien kilowatt aan elektrisch vermogen op moeten leveren. Scheveningen is komend jaar de ligplaats waar vanuit het schip gedurende een jaar proefvaarten zal ondergaan. Daarna wil Ockels er met zijn vrouw mee op wereldreis. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)
4 Nieuws 04 Leermeesterprijs Prof.dr.ir. Huub Savenije 'is een kostbaar bezit voor de Technische Universiteit Delft', aldus het Gezelschap Practische Studie, de studievereniging van studenten civiele techniek. De studenten hebben de hoogleraar hydrologie en watermanagement voorgedragen voor de Leermeesterprijs 2010 van het Universiteitsfonds Delft. Maandag 30 augustus ontvangt Savenije deze prijs, die ieder jaar wordt toegekend aan een docent van de TU die ecelleert in onderwijs en onderzoek en daarmee inspirerend is voor studenten en promovendi. Bamboewieken Masterstudent Gijsbert Koren (Industrieel Ontwerpen) combineert in zijn afstudeerproject een eeuwenoude Indiase traditie met moderne techniek. Hij bedacht dat metalen bladen van de Bosman windmolens (die veel gebruikt worden om water te verpompen) beter vervangen zouden kunnen worden door gevlochten bamboe wieken, die lichter en goedkoper zijn. Dankzij een coating met kunsthars gaan de bladen langer mee. Presentatie: donderdag 26 augustus, uur, zaal E, CiTG Waterstofkart Het Haagse Spuiplein was donderdag 19 augustus het decor voor een bijzondere kartrace: waterstofkart versus benzineslurper. De race telde vijf rondes van 250 meter over het plein en de waterstofkart kwam vier keer als eerste over de streep. De snelheid is hetzelfde, maar door de elektromotoren kan onze kart sneller door de bochten, verklaarde teamchef van Greenchoice Forze Koen Lubbers het resultaat. (Foto: Richard van t Hof) Decaan Prof.ir. Wytze Patijn is op 1 juli 2010 herbenoemd als decaan van de faculteit Bouwkunde voor een periode van twee jaar. De korte termijn van de benoeming (twee jaar) hangt samen met het feit dat Patijn in mei 2012 de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Door die korte duur heeft het college besloten alvast een begin te maken met de procedure voor het vinden van een opvolger. Mocht binnen de benoemingsduur een geschikte kandidaat gevonden worden, dan zal Patijn eerder zijn decaanfunctie neerleggen. Geïnspireerd door Berlijn Op de hoeken van het Oost-Berlijnse terrein staan nog overblijfselen van gebouwen, soms niet veel meer dan ruïnes. Een ervan, Tacheles genaamd, biedt ruimte aan krakers en kunstenaars. Ooit was het binnengebied een lue winkelpassage, maar na de bombardementen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog is het een kale vlakte. Maar wel één waar, na de val van de muur, een levendige kunstenaarskolonie is ontstaan met een wereldwijde aantrekkingskracht. Afstudeerder Douwe Kelderman (Bouwkunde) ontwierp een plan voor deze kolonie en verdiende hiermee een nominatie voor de Archipri. Hij herinnert zich nog de eerste indruk: Ons hotel zat er vlak om de hoek. We hadden al wat terrasjes bezocht toen we bedachten alvast eens naar Tacheles te gaan kijken. Ze waren er om als afstudeerproject een ontwerp voor die plek te maken. Kelderman vertelt: Het was een bruisend geheel. Toeristen en kunstenaars liepen er door elkaar. Op de binnenplaats werden installaties in elkaar gelast en in hoekjes van het gebouw maakten mensen muziek. Verschillende activiteiten gaan dag en nacht door. De anarchistische kunstenaarscultuur is er spontaan ontstaan zonder dat iemand dat heeft gepland. Het lijkt daarom paradoaal om een gebouw te ontwerpen dat aansluit bij die spontaan ontstane cultuur. Douwe Kelderman, die voor zijn ontwerp samenwerkte met medestudent Yannis Tsoukalas, heeft het over 'de invloed van fleibiliteit op collectiviteit'. Met andere woorden: hoe kun je de bouw en inrichting van de ruimte zo goed mogelijk afstemmen op de sociale functie? De twee afstudeerders kozen voor een ontwerp van vier woonlagen, waarbij de ruimten qua inrichting en gebruik beneden het meest open en fleibel zijn en naar boven toe steeds meer gesloten en privé. Beneden heeft het gebouw een publieke functie met winkels en kantoren. Bovenin zitten woningen. Het is een privéplek in het meest bruisende gedeelte van de stad, aldus Kelderman. Opvallend in het ontwerp is verder de driehonderd meter lange brug over het gebouw waarin woningen zijn aangebracht met minimale voorzieningen voor mensen die de stad bezoeken. Het ontwerp leverde Kelderman een negen op als afstudeercijfer en een voordracht voor de Archipri Nederland. Architectuuropleidingen kunnen hun beste afstudeerders voordragen. Meestal zijn dat er veertig tot vijftig per jaar. Uit een voorselectie van maimaal 27 plannen wijst de jury dan in juni 2011 drie tot vijf prijswinnaars aan. De voordracht hielp Kelderman al wel aan zijn eerste baantje: op 1 september begint hij op een vervangingscontract van drie maanden bij een Rotterdams architectenbureau. Daarna wil hij graag een jaar in Oost-Afrika werken bij een architectenbureau. Hij wil Kenia graag zien, Oeganda of Tanzania, en dan het liefst door er te werken. Jos Wassink Ontwerp van Douwe Kelderman en Yannis Tsoukalas voor Tacheles. (Foto: Douwe Kelderman) Knuffelrobot in opmars Dr. Takanori Shibata gaat nooit meer zonder Paro op stap. (Foto: Tomas van Dijk) Robots om te knuffelen en om mee te spelen blijken van grote waarde voor demente bejaarden en autistische kinderen. Jos Wassink Vlak nadat dr. Takanori Shibata zijn zeehondachtige knuffelrobot Paro als demonstratie op de tafel legt, begint het diertje aandoenlijk te schreien. De Japanner rolt een snoertje uit, tilt het hoofdje op en steekt de stekker als een speen in de mond. Paro knort genoeglijk, sluit de ogen en laat tevreden het kopje zakken. Knuffelrobot Paro brengt wat teweeg bij mensen. Op een filmpje toont Shibata een verwarde man in een Italiaans verzorgingshuis voor demente bejaarden. Hij mompelt en schreeuwt onophoudelijk. Dan komt iemand binnen, legt de knipogende elektronische zeehond bij hem op schoot en als bij toverslag wordt de man rustig en aanspreekbaar. Een andere video: in een zaal waar Japanse demente bejaarden zwijgend voor zich uit staren, leggen medewerkers wat Paro s op de tafels. Plotseling praten mensen Paro knort genoeglijk, sluit de ogen en laat tevreden het kopje zakken met elkaar, aaien de robot en geven hem zelfs heel on-japans - kusjes. Shibata, werkzaam bij het Japanse equivalent van TNO, was een van de keynote speakers op de 28ste Europese conferentie voor cognitieve ergonomie die van 25 tot 27 augustus aan de TU Delft wordt gehouden. Zijn Paro is het meest succesvolle voorbeeld van de emotionele robot. In Japan zijn er al dertienhonderd verkocht en nu volgt Europa. Andere groepen verkeren in een vroeger stadium van ontwikkeling. Zo werken onderzoekers van de universiteit van Siena aan een speelrobot voor autistische kinderen, die veel weg heeft van een rijdende koelbo. Collega s van de universiteit van Brussel maakten een prototype van een groene olifant die kinderen op hun ziekbed kan afleiden. Volgens organisator drs.ing. Tjerk de Greef (Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica) is de opkomst van de zorgrobot geen toeval: de techniek is er rijp voor en de zorgsector vraagt om versterking. Bovendien kan het een aardige markt opleveren.
5 Nieuws 05 Opening collegejaar We verspillen niets. Die boodschap draagt het college van bestuur uit bij de opening van het collegejaar. Thema is: No waste: op weg naar een bewuste en ecellente toekomst. Met bestuursvoorzitter Peter Voser van Shell en een paneldiscussie over wat een no waste-tijdperk betekent voor studenten, gaat het natuurlijk om het milieu. Maar ook over het bsa en de harde knip. De opening is maandag 30 augustus in de aula. De deuren gaan open om uur. Schoolmeester De Owee was soms serieus, zoals dinsdag bij de politieke lunch. Politici probeerden bij studenten in het gevlij te komen door te verzekeren dat hun partij niet bezuinigt op onderwijs. Maar ze waaiden niet met elke wind mee. Toen een student zei dat het onderwijs motiverender moet worden, want nu is het zo saai, tippelde D66 er Boris van der Ham daar niet in. Op schoolmeesterstoon dicteerde hij: Je mag goed onderwijs verwachten, maar het hoeft echt niet allemaal leuk of makkelijk te zijn. Hoger collegegeld De TU Delft vraagt studenten die een tweede studie willen doen daarvoor geen hoger collegegeld dan voor hun eerste studie. Naar aanleiding van vragen van de studentenraad heeft deze informatie een prominentere plek gekregen op de TU-site. Universiteiten en hogescholen mogen vanaf september 2010 een hoger collegegeld vragen aan studenten die al een bachelor of master hebben gehaald en er nog één willen doen, meldt Science Guide. Denktank Vier TU-studenten zitten dit jaar in de Nationale Denktank. In drie maanden tijd moeten zij samen met achttien studenten van andere universiteiten antwoord vinden op de vraag hoe overheid, bedrijfsleven en wetenschap weer contact kunnen krijgen met de burger. Uit onderzoek blijkt volgens de Nationale Denktank dat het vertrouwen in overheidsinstellingen, uitvoeringsorganisaties en bedrijven afneemt. Ook wetenschappelijke autoriteiten genieten geen vanzelfsprekend vertrouwen meer, staat op de site. Tegelijkertijd verandert de samenleving in een netwerksamenleving, waarin men zich anders en dynamisch herorganiseert via hedendaagse communicatiemiddelen. Student systems and control Roel Dobbe, student sustainable energy technology Céline Gaffel, student applied physics Michiel Jol en student mechanical engineering Erik Roebeek mogen bedenken hoe al deze organisaties het vertrouwen kunnen terugwinnen. In het najaar komen zij met hun bevindingen. Laga ongekend populair delta online Laga is de afgelopen Owee ongekend snel gegroeid. Maar liefst 332 eerstejaars meldden zich bij de roeivereniging aan. Alleen Virgiel kreeg meer aanmeldingen. Ook Proteus-Eretes is bij eerstejaars populairder dan de meeste gezelligheidsverenigingen. SASKIA BONGER Het lijken gouden tijden voor de Delftse roeiverenigingen. Laga kreeg 332 aanmeldingen, Proteus- Eretes verwelkomt 140 nieuwe leden. Ter vergelijking: Virgiel heeft Eenderde eerstejaars moet wellicht stoppen Voor een op de drie studenten (32 procent) die het afgelopen jaar aan de TU begon, dreigt een negatief bindend studieadvies. Deze eerstejaars hebben nog niet de vereiste dertig van de zestig studiepunten gehaald om aan hun tweede jaar te mogen beginnen. Zij kunnen daar met de herkansingen van deze week mogelijk nog wat aan doen. Van de overige eerstejaars krijgt 37 procent een positief advies. Over 25 procent heerst twijfel. Deze studenten hebben weliswaar meer dan dertig studiepunten gehaald, maar de TU staat niet te juichen over hun studievoortgang. Zes procent van de eerstejaars is voor februari gestopt en valt daardoor niet onder het bindend studieadvies (bsa). Studenten die zich na 1 februari hebben uitgeschreven en minder dan dertig studiepunten hebben behaald, krijgen wel een negatief advies. Anders zou dat een gemakkelijke sluiproute zijn: je schrijft je in mei uit en gaat in september weer verder, zegt Irma Croese van de dienst onderwijs & studentenzaken. Na de hertentamens kunnen studenten in het informatiesysteem Osiris zien of de TU van plan is ze een negatief advies te geven. Zijn ze het niet eens met een voorgenomen bsa, dan kunnen ze naar een hoorzitting. Eind september volgt een definitief advies. De resultaten van de afgelopen lichting eerstejaars verschillen nogal per faculteit. Volgens Croese is Industrieel Ontwerpen de faculteit met de minste negatieve adviezen: zeventien procent heeft daar nu nog geen dertig studiepunten. Verder zijn er diverse opleidingen IO is de faculteit met de minste negatieve adviezen bij andere faculteiten waarbij circa veertig procent van de eerstejaars nog geen dertig studiepunten heeft gehaald. Voorbeelden zijn: maritieme techniek, werktuigbouwkunde, civiele techniek, elektrotechniek en technische wiskunde. Volgens Croese kunnen de oorzaken per opleiding verschillen. Opvallend is dat in maart nog 42 procent van de eerstejaars een positief pre-advies kreeg, terwijl nu vijf procent minder een positief advies krijgt. Volgens Croese kan dat echter te maken hebben met de opbouw van de opleiding. Een tweede semester kan bijvoorbeeld zwaarder zijn. (CvU) 376 nieuwe leden, het Delftsch Studenten Corps (DSC) 307, Jansbrug 140 en de Delftsche Studenten Bond 66. Het ging lang niet altijd zo goed met Laga. In 2002 had de roeivereniging maar twintig nieuwe leden. Daarom werd besloten de vereniging ook open te stellen voor studenten die geen lid waren van het DSC. In 2006 gooide Laga ook qua activiteiten het roer om. Zoals Laga het zelf verwoordt, werd ze van een in zichzelf gekeerde vereniging die alleen aan sport deed een toegankelijke en etern georiënteerde vereniging die ook sociale activiteiten aanbood. Sindsdien gaat het hard met Laga. De vereniging is de afgelopen drie jaar in ledental verdubbeld. Toch kan de groei niet ongebreideld doorgaan. Laga heeft net als vorig jaar studenten moeten loten die op de wachtlijst stonden. 266 eerstejaars worden toegelaten en dat is volgens president Sean Pieters het maimum dat zijn vereniging aan kan. Pieters is blij dat de nieuwe wind die sinds een aantal jaren bij Laga waait zo goed aanslaat. Toch denkt hij dat ook eterne factoren een rol spelen bij de groei. Hij noemt het bindend studieadvies. Zonder iets te zeggen over algemene studentenverenigingen denk ik dat je bij een sportclub je tijd goed leert managen. Bij ons Wij bieden meer dan alleen bier drinken sowieso. Jörgen van den Broek, voorzitter van Proteus-Eretes, ziet ook het effect van het bindend studieadvies. Eerstejaars vragen absoluut hoe wij daarmee omgaan. Ik denk dat hun ouders het sneller goed vinden als ze naast hun studie gaan sporten dan als ze lid worden van een algemene studentenvereniging. Wij bieden meer dan bier drinken alleen. Overigens heeft Proteus dit jaar minder aanwas dan vorig jaar, toen tweehonderd studenten zich aanmeldden. Volgens Van den Broek komt dat ondermeer doordat promotieactiviteiten beter zijn afgestemd op de mensen die Proteus echt wilde binnenhalen. We hebben nu meer mensen die echt bij de vereniging passen, denk ik. Ondanks de relatieve krimp, vertoont de groei van het aantal nieuwe leden bij Proteus een rechtere lijn dan bij Laga. Volgens Van den Broek komt dat doordat zijn vereniging zich al in 1970 afsplitste van Virgiel. Laga is pas veel korter onder de vleugels van het corps vandaan. Doordat wij al zo lang zelfstandig zijn, is onze basis veel breder. Dat uit zich ook in de totale ledenaantallen. Proteus heeft 580 leden, Laga 474. Duurzaam chillen Niet alleen goede bandjes stonden afgelopen weekend op Lowlands, ook de TU Delft was van de partij. Festivalgangers konden duurzaam chillen op zitzakken van de hand van TU-alumnus Elmar Stroomer, gemaakt van oude parachutezeilen en schuimafval. De TU leverde ook fitness-apparaten van gerecycled materiaal. Als zo n apparaat in beweging komt, pompt het water rond, dat via een vernevelaar voor verkoeling zorgt. (Foto: Nout Steenkamp/FMAX) Spionage De TU Delft screent internationale studenten niet op spionagerisico s, aldus het college van bestuur. Acht ton De Dutch Institute of Systems and Control (Disc) heeft 800 duizend euro subsidie gekregen van het NWO. Het geld is bedoeld voor het versterken van de ontwikkeling van Nederlandse promovendi. AAG weg Het studentenraadswerk voor AAG zit erop. De fractie nam donderdag 19 augustus afscheid van de raad. Oras bezet nu alle tien de zetels. Energy plant Na de zomer blijkt de vijver bij de cvb-kantoren opeens erg leeg. De groene energieopwekker Energy Plant, het uithangbord van de Energy Club, is verdwenen. TU populair De TU Delft is bij leerlingen van 3havo en 3/4vwo de populairste technische universiteit. Van alle hoger onderwijsinstellingen komt de TU Delft bij hen op de zesde plaats. Rubicon De Delftse onderzoekers Paolo Massioni en Jeroen Witteveen hebben van NWO een Rubiconsubsidie ontvangen. Met de beurs kunnen ze hun onderzoekservaring verbreden in het buitenland. Inschrijfgeld Internationale studenten moeten bij aanmelding voor een opleiding aan de TU Delft een application fee van vijftig euro gaan betalen. Dutch design The Why Factory, de feloranje tribune in de faculteit Bouwkunde, levert architectenbureau MVRDV misschien een Dutch Design Award op. De bekendmaking is 23 oktober.
Understanding and being understood begins with speaking Dutch
Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.
Nadere informatieS e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g
S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven
Nadere informatievoltooid tegenwoordige tijd
SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend
Nadere informatieANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM
Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU
Nadere informatieDutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other
Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English
Nadere informatieIus Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016
www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this
Nadere informatie(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren
(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties
Nadere informatieDe grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)
De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) L. A. te Winkel Click here if your download doesn"t start automatically
Nadere informatieUnderstanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas
University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatiePreschool Kindergarten
Preschool Kindergarten Objectives Students will recognize the values of numerals 1 to 10. Students will use objects to solve addition problems with sums from 1 to 10. Materials Needed Large number cards
Nadere informatieMyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate
MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde
Nadere informatieRECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM
Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU
Nadere informatieIus Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018
www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This
Nadere informatiePuzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.
Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je
Nadere informatieIus Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017
www.iuscommune.eu INVITATION Ius Commune Masterclass 22 June 2017 Amsterdam Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers,
Nadere informatieeen kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant
Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur
Nadere informatieSAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead
7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you
Nadere informatieComics FILE 4 COMICS BK 2
Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give
Nadere informatieVergaderen in het Engels
Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je
Nadere informatie!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op! Benodigdheden:!!
WildPeacockOmslagdoek VertalingdoorEerlijkeWol. Hetgarenvoorditpatroonisteverkrijgenopwww.eerlijkewol.nl Benodigdheden: 4strengenWildPeacockRecycledSilkYarn rondbreinaaldnr8(jekuntnatuurlijkookgewonebreinaaldengebruiken,maar
Nadere informatieFree time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet
1 Free time! read a Stel je hebt een dag vrij van school. Schrijf op wat je dan gaat doen. b Lees de tekst en schrijf op welke dingen Brian en Brenda voorstellen om te doen op een vrije dag. Free time
Nadere informatieUniversity of Groningen. Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert
University of Groningen Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieCommunication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education
Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University
Nadere informatieUniversity of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda
University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieB1 Woordkennis: Spelling
B1 Woordkennis: Spelling Bestuderen Inleiding Op B1 niveau gaan we wat meer aandacht schenken aan spelling. Je mag niet meer zoveel fouten maken als op A1 en A2 niveau. We bespreken een aantal belangrijke
Nadere informatieWij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois
Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen
Nadere informatieImpact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven
Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact
Nadere informatieIt s all about the money Group work
It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal
Nadere informatieEen vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)
Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch
Nadere informatieBuy Me FILE 5 BUY ME BK 2
Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would
Nadere informatieHet Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine
Nadere informatieHoudt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.
- Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee
Nadere informatieVertaling Engels Gedicht / songteksten
Vertaling Engels Gedicht / songteksten Vertaling door een scholier 1460 woorden 23 januari 2002 5,4 399 keer beoordeeld Vak Engels Songtekst 1 Another day in paradise Artiest: Brandy & Ray J She calls
Nadere informatieMy Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right.
Mijn Inspiratie Ik kreeg het idee om een variant te maken van een lamp die ik al eerder had gemaakt. Bij de lamp die in de onderstaande foto s is afgebeeld kun je het licht dimmen door de lamellen open
Nadere informatieAppendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2
167 Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 Task clarity 1. I understand exactly what the task is 2. I understand exactly what is required of
Nadere informatie9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training
9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je
Nadere informatie01/ M-Way. cables
01/ 2015 M-Way cables M-WaY Cables There are many ways to connect devices and speakers together but only few will connect you to the music. My Way of connecting is just one of many but proved it self over
Nadere informatieEngels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1
A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je
Nadere informatieExample. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick
Example Dutch language lesson Demonstrative Adjectives Close: dit and deze `dit' agrees with `het' and is used to indicate objects that are close, like `this' in English. `deze' agrees with `de' and is
Nadere informatieQuick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model)
WHAT IS LITTLE GEM? Quick scan method to evaluate your applied (educational) game (light validation) 1. Standardized questionnaires Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation
Nadere informatieThe first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of:
Document properties Most word processors show some properties of the text in a document, such as the number of words or the number of letters in that document. Write a program that can determine some of
Nadere informatieRisico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R
Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans
Nadere informatieEvaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen
Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen 16-06-2018 Enorm leuk om op deze manier ervaring met een bijzonder mens op te doen en de begeleiding is ook enorm goed. Ik heb een heel nieuw inzicht
Nadere informatieAdd the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units.
Digit work Here's a useful system of finger reckoning from the Middle Ages. To multiply $6 \times 9$, hold up one finger to represent the difference between the five fingers on that hand and the first
Nadere informatieFOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010
FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel
Nadere informatieMain language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.
Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,
Nadere informatieTeksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.
Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above
Nadere informatieTHE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE
DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het
Nadere informatieNUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE
NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect
Nadere informatieEmpowerment project. Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal
Empowerment project Awasi Kenya Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal Empowerment*van* kinderen*in*kenia De#afgelopen#drie#jaren# hebben#we#met#steun#van#de# Rotaryclub##Rhenen: Veenendaal#een#
Nadere informatieLove & Like FILE 2 LOVE & LIKE BK 2
Love & Like I Like You Come a little closer Honey, come a little closer, let me whisper in your ear. Let me tell it to you quietly, So that no one else will hear. 1 File 2 - Love & Like BK2.indd 1 22-7-2014
Nadere informatieBorstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)
Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker
Nadere informatie1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?
First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk
Nadere informatieFree Electives (15 ects)
Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/
Nadere informatieConcept of Feedback. P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay
Concept of Feedback P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay Recap Goal of the course: understanding and learning Assignments: optional to start with Contact hour with TAs: Monday AN: time? Meeting
Nadere informatieLuister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!
Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het
Nadere informatieHet Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017
Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame
Nadere informatieVOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!
ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor
Nadere informatieZo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition)
Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C. Huizinga-Arp Click here if your download doesn"t start automatically Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C.
Nadere informatieProgrammaoverzicht Bachelor Open dag
Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van
Nadere informatieThe upside down Louisa tutorial by Dorothée: Noortjeprullemie.blogspot.be Written for Compagnie M.: m.com
The upside down Louisa tutorial by Dorothée: Noortjeprullemie.blogspot.be Written for Compagnie M.: www.compagnie- m.com Dorothée heeft een unieke Compagnie M. hack gemaakt: de Louisa op zijn kop. Als
Nadere informatieMemo Academic Skills; the basis for better writers
Memo Academic Skills; the basis for better writers With the rise of broader bachelor degrees and the University College, Dutch universities are paying more attention to essays and other written assignments.
Nadere informatieirregular verbs onregelmatige werkwoorden
SirPalsrok @meestergijs Wanneer je een zin maakt, zul je iets moeten doen met een werkwoord. Je kan tenslotte niet het hele werkwoord gebruiken bij elk onderwerp. Bijvoorbeeld: spelen Wij spelen volleybal.
Nadere informatieUNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS International General Certificate of Secondary Education
UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS International General Certificate of Secondary Education *0535502859* DUTCH 0515/03 Paper 3 Speaking Role Play Card One 1 March 30 April 2010 No Additional
Nadere informatieDuurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition)
Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Ron Schipper Click here if your download doesn"t start automatically Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit
Nadere informatieDAY 06 APRIL Q-FACTORY
Conservatorium van Amsterdam PROGRAMMA www.consam.nl/aema OPEN DAY 06 APRIL 13.00-16.00 Q-FACTORY AMSTERDAM ELECTRONIC MUSIC ACADEMY WELKOM Van harte welkom op de Open Dag van het Conservatorium van Amsterdam
Nadere informatieGroup work to study a new subject.
CONTEXT SUBJECT AGE LEVEL AND COUNTRY FEATURE OF GROUP STUDENTS NUMBER MATERIALS AND TOOLS KIND OF GAME DURATION Order of operations 12 13 years 1 ste year of secundary school (technical class) Belgium
Nadere informatie3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.
1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with
Nadere informatieWelkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement.
Welkom Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement Digitale programma: www.contractmanagementdag.nl #cmdag18 #cmdag18 Programma 09.45 Welkom door Prof. Dr. Arjan van Weele
Nadere informatieFOR SALE. Willemstraat 64 G 2514 HN Den Haag k.k.
FOR SALE Willemstraat 64 G 2514 HN Den Haag 275.000 k.k. FEATURES Price 275.000 k.k. Zipcode 2514 HN Type Penthouse Garage Payed, Permit Living Surface 49m² Volume 156m³ Rooms 2 Acceptance in consultation
Nadere informatieStars FILE 7 STARS BK 2
Stars FILE 7 STARS BK 2 Of course you have seen X-Factor, The Voice or Got Talent on TV or via the Internet. What is your favourite act? Do you like the dancing performances or would you rather listen
Nadere informatie2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED
2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 0 - -19 1 WELCOME TO SUNEX DISTRIBUTOR PORTAL This user manual will cover all the screens and functions of our site. MAIN SCREEN: Welcome message. 2 LOGIN SCREEN:
Nadere informatieOntpopping. ORGACOM Thuis in het Museum
Ontpopping Veel deelnemende bezoekers zijn dit jaar nog maar één keer in het Van Abbemuseum geweest. De vragenlijst van deze mensen hangt Orgacom in een honingraatpatroon. Bezoekers die vaker komen worden
Nadere informatie150 ECG-problemen (Dutch Edition)
150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen
Nadere informatieANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm!
ANT S KINGDOM Master NL EN Instructies Mierenboerderij Master Bedankt voor je bestelling van de Mierenboerderij Master. De beste keus! Installatie NL Naast de informatie die te lezen is in ons boekje
Nadere informatieBijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland
Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland 1. Londen In Londen kunnen gebruikers van een scootmobiel contact opnemen met een dienst
Nadere informatieDe ondernemende psychotherapeut (Dutch Edition)
De ondernemende psychotherapeut (Dutch Edition) Dick Bouman Click here if your download doesn"t start automatically De ondernemende psychotherapeut (Dutch Edition) Dick Bouman De ondernemende psychotherapeut
Nadere informatieAngststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically
Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch
Nadere informatieDownloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://dare.uva.nl/document/446446
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://dare.uva.nl/document/446446 File ID 446446 Filename Titlepage SOURCE (OR PART OF THE FOLLOWING SOURCE):
Nadere informatieCambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education
Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/03 Paper 3 Speaking Role Play Card One For Examination from 2015 SPECIMEN ROLE PLAY Approx.
Nadere informatieProgramma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de
Nadere informatieOPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.
OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation
Nadere informatieL.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.
De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen
Nadere informatieMondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 +
Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B / B + Het mondeling voor Engels Havo duurt 5 minuten en bestaat uit een gesprek met je docent waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: *Je moet een stukje
Nadere informatieNews: Tours this season!
1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best
Nadere informatieRead this story in English. My personal story
My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights
Nadere informatieDuurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition)
Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Ron Schipper Click here if your download doesn"t start automatically Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit
Nadere informatieLONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN
LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LM2GS4PWIR3FKEP-58-WWET11-PDF File Size 6,444 KB 117 Pages 27 Aug, 2016 TABLE OF CONTENT
Nadere informatieCambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education
*3745107457* Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/03 Paper 3 Speaking Role Play Card One 1 March 30 April 2015 Approx. 15 minutes
Nadere informatieTHE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT
THE WORK During the twenty years of its existence Studio Berkhout has evolved into the number one studio specialized in still life fashion photography. All skills needed for photography and styling, including
Nadere informatieUpdate Empowermentproject Awasi Kenia september 2013
Update Empowermentproject Kenia september 2013 Het Empowerment-project in Kenia van de Rotaryclub Rhenen-Veendaal begint aan de derde fase: een derde en laatste bezoek, met een Empowerment workshop voor
Nadere informatieDisclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal
Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang
Nadere informatieSettings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet.
Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet. General: Please use the latest firmware for the router. The firmware is available on http://www.conceptronic.net! Use Firmware version
Nadere informatie1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord
FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren
Nadere informatieWEGWIJZER VOOR METHODEN BIJ PROJECTMANAGEMENT (PROJECT MANAGEMENT) (DUTCH EDITION) BY EDWIN BAARDMAN, GERARD BAKKER, JAN VAN BEIJNHEM, FR
Read Online and Download Ebook WEGWIJZER VOOR METHODEN BIJ PROJECTMANAGEMENT (PROJECT MANAGEMENT) (DUTCH EDITION) BY EDWIN BAARDMAN, GERARD BAKKER, JAN VAN BEIJNHEM, FR DOWNLOAD EBOOK : WEGWIJZER VOOR
Nadere informatieHANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM
HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM READ ONLINE AND DOWNLOAD EBOOK : HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN Click button to download this ebook READ ONLINE AND DOWNLOAD
Nadere informatieIntroductie in flowcharts
Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,
Nadere informatie