NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

Transcriptie

1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12 GESKIEDENIS V2 FEBRUARIE/MAART 2009 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye en 'n addendum van 13 bladsye.

2 Geskiedenis/V2 2 DoE/Febr. Maart 2009 INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Die vraestel bestaan uit VIER vrae wat op die voorgeskrewe inhoudsraamwerk, wat soos volg is, gebaseer is: VRAAG 1: VRAAG 2: VRAAG 3: VRAAG 4: WAT WAS DIE IMPAK VAN DIE INEENSTORTING VAN DIE USSR IN 1989 OP: Die beëindiging van apartheid in Suid-Afrika WAT WAS DIE IMPAK VAN DIE INEENSTORTING VAN DIE USSR IN 1989 OP AFRIKA? Hervoorstelling van die nasie in die 1990's 'n gevallestudie uit Sentraal-, Wes- of Noord-Afrika HOE HET SUID-AFRIKA UIT DIE KRISISSE VAN DIE 1990's AS 'N DEMOKRASIE NA VORE GETREE? HANTERING VAN DIE VERLEDE EN STAAN VOOR DIE TOEKOMS: DIE WERK VAN DIE WAARHEIDS-EN- VERSOENINGSKOMMISSIE 2. Elke vraag tel 75 punte, waarvan 45 punte vir die brongebaseerde vraag toegeken word en 30 punte vir die uitgebreideskryfwerk-vraag. 3. Kandidate moet TWEE vrae beantwoord. 4. In die beantwoording van vrae behoort die kandidate hulle kennis, vaardighede en insig toe te pas. 5. 'n Blote oorskryf van bronne as antwoorde sal kandidate benadeel. 6. Skryf netjies en leesbaar.

3 Geskiedenis/V2 3 DoE/Febr. Maart 2009 VRAAG 1: HOE HET DIE INEENSTORTING VAN DIE SOWJET-UNIE DIE BEËINDIGING VAN APARTHEID IN SUID-AFRIKA BEÏNVLOED? Bestudeer Bron 1A, 1B en 1C en beantwoord die volgende vrae. 1.1 Bestudeer Bron 1A Hoekom wou Gorbatsjof nie by streekskonflikte soos dié in Angola betrokke raak nie? (1 x 2) Verduidelik die faktore wat onderhandeling tussen Suid-Afrika en Kuba moontlik gemaak het. (2 x 2) Verduidelik die volgende begrippe in jou eie woorde: (a) Marxisme Leninisme (b) Totale Aanslag (2 x 2) Hoe het die bespreking van die MPLA-regering om van sy Marxistiese-Leninistiese vorm van regering afstand te doen, Suid- Afrika beïnvloed? (1 x 2) Hoe is die ANC deur die ineenstorting van die sosialistiese regerings in Oos-Europa beïnvloed? (1 x 2) 1.2 Verwys na Bron 1B Hoekom het De Klerk besluit om Suid-Afrika se apartheidsbeleid te heroorweeg? (1 x 2) Verduidelik of De Klerk gretig was om fundamentele veranderinge in Suid-Afrika se politieke beleid aan te bring. (2 x 2) Watter faktore, volgens die bron, het De Klerk aangemoedig om met 'n proses van onderhandeling te begin? (2 x 1) Verduidelik hoe die volgende op De Klerk se hervormings sou reageer het: (a) Vurige nasionaliste (b) Leiers van die tuislande (2 x 1)

4 Geskiedenis/V2 4 DoE/Febr. Maart Raadpleeg Bron 1C Hoekom, volgens die geskrewe bron, het Mandela hierdie brief aan De Klerk geskryf? (2 x 1) Watter stelling deur De Klerk het, volgens Mandela, 'n groot impak binne en buite die land gemaak? (Geskrewe Bron) (2 x 2) Hoekom dink jy het die fotograaf juis hierdie foto geneem? (Visuele Bron) (1 x 3) Wat vertel die aantal mense wat die vrygelate leiers verwelkom jou van die politieke stemming in die land? (2 x 1) Verduidelik watter van die twee bronne (geskrewe of visueel) jy dink die bruikbaarste is vir 'n historikus wat die vrylating van ANC politieke gevangenes bestudeer. (2 x 2) (3) 1.4 Gebruik die inligting in al die bronne en jou eie kennis en skryf 'n paragraaf van ongeveer SES reëls (ongeveer 60 woorde) waarin jy verduidelik hoe De Klerk se besluit om politieke gevangenes vry te laat, die hervormingsproses aangewakker het. (6) 1.5 UITGEBREIDE SKRYFWERK (Jou antwoord moet ongeveer TWEE bladsye lank wees.) Beantwoord EEN van die volgende vrae: VRAAG OF Bespreek hoe die ineenstorting van die Sowjet-Unie die beëindiging van apartheid in Suid-Afrika beïnvloed het.. OF Gebruik die inligting in AL die bronne en jou eie kennis en skryf 'n artikel vir jou plaaslike koerant waarin jy verduidellik hoe die posisie van die ANC verswak het as gevolg van die beëindiging van die Koue Oorlog. [75]

5 Geskiedenis/V2 5 DoE/Febr. Maart 2009 VRAAG 2: HET DIE BEËINDIGING VAN DIE KOUE OORLOG TOT DIE HERVOORSTELLING VAN ZAÏRE (DEMOKRATIESE REPUBLIEK VAN DIE KONGO) AS 'N NASIE IN DIE 1990's BYGEDRA? Bestudeer Bron 2A, 2B en 2C en beantwoord die volgende vrae. 2.1 Verwys na Bron 2A Hoekom dink jy het VSA die moord op Lumumba 'gemagtig'? 1 x 2) Verduidelik tot watter mate die VSA vir die instelling van Mobutu as leier van die Kongo verantwoordelik was. (2 x 2) Hoe het verskillende presidente van die VSA daarin geslaag om Mobutu aan bewind te hou? (2 x 2) Hoekom was die Kongo tydens die Koue Oorlog-era vir die VSA van belang? (1 x 2) 2.2 Bestudeer Bron 2B Gebruik die inligting in die bron en jou eie kennis en definieer die volgende begrippe: (a) Perestroika (b) Glasnost (2 x 2) Verduidelik waarom Gorbatsjof Rusland se betrokkenheid by die Koue Oorlog wou beëindig. (Geskrewe Bron) (1 x 3) Gebruik die inligting in die bron en jou eie kennis en verduidelik hoe Afrika-lande (soos die Kongo) op Gorbatsjof se besluit gereageer het. (1 x 2) Verwys na die visuele bron. Watter boodskap dra hierdie bron oor die Koue Oorlog oor? (1 x 2) Verduidelik of die visuele bron 'n akkurate weergawe van gebeure is. (2 x 2) (3)

6 Geskiedenis/V2 6 DoE/Febr. Maart Lees Bron 2C Hoekom, volgens die bron, was Mobutu vir die VSA 'n verleentheid? (1 x 2) Verduidelik hoe Chester Crocker die VSA se steun aan Mobutu geregverdig het. (2 x 2) Watter faktore het tot die omverwerping van Mobutu as leier van die Kongo bygedra? (1 x 2) Hoe ondersteun die inligting in die geskrewe bron, dit wat in die visuele bron uitgebeeld word? (2 x 2) 2.4 Gebruik al die bronne en jou eie kennis en skryf 'n paragraaf van ongeveer SES reëls (ongeveer 60 woorde) waarin jy verduidelik hoe Mobutu 'n pion (marionet) van die VSA geword het. (6) 2.5 UITGEBREIDE SKRYFWERK (Jou antwoord moet ongeveer TWEE bladsye lank wees.) Beantwoord EEN van die volgende vrae: VRAAG OF Die einde van die Koue Oorlog het 'n groot impak op Afrika se ontwikkeling en groei gehad. Ontleed die stelling krities deur na 'n gevallestudie van EEN van die volgende streke te verwys: (a) Sentraal-Afrika (b) Wes-Afrika (c) Noord-Afrika OF Gebruik die inligting in AL die bronne en jou eie kennis om 'n verslag vir die Afrika-unie op te stel waarin jy verduidelik hoe selfsugtige belange tot die onderontwikkeling van die Kongo bygedra het. [75]

7 Geskiedenis/V2 7 DoE/Febr. Maart 2009 VRAAG 3: HOEKOM WORD SUID-AFRIKA SE EERSTE DEMOKRATIESE VERKIESING AS 'N KEERPUNT IN DIE LAND SE GESKIEDENIS BESKOU? Bestudeer Bron 3A, 3B en 3C en beantwoord die volgende vrae. 3.1 Verwys na Bron 3A Beskryf Mandela se gevoelens toe hy op 27 April 1994 gestem het. (2 x 1) Hoekom dink jy was dit vir Mandela belangrik om by die Hoërskool Ohlange te stem? (1 x 2) Verduidelik die reaksie van die volgende leiers wat aan Suid-Afrika se eerste demokratiese verkiesing deelgeneem het: (a) De Klerk (b) Buthelezi (2 x 2) Definieer die volgende in jou eie woorde: (a) Demokratiese land (b) Onderdrukkende regering (2 x 2) 3.2 Gebruik Bron 3B Hoe bring Foto 1 die belangrikheid van die eerste demokratiese verkiesing na vore? (1 x 2) Hoe dink jy sou die ou man in Foto 2 gevoel het nadat hy gestem het? (1 x 2) Verwys na Foto 1 en 2 en verduidelik hoe bruikbaar hulle vir 'n historikus is wat die geskiedenis van politieke oorgang in Suid- Afrika in 1994 bestudeer. (2 x 2) Verduidelik hoe Bron 3B die optimisme wat die drie leiers in Bron 3A beleef, ondersteun. (2 x 2)

8 Geskiedenis/V2 8 DoE/Febr. Maart Bestudeer Bron 3C Watter politieke party het die meeste setels in die eerste demokratiese verkiesing in 1994 gewen? (1 x 1) Vanaf die gegewe tabel, watter party het die minste setels verower? (1 x 1) Verduidelik of die Nasionale Party sy verwagtinge in die verkiesing oorskat het. (2 x 2) Gebruik die inligting in die bron en jou eie kennis en verduidelik of dit moontlik was vir hierdie partye om meer setels te verower as wat hulle wel gekry het: (a) Inkatha Vryheidsparty 43 setels (b) Vryheidsfront 9 setels (2 x 2) Verduidelik die bruikbaarheid van hierdie statistiek vir 'n politieke wetenskaplike wat 'n analise van die stempatrone na die eerste demokratiese verkiesings maak. (2 x 2) (1) (1) 3.4 Gebruik die inligting in AL die bronne en jou eie kennis en skryf 'n paragraaf van ongeveer SES reëls (ongeveer 60 woorde) waarin jy verduidelik watter boodskap die 1994-verkiesingsuitslae aan die wêreld oor Suid-Afrika, uitgestuur het. (6) 3.5 UITGEBREIDE SKRYFWERK (Jou antwoord moet ongeveer TWEE bladsye lank wees.) Beantwoord EEN van die volgende vrae: VRAAG OF Dit is 'n verwesenliking van die hoop en drome wat ons gekoester het. [Nelson Mandela] Bestudeer hierdie stelling krities in die lig van Suid-Afrika se eerste demokratiese verkiesing OF Gebruik al die bronne en jou eie kennis en skryf 'n artikel vir 'n buitelandse koerant waarin jy verduidelik hoekom Suid-Afrika se eerste demokratiese verkiesing as 'n keerpunt in die land se geskiedenis beskou word. [75]

9 Geskiedenis/V2 9 DoE/Febr. Maart 2009 VRAAG 4: HET DIE WAARHEIDS-EN-VERSOENINGSKOMMISSIE (WVK) DIE WONDE VAN SUID-AFRIKA SE VERLEDE GENEES? Bestudeer Bron 4A, 4B en 4C en beantwoord die volgende vrae. 4.1 Verwys na Bron 4A Identifiseer die DRIE take van die WVK. (3 x 1) Wat was die voorwaardes waaronder die WVK amnestie toegestaan het? (2 x 1) Gebruik die bron en jou eie kennis en verduidelik hoe die mandaat wat aan die WVK gegee is, sy status om as 'n geregshof op te tree, beperk het. (1 x 2) Verduidelik waarom die Vlakplaas-groep amnestie verlang het. (2 x 2) (3) 4.2 Gebruik Bron 4B Hoe weerspieël hierdie gedig die lewe tydens die apartheid-era? (1 x 2) Die 'dood' is die sentrale boodskap van hierdie gedig. Verduidelik wat die digter se doel hiermee was. (2 x 2) Nadat jy die gedig gelees het, verduidelik of daar 'n behoefte aan die WVK was. (2 x 2) Verduidelik die bruikbaarheid van hierdie bron vir 'n historikus wat die werk van die WVK navors. (2 x 2) 4.3 Verwys na Bron 4C Watter boodskap word deur Zapiro in Perspektief 1 uitgebeeld? (1 x 2) Wat dink jy het die kloof tussen 'Waarheid' en 'Versoening', soos aangedui, veroorsaak? (Perspektief 1) (2 x 2) Verduidelik die belangrikheid van die persoon in die rolstoel en die joernaliste. (Perspektief 1) (2 x 2) Wat verteenwoordig die 'gat' in die NP (Nasionale Party) se voorlegging (Perspektief 2)? (1 x 2) Na aanleiding van Perspektief 1 en 2, verduidelik hoe Zapiro die werk van die WVK beskou het. (1 x 2)

10 Geskiedenis/V2 10 DoE/Febr. Maart Gebruik al die bronne en jou eie kennis en skryf 'n paragraaf van ongeveer SES reëls (ongeveer 60 woorde) waarin jy verduidelik hoekom die werk van die WVK so moeilik was. (6) 4.5 UITGEBREIDE SKRYFWERK (Jou antwoord moet ongeveer TWEE bladsye lank wees.) Beantwoord EEN van die volgende vrae: VRAAG OF Die WVK was 'n middel om die wonde van die verlede, wat deur apartheid veroorsaak is, te genees. Bespreek krities. OF 'n Kommissie is 'n noodsaaklike oefening wat Suid-Afrikaners die kans bied om vrede te maak met die verlede op 'n moreel aanvaarbare basis en om versoening te bevorder. [Minister van Justisie Dullah Omar] Gebruik al die bronne en jou eie kennis en skryf 'n artikel vir die African Affairs Journal waarin jy verduidelik hoekom so 'n kommissie noodsaaklik was. [75] TOTAAL: 150