Rodelandroute Merelbeke Munte Melsen. De tocht

Transcriptie

1 Rodelandroute 1 27 Merelbeke Munte Melsen De naam Land van Rode heeft een belangrijke historische betekenis. In de 13de eeuw schonk de graaf van Vlaanderen onder meer de parochie Bottelare en gedeelten van Munte aan Rodolf, heer van Rode. Deze was op zijn beurt een leenheer van de graven van Aalst. De belangrijkste plaats in het Land van Rode was Schelderode, waar de gelijknamige heren een kasteel hadden. In de 14de eeuw maakte ook Oosterzele deel uit van het Land van Rode. De Rodelandroute 1, in de driehoek Merelbeke-Oosterzele-Gavere, ligt enigszins geprangd tussen de E17 en de Schelde. Ietwat zuidoostelijker loopt de Rodelandroute 2, met Oosterzele als centrale plaats. De nabijheid van de Schelde droeg bij tot de bewaring van een fraai, nog relatief gaaf landschap. In het algemeen voert groen nog de boventoon langs dit traject; afwisselend onder de vorm van bossen, weiden en akkers. Als grote rozijnen in deze landelijke koek duiken op diverse plaatsen dorpskernen en gehuchten op. Het verre verleden toont zich onder de vorm van windmolens her en der langs de route. Bunkers verwijzen naar een niet te vergeten nabij verleden, toen het Duitse leger en het bijbehorende bruine gedachtegoed ons land onder de voet liep. De tocht km Even voorbij de Sint-Pietersbandenkerk (1) aan de Hundelgemsesteenweg te Merelbeke wacht links de Dijsegemweg. Aan een wegsplitsing vind je links de Dr. De Gruyterstraat en even verder rechts de Myleekstraat. De Sint-Pietersbandenkerk in het centrum van Merelbeke is amper een flinke eeuw oud. Die leeftijd uit zich in de neoromaanse bouwstijl. Aan de overzijde van de Hungelgemsesteenweg staat het vroegere gemeentehuis, eveneens in de 19de eeuw gebouwd. De naam Merelbeke onderging in de loop der eeuwen weinig wijzigingen: in 1101 was er reeds sprake van Merlebeke. In de loop van de daaropvolgende eeuwen lag Merelbeke onder de knoet van de verschillende adellijke geslachten van het graafschap Aalst. Herhaaldelijk werden de inwoners meegezeuld in de oorlogen en opstanden waarin hun heren verwikkeld waren. Het meest bekende oorlogsslachtoffer in Merelbeke was Cornelis Sneyssens in 1452, een Gentse vaandrig die eeuwen later verheerlijkt zou worden in een gedicht van Albrecht Rodenbach. Aan het voormalige gemeentehuis hangt een gedenkplaat die aan Cornelis Sneyssens herinnert. Even opletten wanneer je rechts tijdelijk de wat drukkere Lembergsesteenweg moet volgen. Je mag evenwel spoedig links de rustige Jezuïetenwegel in. Op het einde ervan loopt de route links in de Roskamstraat. Via de Hovenierstraat rechts beland je rechtdoor in de Ruiterstraat op het grondgebied van Melle. Reeds in het jaar 830 was er in het huidige Melle sprake van een villa Milinio; mogelijk verwijzend naar een domein van een grootgrondbezitter.

2 De windmolens van het Land van Rode Praktisch AFSTAND 48 km. BEWEGWIJZERING Zeshoekige borden met de naam van de route in rode letters. VEILIGHEID Deze route loopt veelal over landelijke wegen. Opletten moet je vooral op enkele trajecten langs wat drukkere wegen, zoals de Geraardbergsesteenweg, de Gaversesteenweg en de Hundelgemsesteenweg. AARD VAN DE WEG Overal verharde wegen op een klein eindje veldweg na. 13 % verkeersvrij. AANBEVOLEN VERTREKPUNT Sint-Pietersbandenkerk, Merelbeke. INFORMATIE Cultuurdienst Merelbeke, Hundelgemsesteenweg 353, 9820 Merelbeke, , 2 Cultuurdienst Melle, Gemeentehuis, Gemeenteplein 1, 9090 Melle, , 2 VVV Oosterzele, Gemeentehuis, Dorp 1, 9860 Oosterzele, FIETSENVERHUUR Je kunt geen fietsen huren in de onmiddellijke omgeving. ETEN EN DRINKEN Saloon Porky s, Hundelgemsesteenweg 333, 9820 Merelbeke. Zaak in Amerikaanse stijl, met dito hapjes en dranken, maar ook een ruime keuze aan goede Vlaamse bieren. Afspanning Oud Munte, Munteplein 7, Munte, Gezellige eet- en drankgelegenheid waar veel fietsers en wandelaars elkaar ontmoeten. Gevarieerde kaart voor kleine en grote honger. Café Buitenland, Molenstraat 12, 9890 Gavere, Aangenaam café uit de tijd van toen, waar behalve Tonnekesbier nog tal van andere bieren geserveerd worden. Met kleine speeltuin. Je fietst voorbij een bosje, de Vurtzak, en over de Morelsgoedbeek. Vurtzak wordt weleens gebruikt als scheldwoord in deze regio; het verband met dit bosje is niet duidelijk. Bij een kleine rotonde kun je links de Caritasstraat in. Je zou eventueel een stuk route kunnen afsnijden door even verder rechts in de Heidestraat te rijden, maar dan mis je wel de fraaie omgeving van Kalverhage. Niet doen dus. Links gaat het door de Caritasstraat, voorbij het Psychiatrisch Centrum Caritas en dan onder de E40 door. Je kruist de Gontrode Heirweg naar de Lindestraat en trapt dan voorbij de spoorweg rechts in de Wolvenstraat. Parallel aan de spoorlijn tussen Oostende en Brussel fiets je rechtdoor in de Spoorlaan. Deze straat geeft uit op de Geraardbergsesteenweg, die je even naar links volgt. Net voorbij een spoorviaduct kun je rechts rustiger oorden opzoeken via de Ovenveldstraat. Mocht je aan het spoorviaduct rechtdoor fietsen, dan beland je op de drukke

3 189 steenweg Gent-Brussel, vlak bij brouwerij Huyghe waar onder meer Delirium Tremens gebrouwen wordt. Op de fietsroute wordt de geest inmiddels op een andere wijze verrijkt. Genieten in Kalverhage, klimmen in Munte Rodelandroute km Rechts merk je een groot grasveld met beeldhouwwerken. Dit is de zogenaamde Poëzierotonde (2) met een beeldhouwwerk bestaande uit arduinen platen en daarop gedichten. De gebouwen op de achtergrond zijn die van het Kunst- en Vormingscentrum Ovenveld, waar onder meer met Balegemse steen gewerkt wordt. De weg versmalt behoorlijk op een sport- en recreatieterrein; via een veldweg geraak je in de Kouterslag rechts. Hier begint het kleine maar heerlijke natuurgebied Kalverhage vlak bij spoorwegbermen. De eerder onverwachte aanwezigheid van een natuurgebied in deze omgeving noopt tot vertragen of helemaal afstappen om volop te genieten. Aan een visvijver tref je rechts de Kalverhagestraat, die je eerst over de Gondebeek leidt, dan over de spoorlijn Gent-Zottegem en ten slotte onder de autosnelweg Oostende-Brussel. Blijf de loop van de wegbedding volgen en je komt nagenoeg rechtdoor in de Vinkenslag en in de Melse deelgemeente Gontrode. In de naam Gontrode vind je de term rode terug, hier een verwijzing naar rooien of ontginnen. In het jaar 980 werd deze plaats nog vermeld als Rothen, maar later kwam ze blijkbaar in het bezit van ene Gunther, vandaar waarschijnlijk Gontrode km Vinkenslag brengt je naar de Watermolenstraat rechts en naar de dorpskern van Gontrode. Centraal staat er de Sint-Bavokerk (3) uit de 19de eeuw. Langs de Geraardbergsesteenweg links en de Kapellendries rechts fiets je naar een kapel, waar je links de weg volgt tot aan de wegsplitsing met de Meersstraat. Deze volg je rechts richting Merelbeke, waar de naam verandert in Neerstraat. Op het einde ervan moet je links in de Landskoutersesteenweg. Deze leidt je over de Molenbeek, de Gondebeek van daarstraks, naar de Oosterzeelse deelgemeente Landskouter. Rechts moet je de Uilhoek zien te vinden en die doet je een eind verder naast de spoorlijn naar Zottegem fietsen. Trap je op de gepaste plaats rechts over de sporen, dan kom je in de Hoek ter Hulst, waar je links uitzicht hebt op de plaatselijke Sint-Agathakerk, oorspronkelijk uit de 12de eeuw. Door een landelijke omgeving fiets je naar de Watermolenstraat rechts. De watermolen op de Molenbeek achteraan in de Watermolenstraat werd reeds vermeld op het einde van de 15de eeuw. Hij hoorde ooit toe aan het Hof ter Lo en is nu een beschermd dorpsgezicht. Inmiddels ben je al op het grondgebied van Moortsele, eveneens een deelgemeente van Oosterzele. Na dezelfde spoorlijn als daarstraks kun je links in de Kloosterstraat. Op het Sint-Antoniusplein staat de Sint-Amanduskerk, die haar wortels in de 17de eeuw heeft, maar haar huidige uitzicht grotendeels in de 19de eeuw kreeg. Links gaat het dan in de Moortselestraat, waar je net voor de Molenbeek rechts de Kasteelstraat volgt. Aan de T-splitsing met Rattepas moet je rechts en op het einde ervan nogmaals rechts, nu in de Rollebaan. Zodra je kunt,

4 ROUTE E40 13% verkeersvrij SITUERING 48 km AFSTAND REFERENTIEPUNTEN vertrek 1 Sint-Pietersbandenkerk van Merelbeke 5 km 8 km 19 km 30 km 40 km Poezierotonde in Merelbeke Sint-Bavokerk van Gontrode Munteplein in Munte Bossemstraat in Gavere Stenen Molen van Melsen m m MERELBEKE Zwijnaarde DE PINTE A14 Zevergem OOSTERZELE Schelderode Lemberge Vurste Semmerzake GAVERE Baaigem Gontrode Landskouter Bottelare Melsen Moortsele N444 Munte Dikkelvenne 3 1 N60 Schelde 6 Schelde 4 5 NOORDZEE E19 BRUGGE Turnhout ANTWERPEN Oostende E17 E313 E19 E40 GENT Merelbeke Leie E17 E40 A17 LEUVEN BRUSSEL Schelde E40 er E403 E429 Nijvel E19 E42

5 Wegwijzer 191 Vertrekpunt: Sint-Pietersbandenkerk (1) (Merelbeke) 1 t 2 5 km Dijsegemweg Dr. O. De Gruyterstraat Myleeckstraat Lembergsesteenweg Jezuïetenwegel Roskamstraat Hovenierstraat Ruiterstraat Caritasstraat Lindestraat Wolvenstraat Spoorlaan Geraardbergsesteenweg Ovenveldstraat (voor ommetje naar Brouweij Huyghe zie tekst) 2 t 3 3 km Poëzierotonde (2) (Merelbeke) Veldweg Kouterslag Kalverhagestraat Vinkenslag Watermolenstraat 3 t 4 11 km Sint-Bavokerk (3) (Gontrode) 8 km Geraardbergsesteenweg Kapellendries Kapellendries Meersstraat Neerstraat Landskoutersesteenweg Uilhoek Hoek ter Hulst Watermolenstraat Kloosterstraat Sint-Antoniusplein Moortselestraat Kasteelstraat Rattepas Rollebaan Boterhoek Boterhoek Asselkouter Asselkouter Ruspoel 4 t 5 11 km Munteplein (4) (Munte) Zink Groenstraat Stokt Bosstraat Makkegemstraat Kastijdestraat Molenweg Molenstraat Baaigemstraat Ellevestraat Lindestraat Louis de Lichterveldestraat Kasteelstraat 5 t 6 10 km Bossemstraat (5) (Gavere) Hukkelgemstraat Openveldstraat Kerselarestraat (voor ommetje naar Brouwerij Contreras zie tekst) Baaigemstraat Onderstraat Sint-Amandswijk Vossenstraat Hofvijverstraat Hofvijverstraat

6 Sint-Pietersstraat Dorpsstraat Leenstraat Palmstraat Kriephoekstraat Peperstraat Ten Stroom Peperstraat Borgwalstraat Oude Gaverweg Scheldekaai Stenen Molen 6 t 1 8 km Stenen Molen (6) (Melsen) Gaversesteenweg Melsenstraat Kerkwegel Meersstraat Meersstraat Langeweide Brandegems Ham Oude Pontweg Kerkstraat Hof ter Wallen Sportstraat Kerkstraat Sint-Pietersbandenkerk (1) (Merelbeke) wend je het stuur links in de Boterhoek. Die wegbedding blijf je aanhouden tot je op de grens met Munte links in de Asselkouter kunt. De naam van Munte, een deelgemeente van Merelbeke, is waarschijnlijk afgeleid van het Latijnse woord voor berg. Zoals op veel plaatsen in Vlaanderen moet je je niet al te veel voorstellen bij deze berg, maar toch voldoende om wat harder op de trappers te moeten duwen. De historische boerenmarkt van Baaigem km Geniet van het landschap en klim verder in Asselkouter tot aan Ruspoel, waar je rechts naar het Munteplein (4) kunt, met de Sint-Bonifatiuskerk uit de 19de eeuw. Voorbij de kerk daal je af in Zink, een straat die haar naam dankt aan het kasteel Ter Zinkt, wat verder links te midden van veel groen. Aan de wegsplitsing met de Groenstraat draai je naar links. Driekwart kilometer verder kruis je omzichtig de soms erg drukke Hundelgemsesteenweg naar Stokt. De straatnaam rechts bij de eerstvolgende wegsplitsing verraadt al iets over de omgeving: Bosstraat. Groener nog wordt die omgeving als je de eerste straat links kiest. Deze straat is genoemd naar het bos waar je nu naast en door fietst, het Makkegembos. Samen met de aansluitende bossen vormt het Makkegembos een groene long ter grootte van tweehonderd hectare. Rechts tref je een eind verder de Kastijdestraat, die onder meer voorbij het gerestaureerde Bakkershof voert. Waar de straatnaam verandert in Molenweg ben je in Baaigem, een deelgemeente van Gavere. De Molenweg klimt naar de hoogte waar de Prinsenmolen staat. Inmiddels ben je in de Molenstraat, waar je spoedig links de Baaigemstraat vindt, die je naar de Sint-Bavokerk en de dorpskern van Baaigem leidt. Baaigem verwierf indertijd roem doordat hier de eerste boerenmarkt gehouden werd, een fenomeen dat zich later verspreidde over talrijke andere landelijke dorpen in Vlaanderen. De Prinsenmolen verving in 1840 een houten exemplaar. Het centrale deel van

7 193 de Sint-Bavokerk gaat terug tot de 11de eeuw. In de loop der eeuwen werd het oorspronkelijke kleine kerkje (10 bij 7 meter) herhaaldelijk uitgebreid. Het kerkje vormt samen met enkele fraaie hoeven een beschermd dorpsgezicht. Ongeveer daar waar je de laatste huizen van de Baaiegemse dorpskern achter je laat en akkers en weiden weer de bovenhand nemen, verandert de straatnaam in Ellevestraat. In deze lange straat kijk je uit naar de eerste straat rechts, de nog langere Lindestraat die ongeveer parallel loopt aan de zowat honderd meter naar links gelegen Boeversbeek. Je merkt dat hier rozen geteeld worden. Je nadert nu Dikkelvene, eerst door de Louis de Lichterveldestraat links en dan door de Kasteelstraat rechts. Zoals de straatnaam al aangeeft, staat hier inderdaad een kasteel, het in de 18de eeuw gebouwde kasteel Baudries, via een dreef verbonden met de dorpskern. Dikkelvenne werd reeds vermeld in de 9de eeuw, toen als Ticlevinni, een woord dat misschien kan vertaald worden als kleine dijk bij een moeras. Rodelandroute 1 Tonnekesbier in Gavere km Fiets links in de Bossemstraat (5). Dichter bij de dorpskern voert deze route niet, want de bewegwijzering stuurt je rechts de Hukkelgemstraat in. Kijk goed uit aan dit kruispunt. Bij een volgend kruispunt rijd je links de Openveldstraat in, terwijl je duidelijk uitzicht krijgt op de dorpskern van Gavere. De Rodelandroute 1 loopt rechts in de Kerselarestraat. Op het einde van de Kerselarestraat neem je de Baaigemstraat links tot in het centrum van Gavere. Enigszins links staat de Sint-Amanduskerk. Fiets omlaag door de Onderstraat rechts. De Sint-Amanduskerk werd gebouwd op het einde van de 18de eeuw en is voorzien van een hoofdzakelijk 19de-eeuws meubilair. Mocht je in de Onderstraat even de bewegwijzerde route verlaten en rechtdoor de Scheldestraat volgen, dan beland je aan de Scheldeoever, waar enkele restanten staan van de waterburcht, die tot in de 15de eeuw eigendom was van de plaatselijke adel. Vanuit de Onderstraat fiets je achtereenvolgens door de Sint-Amandswijk rechts en de Vossenstraat links. Je kruist dan oplettend de Aalbroekstraat en geraakt zo in de Hofvijverstraat, op minder dan een halve kilometer van de Bier van Contreras Liefhebbers van het plaatselijke artisanale bier kunnen hier de route even verlaten voor een bezoekje aan brouwerij Contreras. Je volgt dan de Kerselarestraat naar links tot aan de wegsplitsing met de Molenstraat. Deze volg je naar links in de richting van Dikkelvenne, tot je aan de overzijde van de straat de gebouwtjes van brouwerij Contreras merkt, op huisnummer 115. Het Tonnekesbier dat er gebrouwen wordt, is wereldberoemd in Gavere en omgeving. De brouwerij ontstond in het begin van de 19de eeuw als brouwerij Latte, maar kwam in 1898 in handen van de familie Contreras, een naam met wortels in de Spaanse regio s Castilië en Extremadura. Tonnekesbier kun je kopen aan de poort van de brouwerij of proeven in de plaatselijke cafés.

8 Schelde, maar wel reeds genietend van de rust van de Scheldemeersen. Een paar keer kruis je de Grotenbroekstraat en dan mag je je opmaken voor het stevige klimmetje van de Sint-Pietersstraat, naar de Sint-Pietersbandenkerk van Semmerzake. De kern van de Sint-Pietersbandenkerk stamt van rond het jaar 1300, het overige werd bijgebouwd tijdens diverse aanpassings- en restauratiewerken. Semmerzake geniet ook enige bekendheid omdat hier radarinstallaties en ondergrondse controleposten van de luchtmacht gevestigd zijn. Door de Dorpsstraat links loopt de route nu naar de Leenstraat en vervolgens links in de Palmstraat. Via de Kriephoekstraat rechts en de daaropvolgende Peperstraat fiets je voorbij de dorpskern van Vurste rechts van je, eveneens een deelgemeente van Gavere. Door de Borgwalstraat en de Oude Gaverweg, beide rechtdoor, kom je weer op het grondgebied van Merelbeke, meer precies in de deelgemeente Melsen. Denk niet dat de route je bij de Schelde zal brengen als je links in de Scheldekaai fietst. Je zou wel erg dicht bij de stroom komen als je rechtdoor zou fietsen op de plek waar de bewegwijzering je rechts in de Stenen Molen stuurt. Geamputeerde Scheldearm km Wat verder in een bocht staat de Stenen Molen (6), die zijn naam gaf aan deze straat. Toen in Melsen de Stenen Molen gebouwd werd in , was een gemetselde molen wellicht nog niet alledaags, vandaar zijn naam. Vandaag rest alleen nog een romp van wat ooit een olieslag- en graanwindmolen was. Goed uitkijken als je even verder links een eindje op de Gaversesteenweg moet fietsen. Zodra je kunt, verlaat je die drukkere weg weer; dat kun je via de eerste straat links, de Melsenstraat, die onder meer voorbij de Melsense parochiekerk voert. Naast het kerkhof vind je de Kerkwegel rechts die je naar de Meersstraat links brengt. De weg daalt nu even zodat je ruim de tijd hebt om het fraaie landschap te overschouwen. Daar waar de Meersstraat naar rechts buigt, krijg je het gezelschap van de Melsenbeek, die je zowat een kilometer volgt. Bij een wegsplitsing kies je links Langeweide. Je komt nu wel heel dicht bij de Schelde, die zo n honderd meter verder stroomt. Als je op de route blijft, krijg je de hedendaagse Schelde niet te zien, wel een Scheldearm die ooit geamputeerd werd bij het rechttrekken van de stroom. Vandaag is deze geamputeerde Scheldearm, een beschermd natuurgebied met veel soorten watervogels, bekend als Schelderodeput. Deze naam geeft al aan dat we op het grondgebied van Schelderode zijn; ooit de voornaamste plaats van het Land van Rode. Vandaag is het een deelgemeente van Merelbeke. Net na het kruisen van de Melsenbeek kun je links in Brandegems Ham. In deze straat fiets je tweemaal over de Melsenbeek, die straks in Merelbeke met de Schelde verbonden wordt. Tussen twee boerderijen rechts staat de Sint-Elooiskapel uit de 14de eeuw. Voorbij die kapel wacht je rechts de Oude Pontweg. In de wijk Kerkhoek buigt de weg naar rechts. Sint-Elooi is in de loop der eeuwen een paar van zijn functies kwijtgeraakt. Hij

9 195 werd aangeroepen tegen de pest, maar daarin is de moderne geneeskunde hem nu voor. Tevens is hij patroonheilige van de metaalbewerkers en de smeden, die er nauwelijks nog zijn. Op gelijke afstanden links en rechts van je traject stroomt er water; links de machtige Schelde, rechts de bescheiden Melsenbeek. Zonder de talloze kleine beekjes zou de Schelde alvast niet zo machtig zijn als nu het geval is. Links in de Kerkhoek staat een kapelletje, het enige bouwsel dat nog rest van de oorspronkelijke parochiekerk van Merelbeke. De bouw van die Sint-Pieterskerk werd aangevat in de 11de eeuw en in 1874 werd de kerk afgebroken omdat het dorpscentrum zich in de loop der jaren verplaatst had naar hoger gelegen gronden. Twee kruisingen wachten je nu. Eerst komt die met de Melsenbeek, waar je afscheid neemt van de rust van de Scheldevallei; daarna volgt die met de Gaversesteenweg, waar je meteen ondergedompeld wordt in de drukte van de 21ste eeuw. Nu ben je in de Kerkstraat. Links zie je er een kasteel met park. Ooit stonden hier de omwalde gebouwen van de eerste heren van Merelbeke. Het kasteel rechts van de straat is een 19de-eeuwse imitatie van de stijl van Lodewijk XVI. Blijf in de Kerkstraat tot je links in de Hof ter Wallenlaan kunt. Aan de sporthal tref je rechts de Sportstraat, die je opnieuw naar de Kerkstraat links brengt. Wat verder kruis je zeer voorzichtig de Hundelgemsesteenweg en ben je weer op je plaats van vertrek, de Sint-Pietersbandenkerk (1) van Merelbeke. Rodelandroute 1