Programma informatie Docentenopleiding BW

Transcriptie

1 Programma informatie Docentenopleiding BW

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Competentieprofiel Docentenopleiding FBW 1.1 Inleiding 1.2 Visie op ontwikkeling, leren en opleiden 1.3 Missie 1.4 Competentieprofiel Hoofdstuk 2: Opleiding algemeen 2.1 De Docentenopleiding BW in vogelvlucht 2.2 Profiel 2.3 Achtergrond van de Docentenopleiding FBW Hoofdstuk 3: Het studieprogramma 3.1 Globale structuur en verdeling van de studielast 3.2 Organisatie van de opleiding 3.3 Uitwerking van het opleidingsprogramma Hoofdstuk 4: Toelatingsbeleid en inschrijvingsreglement 4.1 Toelatingseis 4.2 Aanmelding en plaatsing 4.3 Betaling Hoofdstuk 5: Bijzondere regelingen 7.1 Vrijstellingen 10

3 Programma Informatie Docentenopleiding BW 1 Hoofdstuk 1: Competentieprofiel Docentenopleiding FBW 1.1 Inleiding Het doel van de Docentenopleiding BW is deelnemers voldoende ervaring te geven om docenttaken binnen het hoger beroepsonderwijs (hbo), die aansluiten bij het onderwijsprogramma van BW, naar behoren te kunnen vervullen. Dit betekent dat deelnemers na het voltooien van de Docentenopleiding BW over competenties beschikken die hen in staat stellen als beginnend docent op een hbo-instelling te doceren (primair proces). Daarnaast zijn afgestudeerden in staat hun taken en taakuitvoering kritisch te evalueren en eventueel te veranderen op basis van die evaluatie (eigen ontwikkeling). Tot slot kunnen afgestudeerden goed samenwerken binnen een docententeam en een waardevolle bijdrage leveren aan onderwijsinnovaties (functioneren in een onderwijsorganisatie). 1.2 Visie op ontwikkeling, leren en opleiden Leren en ontwikkelen is optimaal als de student adequaat gedrag toont in zijn werk als docent. De student kan beter presteren als de opleiding aansluit bij datgene wat de student inspireert, motiveert en als het aanbod aansluit bij de leerwensen en reeds ontwikkelde vermogens. Daarnaast wordt leren gezien als een sociaal en actief proces en is leren zinvol als er sprake is van een doelgericht en contextgebonden proces. Tijdens de opleiding wordt daarom van de student gevraagd ervaringen op te doen in de onderwijspraktijk en in interactie met anderen een relatie te leggen tussen bestaande en nieuwe kenniselementen. Daarbij is het belangrijk dat de student eigen doelen voor ogen heeft. Al deze aspecten leiden ertoe dat een student effectief en efficiënt kan leren en dat hij gemakkelijk een transfer kan maken van de leersituatie naar de werksituatie. Vanuit deze sociaal-constructivistische visie biedt de Docentenopleiding BW een competentiegerichte cursus aan. De cursus, waarin de student zelf centraal staat en de beroepspraktijk en multi-professionele samenwerking een belangrijke rol spelen, daagt uit tot leren en is deels aanbod-, deels vraaggestuurd. Uitgangspunt voor het leren zijn de eerder verworven competenties, motivatie, eigen verantwoordelijkheid voor het leerproces en de eigen visie op het docentschap. Rekening houdend met het onderwijsaanbod en de eigen leergeschiedenis worden competenties van de student vastgesteld en formuleert de student leerwensen. De gegeven kaders van de opdrachten bieden ruimte voor eigen (inhoudelijke) invulling en de student heeft de mogelijkheid alternatieve opdrachten te laten fiatteren. Naarmate de student zich verder ontwikkelt neemt de sturing vanuit de opleiding af en zal de student meer zijn eigen leersituaties gaan creëren. De praktijk geldt daarbij als de meest krachtige leeromgeving, omdat deze leeromgeving realistisch en uitdagend is. Van de student wordt verwacht dat hij aangeeft hoe hij zijn competenties wil verwerven. De eerder verworven competenties, de leerwensen, het leerproces en de behaalde resultaten met bewijslast uit de cursus en de stage worden zichtbaar gemaakt in een digitaal portfolio. Hierbij krijgt de student ondersteuning van zijn supervisor. De student oefent docentgedrag in verschillende situaties en staat open voor feedback. Door middel van professionaliseringsbijeenkomsten met intervisie en supervisie en door middel van individuele reflectieactiviteiten formuleert de student nieuwe leerwensen, waarmee een nieuwe leercyclus start. Belangrijk is dat de deelnemers van en met elkaar het leren en de leerresultaten willen onderzoeken. Een veilige leeromgeving, de wil tot samenwerken en respect voor alle betrokkenen zijn voor het leren essentieel. Docenten en supervisoren van de Docentenopleiding BW staan de deelnemers bij in de professionele ontwikkeling tot docent. Zij vervullen een voorbeeldfunctie en laten

4 2 Programma Informatie Docentenopleiding BW deelnemersberoepsinhoudelijke kennis en vaardigheden integreren in hun onderwijs. Daarbij baseren de docenten en supervisoren zich bij voorkeur op resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. Supervisoren ondersteunen deelnemers bij het vinden en verwerken van leerstof, bij het oefenen van didactische vaardigheden, zij geven feedback en initiëren reflectie op het leerproces. Bij de begeleiding van het leerproces van de student is ook aandacht voor eventuele studiebelemmerende factoren als bijvoorbeeld motivatieproblematiek, planning van activiteiten en prestatieangst. De supervisor heeft dan vooral een stimulerende, voorwaarden scheppende en ondersteunende rol. Zo nodig adviseert een supervisor om passende hulpverlening te zoeken. Bij het opdoen van ervaringen in het docentschap spelen zowel de vakinhoudelijke kennis en vaardigheden als de didactische kennis en vaardigheden samen met de eigen attitude een rol bij het ontwikkelen van de diverse competenties. Binnen de Docentenopleiding BW zal de nadruk liggen op de didactische elementen, omdat er vanuit gegaan wordt dat de deelnemers de vakinhoud vanuit de bachelor en mastervakken binnen de BW of aanverwante Master op het juiste niveau krijgt. Om te stimuleren dat de vakinhoud goed geïntegreerd wordt met de didactische inhoud zullen er op diverse momenten in de cursus wel vakdidactische beoordelingen plaatsvinden. 1.3 Missie Docenten aan hbo opleidingen leiden studenten competentiegericht op. Hun studenten of toekomstige beroepsbeoefenaren leren kennis, vaardigheden en attitude in samenhang te gebruiken in de beroeps-context. Van beroepsbeoefenaren wordt een grote mate van flexibiliteit en professionaliteit verwacht, de huidige informatiemaatschappij vraagt om een leven lang leren. Grenzen binnen de zorg en sport vervagen. Er wordt vaker en intensiever multi-professioneel gewerkt. Patiënten en leerlingen zijn mondig en stellen eisen aan zorg en opleiding. Bovenstaande punten vereisen een competentiegerichte opleiding voor docenten. De master Docentenopleiding BW biedt dit in een kleine en compacte vorm als cursusonderdeel binnen de master van bewegingswetenschappen. In het de sport en zorg opleidingen in het hbo worden onderwijs, leertrajecten en assessments steeds meer in samenspraak met het werkveld vormgegeven. Er bestaat een grote verscheidenheid aan didactische werkvormen waarin actief leren gevraagd wordt en er ligt nadruk op begeleidings- en beoordelingsvaardigheden. Docenten vervullen een voorbeeldfunctie en leiden deelnemers op tot zelfstandige en verantwoordelijke beroepsbeoefenaren. Ook van onze toekomstige docenten wordt dus een hoge mate van flexibiliteit en professionaliteit verwacht. 1.4 Competentieprofiel De afgestudeerde van de Docentenopleiding BW dient over de volgende competenties te beschikken op het niveau van een beginnend hbo-docent met betrekking tot het primair proces, de eigen ontwikkeling en het functioneren in een onderwijsorganisatie. Primair proces Ontwikkelen van onderwijs De docent is in staat onderwijs te ontwikkelen dat binnen het beroepsprofiel past en dat aansluit op de visie, wensen en mogelijkheden van de opleiding. Toelichting Het ontwikkelen van onderwijs heeft zowel betrekking op de voorbereiding van lessen als het ontwerpen of herzien van een lessencyclus.

5 Programma Informatie Docentenopleiding BW 3 De voorbereiding van een les is een circulair proces dat in vier aspecten kan worden opgedeeld. Het eerste aspect bestaat uit het vaststellen van de basisgegevens zoals het onderwerp, de beroeps- en onderwijsvisie, de structuur van de opleiding, de beginsituatie van de studenten en randvoorwaarden. Bij het tweede aspect worden inhoud en cursus- en lesdoelstellingen in relatie tot de eindtermen vastgesteld. Bij het derde aspect wordt de onderwijsleersituatie vorm gegeven in relatie tot de basisgegevens en de doelstellingen (werkvormen, mediagebruik, studiebelastinguren, procesgericht opleiden). Bij het laatste aspect bepaal je hoe proces- en productevaluatie in relatie tot de basisgegevens en de doelstellingen zal plaatsvinden. Aan de hand van de evaluatiegegevens kun je een lessencyclus verantwoord ontwerpen of wijzigingen doorvoeren die noodzakelijk zijn (herziening). Begeleiden van studenten De docent is in staat om studenten zodanig te begeleiden zodat zij gestimuleerd worden in hun leerproces. Toelichting De begeleiding van studenten heeft betrekking op zowel de inhoud als het proces van het leren van de student. Het leren van de student kan plaatsvinden in een grote groep, een kleine groep of individueel. Onder deze competentie vallen zowel de uitvoering als evaluatie van de leersituatie waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende werkvormen. Bij de uitvoering van een lessituatie staan presentatievaardigheden en begeleidingsvaardigheden centraal. Bij een begeleidingsgesprek zal er specifiek een beroep worden gedaan op je begeleidingsvaardigheden. Je zal als docent, om studenten op een open, heldere en correcte wijze te kunnen begeleiden, de basis gesprekstechnieken en interventiestrategieën moeten beheersen. Tot slot dient een proces- en productevaluatie na een begeleidingsmoment plaats te vinden. Beoordelen De docent is in staat om het leerproduct en -proces van de student te beoordelen in relatie tot wat opleiding en beroep vraagt. Toelichting Het beoordelen bestaat uit verschillende aspecten namelijk: constructie, afname, analyse en evaluatie van de beoordelingssituatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verschillende toets en evaluatievormen. Belangrijke toetseisen zijn betrouwbaarheid, validiteit, doorzichtigheid en bruikbaarheid. Eigen ontwikkeling Professionaliseren van eigen handelen De docent is in staat zich als professional met verschillende rollen te ontwikkelen zowel op vakinhoudelijk als didactisch gebied en verdiept zich beroepsinhoudelijk. Toelichting Tijdens de Docentenopleiding BW verwerf je bekwaamheden die je nodig hebt om als docent je werk uit te voeren. Daarbij kun je verschillende rollen hebben zoals docent, begeleider, teamlid en onderwijsontwikkelaar. De opleiding kan je echter niet op alle mogelijke situaties voorbereiden, daarom is het ook van belang dat je leert om te gaan met nieuwe of onverwachte situaties. Naast het gebruik maken van feedback en evaluaties is reflectie een zinvolle manier. Dat wil zeggen begrijpen wat er in die situatie aan de hand is en van daaruit

6 4 Programma Informatie Docentenopleiding BW je gedrag bepalen. Het onderwijs is voortdurend in ontwikkeling. Dit vraagt van de docent dat hij in staat is zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Door (zelf-)beoordelingen kan de docent leren van zijn eigen werk en door bewuste keuzes te maken kan hij zijn eigen ontwikkeling sturen. Functioneren in een onderwijsorganisatie Signaleren en integreren van ontwikkelingen De docent is in staat relevante onderwijskundige-, vakinhoudelijke en beroepsveldontwikkelingen te signaleren en integreren in het onderwijs. Toelichting Het onderwijs, het vak en het beroep ontwikkelen zich in deze tijd snel. Dat vraagt van de docent deze ontwikkelingen bij te houden door best evidence based informatie te selecteren. Desgewenst kun je deze informatie gebruiken in je eigen onderwijs of in afstemming met mededocenten een plek geven in de opleiding. Het is belangrijk voor een docent een actieve bijdrage te leveren aan de onderwijsorganisatie en kritisch te blijven ten aanzien van ontwikkelingen. Samenwerken in een team De docent is in staat als lid van een team samen te werken met collega's, denkend vanuit gemeenschappelijke belangen. Toelichting Als docent maak je onderdeel uit van een team van docenten die gezamenlijk de opleiding verzorgen. Regelmatig zul je samen met andere collega's uit het team werken aan een gemeenschappelijk doel. Het vraagt specifieke vaardigheden om te kunnen samenwerken met collega's. Het samenwerken vereist het kunnen omgaan met bijvoorbeeld verschillende belangen, geschreven en ongeschreven regels en verschillende omgangsvormen. Daarnaast zal je als docent in staat moeten zijn op een open, heldere en correcte wijze met collega s te communiceren. Onder communiceren wordt zowel de verbale als de non-verbale communicatie verstaan. Daarnaast valt onder communicatie het op schriftelijke wijze overbrengen van een boodschap en het geven en ontvangen van feedback.

7 Programma Informatie Docentenopleiding BW 5 Hoofdstuk 2: Opleiding algemeen Hoofdstuk 2 beschrijft kort de Docentenopleiding BW en gaat in op de ontstaansgeschiedenis van de opleiding en de benoembaarheidseisen voor docenten. 2.1 De Docentenopleiding BW in vogelvlucht Relatief veel afgestudeerden van de Afdeling Bewegingswetenschappen (BW) vinden een werkkring als docent binnen het hbo, zoals aan de studierichtingen Fysiotherapie, Lichamelijke Opvoeding, en Bewegingstechnologie. Daar geven zij, afhankelijk van hun afstudeerrichting, les in "steunvakken" als anatomie, (inspannings-) fysiologie, kinesiologie, (sport-) psychologie, methodologie, gezondheidskunde en antropologie. Het functioneren als docent in het hbo vergt kennis, vaardigheden en attituden waarover iemand slechts bij uitzondering van nature beschikt. De Docentenopleiding BW beoogt de deelnemers een deel van de vereiste kennis, vaardigheden en attituden te laten verwerven, zodanig dat zij over voldoende startcompetentie beschikken om met succes een taak als docent in het hbo op zich te nemen. De Docentenopleiding BW is toegankelijk voor studenten die zich in de Masteropleiding bevinden en afgestudeerde Masters Bewegingswetenschappen, Geneeskunde, Gezondsheidswetenschappen en aanverwante Masters. De opleiding wordt verzorgd door het Universitair Centrum Gedrag en Bewegen, verbonden aan de Faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen (FGB) van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. De totale studielast bedraagt 30 ECTS (één studiepunt is 28 uur). Het is niet mogelijk voor slechts een deel van de opleiding studiepunten te verkrijgen. 2.2 Profiel Deelnemers van de Docentenopleiding BW hebben allen een wetenschappelijke achtergrond, georiënteerd op medisch biologische vakken. Dankzij deze academische achtergrond zijn zij goed in staat om bij het ontwikkelen, uitvoeren en evalueren van onderwijs, te onderbouwen, te analyseren, te selecteren en te onderzoeken. Tevens maakt dit de toekomstige docenten goed inzetbaar voor taken op organisatorisch niveau en het signaleren en aanpakken van onderwijskundige vraagstukken binnen de opleiding. De docentenopleiding BW is "op maat" gemaakt voor deze studenten. Zij leren om hun kennis van het bewegen over te dragen aan studenten in het Hoger gezondheidszorgonderwijs (HGZO) of aan de academie voor lichamelijke opvoeding (ALO) en zijn in staat deze te stimuleren tot evidence based handelen. Daarnaast worden de deelnemers goed toegerust om studenten te begeleiden binnen probleemgestuurd of projectonderwijs, stage of scriptie en hun studie in het algemeen. 2.3 Achtergrond van de Docentenopleiding BW Om deelnemers didactisch voor te bereiden op het docentschap heeft de afdeling BW in samenwerking met het Onderwijs Adviesbureau en de toenmalige Lerarenopleiding van de VU in 1981 een docentenopleiding ontwikkeld. Sinds 1981 wordt jaarlijks een opleiding verzorgd waaraan ongeveer 25 tot 30 deelnemers deelnemen. Aan het merendeel van de aanstaande hbo-docenten werden tot 1 augustus 1986 geen eisen gesteld ten aanzien van een didactische opleiding. Afgestudeerden van de BW vormden wat dat betreft een uitzondering. Zij dienden namelijk wel over een verklaring van pedagogischdidactische scholing te beschikken om bevoegd te zijn tot het geven van onderwijs in het hbo. Het volgen van de Docentenopleiding BW gaf recht op een dergelijke verklaring. Met de invoering van de Wet op het Hoger Beroepsonderwijs, per 1 augustus 1986, kwam er

8 6 Programma Informatie Docentenopleiding BW formeel een eind aan de situatie dat docenten aan hbo-instellingen benoemd konden worden zonder dat zij over een bewijs of verklaring van voldoende didactische voorbereiding beschikten. In april 1990 heeft het Ministerie van OC&W nieuwe regelingen opgesteld inzake de benoembaarheideisen voor docenten hbo. Een docent hbo dient in het bezit te zijn van een bewijs/verklaring van voldoende didactische voorbereiding. De benodigde didactische vaardigheden dient de docent zich eigen te maken door het volgen van een didactische scholing ("hbo-didactische cursus") nadat hij is aangesteld als docent. De afdeling BW biedt de Docentenopleiding BW aan als een studieonderdeel in het Masterprogramma van de afdeling BW. De redenen daarvoor zijn: 1. Afgestudeerden van BW zullen in een gunstige concurrentiepositie verkeren bij sollicitaties naar functies in het onderwijs. Deelnemers die de Docentenopleiding BW met succes hebben afgerond ontvangen bij het afstuderen van de Master de Basisdidactische Bevoegdheid (BDB) 2. De stage (onderdeel van de Docentenopleiding BW) vormt voor een aantal deelnemers een goede opstap voor een baan in het hbo. 3. Na succesvol afronden van de Docentenopleiding BW en de Master BW ontvangt de afgestudeerde de Basis Didactische Bevoegdheid waarmee men bevoegd is om in het hbo les te geven.

9 Programma Informatie Docentenopleiding BW 7 Hoofdstuk 3: Het studieprogramma De uitgangspunten en de competenties bepalen samen de uiteindelijke inrichting, opbouw en uitvoer van het studieprogramma. In dit hoofdstuk wordt de concrete invulling van het studieprogramma beschreven. De globale structuur van de opleiding en de verdeling van de studielast komen eerst aan bod. Daarna komt de organisatie van de opleiding aan de orde en wordt een uitwerking van het programma gegeven. Informatie over de stage is te vinden in de stagehandleiding. 3.1 Globale structuur en verdeling van de studielast Onder studielast wordt verstaan: de hoeveelheid tijd die een student in totaal kwijt is aan het volgen van de opleiding. D.w.z. de uren dat hij aanwezig is in de lessen en op de stage (contacturen) én het aantal uren dat besteed wordt aan het voorbereiden (zelfstudie-uren). De totale studielast van de Docentenopleiding BW bedraagt 30 ECTS (840 uur studielast). In de opleiding worden vier (vak)didactische cursusonderdelen verzorgd waarin de competenties met betrekking tot het primair proces centraal staan. Het ontwikkelen van deze competenties in de onderwijspraktijk gebeurt in de stage en via het de cursus Innoveren. De studielast is als volgt verdeeld: 12 studiepunten voor de (vak)didactische cursusonderdelen, ongeveer 4 studiepunten voor het vak Innoveren, 9 studiepunten voor de stage, 5 studiepunten voor het professionaliseringstraject. 3.2 Organisatie van de opleiding De Docentenopleiding BW start jaarlijks in september en wordt begin juni afgesloten. De deelnemers zijn in deze periode intensief bezig met de opleiding (gemiddeld uur per week), 2 weken minder intensief (7 uur per week) en tussendoor zijn er tentamenweken waarin de studenten niet hoeven te studeren voor de Docentenopleiding BW. De (vak)didactische cursussen worden afhankelijk van hun inhoud in blokvorm en als doorlopende leerlijn gegeven. De volgorde van de blokken is afgestemd op de vaardigheden die de deelnemers in de loop van de stage nodig hebben. De lessen aan de VU lopen parallel aan de stage. De student dient zelf de stageactiviteiten te plannen in overleg met de stagebegeleider vanuit de stage-instelling.

10 8 Programma Informatie Docentenopleiding BW 3.3 Uitwerking van het opleidingsprogramma Overzicht totale programma Figuur 1: globale verdeling van de studielast- (sbu) binnen de opleiding (Vak)didactiek De (vak)didactische cursusonderdelen zijn er op gericht de deelnemers kennis, inzichten, vaardigheden en attituden te verschaffen die nodig zijn voor het arrangeren van onderwijsleersituaties (voorbereiden, uitvoeren en evalueren van onderwijs). Hierbij gaat het vooral om het doceren en ontwikkelen van de steunvakken en het leveren van een bijdrage aan het ontwikkelen van het curriculum van de hbo-opleiding. De vier cursussen die onder (vak)didactiek zijn opgenomen lopen tot en met begin maart. Professionaliseringstraject Het professionaliseringstraject biedt ondersteuning bij de ontwikkeling van de student tot beginnend hbo-docent. De basis van dit traject wordt gevormd door de professionaliseringsbijeenkomsten. Onder begeleiding van een supervisor gaan de deelnemers elkaar binnen hun professionaliseringsgroep helpen met het formuleren van persoonlijke leerdoelen en het opstellen van actieplannen, het reflecteren op het leerproces, het zoeken naar oplossingen voor lastige situaties op de stage en het oefenen met intervisiemethodieken. Daarnaast vormt de doorlopende opdracht, het maken van een digitaal portfolio in de vorm van zowel een ontwikkelingsportfolio als een beoordelingsportfolio, een belangrijk onderdeel van het professionaliseringstraject. Meer informatie over het professionaliseringstraject en het portfolio zijn te vinden in de handleiding professionaliseringstraject.

11 Programma Informatie Docentenopleiding BW 9 Innoveren Deze cursus heeft onder andere ten doel dat de student inzicht verwerft in de mogelijkheden en onmogelijkheden bij innovatietrajecten. De student oriënteert zich op problemen die binnen zo n onderwijsinstelling aan de orde zijn. De student verschaft inzicht in de voor een docent relevante ontwikkelingen in het hbo. Tijdens de cursus zal de student ervaring opdoen met ontwikkelen en implementeren van twee kleine onderwijsinnovaties. Stage De stage is er op gericht de deelnemers kennis en inzicht te verschaffen in de onderwijs- en lesgeefpraktijk op een hbo-opleiding alsmede vaardigheid op te laten doen in het geven van onderwijs. De stage is het onderdeel van de Docentenopleiding BW waarin integratie van theorie en praktijk plaatsvindt: vrijwel alle cursussen lopen vooruit op of grijpen terug naar activiteiten die deelnemers in de stage ondernemen. Een groot deel van de stage bestaat uit observeren, voorbereiden en geven van lessen.

12 10 Programma Informatie Docentenopleiding BW Hoofdstuk 4: Toelatingsbeleid en inschrijvingsreglement In dit hoofdstuk komt aan de orde voor wie de Docentenopleiding BW bedoeld is, hoe de aanmelding en plaatsing verloopt en op welke wijze de betaling geschiedt. 4.1 Toelatingseis Vanwege het niveau waarop de vakken in het hbo veelal gedoceerd worden dienen de deelnemers aan de Docentenopleiding BW al aan de Masteropleiding begonnen te zijn. Diegenen die hun Masterdiploma Bewegingswetenschappen, Geneeskunde, Gezondheidswetenschappen, Biomedische Wetenschappen of aanverwante Masters al gehaald hebben kunnen deelnemen als contractstudent. Gezien de zwaarte van de Docentenopleiding FBW, en studielast van ongeveer uur per week, strekt het tot de aanbeveling de andere Masteronderdelen goed naast de opleiding te plannen. 4.2 Aanmelding en plaatsing Aanmelding voor de Docentenopleiding BW dient schriftelijk te gebeuren. Het inschrijfformulier dient uiterlijk 22 mei in het jaar van aanvang van de opleiding in het bezit te zijn van de opleiding. Uitgangspunt voor de opleiding is jaarlijks 30 deelnemers toe te laten. Bij meer aanmeldingen dan opleidingsplaatsen, volgt een plaatsing op basis van matchen en loten. Geplaatste deelnemers dienen hun deelname schriftelijk te bevestigen. In geval van loting wordt een wachtlijst samengesteld. Indien een ingelote deelnemer afziet van de opleiding benadert de opleiding, in volgorde van de wachtlijst, kandidaten per stageadres. Hoofdstuk 5: Bijzondere regelingen 5.1 Vrijstellingen In principe worden er geen vrijstellingen voor delen uit het studieprogramma verleend. Als deelnemers desondanks in aanmerking menen te komen voor vrijstellingen dan kunnen zij deze vóór aanvang van het betreffende studieonderdeel schriftelijk aanvragen bij de coördinator. De coördinator bespreekt de aanvraag met de docent en kan de student voor een mondelinge toelichting uitnodigen. In overleg met de docent zou de student ook bepaalde bijeenkomsten binnen een cursus kunnen overslaan, als het niet bijdraagt aan de verdere ontwikkelingen als docent.