DRIEL, ELST, HERVELD, HETEREN, INDOORNIK, LENT, OOSTERHOUT, VALBURG

Transcriptie

1 DRIEL, ELST, HERVELD, HETEREN, INDOORNIK, LENT, OOSTERHOUT, VALBURG UITGAVE VAN RK PAROCHIE ST. BENEDICTUS NUMMER 8, OKTOBER 2012, JAARGANG 2 Allerzielen Koor uitgezongen Afscheid Dick Juijn Ex-grafdelvers

2 Colofon Inhoudsopgave Parochie Parochiesecretariaat St. Benedictus Prinses Irenestraat EA ELST Tel Maandag t/m vrijdag van tot uur Dianne Huberts en Betty de Jong-Windau Website: Bankrekening: ING t.n.v. Parochie St. Benedictus Pastorale wacht: tel Parochiebestuur Pastoor Hans Hermens (voorzitter) Jeannette den Boer-van Treijen (vice-voorzitter) Theo Peters (secretaris) Gerard Giesen (penningmeester) Willy Verhoeven (lid) Hans Jansen (lid) Redactie Vincent Bos Paul Kogels Margreet Sanders Willy Verhoeven Yvonne Vos Medewerkers Margreet Altink Irene van der Horst Hannie van Kempen John Rademakers Marlies Rothoff Marijke van Workum Eveliene van Workum Ilse Bijl Verschijning 10x per jaar Bijdrage parochieblad Aandacht Overmaken naar bankrekening van de eigen locatie Copyright 2010 Ex-grafdelvers Dit nummer van Aandacht staat in het teken van Allerzielen. In het gesprek met gaat het deze keer over het begraven van dierbare overledenen. Dat ging er vroeger geheel anders aan toe dan nu. Riny de Bruijn en Jan Klein Mentink halen herinneringen op en geven aan wat ze tegenkwamen als een dorpsgenoot begraven moest worden. Afscheid Het jongerenkoor Onderweg in Elst bestaat niet meer. Het aantal leden nam dermate af dat er te weinig zangers en zangeressen overbleven. Het afscheid van het koor is geen eenvoudig proces geweest. Het koor heeft er alles aan gedaan om overeind te blijven, zo is te lezen in deze Aandacht. VAN DE REDACTIE De natuur past zich aan de kerkelijke kalender aan, zo lijkt het. In dit nummer staat Allerzielen centraal. Ook de natuur sterft een beetje af, om in het voorjaar weer tot leven te komen. De natuur treurt met ons mee als we de overledenen herdenken. De serene foto aan de voorkant is gemaakt in Hemmen. KOPIJ Uitgave nummer 9 (Christus Koning/advent) verschijnt in het weekend van november. Intenties en kopij inleveren vóór woensdag 24 oktober bij de lokale contactpersonen. Uitgave nummer 10 (kerstperiode) verschijnt in het weekend van december. Hiervoor moet u vóór 21 november de intenties en kopij inleveren. Vormgeving en druk: Leonard Nijmegen bv 2

3 Woord voor onderweg De dood - de doden De dagen voorafgaande aan het schrijven van een overweging of een ander soort tekst zoals dit woord-vande-pastor, zoek ik altijd naar bronnen die me inspireren. Maar wat ik dit keer ook las, niets bracht me op een goed idee. Totdat ik me realiseerde dat we het deze dagen eigenlijk maar over één onderwerp kunnen hebben. Het onderwerp waar het bij Allerheiligen en Allerzielen om gaat: de dood. In mijn leven zal het niet anders zijn dan in het uwe, de dood is onlosmakelijk verbonden met ons mens-zijn. Dood gaan we allemaal en we bouwen ons lijstje van dierbaar overledenen alleen maar verder uit. Mijn schoonmoeder die diep in de negentig is geworden, kende op een gegeven moment niemand meer van haar eigen generatie die nog in leven was. Sterven is verdrietig maar te leven zonder mensen om je heen met wie je herinneringen uit het verleden kunt delen, is zeker zo verdrietig. Ik heb van haar geen afscheid kunnen nemen omdat ik vorig jaar zelf ziek was, ook dat is verdriet. Soms is het fijn als mensen weer vertrekken, dan is er voor even of voor langere tijd verbetering, maar soms is het afscheid voorgoed omdat hun kind is overleden. Het zijn tussen alle praktische werkzaamheden door eigenlijk altijd slechtnieuwsgesprekken. Gelukkig zijn ouders onderling elkaar vaak tot steun, omdat ze weet hebben van de weg die de ander doormaakt, soms ook omdat gedeelde smart kleiner is wanneer je ziet dat je niet de enige bent. Dan kan er getroost en soms zelfs gelachen worden. Terwijl ik dit schrijf komen de lijstjes van overledenen van onze kerklocaties binnen. Mensen die u kende, goed of minder goed, van wie de gemeenschap afscheid heeft moeten nemen. Die nog slechts in de herinnering voortleven en wier namen we nog een keer zullen noemen. Waardoor we met elkaar weer even stilstaan bij het verdriet. Verdriet dat je niet alleen hoeft te dragen op zo n moment. Mogen we in eerbied met alle gevoelens van verdriet en dankbare herinnering de namen noemen. Margreet Sanders Sinds kort heb ik mijn vrijwilligerswerk in het Ronald McDonald Huis bij het Radboudziekenhuis in Nijmegen weer op me genomen. Niet het makkelijkste vrijwilligersbaantje, omdat de mensen die daar komen altijd een slecht verhaal met zich meedragen. Als je daar als ouder verblijft is je kindje ziek, ernstig ziek, en gaan de gesprekken altijd over ziekte, pijn, het angstige wachten en verdriet. In het Ronald McDonald Huis kunnen de ouders langere tijd verblijven, zodat ze de verre reis naar huis niet hoeven te maken en dicht bij kun kind kunnen zijn. pastoraal team en parochiemedewerker Hans Hermens, pastoor en teamleider Tel hermensh@hotmail.com Aandachtsveld: liturgie John Rademakers, parochiemedewerker Tel crademakers@hetnet.nl Aandachtsveld: seniorenpastoraat Ronald Heinen, diaken Tel rheinen@stbenedictus.nl Aandachtsveld: katechese en diaconie Julia van Wel-Berretty, pastoraal werkster Tel jvanwel@stbenedictus.nl Aandachtsveld: gemeenschapsopbouw en nieuwbouwwijken Margreet Chatelion Counet-Sanders, pastoraal werkster Tel margreetsanders@hotmail.com Aandachtsveld: gemeenschapsopbouw en jongeren 3

4 Herinneringen bij Allerzielen Allerzielen Het is geen gemakkelijke dag. Er worden zovele herinneringen opgeroepen. En ook al zijn die mooi en goed, toch is het verwerken van het overlijden van een dierbare niet eenvoudig. Allerzielen is een dag om stil te staan bij al die mensen die ons ontvallen zijn. Het is een dag om te gedenken. In onze parochie zijn van oktober 2011 tot oktober 2012 veel dierbaren overleden. We noemen hun naam met respect. Driel december Jan Hoogsteder, 91 jaar Demi Stolsz, 17 jaar Miem Nijs-van Baal, 88 jaar Cornelia Muller-Jansen, 77 jaar januari Riet Baltussen, 89 jaar februari Leida Clappers-van Baal, 92 jaar maart Grada Zegers, 89 jaar Johanna te Dorsthorst-Veens, 87 jaar Henk Verhoef, 54 jaar mei Gijsje ten Westenend-van Meel, 77 jaar Truus van Baal-Brachten, 83 jaar Theo Coenders, 69 jaar juli Lies Scheerder-Hendriks, 86 jaar augustus Truus Vos-Janssen, 88 jaar Elst oktober Arnoldus Geerlings, 53 jaar november Arnold Lanters, 74 jaar Door Wijman-Willemsen, 71 jaar Thea van Oijen-Weijsters, 51 jaar december Truus Lagerweij-Martens, 100 jaar Sien Spaan-van Swaay, 88 jaar Herman Otters, 83 jaar Jan Cornelissen, 88 jaar januari Jan de Bruyn, 83 jaar Ben Ahoud, 89 jaar Greet Witjes-Daanen, 85 jaar februari Mieke Daams-Siep, 66 jaar Bernd Burgers, 92 jaar Toos Drijver, 67 jaar Bertie Koolwijk, 91 jaar Koos Kusters, 28 jaar maart Ricardo Miori, 60 jaar Wim Willemsen, 84 jaar april Henk Dulos, 61 jaar Wim van Deijzen, 80 jaar Truus Bles, 88 jaar Henk Tijsmans, 97 jaar Rijk Paul, 87 jaar mei Selina Joosten-de Kraker, 82 jaar Theodora van Elzakker-Warmerdam, 79 jaar Joop Schoonderbeek, 75 jaar Henk de Haardt, 69 jaar Suus Klaassen, 87 jaar Gijsje Wetenend-van Meel, 77 jaar juni Valentijn Appelhof, 0 jaar Nelly Knipping-van Schilt, 84 jaar Cock Duivenvoorden-Omtzigt, 84 jaar juli Stien Jansen-Dulos, 91 jaar Willemien Martens-Mazen, 90 jaar Co van Hazendonk, 80 jaar augustus Mientje Bastiaans, 75 jaar Joke Ermers-Vink, 76 jaar september Doortje Janssen-Jansen, 87 jaar Theo ter Mors, 62 jaar 4

5 Herinneringen bij Allerzielen Didi Ronk, 61 jaar Gerda Berends-van Boekel, 83 jaar Ab Mathijssen, 80 jaar Elly Tunnessen-Stoffels, 59 jaar Herveld oktober Toos Penraat-Peperkamp, 69 jaar december Arnold Copier, 77 jaar Gerard Latta, 89 jaar januari Tilly van der Linden-Roelofs, 74 jaar Marie Winnemuller-van Kempen, 84 jaar maart Riet Veens-Jansen, 84 jaar mei Truus Kersten-Weijs, 64 jaar juni Dort Veens, 91 jaar juli Antoon Wittenberg, 79 jaar september Jan Peters, 79 jaar Heteren februari Cor Menting, 72 jaar Doortje Burgers-Peters, 84 jaar maart Joop Philipsen, 82 jaar juli Trudie Rombouts- van Dijk, 71 jaar september Diny Peperkamp- Witjes, 95 jaar Indoornik september Piet van der Wal, 66 jaar. oktober Bert van Zadelhof, 65 jaar februari John van Elk, 50 jaar. Lent november Diny Elbers - Beukelaar, 88 jaar december Wim Janssen, 70 jaar januari Tecla Kingma, 84 jaar februari Gerry Heusingveld - Janssen, 66 jaar Willemien van Rens - de Groot, 78 jaar maart Martha Disveld - van Uhm, 93 jaar april Dien Knipping, 95 jaar mei Leo Reuser, 88 jaar juni Nettie Elbers - Bakkers, 80 jaar Friedi Groenen van den Berg, 86 jaar Riet van Kempen - Nieuwkamp, 89 jaar juli Henk Gosselink, 76 jaar Rianne Buurman - Bruining, 49 jaar augustus Toos Meekels, 88 jaar Frits Derksen, 77 jaar september Mientje Derksen - de Beijer, 82 jaar Bets Rikken - de Bruin, 91 jaar Oosterhout april Toos Lintsen, 78 jaar juli Dora Teunisse-Teunissen, 79 jaar Cis Maassen-Rikken, 75 jaar augustus Cor van Rumpt, 79 jaar Valburg december Geert Janssen, 76 jaar Februari Adriana Abbenhuis, 78 jaar April Grada Berns, 85 jaar mei Wim Klomp, 67 jaar Juli Truus Holleman - Jansen, 84 jaar september Joop Copray, 76 jaar Ger Zwartkruis-Spoeltman, 68 jaar 5

6 Van de bestuurstafel Even achterom kijken Achteromkijken De vakantie zit er weer op en hopelijk kunt u terugkijken op een fijne vakantie. De stoelen aan de overlegtafels van het parochiebestuur, de locatieraden en werkgroepen zijn weer ingenomen. Het is toch wel een hele toer om, na een ontspannen vakantie, niet alleen te verkondigen dat we nu toch echt af en toe een stapje terug doen. Beter en vaker achteromkijken of om ons heen kijken. Ons niet laten overvleugelen door de waan van de dag of de gesel van het eeuwige moeten. We wensen u de komende tijd succes in die toer en allemaal mooie rustige momenten toe om tijdig achterom te kijken. Vertrek Dick Juijn Het vertrek van Dick Juijn is ook bij het bestuur geheel onverwacht gekomen. We vinden het in alle opzichten een aderlating voor onze parochie. Voor het Pastoraal team betekent het organisatorisch een extra inspanning. De roosters voor de komende maanden worden hierop aangepast. Secretariaat Op het secretariaat staat een wat oudere printer die destijds is overgenomen van het dekenaat. De printer begint steeds meer mankementen te vertonen. Repareren is geen optie meer. De materiaalkosten alleen al bedragen 600 euro. Daar komt nog een onzekere post arbeidskosten bij. Het bestuur heeft besloten om de printer te vervangen. De aanschafkosten van een nieuwe printer bedragen ongeveer euro. Verder zal de kluis uit Heteren worden overgeplaatst naar het centraal secretariaat. Hierin worden onder meer de doopboeken opgeslagen. Aan de locatie Heteren zal hiervoor een kleine vergoeding worden betaald. de locatie is waar in de toekomst in ieder geval ieder weekend eucharistie zal worden gevierd binnen de St. Benedictusparochie. Om de kerk in te richten tot een eucharistisch centrum zal hiervoor een aanpassing van het kerkgebouw nodig zijn zodat traditie, eigentijds interieur en toekomst worden samengebracht. Belangrijk is dat alle parochianen van de St. Benedictusparochie zich steeds thuis voelen voor de benodigde ondersteunende inspiratie in de geloofsbeleving van alle dag. Met andere woorden, het vieren van de eucharistie. Een projectgroep is bezig om langs de lijnen van eenduidigheid en soberheid hieraan invulling te geven. We zullen in de komende tijd hierin verdere stappen zetten en u meenemen in de plannen. Adviesnotitie vastgoed Een projectgroep heeft een adviesnotitie vastgoed opgesteld voor het bestuur. Met de notitie heeft het bestuur voor de gehele parochie een beter inzicht over de totale omvang van het vastgoed en de staat van onderhoud. Naast de kerkgebouwen zijn hierin de pastorieën, woningen, agrarische gronden en begraafplaatsen meegenomen. Voor alle duidelijkheid, het is geen notitie waarin wordt geadviseerd óf er vastgoed zou moeten worden verkocht of gesloopt. Dat hangt namelijk heel nauw samen met onder meer het pastoraal beleid. Pastoraal beleid Pastoraal team, parochiebestuur, pastoraatsgroepen en locatieraden zijn 11 oktober bijeen geweest in Elst. Daar is samen gesproken over het nieuwe beleidsplan dat het pastoraal team gaat opstellen. Insteek was vooral, waar staan we nu, wat hebben we de afgelopen tijd gedaan en bereikt en waarheen gaan we in de toekomst? Omdat de drukker al vóór die vergadering aan het werk was met deze uitgave komen we hierop in het volgende parochieblad terug. Bomen Bij de R.K. begraafplaats in Elst staan bij de ingang een aantal markante en beeldbepalende bomen. De bomen hebben de status gemeentelijk monument. Gebleken is dat er onderhoud nodig is. De kosten hiervan bedragen ca euro. Helaas is hiervoor geen subsidiepotje. Het bestuur heeft voor dit onderhoud inmiddels het sein op groen gezet. Voegwerk Onder supervisie van de gemeente Nijmegen is de laatste hand gelegd aan het voegwerk van de kerk in Lent. De rol van de gemeente Nijmegen is belangrijk vanwege een hiervoor aan te vragen subsidie. Nu het voegwerk klaar is kan deze procedure worden opgestart. Eucharistisch Centrum Conform de richtlijnen van het bisdom is Elst aangewezen als eucharistisch centrum. Concreet betekent dit dat Elst 6

7 Benedictus Op bezoek in de abdij Het pastoraal team heeft sinds een aantal jaren de gewoonte om zich enkele dagen terug te trekken in een klooster. Het spreekt natuurlijk voor zich dat we dan kiezen voor een klooster waar de Benedictijnse spiritualiteit hoog wordt gehouden. Zo gingen we dit jaar naar de abdij Koningshoeven te Berkel Enschot. Een keuze voor de trappisten en natuurlijk waren we ook wel een beetje nieuwsgierig naar de brouwerij die bij deze abdij hoort. De abdij bestaat sinds het eind van de 19de eeuw en werd gesticht door Cisterciënzers die afkomstig waren uit Frankrijk. Die kwamen van een Frans klooster La Trappe en werden dan ook Trappisten genoemd. Zo staan ze bij ons bekend en zijn waarschijnlijk nog bekender geworden door het bier dat in de kloosters geproduceerd wordt. Het klooster Koningshoeven is het enige klooster in Nederland dat het trappistenbier produceert, al het andere trappistenbier is afkomstig uit België. We moeten eerlijk bekennen dat we tijdens onze kloosterdagen een rondleiding door de brouwerij hebben gemaakt en hebben deelgenomen aan een proeverij. Per slot van rekening moet het product waar de monniken van leven toch ook geproefd worden, het was een zeer aangename ervaring. Maar hoe aardig dat ook was, we kwamen vooral voor de rust, de stilte, het gebed, de abdij kent een strakke ordening van het gebedsleven. En wel als volgt: nachtwake (metten) morgengebed (lauden) lezing en ochtendgebed (terts) arbeid eucharistieviering en middaggebed (sext) middagmaal middagrust namiddaggebed (noon) arbeid avondgebed (vespers) avondeten dagsluiting (completen) Het mag gezegd worden dat een enkeling erin geslaagd is om de nachtwake bij te wonen en anderen weer om 6.30 uur present waren. De stilte is weldadig, ook tijdens de maaltijden werd geprobeerd om die stilte in acht te nemen. De 16 broeders die de abdij nog rijk is, zijn zeer gastvrij en hebben ook goede mogelijkheden om mensen voor enkele dagen te verwelkomen. En velen zoeken voor enkele of meerdere dagen ook de rust van de abdij op. Er is blijkbaar een duidelijke behoefte aan deze spiritualiteit en daarom blijft het jammer dat er nog maar weinig mannen en vrouwen zich geroepen voelen om toe te treden tot een orde. De abdij leeft natuurlijk niet alleen voor zichzelf, ze staat in nauw contact met de wereld en in het bijzonder met de kloosters die vanuit de abdij gesticht zijn, onder meer in Oeganda. Vanzelfsprekend leven de monniken in grote soberheid, is er aandacht voor duurzaamheid en biologisch eten, zo eten de monniken voornamelijk vegetarisch (en dus ook de bezoekers) en zeer bijzonder, is er op vrijdag alleen water en brood. Het geld dat hiermee uitgespaard wordt, is bestemd voor de abdij in Oeganda. Gesterkt door hun leven, hun spiritualiteit en hun gastvrijheid mochten we weer naar huis keren, waarbij een enkeling ook een trappistje in de bagage meenam. Diaken Ronald Heinen 7

8 Driel Maria O.L.V. Geboorte Kerkstraat 27, 6665 CE Driel Tel Locatiesecretariaat: dinsdag en donderdag van tot uur Guus Lamers, tel Contactpersonen Pastoraatsgroep: Riky Janssen, tel Locatieraad: Marcel Rademakers, tel Parochieblad: Margreet Altink, tel Bankrekening: Rabobank t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Driel Bijdragen kerkbalans: Rabobank t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Driel Allerzielen Op een aparte pagina in dit blad staan de namen van de overledenen in het afgelopen jaar. In de viering op vrijdagavond 2 november om uur komen we samen om onze dierbare Indrukwekkende Polenherdenking Zaterdag 22 september stond Driel in het teken van deze herdenking, Thema van de herdenking is: een brug naar de toekomst. Vanuit een bang verleden slaan wij een brug naar morgen, overledenen te gedenken. Een bijzonder zingen de kinderen op het plein. En ook nu moment is het noemen van de namen van hen die in het afgelopen jaar zijn gestorven. De namen klinken en herinneringen komen boven, het verdriet is weer voelbaar. Hoe pijnlijk ook, we voelen altijd dat het goed is om bij elkaar te zijn, om het verdriet samen te delen. Wij staan ook stil bij allen die al langer geleden zijn gestorven, maar die we blijven missen. De families van de overledenen van het afgelopen jaar ontvangen een uitnodiging voor deze viering. Wij plaatsen de kruisjes met de namen in ons midden. Na de viering kunnen de nabestaanden de kruisjes mee naar huis nemen. Wij nodigen allen uit om in deze viering samen te komen, om zo elkaar tot troost en steun te zijn. waren er nog weer veteranen aanwezig. Na deze herdenking op het plein is altijd in het begin van de avond de Polenmis. Sinds 1994 al zijn de kinderen en jongeren van de groep Promyki Krakowa met hun violen en cello s aanwezig voor een muzikale bijdrage. En de laatste jaren daarbij ook een militair orkest uit Krakau. De kerk liep helemaal vol tegen zes uur. Na het ingetogen Gaude Mater Polonia klonk trompetgeschal bij de intocht van het vaandel van de Sosabowskibrigade uit Krakau (met daaraan de oranje wimpel), waarna het Poolse volkslied werd gespeeld. Voorgangers waren pastoor Hans Hermens, diaken Ronald Heinen en twee Poolse priesters. De pastoor uit We gaan naar het kerkhof met bloemen Herdenken samen door namen te noemen. Je vader, je moeder, je kind, man of vrouw, mensen die alles betekenden voor jou. Lang of kort geleden zijn ze gegaan, blijven een deel van ons bestaan. Steeds langer wordt de rij, mensen die ons ontvielen, deze dagen heel dichtbij, aller, allerzielen. Cieplice was dit keer niet aanwezig wegens verplichtingen elders, maar er was wel een delegatie van onze zusterparochie gekomen. In de viering werd afwisselend Nederlands en Pools gesproken. Koor Cantorije zong de vaste gezangen en ook Poolse liederen, die van harte werden meegezongen, met name Barka (het lievelingslied van de Poolse paus) en het Czarna Madonna. De strijkers van Promyki speelden tijdens de offerande het prachtige Largo van Händel en begeleidden de Poolse liederen. Een jongeman uit deze groep begeleidde op het grote orgel de strijkers bij het Ave Maria tijdens de communie. En het orkest speelde religieuze muziek. Al met al een indrukwekkende herdenking dat een vervolg kreeg in een processie naar het Polenmonument, waar een brandende kaars werd geplaatst bij de namen van de gesneuvelde soldaten. De Poolse gasten zijn altijd heel ontroerd en vol lof over deze dag in Driel en speciaal ook deze H.Mis. Op zondag 23 september zijn ze dankbaar en vol indrukken teruggereisd naar respectievelijk Cieplice en Krakau. Bloemversiering De bloemengroep was weer zeer creatief in de bloemschikking voor de Polenmis. Voor de Poolse vlag stonden prachtige stukken opgesteld in de Poolse kleuren en dit is onze Poolse gasten niet ontgaan. Een compliment is daarom op zijn plaats. Opgave Eerste Heilige Communie In de bijlage Aandacht Extra staat een opgaveformulier voor deelname aan de eerste H.Communie in Het is op dit moment niet bekend wanneer deze viering is, maar het is goed om de communicanten alvast aan te melden. Tuinmannen Stel je voor, je bent als vrijwilliger aan het werk in de tuin bij ons parochiecentrum. Komt er een mevrouw langs, die de mannen begroet en vervolgens naar de bakker gaat om voor hun lekkere krentenbollen voor bij de koffie te kopen. Zomaar. Dat overkwam onze tuinmannen de laatste keer. Een lekkere verrassing! Dank je wel! Kerstfair Op dit moment is de commissie die deze fair organiseert al heel druk met de voorbereidingen. Het draaiboek is weer ter hand genomen en allerlei afspraken worden gemaakt. Ook worden al stappen ondernomen voor de aankoop van leuke spulletjes. De kerstfair is op zaterdag 8 december. Het is inmiddels een traditie geworden dat als vervolg op deze fair op zondag 9 december een concert plaatsvindt in onze kerk, onder andere met de koren Cantorije en Enjoy. Nadere bijzonderheden over beide activiteiten in de volgende Aandacht. 8

9 Herveld St. Willibrordus St. Willibrordusstraat 2, 6674 BH Herveld Tel. sacristie: Tel. parochiesecretariaat St. Benedictus: Website: Contactpersonen Pastoraatsgroep: Gerard Rothoff, tel Locatieraad: Wim Janssen, tel Parochieblad: Paul Kogels, tel Bankrekening: Rabobank t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Herveld In memoriam Het graflichtje kunt u dan bij het graf of de urn Johannes Cornelis Peters ( ) van uw dierbare(n) plaatsen. Het kerkhof zal die Op dinsdag 18 september is op 79-jarige leeftijd avond verlicht zijn. Johannes Cornelis Peters overleden. Jan Peters Na de viering zullen de graven worden gezegend was de echtgenoot van Anny Peters-Geurts en door pater Bomers. samen met haar woonde hij op Hofstaete. Op zaterdag 22 september heeft de uitvaartviering in We nodigen u allen van harte uit om van deze onze parochiekerk plaatsgevonden, aansluitend Allerzielenviering een mooie gedenkviering te is hij begeleid naar het crematorium Rijk van maken voor al onze dierbare overledenen. Nijmegen in Beuningen. Namens werkgroep Liturgisch Beraad, Op deze locatiepagina wordt alleen een bericht Erna Nijenhuis en Maria Tacke van overlijden vermeld. Een langer In Memoriam zal steeds in onze bijlage Aandacht Extra Pastoraatsgroep vraagt aandacht vermeld worden. In de laatste Aandacht is per abuis een verkeerde datum genoemd voor het koffiedrinken na de Allerzielen viering, 18 oktober moet zijn 28 oktober. De Allerzielenviering wordt dit jaar op vrijdag 2 Wij willen u er ook nog een keer op attent november om uur gevierd. maken dat de kerk op de eerste woensdag Voor de overledenen van het afgelopen van de maand van uur tot en met jaar zal er tijdens deze eucharistieviering uur geopend is voor een stil gebed of om een een kaarsje worden aangestoken bij het kaarsje op te steken. Ook kunt u nog steeds nagedachteniskruisje. op de 1e en 3e woensdag van de maand van De nabestaanden, van de overledenen van uur tot en met uur terecht bij het het afgelopen jaar, zullen door middel van secretariaat voor uw vragen en/of opmerkingen een brief uitgenodigd worden voor deze of zomaar een kopje koffie. Ook zijn wij dan Allerzielenviering. Aan het eind van de viering kan telefonisch bereikbaar op het nagedachteniskruisje worden meegenomen naar huis. De Pastoraatsgroep Seniorenpastoraat Herveld Oecumenische themamiddag op 22 oktober met als onderwerp: Psalmen vroeger en nu In het najaar van 2011 verscheen er een nieuwe (vrije )vertaling van de Psalmen van de hand van Huub Oosterhuis. Hij heeft er 50 jaar aan gewerkt en brengt op zijn poëtische manier de oude Bijbelpsalmen dicht bij onze leefwereld: mensen met onze vragen met onze twijfels, met onze klachten met onze gevoelens van geluk en dankbaarheid. Dan wordt duidelijk wat de Thora en het bidden tot de Eeuwige kan inhouden We willen bij enkele van deze psalmen stilstaan. Hoe kunnen deze woorden van de psalmen ons (nog) aanspreken. We vergelijken de psalmen van Oosterhuis met eerdere vertalingen die vele mensen dierbaar zijn. Sluiten ze nog aan bij onze eigen beleving, en waarbij hebben we onze vragen? En hoe gaan de nieuwe teksten klinken als we ze zingen of via een cd beluisteren Daarom laten we ons bij de keuze van Oosterhuis psalmen vooral leiden door die psalmen, die in een gezongen versie op cd beschikbaar zijn. Het is de moeite waard dan onderlinge ervaringen uit te wisselen. We willen dat doen tijdens de oecumenische themamiddag onder leiding van John Rademakers van het Seniorenpastoraat Benedictusparochie en ds.theo Doornebal van de protestantse gemeente Herveld..Bewoners van de Hoge Hof en Hofstate en Herveld zelf zijn van harte welkom Waar: De kerkzaal van de Hoge Hof Wanneer: maandag 22 oktober 2012 van tot ± uur Nadere informatie bij: Ds.Theo Doornebal tel Seniorenpastoraat: John.Rademakers tel Vanaf uur is er de mogelijkheid om in de kerk een graflichtje te kopen voor 1,-- (kostprijs). 9

10 Heteren O.L.V. Onbevlekt Ontvangen Kerkplein 1, 6666 AK Heteren Tel Locatiesecretariaat: donderdag van tot uur (ook voor het aanleveren van kopij voor in het parochieblad Aand8cht/Aand8chtExtra) Contactpersonen Pastoraatsgroep: Yvonne van Eldonk, tel Parochieblad: Corina Vos, Locatieraad: G. Rijpkema, tel , Bankrekening: ING t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Heteren Bijdrage kerkbalans: Rabobank t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Heteren Agenda Allerzielenviering vrijdag 2 november Viering liturgische werkgroep Tijdens de Allerzielenviering in onze kerk op Taizévieiring (zie artikel elders in dit blad) vrijdag 2 november om uur gedenken 2-11 Allerzielenviering met zegening van de wij onze dierbare overledenen. De namen van graven. hen die in het afgelopen jaar zijn overleden Adventskrans maken worden speciaal genoemd en herdacht. Zo wordt hun blijvende verbondenheid met onze Overleden gemeenschap in herinnering gehouden. Als Op de eerste mooie herfstdag van dit jaar is onze het weer het toelaat zullen we na afloop van lieve moeder overleden. de viering naar het kerkhof gaan waarbij ook Op 21 september overleed in de leeftijd van 95 de graven worden gezegend. In de kerk zijn jaar in Heteren Mevr. E. Peperkamp-Witjes. Wij graflichten te koop. U bent van harte uitgenodigd hebben op 26 september in onze kerk afscheid om deze herdenkingsviering bij te wonen. van haar genomen. Het In memoriam van Mevr. Peperkamp-Witjes Workshop adventskrans maken donderdag kunt u vinden in de bijlage van Aandacht extra. 22 november Sinds een aantal jaren wordt er onder leiding Themaviering van de werkgroep De Groene Vingers een Op zondag 21 oktober wordt de viering door de workshop adventskrans maken gegeven in de liturgische werkgroep verzorgd. Het thema van Burgstede in Heteren. Dit jaar op donderdag die viering zal zijn: Wat heeft u op uw dienblad? 22 november van tot uur. Voor Christen zijn is en blijft een heel bijzondere vorm alle materialen wordt gezorgd, het enige van in het leven staan. Mensen die het aandurven wat u zelf mee moet brengen is een goede zich christen te noemen, zijn mensen die vanuit snoeischaar of snoeitang. De kosten zijn 12, hun gegrepenheid door God net als Jezus voor 50 per persoon, voor koffie en thee met iets honderd procent zich inzetten voor hun mede- lekkers wordt gezorgd. Er kunnen maximaal 15 mensen. En dat is nogal wat. Christenen zijn personen deelnemen. U kunt zich opgeven door mensen die met een groot dienblad in hun hand een mail te sturen naar y.v.eldonk@xs4all.nl of naar anderen gaan. Wat zou er op dat dienblad telefonisch: kunnen staan? Welkom bij deze viering namens Wij verheugen ons erop, het is altijd een goede de liturgische werkgroep. start van de advent! Op naar de tiende kerstmarkt: een jubileum Dit jaar organiseren wij op zaterdag 15 december, samen met de Vloedschuurgemeente, onze tiende kerstmarkt. Zoals in eerdere jaren zijn wij ook dit jaar dol op de zegeltjes die u bij uw boodschappen (Douwe Egberts, kaasboer, Het Stoepje etc.) krijgt. Wij kunnen daar leuke prijzen mee krijgen voor onze loterij. U kunt de zegeltjes altijd deponeren in de brievenbus van de pastorie. Ook zijn weer de glazen appelmoesen augurkpotten erg welkom voor het spoor van lichtjes tussen de beide kerken. Graag doen we een beroep op onze trouwe vrijwilligers om weer mee te doen met de organisatie. Vanzelfsprekend zijn ook nieuwe medewerkers erg welkom bij de uitvoering van dit gezellige evenement. Wij hopen u allemaal weer te ontmoeten op onze eerste voorbereidingsvergadering op dinsdag 9 oktober om uur in de Burgstede en, voor diegenen die dan verhinderd zijn, op woensdag 10 oktober, eveneens om uur in de Burgstede. Hartelijk welkom, namens de organisatoren, Frans Rombouts Herinnering Omkijken? Liever niet. Want kijken, echt kijken doet pijn. Je voelt weer hoe het was, de pijn, het gemis. Omkijken? Liever niet. En als het moet dan maar gewapend als beton, met droge ogen, jij er niet bij. Herinnering. Zonder tranen gaat het niet. Maar door de tranen heen blijft liefde levend, vind jij jezelf terug. Herinnering. Alleen wie om kan kijken, kan vooruit zien. Wie tranen zaait, zal licht en toekomst oogsten. (Hans Stolp) Voor de misintenties verwijzen wij u naar de bijlage van Aandacht extra. 10

11 Indoornik H. Johannes de Doper Campmanplein 8, 6668 AJ Randwijk Website: Geopend na tel. afspraak Contactpersonen Pastoraatsgroep: Toon Hermsen, tel Locatieraad: Adri van der Meijde, tel / adrivandermeijde@online.nl Parochieblad: Henk Berns, tel h.berns@telfort.nl Bankrekeningen: ING of Rabobank of Regiobank t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Indoornik Bankrekening PCI en Lourdesfonds: Misintenties Uitnodiging voor alle alleenstaande en Weekend 20/21 oktober oudere parochianen Bart Evers, Hierbij nodigt de PCI/Caritaswerkgroep u Herman Arns, uit voor een gezellige dag op donderdag 1 Vader Jo Selman. november. Om uur beginnen we met een viering in de kerk, waarna we koffie of thee Weekend 27/28 oktober drinken met iets lekkers in De Ontmoeting. Jaargedachtenis Bets de Ruijter - Selman. Hierbij is iedereen van harte welkom, ook de mensen die niet deelnemen aan de ouderendag. Allerzielen Vrijdag 2 november Na de traditionele lunch zal het dameskoor van Overleden ouders en familieleden van Meel alles wat een optreden voor ons verzorgen. Zo - Gerritsen, Jan en Ada de Haan - Nijenhuis, rond uur is het programma afgelopen. Maria Elisabeth Beukers-Sommer, Stefanus We vragen een bijdrage in de onkosten van 3,- Beukers, Burga Beukers, Bernard van Heumen, per persoon. U kunt u aanmelden tot 27 oktober Herman Arns, Overleden ouders van der Meijde bij onderstaande personen. Peters, Vader Jo Selman,Dort en Grada Als u geen vervoer heeft, wordt u opgehaald en Lamers - Selman, Gerrit en Miep van Meel weer thuisgebracht. Meeuwsen, Overleden ouders en familieleden We hopen op een grote opkomst. Menting - Daniel, Henk Burgers, Tonny en Piet van der Wal, Theo ter Avest, Dhr Panis, Henny Menting Mies Arends Bouwman, Theo Wiggelman, Annemieke Lamers Overleden familieleden Hendriks - Coenders, Els Berns Overleden ouders Siccama v.d. Meijde. José van Elk of van.elk@planet.nl Weekend 3 /4 november PCI / Bezoekgroep Nog geen intenties Bent u ziek, of heeft u gewoon behoefte aan een bezoekje? Of weet u, dat iemand uit uw Weekend 10/11 november omgeving behoefte heeft aan een bezoekje. Nog geen intenties Laat het ons weten, dan kunnen we actie ondernemen. Wilt u graag in het weekend naar de kerk, maar heeft u geen vervoer? Laat het ons weten, dan proberen we vervoer voor u te regelen. Contactpersoon: José van Elk, tel: , van.elk@planet.nl Vrijwilligersavond Op zaterdagavond 8 september werd deze avond voor onze vrijwilligers gehouden. Na een mooie viering gingen we naar de feestzaal. Dit jaar was gekozen voor ons eigen gebouw, De Ontmoeting. De zaal was gezellig ingericht. De koffie met wat lekkers stond al klaar. Na een openingswoord van Toon Hermsen kon de avond beginnen. Een ieder kon gezellig kletsen. Het buffet was heerlijk en verschillende van ons gingen enkele malen terug om nog een keer wat te halen. Daarna werd het nog gezelliger. De avond werd afgesloten met een kopje koffie. Complimenten aan de organisatoren. Je kon goed zien dat zij er veel tijd in gestoken hadden. Het was prima voor elkaar. Kijk voor foto s even op de website. Theo Hendriks 40 jaar koorlid Ook op zaterdagavond 8 september werd het 40-jarig koorjubileum van Theo tijdens de viering gevierd. Theo is al die jaren zeer actief geweest. Ook heeft hij diverse functies binnen het koor, maar ook binnen onze kerkgemeenschap vervuld. Wegens ziekte heeft hij helaas onlangs moeten stoppen als koorlid. Fijn was het om te zien dat Theo toch weer aardig opgeknapt was. De voorzitster van het koor, Sanne Meijer, hield een mooie toespraak evenals Toon Hermsen van de pastoraatsgroep. Pastor Nol Sales speldde Theo de onderscheiding op van de heilige Sint Gregorius. Zijn vrouw Annie, die ook koorlid is, kreeg een mooie bos bloemen. Een mooie plechtigheid. Op de website is dit ook vermeld met foto s. Actie Kerkbalans Beste medeparochianen, Het grootste gedeelte van het jaar zit er weer op en we maken ons weer op voor Wat 2013 ons gaat brengen is niet te voorspellen. We weten wel dat in januari de Actie Kerkbalans weer van start gaat. Vriendelijk vragen wij u, ondanks de crisis, om te kijken of u de beloofde toezegging voor dit jaar al heeft overgemaakt. 11

12 Liturgisch rooster ZATERDAG 20 OKTOBER (29e zondag jaar B) Driel uur wcv Liturgische Werkgroep Dameskoor Herveld uur wcv J. Rademakers In B tween Indoornik uur euv H. Hermens- Gemengd Koor Oosterhout uur euv H. Hermens ZONDAG 21 OKTOBER Elst uur euv H. Hermens samenzang Heteren uur wcv Liturgische Werkgroep Ubi Caritas Lent uur wcv Liturgische Werkgroep St. Caeciliakoor Valburg uur wcv J. Rademakers Dameskoor ZATERDAG 27 OKTOBER (30e zondag jaar B) Driel uur euv H. Hermens Enjoy Heteren uur wcv J. van Wel Ubi Caritas Taizéviering Lent uur - euv - H. Hermens - samenzang Valburg uur euv N. Sales Chaveriem ZONDAG 28 OKTOBER Elst uur euv H. Hermens en R. Heinen Jeugdkoor Herveld uur euv H. Hermens Gemengd Koor Indoornik uur euv N. Sales Gemengd Koor Oosterhout uur wcv R. Heinen DONDERDAG 1 NOVEMBER (Allerheiligen) Elst uur euv H. Hermens en R. Heinen samenzang VRIJDAG 2 NOVEMBER (Allerzielen) Driel uur euv H. Hermens Cantorije Herveld uur euv F. Bomers Gemengd Koor Heteren uur wcv R. Heinen i.s.m. Avondwakegroep Ubi Caritas Indoornik uur wcv J. van Wel Gemengd Koor Valburg uur wcv werkgroep Avondwake Chaveriem ZATERDAG 3 NOVEMBER (31e zondag jaar B) Driel uur wcv J. Rademakers - samenzang Lent uur euv F. Bomers Young at Heart allerzielenviering Oosterhout uur euv H. Hermens Musica Nova allerzielenviering ZONDAG 4 NOVEMBER Elst uur euv H. Hermens en R. Heinen en werkgroep Avondwake Koor zonder Grenzen allerzielenviering Herveld uur wcv J. Rademakers muziekvereniging Willibrorduszondag Heteren uur wcv J. Rademakers Future Indoornik uur euv F. Bomers Gemengd Koor Valburg uur wcv J. van Wel Dameskoor 12

13 Liturgisch rooster ZATERDAG 10 NOVEMBER (32e zondag jaar B) Herveld uur euv F. Bomers Gemengd Koor Indoornik uur euv N. Sales Cantorgroep Lent uur euv H. Hermens St. Caeciliakoor Valburg uur euv H. Hermens Herenkoor ZONDAG 11 NOVEMBER Driel uur euv H. Hermens Cantorije Elst uur euv F. Bomers St. Caeciliakoor Heteren uur euv H. Hermens gregoriaanse zang Oosterhout uur euv N. Sales ZATERDAG 17 NOVEMBER (33e zondag jaar B) Driel uur wcv R. Heinen Dameskoor Heteren uur euv H. Hermens Ubi Caritas Indoornik uur euv H. Hermens Gemengd koor ZONDAG 18 NOVEMBER Elst uur euv H. Hermens samenzang Herveld uur wcv R. Heinen Gemengd Koor Lent uur wcv Liturgische Werkgroep Young at Heart Oosterhout uur euv H. Hermens Valburg uur wcv R. Heinen Chaveriem Legenda: euv : eucharistieviering wcv : woord- en communieviering wgv : woord- en gebedsviering oev : oecumenische viering DOOPVIERINGEN ZONDAG 28 OKTOBER Elst uur H. Hermens ZONDAG 11 NOVEMBER Lent uur H. Hermens ZONDAG 18 NOVEMBER Herveld uur R. Heinen ZONDAG 25 NOVEMBER Elst uur R. Heinen ZONDAG 2 DECEMBER Oosterhout uur R. Heinen ZONDAG 9 DECEMBER Driel uur R. Heinen ZONDAG 16 DECEMBER Elst uur H. Hermens DOORDEWEEKSE VIERINGEN Maandag Heteren uur Liefkenshoek euv/wcv Dinsdag Oosterhout uur dagkapel kerk euv Woensdag Herveld uur De Hoge Hof euv Lent uur kapel St. Jozef euv Donderdag Elst uur De Hoeksteen; uur Tertzio 25 okt. De Hoeksteen euv 1 nov. Tertzio euv 8 nov. De Hoeksteen euv 15 nov. Tertzio wcv Vrijdag Valburg uur kerk rozenkrans Valburg uur kerk euv 13

14 Dick Juijn Een (on)verwacht afscheid Ineens was daar het onverwachte bericht: ik ga de r.-k. kerk verlaten en keer terug naar de kerk van mijn jeugd: de protestantse kerk in Nederland. Ik kan me voorstellen dat deze mededeling u, parochianen van de Sint Benedictus, verrast heeft en tegelijk ook weer niet verrast. Iemand mailde me: verrassend maar passend. Verrassend omdat ik nog niet zo heel erg lang, anderhalf jaar, in uw midden werkzaam was en me nog liet vastleggen voor allerlei bijeenkomsten in de toekomst. Proces Passend omdat velen wel wisten dat ik op vrije zondagen in protestantse kerken voorging en preekte en niet onder stoelen of banken stak dat ik dat heel fijn vond om te doen. De beslissing om over te stappen naar de protestantse kerk heb ik niet in een opwelling genomen. Het is een proces geweest van pakweg drie jaar. Ik zal u niet vermoeien met de inhoud van dat proces. Wel dat ik gaandeweg van de protestantse liturgie ben gaan genieten, genoot van de grote inbreng die de kerkgangers daarin hebben qua zang en dat de preek voor mij zeer waardevol bleek te zijn. Op een gegeven moment kwam ik erachter dat ik de communie totaal niet miste. een hard applaus heeft geleid. Nog niet eerder voelde ik me zo door een kerkgemeenschap geroepen om daar te komen werken. Omdat veel collegae in de maanden juli en augustus vakantie vierden heb ik zelf gemeend dit niet eerder aan u mee te delen, ook om het vieringenrooster niet in de war te brengen. Dat heeft uiteindelijk tot een donderslag bij heldere hemel geleid voor veel mensen. Universiteit Inmiddels ben ik gestart met mijn werk in de PKN te Velp. Ik heb een eigen wijk gekregen waar ik pastor mag zijn. Op 14 oktober ben ik in de Grote Kerk te Velp bevestigd en die avond heb ik mijn eerste officiële preek gehouden in de kerk De Oude Jan. De eerste bruidsparen staan ook te trappelen. Verder zal ik aan de Universiteit van Amsterdam enkele vakken gaan volgen als aanvulling op mijn theologieopleiding aan de Nijmeegse universiteit. Na afronding daarvan zal ik predikant oftewel dominee zijn. Wat ik meeneem vanuit de r.-k. kerken in de Achterhoek en de Betuwe is een enorme rijkdom aan pastorale kennis. De vragen die ik tegenkwam in de r.-k. kerk zullen in de protestantse kerk niet heel anders zijn. Daarom sluit ik ook hier af met de woorden die ik u op 2 september schreef: in Christus blijven we verbonden. Het ga u en jullie bijzonder goed. Dick Juijn Afscheid Om elkaar dat beste toe te wensen is er een informeel afscheid gepland: vrijdagavond 26 oktober 2012 van uur tot uur in de Ontmoeting achter de kerk te Indoornik. Een ieder die afscheid wilt nemen van Dick Juijn is van harte welkom. Pastoraal team en parochiebestuur Gevraagd De afgelopen maanden kwam een en ander in een stroomversnelling toen ik werd gevraagd te solliciteren naar een pastorale functie bij de protestantse kerkgemeenschap in Velp, een voor mij heel bekend terrein. Op een zondag in juli ben ik in Velp door de beroepingscommissie voorgedragen als kandidaat, hetgeen in de kerk aldaar tot 14

15 Lent O.L.V. Maria Geboorte Pastoor van Laakstraat 42, 6663 CB Lent Tel: Locatiesecretariaat: Dinsdag en vrijdag van tot uur. Contactpersonen: Pastoraatsgroep: Joke Jansen, Tel: , Locatieraad: Cobie Sluis, Tel: , Parochieblad: Joke Jansen, Tel: , E- Kerkhofbeheerder: Jan Hein Natrop, Tel: , Bankrekening Rabo Bank t.n.v. Parochie St. Benedictus o.v.v. Locatie Lent Geboren Oecumenische Bezinningsdagen voor Sophie, Anne Mari, dochter van Yvonne de Vrij en Maarten Broks. Ouderen in Lent 13 en 14 november Wij wensen de ouders van harte proficiat met de Jaarlijks worden in een hartelijke samenwerking geboorte van Sophie. tussen de protestantse streekgemeente te Lent-Oosterhout-Ressen en de St. Gedoopt Benedictusparochie bezinningsdagen voor Zondag 30 september Lucy Grootaarts, dochter van Frank Grootaarts ouderen georganiseerd. In Lent vindt deze plaats in huize St. Jozef. De ouderen van en Maartje Merlyn Knoop en zusje van Koen. de geloofsgemeenschappen in Lent zijn Cas Witjes, zoon van Coen Witjes en Marieke Witjes - Rutten. Wij wensen de ouders heel veel geluk met hun dopelingen en heten Lucy en Cas van harte welkom binnen onze geloofsgemeenschap en daarbij van harte welkom. Een gezamenlijke voorbereidingsgroep is er druk mee bezig geweest. Thema: Lied dat mijn jeugd verblijdt Ds. Dick Kruyt en John Rademakers vanuit het Seniorenpastoraat gaan beiden in op dat ze met veel liefde en geluk mogen opgroeien. wat liederen in verschillende levensfases betekenen, welke ervaringen ze oproepen en Overleden Op 1 september overleed te Bemmel in de leeftijd van 82 jaar Mientje Derksen de Beijer. Zij woonde in de Kouwe Hoek te Lent. Op 6 september hebben wij afscheid van haar genomen en hebben Mientje op ons kerkhof naast de kerk begraven. hoe ze kleur geven aan het leven, liederen zowel binnen als buiten het kerkelijk gebeuren, de kerkgemeenschap en de oecumene. Uiteraard is er ook alle ruimte voor een stukje gezelligheid. Dat het samen eten belangrijk is moge duidelijk zijn. Een en ander wordt mogelijk gemaakt door de zorg en aandacht van vrijwilligers uit beide kerken, waarvoor de Op 4 september overleed te Bemmel in de leeftijd van 91 jaar Bets Rikken - de Bruin. Op 8 september hebben wij afscheid van haar genomen, waarna crematie te Nijmegen. erkentelijkheid groot is. Nadere informatie en opgave bij Ans Reuser, tel , en Annie Alofs, tel Voor beide In memoriams verwijzen wij U naar de bijlage van Aandacht extra. St. Willibrorduspenning Zaterdag 29 september werden na de viering van de eucharistie door pastoor Hermens de St. Willibrorduspenning, de daarbij behorende insigne en oorkonde uitgereikt aan Jos Janssen. Deze penning kreeg hij als blijk van waardering voor de vele jaren dat hij zich als vrijwilliger heeft ingezet en nog steeds doet, als koster, als medewerker van het secretariaat, als lid van de schoonmaakclub van de kerk en zorgt voor de verspreiding van de Aandacht naar de bezorgers. Met het parochiefeest op 8 september is deze onderscheiding ook uitgereikt aan meerdere personen onder andere aan Jan Hein Natrop voor zijn werk als lid van de pastoraatsgroep, voor zijn vele vrije uurtjes die hij doorbrengt op het kerkhof als kerkhofbeheerder, eenmaal per jaar als kerkbalansloper, als lid zijnde van de Bijbelclub en als bezorger van de Aandacht. Aan Theo Berns voor zijn secretariaat werkzaamheden, als lid van de liturgische werkgroep, als voorganger bij avondwake, als acoliet bij uitvaarten, als collectant, als lector en als lid van de Bijbelclub. Aan Cor van Antwerpen als ondersteunend lid van het secretariaat, als lid van de schoonmaakclub van de kerk, als lid van de alarmploeg van de kerk, als bezorger van de Aandacht, zorgt voor de verspreiding van de Aandacht naar andere bezorgers en als klusjesman. Aan Joke Jansen voor haar inzet als lid zijnde van de pastoraatgroep, als lid van de locatieraad, als secretariaatsmedewerker, als koster, als acoliet bij uitvaarten, als kerkbalansloper, als ondersteuner van de misdienaars, als lid van de Bijbelclub en als lid van de schoonmaakclub van de kerk. Wij wensen deze vrijwilligers van harte proficiat met deze onderscheiding en wij vertrouwen erop dat ze dit werk nog lang met veel plezier en inzet mogen blijven doen. Wij denken dat dit tevens een stimulans is voor alle vrijwilligers van onze geloofsgemeenschap Maria Geboorte en spreken vurig de wens uit dat onze geloofgemeenschap levendig en vitaal blijft. Locatieraad Voor de Misintenties verwijzen wij u naar de bijlage van Aandacht extra. 15

16 Oosterhout St. Leonardus St. Leonardus Dorpsstraat 16, 6678 BH Oosterhout Tel Locatiesecretariaat: dinsdag van tot uur Contactpersonen Pastoraatsgroep: Laeny Mesicek-Moonen, tel hetnet.nl Locatieraad: Joke van Lent, tel Parochieblad: secretariaat St. Leonarduskerk, gegevens zie hierboven Bankrekening: ING t.n.v. Parochie St. Benedictus o.v.v. locatie Oosterhout Bijdrage kerkbalans: Rabobank t.n.v. parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Oosterhout Intenties Bertus Vens en overleden familie, Everhart van Sas, Herman Spaan en overleden Zaterdag 20 oktober familie, Jan en Nel Gerdsen-van Sas, Overleden Overleden ouders familie Veens-Janssen, Ans Kuling-Alofs. Henk en Annie Leenders-Knipping Jan Zeestraten Intenties opgegeven in Kevelaer Piet en Maria Degen Henk theunissen, Jan van Antwerpen Overleden familie rikken- Heijmen. Intentie s opgegven in Kevelaer Zondag 11 november Overleden familie Roelofs-Rikken Jan Zeestraten Dora Teunisse-Teunissen Missie Zendingskalender Zondag 28 oktober De nieuwe Missie Zendingskalender voor Jan Zeestraten 2013 is vanaf nu te bestellen. De kalender Overleden ouders Roelofs-Rikken heeft prachtige platen van drie Indonesische kunstenaars met als titel: Zaterdag 3 november (Allerzielen) Kijken met andere ogen Toos Lintsen, Dora Teunisse Teunissen De opbrengst van deze kalender komt ten goede Cis Maassen-Rikken, Cor van Rumpt aan het werk van Mensen met een Missie, Wim Huisman,jaargetijde De kalender verschijnt sinds 1980, maar door Rosa Huisman-Geurts. Thea Voet-Nillesen dalende verkoopcijfers staat de uitgave onder Overleden ouders druk en de kalender voor 2013 zal de laatste Henk en Annie Leenders-Knipping zijn die verschijnt. Achter in de kerk ligt een Truus Huting-van Eck en Henk exemplaar ter inzage. Overleden ouders Borgonjen- van de Linde De kalender kost 8,- Jan Broenland U kunt de kalender bestellen door uw naam Overleden ouders Spaan-van Hoof en adresgegevens in te vullen op de lijst in het Antoon Eggenhuizen-en overleden familie kerkportaal, of bij Ada Esvelt, tel Jan Zeestraten Annie van Meurs-Huisman en Berry Wilt u de kalender contant betalen bij aflevering? Henk Selman, Grada van Ewijk-Visée overleden familie Hendriksen, Seniorenpastoraat 30 oktober Thema: Zou ik er nog zijn als ik er niet meer ben In de oktobermaand laat de herfst al duidelijk zien dat de natuur zich klaarmaakt voor de winter. Bladeren vallen af de wereld verkleurt, symbool van eindigheid. Dicht bij 1 en 2 november waarop ook onze lieve doden worden herdacht. Eeuwenlang hebben mensen zich de vraag gesteld: Wat zou er zijn na de dood? Een vraag die bij het ouder worden dichterbij kan komen. Of zoals een 85-jarige mevrouw zich afvroeg, terugkijkend op haar leven, maar ook vooruitkijkend naar de toekomst: Zou ik er nog zijn, als ik er niet meer ben. Een heel menselijke vraag en zoekend naar antwoorden zien we de uitingen in grafmonumenten in beeldhouwwerken, schilderijen, geschriften en andere vormen van menselijke expressie. Maar ook in verhalen gedragen door een geloof of levensovertuiging. Telkens komt deze vraag weer boven bij de mens, zoekend naar zekerheid, geborgenheid over de grenzen van de dood heen. We lezen en horen antwoorden die de mogelijkheid radicaal afwijzen. We vallen terug in het niets. Maar ook verhalen die vertrouwen uitspreken zoekend naar woorden, wijzend met symbolen naar wat niet direct ervaarbaar is. Hoe gaan wij daar mee om in de 21e eeuw? Welke overtuiging leeft in ons zelf en wat ervaren we om ons heen? Heeft een en ander ook gevolgen voor afscheidsvieringen in kerk of crematorium? Hierbij stilstaan is de opzet van de themamorgen waarbij de inbreng van ieder waardevol is voor elkaar. U bent van harte welkom in de pastorie van de St. Leonarduskerk. We starten om uur en eindigen omstreeks uur. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met John Rademakers, tel

17 Valburg St. Jacobus de Meerdere Kerkstraat 18, 6675 BR Valburg Locatiesecretariaat: eens per twee weken op vrijdag van tot uur na tel. afspraak Contactpersonen Pastoraatsgroep: Willy Verhoeven, tel Locatieraad: Elly de Jonge, tel Parochieblad: Marijke Matijssen, tel Zondag 4 november We gedenken Ger Zwartkruis-Spoeltman, Joop Copray, Truus Holleman-Jansen, Jeanne Abbenhuis, Gerarda Cornelia Petronella Berns, Gonda Stam-Broenland, Jan Jansen, overl. familie Janssen, Gerda Mientjes-Weerpas. Zaterdag 10 november Jaargetijden voor Wim ten Broek en Wim Slebus. Verder gedenken we Ger Zwartkruis-Spoeltman, Joop Copray, Truus Holleman-Jansen, Jeanne Abbenhuis, Gerarda Cornelia Petronella Berns, overl. familie De Bruin-Goossens, André Cornelissen, Willy Jansen-Meurs, overl. familie Haagmann, Koos Matijssen, Trees Schouten- Copray, overl. ouders Schouten-Krijnen en zoon Jan, Willie Slebus-Hasselbach en Thé de Swart. Bankrekeningen: Rabobank of ING t.n.v. Parochie St. Benedictus o.v.v. locatie Valburg Voor het overzicht van de vieringen (soort viering, voorganger, koor en tijd) verwijzen we u naar het liturgisch rooster in dit parochieblad. Arts en Tanja Berns, Henk Berns, Jan Berns, overl. ouders Bouwman-De Vries, Wim ten Broek, Guido van Elferen, Toon en Annie Claessen, André Cornelissen, overl. ouders Intenties Van Elferen-Krijnen, Tom Eltink, Pastoor Zondag 21 oktober Engelen, Johnny van Gruijthuijsen, overl. ouders We gedenken Ger Zwartkruis-Spoeltman, Helmink-Maassen, Ben Hermsen, Bets van Joop Copray, Truus Holleman-Jansen, Jeanne Abbenhuis, Gerarda Cornelia Petronella Berns, overl. ouders Helmink-Maassen, overl. familie Van de Logt-Broekman, Thé en Toos Matijssen en Marinus Saris. Heumen-Derksen, Corrie Vrolijk, An Schouten- Van Hulst en zoon Markje, Jan Jansen, Willy Jansen-Meurs, Piet Jansen, Toon Jansen, overl. ouders Mientjes-Jansen, Frans Janssen, Geert Janssen, Jan en Riek Veggelers, Wim van Kalkeren, Fer Klaassen, Grad Knipping, Zaterdag 27 oktober Jaargetijden voor Diny Huisman-Van Mullem, Toon Jansen, Truus Krijnen, Bets Leenders, Elisabeth Leenders-Michiels, Niels Maassen, Gé van Merwijk en Nol Spaan. Verder gedenken we Ger Zwartkruis-Spoeltman, Joop Copray, Truus Holleman-Jansen, Jeanne Abbenhuis, Gerarda Cornelia Petronella Berns, Truus Krijnen, overl. familie Krijnen-Veens, Krista Jansen-Krijnen, Bets Leenders, Annie Lenssen, overl. familie Van de Logt-Broekman, overl. ouders Van Merwijk-Mom en zoon Harry, overl. ouders Mientjes-Böhmer, Piet en Frida van Noordenburg, overl. familie Philipsen-Knipping, Herman en Nel Popping, Ben Ras, fam. Rasing-Willemsen, Maurits Kuipers, Marinus fam. Roovers-Andriessen, overl. ouders Saris, Pastoor Scholten, Piet Schouten, Trees Claassen-Hennus en Noël van der Leur, André Cornelissen, Bets van Heumen-Derksen, Harry Huisman, Grada van Merwijk-Mom en zoon Schouten-Copray, overl. ouders Schouten- Krijnen en zoon Jan, Grad en Juliënne Slebus, over. familie Spaan-Maassen, Michel Verhoef, Harry, Ben Slebus, Lien Spaan-Maassen en Thé Theo Verhoeven, André Verhoeven, Wim de Swart. en Fie Verhoeven, overl. familie Verhoeven, overl. ouders Willemsen-Rikken, overl. familie Vrijdag 2 november (Allerzielen) Willemsen-Cornelissen, Piet en Truus Zwartkruis We gedenken vandaag Ger Zwartkruis- en de overl. families Zwartkruis, Hock, Rikken Spoeltman, Joop Copray, Truus Holleman- en Schouten. Jansen, Jeanne Abbenhuis, Gerarda Cornelia Petronella Berns, Everardus Bers, Tonia Berns- Overleden Joop Copray (76). Op zaterdag 29 september overleed Joop Copray. Voor velen nog vrij onverwacht hoewel zijn gezondheid de laatste tijd minder werd. Op donderdag 4 oktober herdachten we Joop in de uitvaardienst van de plaatselijke Sint Jacobuskerk. Aansluitend vond de crematieplechtigheid plaats in crematorium Jonkerbos te Nijmegen. Ger Zwartkruis-Spoeltman (68). Na een moedig gedragen lijden overleed op zondag 30 september Ger Zwartkruis-Spoeltman. Korte tijd geleden nog maar verhuisden Ger en Ap naar Elst om dichterbij de winkelvoorzieningen te kunnen wonen. Ze hadden de toekomst zo anders gepland. Vrijdag 5 oktober hebben we afscheid van Ger genomen tijdens de uitvaartdienst in haar vertrouwde kerk. Aansluitend vond de crematieplechtigheid plaats in crematorium Rijk van Nijmegen te Beuningen. Wij gedenken Joop en Ger in onze gebeden. In de plaatselijke bijlage Aandacht Extra bij dit parochieblad wordt uitgebreider ingegaan op het overlijden van Joop Copray en Ger Zwartkruis-Spoeltman. 50 Jaar geleden In het parochieblad van 21 oktober 1962 doet pastoor M. de Vries verslag van zijn reis naar Rome. Daarnaast doet hij ook een dringende oproep aan alle fruitplukkers, bieten- en aardappelenrooiers om het Rozenkransgebed niet te vergeten. 17

18 Elst EMMY BEDANKT, en dat mag best eens met hoofdletters. St. Werenfridus Dorpsstraat 36, 6661 EL Elst Ontmoetingcentrum De Hoeksteen Prinses Irenestraat 58, 6661 EA Elst Postadres: Postbus 275, 6660 AG Elst Tel Website: Ma t/m vr van tot uur en ma t/m do van tot uur Contactpersonen Pastoraatsgroep en Parochieblad: Vincent Bos, tel Locatieraad: Hans Roelofs, tel Bankrekening: ING t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Elst Bijdragen kerkbalans: ING t.n.v. Parochie St. Benedictus, o.v.v. locatie Elst Oktobermaand Rozenkrans bidden Iedere dinsdagavond in de maand oktober van harte uitgenodigd elkaar te ontmoeten onder het genot van een kopje koffie of thee. wordt er om uur in de Mariakapel de rozenkrans gebeden. U bent van harte uitgenodigd. De Mariakapel is te vinden bij de St. Werenfriduskerk aan de zijde van de Prinses Irenestraat. Caritaszondag Jarenlang was het in Elst een mooie traditie om op Caritaszondag een attentie te bezorgen bij zieken en ouderen. Helaas zien wij ons genoodzaakt deze traditie te doorbreken in Hoe vieren wij Allerzielen? verband met veranderde omstandigheden Op zondag 4 november vieren wij om 9.30 uur uur in onze Elster geloofsgemeenschap binnen de ziekenbezoekgroep. De uitgebreide voorbereiding en uitvoering zijn niet meer te Allerzielen in de St. Werenfriduskerk. In realiseren. Hopelijk kunt u hiervoor begrip de eucharistieviering staan wij stil bij onze overledenen. Wij herinneren ons wie ze waren en de weg die zij zijn gegaan. Voor iedereen die in de periode van 1 oktober 2011 tot en met 30 opbrengen. Tot slot willen wij iedereen die ons al die jaren zo geweldig heeft geholpen, heel hartelijk bedanken. De ziekenbezoekgroep september 2012 in de geloofsgemeenschap St. Werenfridus is gestorven ontsteken we tijdens de viering een kaars. Door het samenzijn met ons als medeparochianen voelen de families zich zeer gesteund. Zij ontvangen een persoonlijke uitnodiging. Eén persoon per familie wordt voor de herdenking tijdens de viering gevraagd naar voren te komen om bij het lezen van de naam van de dierbare overledene een kaars te ontsteken. Als laatste ontsteken wij nog een kaars voor alle mensen die overleden zijn. Aan het einde van de viering mag men de herdenkingskaars mee Emmy Hoitink Wie kent haar niet in onze geloofsgemeenschap. Al vanaf het eerste uur zit Emmy in de pastoraatgroep. Ze houdt zich bezig met alles wat er bij de liturgie komt kijken. Wie het lijstje ziet met haar werkzaamheden raakt onder de indruk. Met ongelooflijk veel energie en met een grote toewijding heeft zij die taak vervuld. We praten al in de verleden tijd. De reden is dat Emmy Hoitink op 18 oktober gestopt is. Gelukkig komen we haar als manager van naar huis nemen. Voor mensen die niet in de ontmoetingscentrum De Hoeksteen nog gelegenheid zijn om te komen wordt de kaars bewaard. Die kan later worden opgehaald in het ontmoetingscentrum De Hoeksteen Zoals elke zondag is iedereen ook deze keer na de viering vaak tegen. De pastoraatgroep is Emmy erg dankbaar voor al het werk dat ze verzet heeft en de tijd die ze in de pastoraatgroep gestoken heeft. Daarvoor komen we woorden te kort. Gedoopt 9 september: Isa van Leerdam 16 september: Belle Braam, Joep Spitman, Estelle Spitman, Max van Koppen. 30 september: Tygo Jansen, Jens Neijenhuis, Megan Collast, Mees van de Sandt. Ouders en dopelingen van harte gefeliciteerd. In memoriam We wensen alle nabestaanden veel kracht en sterkte toe. Gerda Berends-van Boekel ( ) Op 1 september hebben we afscheid genomen van Gerda. Zij werd geboren te Velp, Noord Brabant, als oudste van een gezin met zes kinderen. Begin jaren 60 trouwde ze met Gerard. Het huwelijk bleef kinderloos en dat was moeilijk voor haar. Maar Gerda bleef zich inzetten voor mensen om haar heen. Voor het Rode kruis maakte ze babykleding en samen met Gerard hebben ze heel wat parochieblaadjes gevouwen en rondgebracht. De laatste jaren ging vooral ook haar geestelijke gezondheid achteruit. Ze verhuisde naar het verzorgingshuis Akkerwinde in Arnhem en overleed daar 27 augustus. Zij mag nu rusten in Gods vrede. Didi Ronk ( ) Op 11 september overleed Didi, 61 jaar, moeder van Alissa en partner van Rob. In Zwolle geboren woonde ze de meeste jaren in Elst. Naast haar gezin was ze betrokken bij de sportschool en in de parochie lid van de parochievergadering, de werkgroep 1e Communie en Vormsel en ze verzorgde het typewerk van de liturgieblaadjes. Op 18 september was de afscheidsviering, waarna ze in het graf van haar vader te Zwolle te rusten is gelegd. Dat ze bevrijd van alle pijn mag rusten in Eeuwige Vrede. Doortje Janssen-Jansen ( ) Doortje groeide op in een groot gezin op een kleine boerderij. Al jong leerde ze om aan te pakken. Ze vond de liefde bij Jo Janssen en samen kregen zij vier kinderen. Helaas stierf hij jong. Ze moest alleen verder, maar samen met haar kinderen en haar sterke geloof overwon zij deze grote tegenslag. In haar laatste levensjaren werd zij in de Lingehof te Bemmel opgevangen en verzorgd. Temidden van haar gezin is zij op 11 september in alle rust heengegaan. 18

19 Theo ter Mors ( ) Theo had het leven lief, was een levensgenieter, hield van het wandelen door de natuur en als het lopen niet meer ging, dan maar in de scootmobiel, Hij trok er graag op uit, samen met Liesbeth zijn vrouw. Boven alles waren er natuurlijk zijn kinderen en kleinkinderen. Hij was een trotse vader en opa. Nog maar kort geleden was hij met pensioen gegaan, maar vele collega s wisten hem telkens weer te vinden. Theo was een echte mensen-mens. Ook toen hij ziek was geworden, bleef de deur openstaan. Maar uiteindelijk moest hij toch zijn leven loslaten. Ab Mathijssen ( ) Op zondag 23 september overleed op 80 jarige leeftijd Ab Mathijsen, bekend als Ab van de smid aan de Wolfhoeksestraat. Ab was getrouwd met Lies Holleman en vader van 4 kinderen. Buiten zijn werk was hij actief in de Ouderraad van het OBC in Bemmel en Maritaime. Hij genoot van zin tuin. Zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen was zijn alles, maar ook betrokken op velen daarbuiten. Zijn namenkennis was fenomenaal. De afscheidsviering was op 28 september waarna begrafenis op ons kerkhof. Intenties Zondag 21 oktober Pastoor Lampe, Jan van Rossem en zijn zoon Jan, Thé van Deelen, Henk Konter, Thé en Greet Witjes-Daanen, Ter nagedachtenis aan mevrouw Nas en haar overleden ouders, Magda Kropman, George Teunissen, Voor onze ouders Ria en Jan Clappers, Eef Korthouwer, Jo Peters, Diny Jansen-van Aken, Overleden familieleden. Zondag 28 oktober Pastoor Lampe, Gerard Selman en familie, Ter nagedachtenis aan mevrouw Nas en haar overleden ouders, Anny Hermsen-Derksen, Jan Sengers, Voor onze ouders Ria en Jan Clappers, Corry Sloot-van Meteren, Herman Marcelis, Rduolf van Houten en Sophia van Houten-Derksen. Zondag 4 november Allerzielenviering In deze viering worden de overledenen herdacht die het afgelopen jaar zijn gestorven. Daarom worden de intenties die al opgegeven waren voor deze dag verschoven naar zondag 11 november. Zondag 11 november Pastoor Lampe, Jaargetijde Paul Jaspars, Familie Steenkamer-Simon, Familie Hoefs- Hoefsloot, Joop Verwoerd en ouders Sluijters- Broenland, Thé en Sidon Stoffels en overleden ouders Toonen-van Kempen, Ter nagedachtenis aan mevrouw Nas en haar overleden ouders, Overleden familie Kampschröer-Wanders, Wim van Deijzen, Piet Carbaat, George Teunissen, Magda Kropman, Ben te Dorsthorst, Overleden ouders Joosten-Verhoef en Kiki, Jan de Bruyn, Overleden ouders Cornelissen-Hartjes, Overleden ouders van Marwijk-van Workum, Ton Teunissen, Diny Jansen-van Aken, Willy van Mullem, Frans Maassen, Bernard Burgers, Jan Polman en overleden familie Polman- Koopman, Louis Zegelink, Bernd Peters, Jaargetijde Arnold Lanters, Overleden ouders Hartjes Strijbosch, Corry en Diny, Overleden ouders Molthoff-Smink, Herm Lenssen. Vieringen in het stiltecentrum Wervershove 21 okt uur eucharistieviering 28 okt uur eucharistieviering 4 nov uur eucharistieviering, zang 11 nov uur eucharistieviering Leven is gaan zitten met je hoofd in je handen Wat haalt het allemaal uit en waar begin ik aan. En toch weer opstaan en verder gaan en in godsnaam niet weten waar je de moed vandaan haalt. Leven is: vertrouwen dat het goed komt. Is niet kunnen geloven dat alles is afgelopen, maar hopen dat er toekomst is en in godsnaam niet weten waar je de moed vandaan haalt. Leven is: iemand verliezen die je dierbaar is op wie je huizenhoog gebouwd hebt. Is verdoofd en wanhopig zijn, omdat zo iemand is heengegaan. En dan toch weer doorgaan, eerst aarzelend, maar langzaam sterker en slechts in Gods Naam weten waar je de moed vandaan haalt. 19

20 In gesprek met...twee ex-grafdelvers: Riny de Bruijn en Jan Klein Vroeger niet gecremeerd alleen begraven Door: Irene van der Horst Twee mannen met twee verhalen. Jan, uit Driel, droeg al de kist de kerk in en viel soms in als grafdelver, of zoals hij zelf zegt als doodgraver, voor hij als de Drielse grafdelver ging werken. Riny, uit Heteren, begon al met 18 jaar als grafdelver. In Driel werd het gat in een punt gegraven, in Heteren rechthoekig. Ten tijde van pastoor Reuvekamp moesten de mensen in Driel met de voeten naar het oosten gelegd worden, opdat zij bij de verrijzenis naar zonsopgang toe lagen. In Driel ligt er veel puin van de oorlog op het kerkhof, in Heteren is het zware klei. Maar de problemen met ons Nederlandse klimaat hebben beiden gehad. Met veel regen kon je het graf niet een dag van te voren graven, als de begrafenis er aan kwam was het gat ingestort. Riny is het zelfs overkomen dat tijdens het graven de wanden over hem heen instorten, hij moest zichzelf uitgraven. Wanneer er hoog water in de Rijn was moest het gegraven graf leeggepompt worden. Bij strenge vorst kwam er een aks of een pikhouweel aan te pas: de grond werd in igloachtige brokken weggehakt. Het is zelfs wel gebeurd dat Riny tijdens een enorme vorst- en sneeuwperiode iemand alleen begraven heeft. Als het niet mogelijk was door de weersomstandigheden te begraven dan werd de overledene even, na de plechtigheid, in het mortuarium gelaten. Riny heeft de kist voorzichtig gesleed over de sneeuw en de overledene begraven. In een buurtschap bij Driel werd vroeger de dood van een buurman of buurvrouw aangekondigd met: heden, deze dag, is gestorven. en: Wil iemand helpen de kist te dragen? Avonden voor de begrafenis kwamen de buren de rozenkrans bidden. Het graven Vaak werd er s nachts gegraven en was er toen nog geen verlichting op de begraafplaats. Je ogen gingen er naar staan. Omdat Riny in ploegendienst werkte, moest hij het graf van te voren klaar maken. Jan had thuis een eigen bedrijf en kon weg als hij geroepen werd. Maar ook hij was soms nog aan het graven wanneer de mis al begonnen was. Vaak moest er gegraven worden in werkkleding, dan snel naar huis om in het zwarte pak de kist de kerk in te dragen, om daarna weer in werkkleding het graf te dichten. Waar moet iemand liggen? De plaats van een graf is heel belangrijk. Vroeger had je eerste-, tweede- en derde klas. De rijkere eerste klassen lagen in het midden. In de zestiger jaren waren die klassen er niet meer. Met veel wijsheid zochten de heren later naar goede oplossingen. Ik wil niet dat je mijn broer naast die dronkenlap legt, kreeg Riny te horen. Hij zocht dan een andere plaats, nadat hij wel verteld had dat we na de dood allemaal gelijk zijn. Eens moest iemand begraven worden die na zijn eerste huwelijk, na het sterven van de partner, opnieuw getrouwd was. Waar moest het graf komen? Er werd gekozen voor de kinderen, zij moesten bij het graf van hun ouders kunnen staan en de overledene werd naast de eerste partner begraven. Riny was alleen verantwoordelijk voor de plaats van het graf, Jan overlegde met de koster en hield zich aan zijn advies. Vrienden en familie Het begraven van familie of vrienden was moeilijk. Jan: Ik heb met Nol Peters gevoetbald en we zaten in dezelfde klas. Hem begraven vond ik heel moeilijk, vooral ook omdat hij veel te jong stierf. Ook buren begraven vond ik moeilijk, vooral het dichtmaken van het graf, maar alleen mijn ouders zijn door iemand anders begraven. Het graven is een bepaalde slag. Het gat maken duurt ongeveer een uur, het dichten een half uur. Riny: Wij hadden nooit grond over, ik tenminste niet. Jij wel Jan? Jan: Ik ook niet, maar tegenwoordig met de machine graven wel. Ook vroeger werd een graf al gestut om de grafsteen recht te houden, eerst met houten palen, nu zijn die van kunststof. Riny: Ik weet nog steeds als ik over het kerkhof loop, wanneer wij er met een groepje werken, wie waar ligt. Ik zie alle gezichten nog voor me van de levenden, van voor hun dood. Jan weet wel waar ze liggen maar heeft niet dit fotografisch geheugen. Wat hij doet is wanneer er een foto op een graf staat hij in zichzelf de gestorvene groet. Doordat men nu veel grint, soms gekleurd grint, langs het graf heeft liggen is het onderhoud lastig. De overgebleven grond kan alleen aangevuld worden als je eerst het grint weg zou halen. Beide mannen werken nog steeds op hun kerkhof bij het onderhoud en schoonhouden, samen met veel vrijwilligers.. 20