Voorste kruisband reconstructie

Transcriptie

1 Voorste kruisband reconstructie Techniek met kniepees Techniek met hamstrings Deze brochure is voor patiënten die in aanmerking komen voor een operatie ter vervanging van de voorste kruisband (reconstructie). De brochure biedt informatie over het verloop van de behandeling. Daarom wordt een aantal punten besproken: Wat is een voorste kruisband? Wie wordt geopereerd? Welke techniek en waarom? Operatietechniek Nabehandeling in het ziekenhuis Risico s en complicaties Fysiotherapie en leefregels Wat is een voorste kruisband? De knie is een gewricht dat een verbinding vormt tussen het bovenbeen en het onderbeen. Het gewricht kan buigen, strekken en glijden in voor - achterwaartse richting. Hierbij wordt het gewricht zwaar belast door uw lichaamsgewicht. Om deze belasting te kunnen weerstaan is het gewrichtsoppervlak bekleed met kraakbeen. En de knie is verstevigd met een gewrichtskapsel en in- en uitwendige, zeer stevige banden. De inwendige banden zijn verantwoordelijk voor de voor- en achterwaartse stabiliteit. Omdat zij elkaar kruisen heten ze kruisbanden. De voorste kruisband voorkomt te grote verschuiving naar voren van het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen. Daarmee zorgt het voor een juiste positie van het gewricht bij lopen. Ook voorkomt de kruisband daarmee beschadiging aan het gewrichtskraakbeen. Patiënteninformatie wordt met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. U kunt aan deze uitgave geen rechten ontlenen. Gelre ziekenhuizen Wie wordt geopereerd? Door een ongeval kan een voorste kruisband scheuren. Hierbij heeft u pijn, een dikke knie en een gevoel dat u door de knie zakt. Meestal wordt een revalidatie met fysiotherapie gestart nadat de eerste verschijnselen zijn afgenomen. In bepaalde gevallen lukt het met deze behandeling om de functie van de voorste kruisband te vervangen met de kracht van de bovenbeenspieren. De kruisband zelf geneest nooit. Helaas lukt dit niet bij iedereen. Een groep patiënten houdt klachten van pijn, zwelling en instabiliteit die hinderlijk zijn in het dagelijkse leven (werk en/of sport). Deze patiënten hebben een instabiele knie. Ze hebben daardoor ook meer kans op vroege slijtage (artrose) van de knie. Deze groep patiënten komt in aanmerking voor een operatie waarbij de voorste kruisband wordt vervangen. Orthopedie ORTH december 2014 pagina 1/6

2 Welke techniek en waarom? In Gelre Zutphen gebruiken we twee standaardtechnieken voor het vervangen van de voorste kruisband. Beide technieken zijn in de loop van de tijd beproefd en laten gelijkwaardige en zeer goede resultaten zien. Bone patella bone (BTB) De techniek waarbij gebruik wordt gemaakt van de kniepees is de eerste techniek die voorspelbaar goede resultaten liet zien. Er is veel ervaring opgedaan. Het middelste ⅓ deel van de pees onder de knieschijf wordt samen met botblokjes aan zijn uiteinden losgemaakt. Vervolgens wordt dit stukje pees met botblokjes opgespannen in geboorde kanalen in het boven- en onderbeen in dezelfde richting als de oude kruisband liep. De botblokjes worden aan uw bot vastgeschroefd en groeien vast (zie figuur 1). Figuur 1. Hamstrings 4 bundeltechniek De techniek waarbij gebruik wordt gemaakt van hamstrings is nieuwer. Ook met deze techniek is veel ervaringen opgedaan. De resultaten zijn vergelijkbaar als met de kniepees techniek. Via een 4 cm lang sneetje net onder de knie worden 2 pezen (Semitendinosus en Gracilis) die u goed kunt missen, losgesneden over een lengte van 20 cm. Deze worden dubbel geklapt zodat er 4 bundels ontstaan. Deze worden in geboorde kanalen in het boven en onderbeen vastgemaakt met speciale schroeven en groeien vast (zie figuur 2). Figuur 2. Orthopedie ORTH december 2014 pagina 2/6

3 Keuze van techniek Beide technieken hebben specifieke voor en nadelen. Die beïnvloeden de keuze van techniek die voor u het beste is. De keuze van techniek hangt dus af van uw specifieke situatie en de voorkeur van de orthopedisch chirurg. Beide technieken worden op dit moment als Gouden Standaard aangemerkt. Operatie De operatie wordt verricht onder anesthesie (verdoving). In overleg met de anesthesioloog kiest u voor een ruggenprik of volledige narcose. De operatie duurt tussen een en anderhalf uur. U wordt op de operatietafel gelegd en verdoofd. Hierna wordt uw been in de beensteun geplaatst en de bloedleegte band wordt aangelegd. Uw huid wordt gedesinfecteerd en met steriele doeken afgedekt. Allereerst wordt de nieuwe pees verwijderd. Dit gebeurt bij de kniepees techniek via een snee midden over de onderzijde van de knieschijf. Bij de hamstrings techniek gebeurt dit via een snee aan de onder- of binnenzijde van de knie. De nieuwe pees wordt verder voorbereid. Ondertussen begint de orthopedisch chirurg met de kijkoperatie. Daarbij inspecteert hij de knie en behandelt hij eventueel bijkomende letsels. Vervolgens bereidt hij het plaatsen van de nieuwe kruisband voor door het litteken van de oude kruisband weg te halen. Vervolgens boort hij tunnels in het onder- en bovenbeen. Hierna trekt hij de nieuwe kruisband in de tunnels en maakt deze met speciale schroeven vast. Alle wonden worden gehecht en u krijgt een drukverband. De bloedleegte band wordt verwijderd. De operatie is voltooid. U wordt naar de uitslaapkamer gebracht. U gaat terug naar de afdeling als de verdoving is uitgewerkt en bewaking niet meer noodzakelijk is. Nabehandeling in het ziekenhuis Uw verblijf in het ziekenhuis duurt twee dagen. U krijgt via een injectie bloedverdunnende middelen. Tijdens de opname leert de verpleegkundige u uzelf bloedverdunnende injecties te geven. Dit is om trombose te voorkomen. U gebruikt deze injecties tot 6 weken na de operatie, tenzij uw orthopedisch chirurg iets anders met u heeft afgesproken. U begint in het ziekenhuis zo snel mogelijk met fysiotherapie. Na de operatie ligt uw geopereerde been op een CPM-apparaat. Dit is een soort slede waarop uw geopereerde been komt te liggen. Deze wordt geleidelijk gebogen en gestrekt om de beweeglijkheid van uw geopereerde been te bevorderen (zie figuur 3). Patiënteninformatie wordt met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. U kunt aan deze uitgave geen rechten ontlenen. Gelre ziekenhuizen Figuur 3. CPM-apparaat Orthopedie ORTH december 2014 pagina 3/6

4 De bovenbeenspieren worden geoefend en de 2e dag leert de fysiotherapeut u gedeeltelijk belast met krukken te lopen. De verpleegkundige verwijdert het drukverband 24 uur na de operatie. Wanneer de behandeldoelen zijn bereikt, mag u naar huis. U krijgt een afspraak mee voor het verwijderen van de hechtingen, 2 weken na de operatie. Recepten voor de medicijnen en eventuele pijnstillers worden naar uw apotheek gefaxt. U kunt de geneesmiddelen daar (laten) ophalen. Verder gaat u thuis door met de fysiotherapie. Risico s en complicaties Gezien de aard en duur van de operatie is het mogelijk dat stolsels ontstaan in de aders van het geopereerde been (trombose). De verschijnselen zijn: zwelling en spanning in de kuitregio, pijn in rust en warmte. Om dit te voorkomen geeft u uzelf tot 6 weken na de operatie injecties met een bloedverdunnend middel. Bij iedere operatie kunnen complicaties optreden. Gelukkig zijn deze zeldzaam. Ontsteking van de wond, zowel oppervlakkig als diep. Verschijnselen zijn: pijn, zwelling, roodheid, warmte, vochtproductie van de wond en soms koorts. Bloeding, zowel nabloeding van de wonden als bloeduitstorting (blauwe plek). Zenuwbeschadiging; kleine huidtakjes van zenuwen kunnen tijdelijk of permanent beschadigd raken waardoor een dove plek ontstaat in het gebied dat de zenuw verzorgt. Late complicaties zoals een strekbeperking en hernieuwde instabiliteit kunnen optreden. Ook aanhoudende pijn rondom de knieschijf komt voor. Fysiotherapie en leefregels De orthopedisch chirurgen hebben in samenwerking met enkele fysiotherapeuten in de omgeving van Zutphen een protocol opgesteld. Dit beschrijft de nabehandeling en revalidatie na een voorste kruisband reconstructie. Alle fysiotherapeuten uit de regio zijn van dit protocol op de hoogte. Wij adviseren u een fysiotherapeut te kiezen die dit protocol gebruikt. Het protocol is een richtlijn en in speciale gevallen kan van het protocol worden afgeweken. Herstel en daarbij horende leefregels Uw herstel verloopt in een drietal etappes, die grofweg in het volgende tijdschema wordt onderverdeeld: weken na de operatie weken na de operatie weken en verder Eerste periode (0-6 weken) Dit is de periode dat uw nieuwe kruisband in gaat groeien in uw knie. Er ontstaat een verbinding in de boorkanalen. De kruisband wordt bekleed met gewrichtsslijmvlies, waardoor bloed en voedingsstoffen de nieuwe kruisband kunnen bereiken. Dit gaat gepaard met een ontstekingsreactie: dit geeft pijn, zwelling (vocht in de knie) en warmte Orthopedie ORTH december 2014 pagina 4/6

5 (versterkte doorbloeding). De hevigheid van deze reactie is bij iedereen verschillend, maar wordt zeker versterkt door bijkomende knieletsels, zoals kraakbeenletsels of meniscusletsels. In deze fase is uw nieuwe kruisband kwetsbaar. De revalidatie is er dan ook op gericht om: spierkracht weer op peil te brengen functie te vergroten (zowel buigen als strekken) zwelling tegen te gaan coördinatie/ zekerheid van de knie te verbeteren (passief) Belasting U mag de eerste week na de operatie gedeeltelijk belast met 2 elleboogkrukken lopen. In overleg met de fysiotherapeut mag u de belasting daarna opvoeren. Werkhervatting Wanneer u weer kunt werken is afhankelijk van het herstel van de knie en de zwaarte van uw werk. Overleg met uw fysiotherapeut of behandelend specialist. Autorijden Wanneer u weer kunt autorijden is afhankelijk van de kracht en coördinatie van uw knie. Uw fysiotherapeut kan beoordelen wanneer deelname aan het verkeer weer verantwoord is. Om medische redenen is autorijden binnen 2 weken na de operatie af te raden. Brace Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het dragen van een brace niet bijdraagt aan de genezing of veiligheid na een reconstructie van de voorste kruisband. Tweede periode (6-12 weken) De nieuwe kruisband wordt verder ingebouwd in uw knie. Omdat de voeding de eerste 6 weken niet optimaal is geweest, is de nieuwe kruisband in deze periode op zijn zwakst. De zwakke periode kan tot de 4e of 5e maand na de operatie duren. Voorzichtigheid is dus geboden. Pijn en zwelling kunnen nog voorkomen. Behandeling is er op gericht om dagelijkse werkzaamheden te hervatten door: Verdere toename kracht van de bovenbeenspieren Verdere toename van coördinatie/ zekerheid (propriocepsis) Patiënteninformatie wordt met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. U kunt aan deze uitgave geen rechten ontlenen. Gelre ziekenhuizen Derde periode (12 weken en verder) Deze periode is er op gericht om de belastbaarheid van de knie verder op te voeren. Sommige sportactiviteiten kunt u nu weer beginnen. Hardlopen, schaatsen, en springen kunt u onder fysiotherapeutische begeleiding oefenen. Contactsporten en sporten waarbij belast wordt gedraaid zijn door aanhoudende zwakte van de nieuwe kruisband nog niet mogelijk. Voorzichtigheid blijft geboden. Een voorbeeld van een topsportster die in deze periode is teruggekeerd aan de top van haar sport, is de lange afstand schaatsster Gretha Smit (5 maanden na operatie). Na 6 maanden zijn belaste draaibewegingen toegestaan. U kunt dan sportgerichte training onder fysiotherapeutische behandeling starten. De optimale sterkte van de nieuwe kruisband wordt pas na 8 tot 9 maanden bereikt. Orthopedie ORTH december 2014 pagina 5/6

6 Heeft u last van pijn, zwelling of spier of pees reacties? Overleg dan met uw fysiotherapeut hoe u het beste verder kunt trainen. Tot slot moet u bedenken dat topsporters (voetballers) als Marc Overmars en Ruud van Nistelrooy respectievelijk 14 en 12 maanden na de operatie terug waren op hun niveau. Vragen? Heeft u vragen na het lezen van deze brochure? Stel ze dan gerust aan uw behandelend arts of fysiotherapeut. Polikliniek Orthopedie Gelre Zutphen maandag t/m vrijdag uur tel: Orthopedie ORTH december 2014 pagina 6/6