Maerlantroute. 46 Damme Sluis Maldegem. De tocht

Transcriptie

1 Maerlantroute 46 Damme Sluis Maldegem Heel vroeg op een zomermorgen, als er nog geen toeristen zijn, is Damme op zijn mooist. De cafeetjes en restaurants zijn nog niet open en alleen het geluid van je voetstappen wordt weerkaatst door de eeuwenoude gevels rondom het stadhuis. Jacob van Maerlant heeft je wel opgemerkt, maar wees gerust, hij zal het niet voortvertellen. Ook onderweg in de polders is de prille zomermorgen een uitgelezen tijdstip. Behalve een vroege landbouwer of melkophaler is er niemand die de natuur stoort tijdens het ontwaken. Je hebt de wegen voor jezelf, geen geuren of geluiden afkomstig van de beschaving vermengen zich met die van de natuur. Tenzij natuurlijk het zoeven van je wielen en het geblaf van een hond die werd opgeschrikt door een fietser op dit ongewoon vroege uur. De taken zijn mooi verdeeld op deze fietsroute: de intelligente Jacob van Maerlant wees je de weg bij de start; bij de aankomst mag je slimmerik Uilenspiegel verwachten. Waar nu de Maerlantroute loopt, was er vroeger een moerassig gebied. De streek werd ingepolderd en drooggelegd met behulp van kronkelende dijken en rechte kanalen. De stormvloed van 1134 leidde tot de aanleg van een dam om het achterland te beschermen. Reeds een halve eeuw later werden stadsrechten toegekend aan de nederzetting achter die dam, Damme dus. De tocht km Verlaat de Markt (1) van Damme via de Jacob Van Maerlantstraat. Heel spoedig laat je de bebouwing achter je, al heb je nog even een zicht op wat overbleef van de noordelijke stadswallen. In de omgeving van de Markt van Damme en in het hele centrum worden niet alleen lekkerbekken, maar ook boekenliefhebbers verwend. Onder het toeziend oog van Jacob Van Maerlant werkte Damme zich de voorbije jaren op tot het Vlaamse trefpunt voor liefhebbers van oude en minder oude boeken. De stads- Jacob van Maerlant: vader der Dietschen dichter algader Jacob van Maerlant (+/ /- 1293), zonder twijfel de belangrijkste Nederlandstalige auteur van de middeleeuwen, was een zeer veelzijdig en zeer belezen man. Hij vertaalde werken uit het Frans, onder meer Merlin van Robert de Boron, en uit het Latijn. Het meest befaamd is hij wellicht om zijn natuurencyclopedie Der Naturen Bloeme en om De Spieghel Historiael, een wereldkroniek in verzen. Naar men aanneemt, werd hij geboren in het gebied ten noorden van Brugge en Damme. Tijdens de tweede helft van zijn leven vestigde hij zich in Damme.

2 Langs polders en kreken Praktisch AFSTAND 52 km. BEWEGWIJZERING Zeshoekige borden met de naam van de route. VEILIGHEID Geen kruispunten met grote wegen. AARD VAN DE WEG Over het algemeen rustige, landelijke wegen. Wegdek in goede staat. Slechts 1 % verkeersvrij. AANBEVOLEN VERTREKPUNT Markt, Damme. INFORMATIE Toerisme Damme, Huyse De Grote Sterre, Jacob Van Maerlantstraat 3, 8340 Damme, , M toerisme@damme.be, 2 en 2 Toerisme Maldegem, Oud Schepenhuis, Marktstraat 38, 9990 Maldegem, , M toerisme@maldegem.be, 2 FIETSENVERHUUR Toerisme Damme, Huyse De Grote Sterre, Jacob Van Maerlantstraat 3, 8340 Damme, , M toerisme@damme.be. Tijl en Nele, Jacob Van Maerlantstraat 2, 8340 Damme, , M tijl.nele@pandora.be. Ben s Bike Rental, St.-Kwintensstraat 12, 8340 Oostkerke, of , 2 ETEN EN DRINKEN Smulkroeg Ter Kloeffe, Jacob van Maerlantstraat 5, 8340 Damme, In deze gezellige taverne met wit-rode tafellakens en zitplaatsen tussen oude grammofoons heb je een ruime keuze aan dagmenu s, pannenkoeken en ijs. In Damme heb je verder nog een zeer gevarieerd aanbod van cafés, tavernen, eethuizen en restaurants. wallen dateren uit de 17de eeuw. De restanten ervan worden aan een archeologisch onderzoek onderworpen met de bedoeling ze op hun historisch juiste plaats te reconstrueren. Een deel van de stadswallen herbergt het natuurreservaat de Oude Stadswallen. Dat is enkel te bezoeken met een gids. Na de fietstocht kun je een bezoek brengen aan het historische centrum van Damme. Laat je onderweg niet afleiden door de bewegwijzering van het fietsnetwerk Brugse Ommeland, dat eveneens deze mooie regio doorkruist.

3 319 Kanalen en kreken Een eindje rechts van de Rabattestraat voert de Lieve water aan uit de omgeving van Gent. In 1262 groeven de Gentenaars de Lieve, een kanaal naar Damme dat later werd doorgetrokken naar het Zwin. Via een sas (Gentse Speye) kwam deze waterloop tot in het stadscentrum. Damme was toen immers zowat de belangrijkste haven van Vlaanderen. Deze verbinding was dus voor Gent van groot economisch belang. Toen het Zwin verzandde, verloor de Lieve haar belang. Wat verder fiets je op de Zuiddijk. Links loopt de Stampershoekbeek. Nabij een bruggetje over de Lievegeleed draai je links in de Waterhoek. In de deelgemeente Moerkerke blijf je min of meer rechtuit trappen. Maerlantroute km Aan de overzijde van het kanalenduo Schipdonk en Leopold (2) volg je de oever een halve kilometer naar links. Het Schipdonkkanaal, een afleidingskanaal van de Leie, werd vanaf 1847 deels in de loop van de Lieve gegraven. Langs het even oude Leopoldkanaal wordt eerder zuiver water aangevoerd. Verlaat de oever via de Paalweg en neem wat verder de Sint-Pietersdijk. Bij een kruispunt kies je t Molentje naar links. In september 1944 woedde in de wijk t Molentje, aan de noordzijde van de kanalen, een zware veldslag toen de Canadezen optrokken tegen de Duitsers. De Vredestraat brengt je naar Lapscheure. Lapscheure was reeds bekend in 1110, toen het vermeld werd als een van de kapellen van Oostkerke. Vooral in de 13de eeuw werd het land in de omgeving ingepolderd. Twee zeer grote overstromingen troffen het dorp: in 1437 bij een dijkdoorbraak na een bijzonder zware storm en in 1583 toen de dijken doorgestoken werden in de strijd tegen de geuzen. Bij die laatste overstroming ontstond het Lapscheurse Gat. Wat verder links wacht de Blauwe Sluis, in 1764 gebouwd om de polders af te wateren naar het Lapscheurse Gat. Voorbij de Hoogstraat (rechtdoor) moet je links op de Groenendijk en dan nogmaals links op de Kaleshoek. Bij een wegsplitsing fiets je links de Zeedijk op. Maak vervolgens een rechte hoek naar links in Fort Sint-Donaas. Volg die straat tot je rechts door het Moordenaarsstraatje naar de Damse Vaart kunt. Links van het traject tussen Lapscheure en de Damse Vaart liggen een aantal beschermde kreken. De zowat 14 kilometer lange Damse Vaart verbindt Brugge met Sluis sinds Soms wordt ook de naam Napoleonkanaal gebruikt, omdat Napoleon zelf de opdracht gaf voor de aanleg ervan door Spaanse krijgsgevangenen. Om de scheepvaart op dit kanaal niet te hinderen, werden het Schipdonkkanaal en het Leopoldkanaal bij hun aanleg, zowat 30 jaar later, onder de Damse Vaart doorgetrokken ,5 km Het zelfbedieningsveer (3) Kobus brengt je naar de andere oever. Die volg je naar rechts, tot een halve kilometer over de grens tussen Vlaanderen en Nederland. Over de houten Parmabrug kun je weer naar de andere oever van de Damse Vaart, op het Blauwe Torenpad in Sluis.

4 A17 E403 Leie km 12 km km 28 km 40 km LEUVEN ANTWERPEN Zelfbedieningsveer Schipdonkkanaal en Leopoldkanaal E19 Nijvel BRUSSEL Grote Markt van Damme E429 E40 GENT Schelde Kapelletje van Sarepta Strobrugge Elderschans Aardenburg 13,5 km 4 Westpoort Sluis 1 vertrek E17 E40 Damme REFERENTIEPUNTEN AFSTAND 52 km FRANKRIJK IJzer Oostende BRUGGE NOORDZEE SITUERING 0% verkeersvrij 0 1 N m ge ug Br p e rs hoek beek D aa ev rt 2 Leo pol 7 3 dka Moerkerke s am Hoeke WEST-VLAANDEREN Vijvenkapelle DAMME S ta m Oostkerke N374 N m 4 N97 naa l Donk N MALDEGEM Eeklo > Strobrugge Middelburg Eede Heille Stierskreek AARDENBURG NEDERLAND OOSTVLAANDEREN Kanaal van Schipdonk De Hoorn St.-Rita N49 Lapscheure SLUIS Ede Sint-Joris < t rt Ga Va a rse se heu Da m sc Lap lee d 46 Lie veg e ROUTE 320

5 Wegwijzer 321 Vertrekpunt: Markt (1) (Damme) 1 t 2 5 km Jacob van Maerlantstraat Ketelstraat Slekstraat Rabattestraat Oude Sluissedijk Zuiddijk Waterhoek 2 t 3 7 km Leopold- en Schipdonkkanaal (2) Leopoldvaart Oost Paalweg Sint-Pietersdijk t Molentje Vredestraat Hoogstraat Groenendijk Kaleshoek Zeedijk Fort Sint-Donaas Moordenaarsstraatje 3 t 4 1,5 km Zelfbedieningsveer (3) Damse Vaart Noord Vaartstraat Parmabrug 4 t 5 6,5 km Westpoort (4) Fietspad Nieuwstraat Heilleweg Kruisschans Heilleweg Ezelstraat Zuiderbruggeweg 5 t 6 8 km Elderschans (5) Herendreef Eedeweg Krakeelweg Nieuwe Weg Tol Meulekreek Rentestraat Dinantstraat Kloosterstraat Schorreweg Dijkstraat 6 t 7 12 km Strobrugge (6) Aardenburgse Kalseide Paddepoelestraat Paddepoelestraat Vakebuurtstraat Vakebuurtstraat Butswervestraat Butswervestraat Heirweg Brezendedreef Passiedreef Doornstraat Sareptastraat 7 t 1 12 km Kapel van Sarepta (7) Brieversweg Altenaweg Weststraat Sijselesteenweg Vierscharestraat Moerkerksesteenweg Pijpeweg Legeweg Broekweg Polderstraat Polderstraat Kerkstraat Markt (1) (Damme)

6 Even in Nederland en Oost-Vlaanderen 4 5 6,5 km Aan de gerestaureerde Westpoort (4) in Sluis moet je rechts over het fietspad dat je langs de wallen en stadsgrachten richting Zuidpoort leidt. Verlaat het aangename koopstadje door de Nieuwstraat naar rechts. Op de Heilleweg rijd je rustig rechtdoor tot je rechts omheen de Kruisschans kunt. Wend de steven naar de piepkleine dorpskern van Heille, ongeveer twee kilometer verder. Onderweg dwars je de Stierskreek. In Heille zoek je de richting Aardenburg door de Ezelstraat en de Zuiderbruggeweg km Fiets links omheen de Elderschans (5). Dan kun je rechtuit naar Aardenburg. In 1604 werd de Elderschans aangelegd als verdediging van Aardenburg en haar haven. Op het einde van dezelfde eeuw werd de schans evenwel reeds ontmanteld. Het kasteeltje dat er nu staat, werd in de 19de eeuw gebouwd in opdracht van een toenmalige burgemeester. Rijd driemaal rechts, achtereenvolgens in de Eedeweg, de Krakeelweg en de Nieuwe Weg. Slechts eenmaal moet je naar links; door Tol kom je weer in Vlaanderen. Je bezoek aan Middelburg loopt onder meer door de Dinantstraat. De Dinantstraat in Middelburg verwijst naar koperslagers uit Dinant die hier in 1466 werden uitgenodigd nadat hun stad was verwoest. Laat Middelburg achter je via de Schorreweg naar links. Door de Middelburgsche Polder kom je weer aan het Schipdonk- en Leopoldkanaal. Volg de oever naar links in de richting van Strobrugge km In Strobrugge (6) moet je rechts over het Leopoldkanaal en het Schipdonkkanaal, net voor de plaats waar ze parallel beginnen lopen. Over het bruggetje van de Ede loopt de route eerst naar links en dan rechts in de Paddepoelestraat. Steeds rechts voert deze straat door het gelijknamige bos en wat verder links neem je de Vakebuurtstraat, die doorsneden wordt van de zeer drukke N49. Je mijdt de dorpskern van Maldegem door rechts de aangename Butswervestraat te kiezen: twee kilometer fietsen richting Donk. Let op bij het kruisen van de Albertlaan. Vanaf de wegsplitsing met de Heirweg raak je bochtenvrij in de dorpskern van Donk. Voorbij het dorpsplein brengt de Brezendedreef je naar een kapelletje met dezelfde naam. Neem de Passiedreef links; zo kom je in de Doornstraat in Sijsele. Rechts wacht de Sareptastraat. In de Doornstraat (Sijsele) bevindt zich de Damme Golf & Country Club, die het vroegere recreatiedomein Stockmanshoeve van de kaart veegde. Tijd voor Damme km Aan het kruispunt met de kapel van Sarepta (7) neem je links de Brieversweg, die je bijna twee kilometer volgt vooraleer rechts af te slaan in de Altenaweg. De huidige kapel van Sarepta werd in 1923 gebouwd in Byzantijnse stijl met stenen van de abdijkapel die het jaar voordien was afgebroken. Tussen 1483 en 1579 stond hier een klooster van de zusters van Biervliet, waarvan de kapel deel

7 323 uitmaakte. Sarepta was een weduwe uit Sidonië wier olievaatje onuitputtelijk werd, nadat ze een profeet voedsel en onderdak had bezorgd. Bij de eerste mogelijkheid die zich voordoet, fiets je naar links. Enig bochtenwerk leidt je langs de Sijselesteenweg naar de Vierscharestraat. Volg voorzichtig de Moerkerkesteenweg naar links en haast je dan om over de Pijpeweg links in de Aardenburgseweg te rijden. De Pijpeweg dankt zijn naam aan de loden pijp waarlangs vroeger het water naar Damme werd geleid. Maerlantroute De hond van Damme Je vraagt je wellicht af waarom er een hond staat afgebeeld op het wapenschild van Damme? Oorspronkelijk heette het stadje Hondsdamme, vandaar de hond. Maar dit is een foutieve interpretatie van de Damse voorvaders, want hond is eigenlijk een verbastering van het oudere woord honte : een modderige plaats in de monding van een stroom. Volgens een legende over het ontstaan van Damme zou ten tijde van de dijkenaanleg de duivel, vermomd als een huilende, dolende hond, daar hebben rondgezworven. Bij een dijkbreuk sloeg de dapperste onder de dijkenbouwers de hond de kop in en hij stak hem in de bres. Resultaat: de dijk was gedicht en de dijkenbouwers waren verlost van de angstaanjagende hond. Je blijft slechts even in de Aardenburgseweg; rechts wacht de Broekweg. Ongeveer ter hoogte van het Zuidervaartje vind je rechts de kronkelende Polderstraat die je nabij de Damse Vaart geruime tijd naar rechts volgt. Aan een wegsplitsing kun je links in de Kerkstraat en zo fiets je weer naar de Markt (1) van Damme. Uilenspiegel verwelkomt je. Omheen de Markt van Damme tref je tal van historische gebouwen, vaak gebouwd in de meest welvarende periode (13de tot 15de eeuw). Het opvallendst is ongetwijfeld het bijzonder mooie stadhuis uit 1464 in gotische stijl. In de nissen huizen onder meer Karel de Stoute en Filips van de Elzas. Toerisme Damme en het Uilenspiegelmuseum zijn ondergebracht in Huyse de Grote Sterre, oorspronkelijk een patriciërswoning uit de 15de eeuw, die later heropgebouwd werd. Het Sint-Janshospitaal zou in 1249 gebouwd zijn in opdracht van Margareta van Constantinopel. De Onze-Lieve-Vrouwekerk werd zo n kwarteeuw eerder gebouwd. Maar in 1725 werden de middenbeuk, de zijbeuken, het transept en de bouwvallige torenspits verwijderd. En dan zijn er natuurlijk nog de talrijke boekhandels en spijshuizen die een bezoek verwachten.