Valsugana Lagorai Italië, mountainbiken

Transcriptie

1 Praktische informatie bij het artikel Fietsen tussen Hemel en Aarde, mountainbiken in het Valsugana Lagorai, Op Pad 5, pag. 82 t/m 88. U leest een interactieve pdf met aanklikbare buttons... Valsugana Lagorai Tekst: Roel van den Eijnde Foto: Jan Mark Moquette Het gebied De tocht Zwaarte/ moeilijkheidsgraad Navigatie en bewegwijzering Beste tijd Er naar toe Overnachten De standplaats Eten/drinken/inkopen Uitrusting Verhuuradressen mtb s Georganiseerd Andere fietsmogelijkheden Kaarten en gidsen Adressen en sites Dag tot dag routebeschrijving DE FEITEN Activiteit: mountainbiken Land: Italië Het gebied: Valsugana/ Lagorai De tocht: Tochten vanuit standplaats Levico de Terme. Drie ééndaagse tochten en één tweedaagse tocht met overnachting in Agritur Rincher. Zwaarte/moeilijkheidsgraad: Pittige dagtochten met veel klimmen en dalen. Technisch gemiddeld. Voor ervaren mounhtainbikers geen probleem. Navigatie: Kaarten en GPS. Beste tijd: Dit gebied kent een lang seizoen. Hoog in de bergen kan lang sneeuw blijven liggen, maar rond de standplaats kun je vanaf april tot in oktober terecht. Hotels en campings kunnen dan wel gesloten zijn. Overnachten: Hotel, campings of hutten. Standplaatshotel Park Hotel du Lac HET GEBIED Het Valsugana is goed beschouwd een 30 kilometer lang dal dat bij Levico Terme naar het oosten wegloopt richting Venetië en eindigt bij Rocegno Terme. Maar ook het gebied ten westen van Levico Terme, tot aan Trento zeg maar, wordt erbij gerekend, net als de bergen ten zuiden. Lagorai is de bergketen die het Valsugana aan de noordkant afsluit. Vorig jaar zijn die namen samengevoegd tot Valsugana/Lagorai. Ook het Valle di Mocheni hoort bij Valsugana. Het hart van het Valsugana wordt gevormd door de Pergine Valsugana en de twee meren die er ten zuiden van liggen: Lago di Levico en Lago di Caldonazzo. Het gebied onmiddellijk rondom deze meren is uitermate vlak en daarom zeer geschikt voor fruitteelt en andere landbouw. Waar de vlakte eindigt, begint op de lagere hellingen de wijnbouw en meteen daarna is het klimmen geblazen in het hooggebergte. Juist die afwisseling van laag, middelhoog en hoog maakt het Valsugana zo geschikt voor mountainbikers van diverse pluimage. DE TOCHT Wij hebben drie dagtochten gemaakt en één tocht van twee dagen met een overnachting in een hut/boerderij (Agritur). Alle tochten maakten wij vanuit Levico Terme, onze standplaats. Tijdens de eerste twee dagtochten werden we begeleid door Bert Houtenbos van Trentino Sport. De andere tochten ondernamen we individueel. ZWAARTE/ MOEILIJKHEIDSGRAAD De tochten die wij maakten, zijn geschikt voor ervaren mountainbikers. Niet eens zozeer door de technische moeilijkheden (want die zijn niet extreem), maar veel meer door de lengte van de tochten. Wie handig is met kaart en kompas kan de tochten naar behoefte inkorten. NAVIGATIE EN BEWEGWIJZERING Kaart, kompas en GPS. De 1: Kompass Kaarten voldoen redelijk, maar niet alle (moutainbike)paden kun je er op terugvinden, hoewel ze wel staan ingetekend.

2 Verhard/onverhard: 75% onverhard, 25% onverhard. Er naar toe: Met de auto naar Levico Terme (ruim 1000 km) of vliegen op Verona en vanaf daar verder met huurauto of trein. Op termijn moet er een systeem komen van gemarkeerde routes, maar nu is dat nog niet het geval. Op een enkele plek vind je een gemarkeerde route, maar informatie daarover is nauwelijks te vinden en de routes worden momenteel niet onderhouden. Dankzij Bert Houtenbos en Tamara Veenendaal van Trentino Sport hebben we een aantal schitterende routes gereden. Deze routes kun je als gps-track downloaden via oppad.nl. Delen van de routes zijn opgenomen in de bestaande tochten die Trentino Sport organiseert. Door het VVV van Valsugana wordt weliswaar een speciale mountainbikekaart uitgegeven met op de achterkant routes (zie kaarten en gidsen), maar het punt is dat deze routes niet in het terrein zijn gemarkeerd. Ze zijn echter wél te downloaden. BESTE TIJD Rond de standplaats is het uitstekend fietsen vanaf april tot ver in oktober; uiteraard afhnakelijk van het weer. Nadeel is dat vroeg of juist laat in het seizoen de campings en hotels zijn gesloten. Hoogzomer is af te raden omdat het dan voor mountainbikers erg heet kan worden. Blijven de maanden mei/juni en september/ begin oktober over. Schitterende mountainbikemaanden; niet te druk, niet te warm of te koud en toch nog voldoende reuring om s avonds ook nog wat te ondernemen. ER NAAR TOE Auto: Een pittig eindje rijden, maar het is per auto te doen. Volgens de uitstekende routeplanner is het zo n dikke duizend kilometer naar Levico Terme. Trein: Je kunt met de trein vanuit Nederland naar Trento en vanaf daar verder met een boemeltje naar Levico Terme. Informatie over treinen in Italië vind je op of via NS-Internationaal ( of We raden je aan om de beste verbinding uit te laten zoeken en te laten boeken door de Treinreiswinkel. Dat kan via de website of telefonisch: (071) En het kost slechts 7,50 extra aan administratiekosten. Het volledige adres: De Treinreiswinkel, Breestraat 57, 2311 CJ Leiden, (071) , info@ treinreiswinkel.nl, Op de website van de Deutsche Bahn ( vind je verder een goede internationale routeplanner. Vliegen Trento (de dichtstbijzijnde vliegstad van Levico Terme) is vanuit Nederland niet bereikbaar. Wél kun je eenvoudig vliegen op Verona en daar een auto huren of met de trein verder naar Trento (ca. 2 uur). Tickets zijn niet goedkoop als je ze via KLM, Lufthansa of Air France vliegt; vanaf 200,- voor een retourtje. Transavia (www. transavia.com)is goedkoper; vanaf 40,- voor een enkeltje als je vroeg boekt. Huurauto ter plekke OVERNACHTEN Meer dan voldoende in het dal. Zeker aan de oevers van de grote meren liggen veel campings; het Lago di Levico kent er drie. Verwacht geen knusse, kleinschalige camping. Er is een gratis Nederlandstalige brochure verkrijgbaar: Campings Laghi di Levico e Caldonazzo. Verder overal hotels en pensions. Wij overnachtten in Hotel Park Hotel du Lac, zie hieronder. Valsugana Vacanze geeft de brochure Ospitalità 2008 uit met een overzicht van de accommodatie in het Valsugana. Hierin ook Nederlandstalige informatie.

3 In de bergen zijn de mogelijkheden een stuk geringer. Aan de westkant van Levico Terme (het gebied rond La Marzola) vind je enkele berghutten. Verder zijn er in de grotere dorpen meestal wel mogelijkheden voor zogenaamde Agriturs; slapen bij de boer zeg maar. Deze kunnen in het hoogseizoen vol zitten, dus bereid je terdege voor en reserveer vooraf. DE STANDPLAATS Ons hotel, Park Hotel du Lac, in Levicon Terme ligt direct aan het Lago di Levico. Het is op het eerste oog geen knus hotel, maar de ligging maakt veel goed en het verblijf is ons goed bevallen. Er is een kelder om je fiets te stallen en men weet wel het e.e.a. te vertellen over fietstochten in de buurt. Het avondeten vonden wij geen hoogtepunt, maar er is in Levico Terme voldoende afleiding te vinden. Ook in de Pizzeria aan de oevers van het meer naast het hotel kun je goed eten. Het adres: Park Hotel du Lac, Loc. Al ago, Levico Terme, (0461) ; In Italië moet de nul van het netnummer erbij! ETEN/DRINKEN/INKOPEN Geen probleem in Levico Terme (restaurants, winkeltjes, supermarktjes). Ook onderweg is ook het e.e.a. te vinden, maar tijdens de tweedaagse tocht waren er flinke stukken waar niets verkrijgbaar was. In de Agritur Rincher (de overnachtingsplek op de tweedaagse tocht) kun je een lunchpakket regelen. Een buitengewoon smakelijke pizza aten wij in Al Conte in Levico Terme, gelegen aan de Via Regia 8. OP zaterdag vroeg komen anders heb je geen plek, op maandag gesloten. Een goede kop koffie drink je in Caffé Gelateria Nazionale op een centrale plek in Levicom Terme UITRUSTING Wij huurden een mountainbike bij Cicli Moto Ghesla in Caldonazzo. Dat is ons prima bevallen. Je eigen fiets zal best beter zijn, maar in ieder geval waren deze fietsen goed onderhouden en is Eclipse in Italië een heel behoorlijk merk. We hadden gevraagd om een volgeveerde fiets en kregen uiteindelijk een fiets met alleen voorvering; maar veel last hebben we daar niet van gehad. Een belangrijk ding: het is belangrijk om je GPS op je stuur te kunnen monteren als je onze tracks wilt volgen. Verder deden wij het met een dagtoerugzakje me daarin regenkleding, voedsel en wat andere zaken. Ook tijdens de tweedaagse tocht hadden wij een dagtoerrugzakje bij ons. Bekijk ook de paklijsten op oppad.nl. VERHUURADRESSEN MTB S Calceranica al Lago Adres: Complesso Turistico Alle Barche, via Lungo Lago 1, tel per dag. Caldonazzo Adres: Cicli Moto Ghesla, Piazza Vecchia 14, tel. 0461/ ,- per week Levico Terme Adres : Cetto Cicli, Corso Centrale, tel. 0461/ ,- per week. Pergine Valsugana Adres: Osler Sport, Via Pennella 70, tel. 0461/ per week. Adres : Crazy Bike Via Crivelli 27, per week. Vetriolo Terme

4 WA N D E L E N ò f i e t s en ò s k a t en ò k an o ë n Adres: Bar Maso al Vetriolo Vecchio, tel. 0461/ per dag. GEORGANISEERD Zoals je in het verhaal hebt kunnen lezen, hebben wij contact gehad met Bert Houtenbos en Tamara Veenendaal van Trentinosport. Via de hun website ( kun je diverse tochten in verschillende moeilijkheidsgraden boeken. Maar ook kun je een tocht op maat laten samenstellen. Een mountainbike kun je ook ( 12,50) bij Trentinosport huren (zie verder de verhuuradressen). info@trentinosport.nl. In Nederland: (072) ; (06) ; (06) In Italië: (0039) ; (0039) Kijk voor meer adressen in de gratis (Nederlandstalige) brochure VVV Valsugana Lagorai Natuur in alle vrijheid. Hierin vind je ook het adres van mountainbikegids Massimiliano Chemelli; (0039) Deze gids organiseert iedere week mountainbiketochten. Eén relaxte en één wat pittigere tocht. De kosten variëren rond de 5 en 10 euro. ANDERE FIETSMOGELIJKHEDEN Vanuit Levico Terme kun je via de vallei naar Venetië fietsen. Het stuk van de route tussen Caldonazzo en Venetië is 80 kilometer en in ongeveer 7 uur te fietsen. Terug kun je met de trein. Een treinkaartje enkele reis kost slechts 7.-. Je kunt natuurlijk ook een gedeelte fietsen en de rest met de trein doen. KAARTEN EN GIDSEN Gedetailleerde wandelkaarten: Kompass, 647 Trento e dintorni; 631 Altipiani di Folgaría, Lavarone e Luserna en Valsugana Tesino 1:25.000, 8,95. Op deze drie kaarten kun je alle genoemde tochten rijden. Kompass, WK 75, Trento-Lévico-Lavarone, 6,95. Overzichtskaart waar alle tochten op zijn terug te vinden. Toch net iets te grof om alle kleine paadjes te kunnen vinden. Via Valsugana Vacanze kun je voor 3,- een Nederlandstalige kaart krijgen met een schaal van 1: De kaart is een luchtopname met daarin ingetekende routes en op de achterkant informatie. Je kunt er niet op fietsen, maar als extra hulpmiddel kan deze kaart handig zijn. De routes op deze kaart zijn (mede) uitgezet door de Italiaanse Olympisch kampioen mouintainbiken Paola Pezzo, maar het probleem is

5 dat de routes niet gemarkeerd zijn in het terrein. Als moutainbiker heb je daar dus iet zo heel veel aan, omdat je niet steeds op de kaart wilt kijken. Daarom kun je de verschillende gps-routes downloaden bij het VVV in Levico Terme (zie adressen). Eerder dan komende winter zullen de kaarten niet worden vernieuwd! Meer info: Overzichtskaarten: Touring Club Italiano, Trentino Alto Adige, 1: , 8,95. Algemene gidsen: Trotter Noordoost Italië, uitgever Lannoo, uitgave ,95). Praktische gids met achtergrondinformatie over de bezienswaardigheden en praktische informatie met betrekking tot accommodatie en restaurants. Prijsindicatie valt enigszins tegen. Bevat veel informatie over de grote steden (Trento), maar over de kleinere en minder bekende dorpen en gebieden (zoals Valsugana) is de gids beperkt. Dominicus Noord-Italië, uitgever Gottmer/Becht, geschreven door Herman Beliën (Uitgave 2006), 24,95. Interessante gids om meer inzicht te krijgen in Noord-Italië. Is soms wat stoffig geschreven en bevat weinig informatie over het geselecteerde wandelgebied. Interessant om thuis te lezen. Blue Guide, Northern Italy. Uitgever: Summerset Books, geschreven door Paul Blanchard, 30,95. Uitgebreide gids met betrekking tot kunst en cultuur. Bijzonder gedetailleerd beschreven. Een van de beste gidsen in zijn soort. Ideaal voor de kunst- en cultuurliefhebber. Niet geschikt om mee te nemen op een wandelvakantie, maar interessant genoeg om mee te nemen wanneer men een uitstapje gaat maken naar een van de mooie dorpen of steden in de omgeving van het gebied. De kaarten en gidsen zijn doorgaans te koop bij elke gespecialiseerde boekhandel. Bronnen: Reisboekhandel Stanley & Livingstone, Schoolstraat 21, 2511 AW Den Haag, (070) , Landschap Reisboekwinkel, Kleine Berg 3, 5611 JS Eindhoven,(040) ; landschapreisboekwinkel.nl, ADRESSEN EN SITES Valsugana Vacanze, Villa Sissi, Parco delle Terme 3; Levico Terme (TN), (0461) ; info@valsugana.info. Agritur Rincher, Localitá Prese, Trentino, (0347) , Nogal verstopte herberg/ berghut, maar waar je geweldig kunt eten en slapen. Reserveren zeer aan te bevelen, want aantal plekken is beperkt. Italiaans Verkeersbureau ENIT, Stadhouderskade 2, 1054 ES Amsterdam, (020) /5 Vreemd genoeg is deze site niet van Het Italiaans Verkeersbureau, maar van een bureau dat Italia Promotion heet. Je vindt er wél veel praktische informatie, alleen is de info niet handig te vinden. over fietsen in het Valsugana. DAG TOT DAG ROUTEBESCHRIJVING Dag 1: Groot rondje rondom La Marzola Totaal aantal kilometers: 63.3 Stijgen: 1150 meter Dalen: 1150 meter Start: Lago di Levico Finish: Lagi di Levico Globale route: Parc Hotel du Lac over verharde weg en fietspaden naar Caldonazzo. Vanaf Caldonazzo verder zuidwaarts naar Camprègheri, Pian dei Pradi over de verharde weg naar Centa San Nicole (uitzicht!) en onverhard tot punt dat als 1061 me-

6 ter op de kaart staat. Hier scherp noordwaarts (onverhard) naar Frisanchi en even verder lunch in de Rifugio Paludei (1062 meter). Dan verder onverhard naar opnieuw Pian dei Pradi en Camprègheri (en eventueel verkort terug naar Lago di Levico). Vanaf hier gingen wij onverhard richting Vattaro, maar vòòr het dorp noordwaarts naar Bosentino. Stukje verhard en even later secundaire weg naar Vigolo Vattaro. Vanaf hier schitterend, licht stijgend en vrij vermoeiende mountainbikeroute (de Giro della Marzola) bijna helemaal rondom La Marzola. Ongeveer bij de Passo Cimirlo (734 meter) bereik je de verharde weg weer en dan lekker over het asfalt naar Roncogno, Costasavina, Pergine Valsugana en langs het Lago di Levico terug naar het hotel. Lange en zware dag! Dag 2: Klein rondje rondom Lago di Levico Totaal aantal gefietst kilometers: 36 Stijgen en dalen: niet berekend; de gehele ronde op-en-neer en op-en-neer tussen de 450 en 650 meter. Start: Lago di Levico Finish: Lagi di Levico Globale route: Parc Hotel du Lac en meteen aan de rechteroever onverhard gaan rijden. Het meer ronden en aan de overkant pittig stijgend verder. De rand van Tenna raken (uitzicht!) en langs Forte di Tenna en langs kerkje met fresco San Valentino over de Colle di Tenna. Hier ronden en scherp terug tussen de Lago di Levico en Lago di Caldonazzo. Wijn, fruit, mooie brede onverharde paden, soms asfalt. Via Ischia en Masetti naar Pergine Valsugana. Hier wat drinken en klimmen naar Castello di Pergine. Vanaf het kasteel/ fort uitermate scherp en steil afdalen (voorzichtig, het is écht steil!) naar de verharde weg aan de oostkant. Via de verharde weg terug naar hotel. Dag 3: Wij deden een wandeldag naar topje Dosso di Costalta (1965 meter) Het is een gure ochtend als we beginnen aan de klim van de Dosso di Costalta. Niet alleen, maar in gezelschap van een flinke groep landgenoten en een Duits gezin. Eenmaal per week, tot eind september, worden dergelijke tochten georganiseerd. De wandeling is heel aardig, maar het hoogtepunt wordt wat ons betreft toch gevormd door de voortreffe lijke lunch op de Malga Cambroncoi. Op een houten bord verschijnen drie soorten kazen, waaronder een verse Ricotta die is overgoten met Balsamicoazijn. Een eerlijk glas rode wijn erbij, rond van smaak, krakend vers brood en dampende polenta. Toe een buitenissig lekker stuk apfelstrudel, tranentrekkend door het zachte spijs, de stevige appel en het poedersuiker. Buiten ontmoeten we een paddestoelenzoeker. In zijn rieten mand een flink aantal Pochini, eekhoorntjesbrood. Wat doe je er mee? Eten natuurlijk! Aanmaken met een beetje olijfolie, knoflook, citroen en wellicht wat peterselie. Dan risotto erbij, pasta of Polenta. De route: auto neerzetten op de Passo del Redebus. Dan wandelen naar Malga Cambroncoi en verder naar het topje van de Dosso di Postalta. Vervolgens weer dezelfde weg afdalen naar Malga Cambroncoi en de Passo del Redubus. Alles bij elkaar een kleine 2 uur omhoog en 1,5 uur terug. Niets om je zorgen over te maken dus, maar het gaat deze dag ook vooral om de culinaire beleving dan om de pure inspanning. En de fietsbenen komen even tot rust. Dag 4: Lago di Levico Agritur Rincher via La Bassa Totaal aantal gefietste kilometers: 31,5 Stijgen: 1350 meter Dalen: 200 meter Start: Lago di Levico Finish: Agritur Rincher Globale route: Vanaf Parc Hotel du Lac meteen de klim naar Levico Terme en over de

7 verharde weg, lang maar koel en mooi door het bos naar Vetriolo Terme op 1500 meter. Hier mogelijkheden om wat te drinken en te eten. Vanaf Vetriolo Terme (bordjes met Panarotta) onverhard klimmen naar Malga Masi (zijpaden negeren) en verder naar de schitterende pas La Bassa op ca 1800 meter. Het laatste stuk van Malga Masi naar La Bassa is steil, stenig en zwaar. Vanaf La Bassa (uitzicht op Brenta) volgt ene heerlijke singletrack (soms met steile stukjes afdalen of over grote stenen) naar de Agritur Rincher. Het laatste stukje is even goed opletten omdat de Agritur niet staat aangegeven. Je moet niet te ver naar het noorden doorfietsen, maar afslaan richting het zuidoosten en dan weer terugbuigen naar het noordwesten. Je bereikt de hut alleen via de Lago delle Presse. De genoemde mountainbikekaart van de VVV van Valsugana (met luchtopnames) kan in dit geval handig zijn. Als Ringer vol is: vlakbij bevindt zich een Rifugio, en verder in het dal (zie dag 5) kom je na een afdaling langs Rifugio Erterle. Dag 5: Agritur Rincher Lago di Levico via Valle di Mocheni Totaal aantal gefietste kilometers: 66,7 Stijgen: 950 meter Afdalen: 2100 meter Start: Agritur Rincher Finish: Lago di Levico Globale route: Agritur over de verharde weg naar de Rifugio Erterle (meestal open). Hier gaat een eerst brede en later smallere weg fors stijgend weer naar La Bassa. Eerlijk gezegd raakten wij hier de weg kwijt en hebben we moeten lopen om weer op de goede weg te komen. Als je dit wilt voorkomen, kun je beter de zelfde weg als gisteren terugnemen vanaf de Agritur. Vanaf La Bassa hebben we ook niet helemaal de juiste weg genomen, maar in ieder geval konden we wel grotendeels mountainbiken. We kwamen via de verharde weg uiteindelijk terecht in Kamauz; eigenlijk hadden we bovenop de pas een ander pad iets ten oosten moeten hebben, niet direct naar beneden dus. Maar dan hadden we de spaghetti in Kamauz gemist. Niets gebeurt zomaar (maar wat hebben we nu gemist?)! Vanaf Kamauz al snel de juiste route opgepikt en heerlijk fietsend over een breed, onverhard en licht stijgend pad naar de verharde weg richting Palù del Fersina aan het eind van het Valle dei Mocheni. Daarvoor nog ergens wat gedronken bij een punt dat als Meus op de kaart staat. Vanaf de rand van Palù del Fersina gaat er een onverhard pad helemaal langs de rivier door het Valled dei Mocheni naar Pergine Valsugana. Dit pad pik je iets dalafwaarts (een stukje de verharde weg naar beneden nemen en dan afslaan richting de rivier, vrij steil naar beneden) op buiten Palù del Fersina en loopt via Sant Orsola, Clom en Canezza. Vanaf Pergine Valsugana over de verharde weg terug naar Levico Terme. Let op: volg niet blindelings onze GPS-log, want we hebben een aantal keer goed moeten zoeken. Vergelijk de GPS-log met de kaart en pas je route aan! Dag 6: Lago di Levico Cima Vezzane (1908 meter) over de Kaiser Johan Weg (Kaiser Jägerweg) Totaal aantal gefietste kilometers: 52,6 Stijgen: 1450 meter Dalen: 1450 meter Start: Lago di Levico Finish: Lagi di Levico Globale route: Parc Hotel du Lac over de verharde weg richting Monterovere (deze weg loopt langs de herberg Alla Vedova). Iets verderop begint de geweldige klim over de Kaiser Johan Weg met heel veel bochten, tunneltjes, geweldige uitzichten en mooi klimwerk (niet te gek steil). Er zijn mountainbikers die deze weg buitengewoon saai vinden, en puur mountainbiketechnisch klopt dat misschien wel, maar je moet wel oogkleppen ophebben om niet van de uitzichten te kunnen genieten. Wie deze weg niet heeft gezien mist een belangrijke highlight. Omdat we natuurlijk geen mountainbike bij ons hebben om de hele dag op het asfalt te rijden, slaan we (nadat we

8 eerst koffie hebben gedronken in de herberg Monterovere) af richting de Cima Vezzane. Over de 201 en 205 volgt dan een lange klim naar de top. Eerst onverhard, maar lekker stijgend, dan een stuk verhard en vervolgens over losse stenen, zwaar stijgend naar de top (wie het zonder afstappen haalt verdient een tevige schouderklop van ons). Het uitzicht daarboven is geweldig en maakt alles goed, je ziet bijna alle routes van de hele fietsweek. Vervolgens mag je helemaal (maar een kleine, verharde variant over Vezzane is mogelijk) weer afdalen naar Levico Terme.