HET LAATSTE NUMMER! EEN NIEUWE FNV Vakbondsfusie gaat door. OUDE BOND VERDWIJNT Sterke sector bouw terug. WK QATAR 2022 Dodental blijft stijgen

Transcriptie

1 MAGAZINE VOOR LEDEN VAN JAARGANG 7 NUMMER 5 HET LAATSTE NUMMER! EEN NIEUWE FNV Vakbondsfusie gaat door OUDE BOND VERDWIJNT Sterke sector bouw terug WK QATAR 2022 Dodental blijft stijgen

2 MAAK UW COLLEGA LID! EN ONTVANG ZELF 10 EURO. NU DE EERSTE 4 MAANDEN 25 EURO Voor reguliere contributiebedragen kijk op fnvbouw.nl/contributie JA, IK WORD LID VAN FNV BOUW! WERKNEMERSGEGEVENS WERKGEVERSGEGEVENS BETAALWIJZE Voorletters: Naam: m/v Werkt bij: Postcode: Ik betaal met een doorlopende machtiging en geef FNV Bouw toestemming om maandelijks de contributie door mijn bank van mijn rekening af te laten schrijven. Adres: Plaats: Rekeningnummer (IBAN): Postcode en plaats: Beroep: BIC (voor buitenlandse rekening): adres: NIEUW LID AANGEMELD DOOR Datum Geboortedatum: Naam: Plaats Nationaliteit: Lidnummer: Handtekening PRIVACY STATEMENT Door uw adres te geven, stemt u in met het privacy statement van FNV Bouw (fnvbouw.nl/privacy). Voor het aanmelden van een nieuw lid krijg ik 10, gestort op rekening: Rekeningnummer (IBAN): Ik betaal per acceptgirokaart (toeslag verschuldigd) Wij informeren u uiterlijk 5 dagen van tevoren over de datum van de eerste SEPA afschrijving. Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze binnen 8 weken laten terugboeken. Opsturen in een envelop (postzegel niet nodig) naar: FNV Bouw t.a.v. ledenadministratie, Antwoordnummer 13, 3440 VB Woerden Vragen? Bel (lokaal tarief)

3 coverbeeld Djanko Casco Inhoud In dit nummer Laatste Casco Dit is het laatste nummer van Casco. Door de fusie per 1 januari tussen de vakcentrale en de FNV-bonden Bouw, Bondgenoten, Abvakabo en Sport houdt FNV Bouw als bond op te bestaan. Voortaan is bouw een sector binnen de nieuwe, ongedeelde FNV. 06 De fusie gaat door! Op 26 november klonk het laatste jawoord dat nog nodig was. Die nieuwe, ongedeelde FNV komt er op 1 januari We gaan ertegenaan Fusievoorvechter Ruud Baars van FNV Bouw is er klaar voor: Nu kunnen we eindelijk de FNV echt gaan versterken. Met FNV Bouw verdwijnt ook Casco. Bij de nieuwe FNV hoort een nieuw blad. De voorbereidingen daarvoor zijn in een gevorderd stadium. Het valt te zijner tijd bij u in de bus. Intussen kunt u het nieuws van de FNV en de ontwikkelingen rond de fusie volgen via de website fnvbouw.nl. In deze Casco kunt u lezen over de laatste stappen die nodig waren om tot de nieuwe FNV te komen. Daarnaast vindt u de gebruikelijke artikelen en rubrieken over de bouw en aanverwante sectoren. 09 U bent gewaarschuwd! Een strijdbare FNV-voorzitter Ton Heerts waarschuwt werkgevers, regering en Brussel alvast: U hoort nog van ons! 17 Dodental stijgt in Qatar Werk aan de winkel in Qatar voor het WK Maar heel gevaarlijk werk, zo stelde een internationale vakbondsdelegatie vast. De redactie van Casco bedankt u voor het lezen van ons magazine in de afgelopen zeven jaargangen. Wij naast ondergetekende met name Marlous Brand en Charlie Schuurman hebben het blad met veel plezier voor u gemaakt en hopen dat u het ook met plezier hebt gelezen. Peter van der Aa, hoofdredacteur Charley Ramdas vicevoorzitter Naar een nieuwe toekomst Op een avond in november neem ik plaats aan de keukentafel om deze column te schrijven. Plotseling realiseer ik me dat het mijn laatste is voor FNV Bouw. Het congres van FNV Bondgenoten heeft in de herkansing alsnog ingestemd met de fusie waardoor de nieuwe FNV tot stand komt. Dat betekent het einde van FNV Bouw op 1 januari Het is echt anders als je je allerlaatste column voor Casco schrijft. Te anders. Onze bond lijkt soms op een grote familie. En bij een fusie word je lid van een nog grotere familie. Dat vraagt van iedereen om uit zijn comfortzone te komen. Dus ook voor mij. Ik zeg niet dat alles bij FNV Bouw vlekkeloos verloopt, maar wel dat veel mensen die er actief zijn er als het ware mee zijn vergroeid. We voelen ons er thuis en hebben een gezamenlijk verleden. De fusie vraagt van ons daar afscheid van te nemen. Het loslaten van vertrouwde banden en zekerheden doet iedereen op zijn eigen manier. De één ziet mogelijkheden voor een lang gekoesterde ambitie; de ander had aanzien en positie en is bezorgd om die kwijt te raken. Een derde was erg gehecht aan vertrouwde mensen in de eigen omgeving. Maar een fusie maakt een stevige en voortvarende samenwerking gemakkelijker. Binnen de verschillende bonden bestaat een enorme deskundigheid en ervaring op diverse terreinen. De krachtenbundeling en kruisbestuiving openen de weg naar de vakbeweging van de toekomst. Ik merk dat ik langzaam uit m n comfortzone begin te geraken en klaar ben voor een nieuwe verbintenis en een nieuwe toekomst. 3

4 Keet Casco Trevi in de steigers De misschien wel beroemdste waterspuit ter wereld, de Trevifontein in Rome, staat in de steigers. De pompen staan de komende twee jaar uit omdat het kunstwerk de grootste renovatie sinds de bouw in 1762 ondergaat. Vaklieden die nog het meest weg hebben van professoren in witte pakken, verwijderen heel voorzichtig onder meer de kalklaag van de fontein. Ze maken de beelden schoon en controleren de stalen ankers die het kunstwerk op zijn plaats houden. Tijdens de werkzaamheden kan het publiek nog wel een glimp van de fontein opvangen dankzij een speciale loopbrug die over het waterbekken is gelegd. FOTO BDU Foutje, bedankt! Het lijkt een slechte Belgenmop, maar niets is minder waar. In Antwerpen is een pand onbewoonbaar verklaard doordat overijverige bouwvakkers enkele draagmuren weg hadden geslagen. Hierdoor ontstond het gevaar dat de complete voorgevel van het meerdere verdiepingen tellende pand in zou storten. Uit voorzorg heeft de brandweer daarom de bewoners gesommeerd hun woning te verlaten en elders onderdak te zoeken. Zelf voelden de bewoners van de eerste verdieping al wat nattigheid toen uit het niets hun kroonluchter naar beneden kwam, zo vertelden ze aan dagblad Het Nieuwsblad. Voorlopig is het pand gestut. Cursus je eigen grafkist maken Het was een vreemde, doch mooie opdracht die Huub Wullems van TAST Meubel Maken vorig jaar kreeg: het maken van een grafkist. Maar juist het bijzondere ervan bleef hangen en nu geeft hij cursussen aan mensen die onder zijn begeleiding hun eigen kist willen maken. Mensen die weten dat ze binnenkort zullen overlijden, regelen vaak zelf de muziek en de bloemen voor hun uitvaart. Dus waarom niet je eigen kist maken als je daar nog toe in staat bent?, zegt hij tegen Dichtbij.nl. Wullems vindt dat goed aansluiten bij de huidige tijdgeest waarin mensen heel anders dan vroeger met de dood omgaan. Op zijn website is zijn verhaal over de opdracht en een interview met Dichtbij.nl te lezen: tastmeubelmaken.nl. Chinese bouwers levend verbrand Enkele woedende inwoners van een klein Chinees dorp in de zuidelijke provincie Yunnan hebben uit woede over een bouwproject vier bouwvakkers levend verbrand. Dat meldt onder meer het Nederlands Dagblad. De dorpelingen liggen al lange tijd overhoop met een projectontwikkelaar die, volgens de dorpsbewoners, te weinig compensatie heeft betaald voor de grond die de mensen af moesten staan voor een grootschalig bouwproject. Tijdens de climax van het conflict gingen honderden dorpelingen de mensen van de projectontwikkelaar te lijf met allerlei gereedschappen, aldus de autoriteiten. Daarbij kwamen uiteindelijk vier bouwvakkers door verbranding om het leven. In totaal vielen er acht doden, onder wie ook twee dorpelingen. Niet bekend is of de daders zijn opgepakt, noch of ze voor hun daden gestraft zijn. 4

5 Casco Keet Balen van nieuwe uiterlijk van Bob Misschien wel de bekendste bouwvakker aller tijden krijgt een makeover. Bob de Bouwer, het olijke, dikke ventje met tuinbroek en opvallende gele helm is niet meer van deze tijd. Althans, dat vinden animators van Mattel, het bedrijf dat ook bekend is van de Barbie. De nieuwe Bob de Bouwer is slanker, heeft straks een veiligheidsbroek aan, draagt een hip horloge en heeft grote bruine ogen, in plaats van zwarte kraaloogjes. De gele helm blijft wel, maar de werkwijze van Bob wordt ook aangepast. Zo zal hij zijn ontwerpen in de computer maken en krijgt zijn omgeving ook een ander aanzien. Tot afgrijzen van de vele fans. Die hielden meer van de oude Bob en vragen zich daarnaast af hoe ze de veranderingen uit moeten leggen aan hun kinderen. Maar kritiek of niet, de nieuwe Bob komt er en is vanaf volgend jaar op de buis te zien. FOTO GOOGLE IMAGES Helpende hand kost klauwen met geld Een directeur van een Eindhovens bouwbedrijf kan een forse boete tegemoet zien omdat zijn zoontje een handje hielp op een bouwplaats. De jongen werd aangetroffen door de Inspectie SZW toen hij met helm op en veiligheidslaarzen aan een slang vasthield, terwijl er beton gestort werd. Het kind was volgens de dienst aan het werk. Dat de jongen met zijn vader mee was, maakt de Inspectie niets uit. Als je met je vader naar kantoor gaat en je drukt op het kopieerapparaat, dan is er geen sprake van gevaar, zegt een woordvoerder in het Eindhovens Dagblad. Maar een bouwplaats is een plek waar vaak ongelukken gebeuren. FOTO SXC Rechter veroordeelt slecht gedrag Woningstichting Den Helder en de gemeente werken nauw samen in hun strijd tegen woonoverlast. Dat heeft onlangs geleid tot een opmerkelijke rechtzaak. Daarin bedong de corporatie dit keer eens geen uitzetting van een huurster die voor veel overlast zorgde. In plaats daarvan werd haar een gedragsverandering opgelegd door de rechtbank Noord-Holland. De inwoonster van Den Helder verwaarloosde haar tuin en parkeerde bovendien haar auto erin, tot grote ergernis van de buurtbewoners die geregeld aan de bel trokken bij Woningstichting Den Helder en de gemeente. Omdat dit weinig uithaalde werd de vrouw voor de rechter gedaagd, en met succes. Ze mag haar auto niet meer in de tuin parkeren en moet het perkje bovendien een opknapbeurt geven. Doet ze dit niet, dan wordt haar een dwangsom van 50 euro per dag opgelegd. Daarnaast draaide de vrouw op voor de proceskosten, aldus Denhelderactueel.nl. De aanpak kan op veel sympathie rekenen. Temeer omdat het uitzetten van huurders die overlast veroorzaken vaak geen goede oplossing is. Zij komen geregeld nog verder in de problemen omdat ze nergens naartoe kunnen en daarom niet zelden dakloos raken. Ook kost het aanleggen van een dossier dat nodig is voor uitzetting veel tijd en vooral geduld van slachtoffers en omwonenden. Man rijdt bouwput in Een 83-jarige man uit Boxtel is met zijn auto een bouwput ingereden. Hoewel alle wegen rondom de werkzaamheden netjes afgesloten waren, wist de man zijn voertuig via de stoep en een voortuin langs de opgebroken weg te manoeuvreren. Hij verloor daarbij de macht over het stuur. Gelukkig raakte er niemand gewond. Terwijl zijn auto met een takelwagen werd afgevoerd, kon de bejaarde man wel zijn rijbewijs inleveren bij de politie, zo meldt de NOS. 5

6 Vernieuwing Casco tekst Peter van der Aa beeld ANP/Martin de Bouter Fusie maakt de nieuwe FNV toekomstbestendig Sinds 26 november weten we het zeker: de fusie gaat door. Ook het congres van FNV Bondgenoten gaf op die dag met grote meerderheid groen licht. Per 1 januari fuseert FNV Bouw met Bondgenoten, Abvakabo, Sport en de vakcentrale. Er ontstaat dan een nieuwe, ongedeelde FNV. Op maandag 6 oktober zei het congres van FNV Bouw al volmondig ja tegen de fusie. Ook de andere betrokken bonden stemden daar in die week mee in, met uitzondering van FNV Bondgenoten. Daar was net geen tweederde meerderheid voor het fusiebesluit. Dat was een grote teleurstelling; de fusie leek daardoor van de baan. De redding kwam echter al heel spoedig van de achterban van FNV Bondgenoten zelf. Die vroeg het bondsbestuur de voorgenomen besluitvorming uitvoerig nader toe te lichten om alle onduidelijkheden weg te nemen, een nieuw congres te organiseren en het fusievoorstel daar opnieuw te behandelen. Dat gebeurde op 26 november. Toen stemde Bondgenoten alsnog met grote meerderheid met de fusie in. Dat betekent dus alsnog het tot stand komen van een nieuwe, ongedeelde FNV per 1 januari Bijna 100 jaar Het betekent ook dat FNV Bouw als bond per 1 januari wordt opgeheven, maar als sterke sector terugkomt binnen de nieuwe FNV. De bond heeft bijna honderd jaar bestaan. Als oprichtingsmoment wordt 1917 aangehouden, toen diverse katholieke beroepsbonden fuseerden tot de Rooms-Katholieke Bouwvakarbeidersbond St. Joseph, de latere Bouw- en Houtbond NKV. FNV-voorzitter Ton Heerts feliciteert het bestuur van FNV Bondgenoten nadat het congres alsnog met de fusie heeft ingestemd. 6

7 Casco Vernieuwing Op 6 oktober gaf het congres van FNV Bouw al groen licht voor de nieuwe FNV. Twee jaar later, in 1919, zetten de socialistische beroepsbonden eenzelfde stap en richtten de Algemeene Nederlandsche Bouwvakarbeidersbond op, de latere Bouwbond NVV. Beide organisaties bestreden elkaar lange tijd, maar zochten in de tweede helft van de vorige eeuw steeds meer toenadering. Dat leidde er uiteindelijk toe dat zij begin jaren zeventig besloten te gaan samenwonen in een nieuw hoofdkantoor in Woerden. Op 1 januari 1982 fuseerden zij tot de Bouw- en Houtbond FNV, die halverwege het jaar 2000 zijn naam wijzigde en FNV Bouw ging heten. Moderniseren De afgelopen tien, vijftien jaar ging het bergafwaarts met het ledental van de bond. Dat had te maken met het sterk afnemen van de echte bouwvakkerspopulatie. Door nieuwe (prefab) bouwmethoden, het opkomen van zzp ers en migranten, verdwenen steeds meer traditionele bouwvakkers van de bouwplaats. Daar kwam vervolgens ook nog eens een hardnekkige economische crisis overheen. Daardoor daalde het ledenbestand van de bond verder en nam de vakbondsmacht af. Al jaren was het idee dat de bond moest moderniseren om nieuwe groepen werknemers te kunnen organiseren en ook jongeren weer te interesseren voor het bondslidmaatschap. Niet alleen FNV Bouw, ook de andere bonden voelden de noodzaak om de bakens te verzetten en beter aan te sluiten bij de veranderde samenleving en de veranderende arbeidsmarkt. Verkenners Het moment om daar ook echt werk van te maken, kwam in In dat jaar ontstond diepe verdeeldheid binnen de FNV over het pensioenakkoord dat was gesloten tussen vakbeweging, werkgevers en kabinet. Toen de FNV zelfs dreigde te splijten, werd externe hulp ingeroepen. Twee verkenners, Herman Wijffels en Han Noten, werd gevraagd de FNV te adviseren. Zij stelden vast dat het pensioenakkoord wel de aanleiding was tot het conflict in de FNV, maar dat daar diepere oorzaken aan ten grondslag lagen. Dat leidde tot het advies de organisatie ingrijpend te wijzigen en een nieuwe vakbeweging op te richten. Met hun plan voorkwamen Wijffels en Noten niet alleen een Een grote meerderheid stemde vóór op het congres van FNV Bouw. breuk, maar ze zetten ook de vakbeweging op het spoor naar een nieuwe toekomst. Op een bijeenkomst begin december 2011 in Dalfsen omarmden de bondsvoorzitters het voorstel van de verkenners. In een volgende fase werd het plan onder leiding van (toen nog) PvdA-Tweede Kamerlid Jetta Klijnsma verder uitgewerkt. Ongedeelde bond Sindsdien is hard gewerkt aan het voorbereiden en opzetten van de nieuwe, ongedeelde bond, waaraan voorlopig FNV Bouw, FNV Bondgenoten, Abvakabo FNV, FNV Sport en de vakcentrale meedoen. Samen vormen zij veruit het grootste deel van alle FNV-leden. Als zelfstandige organisaties heffen ze zichzelf op. De kleinere bonden die binnen de FNV opereren, blijven zelfstandig maar kunnen in een later stadium alsnog tot de nieuwe bond toetreden. Dichtbij de leden De nieuwe FNV gaat bestaan uit duidelijk herkenbare, sterke sectoren, waarvan Bouw er één is. Die is er straks voor alle werknemers die op de bouwplaats te vinden zijn en kan daardoor weer méér vakbondsmacht genereren. Verder wordt een stevige lokale structuur georganiseerd, zodat de bond ook in de gemeenten de belangen van de leden kan behartigen. Ook komen er in het land 35 vakbondshuizen. Op die manier komt de FNV dichter bij de leden, hun werkplek en hun woonomgeving. De nieuwe bond is klaar voor de toekomst. 7

8 Interview Casco tekst Peter van der Aa beeld Martin de Bouter Wat we bereiken komt niet zomaar aanwaaien We gaan ertegenaan. Nu kunnen we de FNV echt versterken, zegt algemeen secretaris Ruud Baars van FNV Bouw. De fusievoorvechter klinkt strijdbaar nu de kogel door de kerk is en de nieuwe FNV er komt. FNV Bouw gaat op 1 januari samen met Abvakabo, Bondgenoten, Sport en de vakcentrale. Hierdoor is de toekomst van de vakbeweging veiliggesteld, aldus Baars. De datum van 26 oktober was cruciaal. Op die dag congresseerde FNV Bondgenoten opnieuw over de fusieplannen, nadat anderhalve maand eerder de tweederde meerderheid net niet was gehaald. Baars had dit keer wel een positief besluit verwacht en zijn gevoel kwam uit. Maar evengoed wel een opluchting hoor, zegt hij. Als dit proces was mislukt, waren we voor jaren op onszelf teruggeworpen geraakt en waren we op den duur geen factor van betekenis meer geweest. Enorme versterking Hij schetst hoe in enkele tientallen jaren tijd de echte bouwvakkerspopulatie op de bouwplaats is teruggelopen van 250 duizend naar 100 duizend werknemers. Dat kwam door de crisis, maar ook door innovatie, door de toename van het aantal zzp ers en door migranten. Die nieuwe groepen werden niet door FNV Bouw georganiseerd. Nu kunnen we ons gaan richten op iedereen die op de bouwplaats rondloopt. Daarmee versterken we onszelf enorm. Door de ongedeelde FNV, die op 1 januari ontstaat, kan de vakbeweging meer als een eenheid gaan optreden. Baars: Onze grootste opdracht is actie ondernemen tegen de ontgroening en vergrijzing van de FNV. We moeten weer aantrekkelijk worden voor jongeren. Zodat het ledental en de organisatiegraad gaan toenemen. Niet-leden moeten zich realiseren dat alles wat we bereiken, niet zomaar komt aanwaaien. Daar is vakbondsmacht voor nodig. Die moet je meehelpen creëren door je aan te sluiten. Gemengde gevoelens Blij zijn met de fusie is één ding, maar hoe staat Ruud Baars tegenover het opheffen van FNV Bouw? Met gemengde gevoelens, zegt hij. We nemen afscheid van een prachtige bond met een typische eigen cultuur. Maar aan de andere kant: die verdwijnt niet echt. In een sterke bouwsector vinden we straks FNV Bouw weer terug. Daar kan die cultuur blijven voortbestaan. 8

9 tekst Brenda Heidinga beeld Martin de Bouter Casco Interview Eén FNV wordt meer zichtbaar en herkenbaar Ontzettend trots, is FNV-voorzitter Ton Heerts. Op die duizenden leden, kaderleden, medewerkers en bestuurders die hier keihard voor gewerkt hebben. Per 1 januari is de FNV niet meer gedeeld, maar zijn Bouw, Abvakabo, Bondgenoten, Sport en de vakcentrale samen de ongedeelde, nieuwe FNV. Vanzelfsprekend zat Heerts in de zaal tijdens de stemming op het congres van FNV Bondgenoten op 26 november: Ik was opgelucht dat we ons, na een moeilijke periode, hebben herpakt in het belang van onze leden. Door de ruim 90 procent voorstemmers kun je nu echt zeggen dat een overgrote meerderheid de plannen ondersteunt. Als één sterke vakbond staan we nu nog sterker. Dichterbij de leden Heerts denkt dat leden snel het verschil zullen merken. Door de omvorming naar sectoren zal de FNV meer zichtbaar en herkenbaar worden. De FNV telt 1,1 miljoen leden en bij hen komen we straks dichter te staan. Vooral in de regio zal dat zichtbaar zijn. Doordat gemeenten meer taken rond de zorg en werk moeten overnemen van het rijk, is onze inzet daar heel hard nodig. Over grenzen heen Het belang van een sterke vakbeweging is groter dan ooit. We leven in een wereld waarin bedrijven over grenzen heen opereren. Den Haag en Brussel zitten ook niet stil. Daarnaast gaan werkgevers steeds creatiever om met cao s. Kijk maar naar de schokkende resultaten die het team naleving en handhaving ons bracht. Cao s worden uitgehold, er is uitbuiting van werknemers en er komen steeds meer vormen van schijnconstructies. In bepaalde sectoren, zoals bijvoorbeeld de steigerbouw, wordt de cao vaak niet nageleefd. In totaal steken werkgevers miljarden in eigen zak. Daarnaast is er ook enorme verdringing op de arbeidsmarkt waarbij onzeker, onderbetaald en zelfs onbetaald werk steeds vaker voorkomt. Dat is zeer schadelijk voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Onrecht en ongelijkheid Volgens Heerts gaan leden in de nieuwe FNV meer samen op in de bestrijding van onrecht en ongelijkheid. Het gaat om gewoon een echte baan, op alle niveaus. De FNV gaat zich sterker inzetten tegen misstanden, met meer zeggenschap voor de leden. En ik zeg het maar alvast tegen Den Haag, Brussel, alle werkgevers en gemeenten: U hoort nog van ons. Vaktrots en vakmanschap De FNV blijft vechten voor de rechten van werkenden, van hen die willen werken en van hen die gewerkt hebben. Dat zal nu efficiënter gebeuren, vanuit herkenbare sectoren. Heerts: We willen terug naar vaktrots en vakmanschap. Dat doe je het dichtst bij de sector. Bijvoorbeeld met FNV Bouw of FNV Transport, daar voelen leden zich goed bij. Zo komen er ook minstens 35 vakbondshuizen in het land, waarmee onze aanwezigheid in de regio wordt versterkt. En er komen lokale netwerken die op plaatselijk niveau specifieker te werk kunnen gaan. Ook komt er een kantoor in Den Haag waardoor de FNV nog meer bovenop de politiek zit. Ton Heerts: Ik zeg alvast tegen Brussel, Den Haag, alle werkgevers en gemeenten: U hoort nog van ons. 9

10 Huurders Casco tekst Marlous Brand beeld Hollandse Hoogte/Dorothee Nijland Bewonersgroep neemt wijk in eigen beheer Pioniers die het heft in eigen hand nemen. Dat zijn de toekomstige bewoners van het Ubuntuplein in Zutphen. Drie woningcorporaties, diverse banken, pensioenfondsen en zorgverzekeraars wilden of konden de bewoners niet helpen bij het realiseren van hun droom. Daarom strijden zij nu zelf, verenigd in een wooncoöperatie, voor de realisatie van hún Ubuntuplein. Een boodschap voor de oudere buurvrouw, samen de gedeelde tuin winterproof maken, een lastminuteoppas als zich een spoedsituatie voordoet. Beter een goede buur dan een verre vriend, volgens het spreekwoord. Het dorpsgevoel is iets wat mensen in toenemende mate opzoeken. Zeker degenen die vooruitkijken en zich afvragen: waar wil ik wonen in de herfst van mijn leven? Het resultaat zijn wooncoöperaties waarin huurders en kopers zelf hun huisvesting organiseren. De Derde Fase Sinds 2004 wordt in Zutphen gewerkt aan het toekomstige Ubuntuplein. Het initiatief kwam van een groep mensen die zich De Derde Fase noemden. Zij wilden een woonomgeving ontwikkelen voor 50-plussers; een levendig buurtje, vlak bij het stadscentrum, met een rijk sociaal en cultureel leven en met het oog op de toekomst de noodzakelijke voorzieningen op rollatorafstand. Behalve wonen moesten mensen er ook kunnen werken. Met name degenen aan het eind van hun carrière moeten op het Ubuntuplein de uitdagingen kunnen oppakken om datgene te gaan ondernemen, waar ze hun hele leven eigenlijk nooit aan toe zijn gekomen. Eindelijk dat ene bedrijfje opstarten of meer doen met de hobby die helaas nooit werk geworden was. Vooral in die begindagen ging het om actieve en fitte vijftigers die samen zinvol oud wilden worden en zich voorbereidden op een toekomst waarin de zorg onvermijdelijk zal verschralen en steeds meer op de schouders van de sociale omgeving zal neerkomen. Helaas verliep de planvorming niet zoals gehoopt. Gemeente Zutphen koppelde De Derde Fase aan projectontwikkelaar Proper Stok en bouwer Heijmans en wees een stuk grond aan, maar daar bleef het bij. Ook de drie woningcorporaties die zich achtereenvolgens bij de plannen aansloten, vielen weer weg door de crisis en veranderde wetgeving. Met als gevolg dat tot op de dag van vandaag de schop nog altijd niet de grond in is gegaan. Artist impression van het toekomstige Ubuntuplein, pal achter station Zutphen. Het initiatief groeit De animo van potentiële bewoners voor het plein bleek echter bijzonder groot. In de loop der jaren sloten twee andere bewonersgroepen zich bij De Derde Fase aan: de Naobers, eveneens een groep 50-plussers, en Rowida, een bewonersvereniging met voornamelijk jonge gezinnen. Daarmee werd het Ubuntuplein een echt meergeneratiewonenproject. Met elkaar, verenigd in een wooncoöperatie die straks ook het wijkje zal beheren, zetten zij zich in om het Ubuntuplein mogelijk te maken. Het plan omvat inmiddels 220 woningen (koop, sociale huur en vrije sector), werkruimten, een gezondheidscentrum, een kleinschalige versmarkt en een grand café. Dit alles gesitueerd rond twee binnenplei- 10

11 Casco Huurders bijvoorbeeld kreeg op gegeven moment een beroerte. Vanuit mijn ervaring als fysiotherapeut heb ik hem toen begeleid, maar ik heb toentertijd ook via de kruipruimte een babyfoon aangelegd zodat hij mij s nachts altijd kon bereiken. Let wel, dat was natuurlijk vóór het tijdperk van de mobiele telefoon. Maar goed, zo deed je dus veel dingen samen. Ik heb de voorbereidingen en bouw van de wijk meegemaakt en daar uiteindelijk achttien jaar met veel plezier gewoond. Het toekomstige Ubuntuplein omvat behalve levensloopbestendige appartementen ook gezinswoningen. nen. Daarnaast zal er antroposofische zorg geleverd kunnen worden, onder meer aan de bewoners van de 45 zorgwoningen. Veranderingen Aart Oosthoek, gepensioneerd fysiotherapeut, is voorzitter van de wooncoöperatie Ubuntuplein en één van de Noabers. Je leven verandert als je ouder wordt, verklaart hij zijn wens om op het plein te wonen. Momenteel ken ik mijn buren en als er wat is, staan we voor elkaar klaar. Maar doorgaans heb je weinig contact. Iets meer samen leven zou ik fijn vinden. De betrokkenheid bij het project ontstond na zijn scheiding een aantal jaren geleden. Oosthoek: Op zo n moment wordt je leven flink door elkaar geschud. Met een paar vrienden van de roeivereniging waar ik actief was, spraken we erover om samen ergens te gaan wonen. Daar is het uiteindelijk nooit van gekomen, maar één persoon uit die groep vertelde over de Noabers. Zij willen een woon-/werkomgeving realiseren waarin je elkaar ondersteunt in het leven, mét behoud van de persoonlijke privacy. Het leek me een leuke groep en ik ben daar blijven hangen. de Hilversumse Meent. Het was een wijk waar iedereen een eigen woning had, vertelt Oosthoek, maar dat vooral dreef op de gezamenlijke faciliteiten met een café, werkplaats, gemeenschappelijke tuin et cetera. Wat me daarin het meeste aantrok, was de betrokkenheid bij elkaar. Mijn buurman Sociale huurwoningen Dat het Ubuntuplein door de toekomstige huurders en kopers zelf wordt ontwikkeld is niet ontstaan uit luxe. In de afgelopen tien jaar hebben we drie woningcorporaties versleten. Vooral van de laatste die zich bij het project aansloot, Mooiland, hadden we hoge verwachtingen. We hebben ook steeds gedacht dat we hen nodig hadden voor de zeventig sociale huurwoningen die op het project zouden komen. Die woningen waren voor ons gevoel de kern van het plein. De rest zouden we eromheen organiseren. Inmiddels hebben we dat idee bijgesteld. Waar het op neerkomt is dat een woningcorporatie pas iets wil doen als het 100 procent zeker Centraal wonen Het Ubuntuplein is niet het eerste woonproject waarbij Oosthoek betrokken is. Eind jaren zestig was hij één van de voortrekkers en bewoners van het eerste nieuwbouw en centraal wonenproject van Nederland in Aart Oosthoek: De betrokkenheid bij elkaar als buren, is wat mij zo aantrekt in het woonproject. 11

12 Huurders Casco is dat alles doorgaat. Ze mogen geen risico s nemen. Het contact met Mooiland is niet verbroken, wellicht dat ze op een later moment weer instromen, maar voorlopig kunnen ze niets voor ons betekenen. Op zoek naar fondsen Het gevolg was dat Coöperatie Ubuntuplein zelf op zoek moest naar investeerders. Geen van de Nederlandse banken kon de groep helpen, omdat daar een onderpand voor nodig is. Vandaar dat we nu in gesprek zijn met een buitenlandse investeerder die ons onder gunstige voorwaarden de benodigde 42 miljoen wil lenen, vervolgt Oosthoek. Het gaat om een bureau dat investeert in opdracht van onder meer anonieme rijke particulieren en Amerikaanse pensioenfondsen. Wie exact die geldschieters zijn weten we dus niet, maar de transacties en het bureau zelf zijn gebonden aan strenge Europese regelgeving. Daar moeten we dus op vertrouwen. En met ons project krijgt het geld in elk geval een mooie bestemming. Momenteel loopt een beoordelingsonderzoek naar de coöperatie als lener en het project als betrouwbaar investeringsobject. Zoals het er nu naar uitziet, zal daar een positief advies uitkomen, zegt Oosthoek. Bottleneck is het vereiste deposito van 10 procent. De financier vraagt van ons dat die 4,2 miljoen een jaar lang ergens op een rekening staat als bewijs van ons maatschappelijk draagvlak. Onze leden hebben een deel hiervan opgebracht, met de gemeente en de projectontwikkelaar is overleg of zij kunnen bijspringen, maar we hebben nog niet de hele 4 miljoen bij elkaar. Frustrerend, want dat bedrag is enkel een soort garantiebewijs. Exploitatie Het voordeel van het in eigen beheer hebben van het Ubuntuplein, is dat de coöperatie straks ook het geheel gaat exploiteren. Van de woningen die de coöperatie in bezit krijgt, kunnen wij zelf bepalen wat de huur wordt en hoe vaak deze verhoogd wordt. Een woningcorporatie verhoogt gewoon met de inflatie mee. Ook hebben wij geen overheadkosten en zullen we veel onderhoud zelf uitvoeren, waardoor onze beheerkosten veel lager zijn dan die van een woningcorporatie. Zoals het er nu naar uitziet kunnen we op een gegeven moment de De toekomstige bewoners ontmoeten elkaar met enige regelmaat voor overleg over de plannen. huurverhogingen zelfs stopzetten. Het wachten is nog op het bij elkaar schrapen van het deposito, maar dan kan de bouw na tien jaar eindelijk beginnen. We Ubuntuplein Zutphen vertrouwen erop dat de eerste woningen van het project in 2016 worden opgeleverd. Vooral de allereerste initiatiefnemers gun ik dat van harte. De naam Ubuntu (spreek uit oe-boen-toe) staat voor een Zuid-Afrikaanse filosofie en heeft vele vertalingen. Waaronder: Eén-zijn en Ik ben omdat wij zijn. De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu gaf ooit de volgende uitleg: Iemand met ubuntu staat open voor en is toegankelijk voor anderen, wijdt zich aan anderen, voelt zich niet bedreigd door het kunnen van anderen omdat hij of zij genoeg zelfvertrouwen put uit de wetenschap dat hij of zij onderdeel is van een groter geheel en krimpt ineen wanneer anderen worden vernederd of wanneer anderen worden gemarteld of onderdrukt. (bron: Wikipedia) Wat wordt er gebouwd? Rondom twee ruime binnentuinen komen honderd levensloopbestendige appartementen voor De Derde Fase, 24 levensloopbestendige appartementen voor de Naobers, 37 appartementen en eengezinswoningen voor Rowida, 45 zorgappartementen en verschillende werk- en atelierruimtes voor de bewoners. Oplevering van de eerste woningen staat gepland voor eind

13 tekst Marlous Brand beeld stockbeeld Hollandse Hoogte Casco Huurders Deze pioniersfase is ontzettend leerzaam Vooral in de kleine kernen en dorpen liggen kansen voor de wooncoöperatie. Dat schreef branchevereniging Aedes in reactie op de consultatiebrief van minister Blok over de organisatievorm. Belangrijk is volgens Aedes wel een brede betrokkenheid van de deelnemers. Hoe werkt dat in de praktijk? Marrion Dijkman is een toekomstige bewoonster van het Zutphense Ubuntuplein. Ze zal haar intrek nemen in één van de 37 eengezinswoningen en appartementen die bestemd zijn voor de leden van Rowida, één van de drie bewonersgroepen die samen Cooperatie Ubuntuplein vormen. Ondersteuning Toen ik van Rowida hoorde, lag ik in scheiding, vertelt ze. Ik moest dus, met mijn twee nog thuiswonende kinderen, op zoek naar woonruimte. Het idee dat ik op het Ubuntuplein niet helemaal alleen hoefde te gaan wonen, sprak me aan. Je zoekt toch een beetje ondersteuning en feedback op zo n moment. Geïnteresseerden krijgen bij de bewonersgroep, bedoeld voor gezinnen, eerst een snuffeltijd. Dijkman: Als het bevalt, word je lid en betaal je een inlegsom. Nu wordt dat geld nog gebruikt om het ontwikkelingstraject te financieren, maar straks wordt het een borgsom voor deelname. Als je ooit verhuist, dan krijg je het terug en legt de nieuwe bewoner het bedrag weer in. Samen draag je op die manier het project. wat in zijn of haar vermogen ligt. Bij Rowida is het niet zo dat je per se een bepaald dagdeel actief moet zijn, maar er wordt wel van je verwacht dat je je inzet waar mogelijk. Op dit moment zijn de bewoners echter vooral druk met de voorbereidingen voor het project. Zelf ben ik penningmeester, vertelt Dijkman. Ik had het niet gedacht, maar ik stort me met veel plezier op statuten en zit achter de microfoon bij een ledenvergadering. Deze hele pioniersfase is soms best eng, maar vooral ook ontzettend leerzaam. Veelbelovend Helaas liet de start van de bouw op zich wachten en woont Dijkman nu al twee jaar in een tijdelijk appartement. Het is heel wat anders dan waar ik naartoe wil, maar dat is een offer dat ik wil brengen, omdat ik straks in een leuk buurtje kom te wonen. Helaas zijn er wel deelnemers die op de wip zitten. Ze moeten hun woning uit of hebben schoolgaande kinderen die vastigheid nodig hebben. Dan kan het frustrerend zijn dat het zo lang duurt. Toch heeft Dijkman goede hoop dat binnenkort de schop de grond in kan. We zijn nog niet eerder zo dichtbij geweest als nu. De toekomst ziet er veelbelovend uit. Meer weten over Coöperatie Ubuntuplein? Kijk dan op de website ubuntuplein.nl. Pioniersfase Behalve financieel dragen de bewoners straks ook fysiek bij aan het Ubuntuplein. Dijkman: Het idee is dat er activiteiten worden georganiseerd om onderling in contact te komen en blijven, en dat we samen het groot onderhoud voor onze rekening gaan nemen. De jongere mensen zullen dan de ladder opgaan en de senioren bakken een taart voor de klussers, geven kinderen bijles of houden de tuin aan kant. Iedereen doet De bewoners gaan straks samen het groot onderhoud van het Ubuntuplein voor hun rekening nemen. 13

14 Product Casco tekst Charlie Schuurman beeld TFD Flooring TFD maakt een kunst van kunststof vloeren Bij kunststof vloeren wordt vaak gedacht aan zeil of ander goedkoop materiaal dat snel beschadigd. Dat het heel anders kan, bewijst TFD Floortile uit Dalfsen. Daar laten ze zien dat kunststof helemaal niet voor hout of steen onder hoeft te doen. Sterker nog, de magnetische variant waarvoor het bedrijf een prestigieuze prijs won, kent tal van voordelen ten opzichte van standaard vloerbedekking. In de ontvangstruimte van TFD Floortile staat een imposant lange, houten tafel. Hij wordt omringd door statige, zwarte kasten waarin de verschillende vloerdelen en motieven worden geëtaleerd die het bedrijf aanbiedt. Tussen de kasten, onder buitenlicht simulerende lampen, liggen eveneens verschillende typen vloeren, net als door de rest van het pand. Ze zijn allemaal van kunststof, maar zijn dankzij de kleur en het reliëf in de stroken haast niet van houten planken, stenen tegels of zelfs van tapijt te onderscheiden. In Dalfsen noemen ze deze ruimte de bibliotheek en daar heeft het inderdaad wel iets van weg. Al betreft het dan wel een sjieke uitvoering. Dat zal bewust zijn, want de bibliotheek neemt direct een hardnekkig vooroordeel over kunststof vloe- ren weg. Namelijk dat deze goedkoper en kwalitatief minderwaardiger zouden zijn dan bijvoorbeeld hout. Wat de boer niet kent Dat dit absoluut niet zo hoeft te zijn, bewijst TFD. Dit jaar werd het bedrijf daarvoor beloond met de Tomorrow s Flooring Award Deze prestigieuze prijs binnen de vloerenbranche werd binnengesleept dankzij de bijzondere magnetische vloeren die het bedrijf produceert. Aan kwaliteit daarbij geen gebrek. Het bedrijf kiest namelijk bewust voor de beste en zeker niet goedkoopste oplossing. Een filosofie die past bij het familiebedrijf van directeur Rob Toonen, die winst maken niet per se als topprioriteit ziet, maar als bijkomstigheid van hard werken aan een goed product. Die instelling ten spijt, heeft het toch nog betrekkelijk lang geduurd voordat architecten en interieurverzorgers de keuze voor het materiaal durfden te maken. Want wat de boer niet kent, dat eet hij niet en zo is het eigenlijk ook met kunststof vloeren, legt operationeel manager Dries Vis uit. Je kunt wel met een goed product komen, maar daar hoort ook een goed verhaal bij. En dat hebben ze in Dalfsen. De kunststof vloeren en zeker de magnetische variant kennen veel voordelen, al moet je wel met een aantal zaken goed rekening houden. De vloerdelen zijn eenvoudig te leggen en er weer uit te halen. Makkelijk leggen en uithalen Het grootste voordeel van de magnetische vloer is dat je de stroken, waaruit de vloer bestaat, gemakkelijk kunt verwerken. Nadat 14

15 Casco Product Van de gerecyclede vloerdelen kan Mozeni gemaakt worden, een mozaieken wanddecoratie. de ondergrond goed geëgaliseerd is, wordt hierop een dun magnetisch folie gelegd. De kunststof stroken kunnen hier, als waren het magneten, op vastgekleefd worden. Daarbij zijn de stroken eenvoudig op maat te snijden met een stanleymes. Lijm is in principe niet nodig, behalve op plekken waar de vloer in het volle zonlicht komt te liggen en dus te maken krijgt met grote temperatuurverschillen. De lijm voorkomt dan het uitzetten en krimpen van de vloerdelen. Meerdere lagen Maar net als bij de niet-gelijmde stukken, zijn ook deze stroken simpel weer te verwijderen. Dat scheelt bij een eventuele verhuizing niet alleen tijd, maar ook geld. De vloer kan gewoon mee naar de nieuwe locatie. Daarnaast zijn eventueel beschadigde onderdelen goed te vervangen: je legt er gewoon een nieuwe plak in. Al komt beschadiging vrijwel niet voor, zo wil Dries Vis ons doen geloven. Dat komt doordat de vloerelementen een zeer dikke toplaag of beschermlaag hebben. In feite bestaat zo n element uit meerdere lagen, waarbij de toplaag extra dik is. Die is bij ons 0,7 millimeter in plaats van de 5,5 millimeter bij andere kunststofvloeren. Dat betekent dat de stroken veel beter tegen hoge hakken of het schuiven van stoelen kunnen. Ze raken daardoor minder snel beschadigd. Experimenteren met print Het echte geheim van de TFD-vloeren zit echter in de tweede laag. Hierin vormen kleur en reliëf namelijk een soort optische illusie. Dat wil zeggen dat je haast geen onderscheid ziet tussen de kunststof vloerdelen en bijvoorbeeld een houten vloer. Voel maar eens, zegt Vis, als hij enkele stroken uit de kasten haalt. Hij heeft gelijk. Het gevoel van zowel de houten als stenen stroken is inderdaad verbluffend en komt heel dicht in de buurt van het nagebootste materiaal. Vis: Het leuke daarbij is dat je ook kunt experimenteren met print. Een aardig voorbeeld hiervan is een kunststof tegel met een grasprint erop. Die hebben we kort geleden nog in een voetbalkantine gelegd. Superleuk toch? Hergebruik De kunststof vloerelementen zijn recyclebaar, maar zelf niet uit hergebruikt materiaal vervaardigd. Nee, en dat is een bewuste keuze, zegt Vis. Bij gerecycled materiaal kun je namelijk niet dezelfde kwaliteit garanderen als bij virgin, of nieuw pvc, zoals dat heet. Je weet immers niet wat erin terecht is gekomen en of dat materiaal nog dezelfde en vooral gewenste kwaliteit oplevert. Nieuw materiaal gebruiken is echter niet heel duurzaam en dus is TFD continu op zoek naar toepassingen voor de gebruikte vloeren. Door de vloeren een tweede leven te bieden, probeert het bedrijf op mileugebied zeker iets te doen. Mozeni is daar een goed voorbeeld van: een wandbekleding bestaande uit vierkante, kunststoffen mozaïekblokjes die aan weerskanten zijn afgewerkt met aluminium plaatjes. De bedoeling is dat op termijn de oude vloeren worden verwerkt in de blokjes en op die manier dienst gaan doen als deze vorm van wandbekleding (zie kader). Vis: Door dergelijke producten te ontwikkelen en telkens bezig te zijn met verbetering en vernieuwing proberen we ons te onderscheiden van de concurrentie. Doordat onze producten vanwege onze bedrijfsfilosofie duurder zijn, is dat wel eens lastig. Toch zie je dat kwaliteit altijd boven komt drijven en daar doen we dan ook geen enkele concessie in. Mozeni-wanddecoratie Het zou wel eens een nieuwe rage kunnen worden in de wanddecoratie: Mozeni. Het bestaat uit kunststof delen (matten) die op een wand geplakt worden en dus eenvoudig aan te brengen zijn. Op de matten zijn kleine blokjes kunststof aangebracht die aan de voorkant zijn afgewerkt met aluminium. Door verschillende kleuren op het aluminium toe te passen kun je vrijwel alle denkbare patronen en zelfs afbeeldingen op de Mozeni laten drukken. Daarmee kun je ruimtes een heel eigen invulling geven. En ook hier geldt: de afzonderlijke delen zijn te vervangen, dus variatie is alom mogelijk. Voor meer informatie zie: mozeni.nl. 15

16 Eén-tweetje Casco tekst en beeld Johan van Leipsig Vraagbaak moet overal verstand van hebben Vrijwilligers zijn het fundament van FNV Bouw. Welke functies zijn er allemaal? In deze Casco: de vraagbaak. Belastingen, cao-regelingen, pensioen of werkloosheid. FNV-leden kunnen met al hun klachten en vragen terecht bij hun lokale vraagbaak. In de regio Boxmeer neemt Ronny van Lier (links op foto) die taak al meer dan dertig jaar op zich. Pensioen Tijdens het ochtendspreekuur stapt voormalig betonbouwer Piet Verdijk (67) binnen. Hij wil het één en ander weten over zijn pensioen. Hoe zit het straks met mijn eigen pensioen als mijn vrouw AOW krijgt en ik vroegtijdig kom te overlijden?, zo vraagt hij zich af. Vraagbaak Van Lier kan hem er alles over vertellen. Natuurlijk hopen we dat dat niet het geval zal zijn, begint hij, maar dan zouden we bij je pensioenfonds moeten kijken of je jouw nabestaandenpensioen geregeld hebt. Als dat zo is, zal dat op je pensioenoverzicht staan. Er staat dan vermeld dat je vrouw partnerpensioen ontvangt tot zij zelf komt te overlijden. Bovendien krijgt ze via de Sociale Verzekeringsbank nog de helft van de AOW, plus een toeslag. Ze zal dus zeker niet in de kou blijven staan als je je zaakjes goed geregeld hebt! Verdijk is tevreden: Kijk, daar heb je wat aan! Eerste aanspreekpunt Mensen komen met allerlei vragen binnen, dus moet ik overal wat vanaf weten, legt Van Lier uit. Mochten wij er om welke reden dan ook niet uitkomen, dan sturen we de kwestie door naar het hoofdkantoor van FNV Bouw in Woerden. Maar in eerste instantie proberen we de leden zelf verder te helpen. En dat is toch knap, want voormalig schilder en timmerman Van Lier moet als eerste aanspreekpunt dus overal verstand van hebben. Als vraagbaak moet je inderdaad veel weten en jezelf bijscholen. Maar als je interesse in de materie hebt, is het prachtig werk. Ook als vrijwilliger aan de slag voor de bond? Of hebt u een vraag over uw cao of pensioen? Neem contact op met uw lokale vraagbaak of met de helpdesk van FNV Bouw:

17 tekst Peter van der Aa beeld ANP Casco Inspectiereis Er is nog niets verbeterd voor WK-bouwers in Qatar Er vallen nog steeds aan de lopende band doden en gewonden in Qatar bij de bouw van voorzieningen voor het WK voetbal in Dat heeft een internationale vakbondsdelegatie vastgesteld. Algemeen secretaris Ruud Baars van FNV Bouw maakte deel uit van de delegatie en was geschokt over wat hij in het oliestaatje aantrof. Arbeiders werken en wonen onder mensonterende omstandigheden. Er is enorm veel werk aan de winkel in Qatar. Naast stadions gaat het voornamelijk om infrastructurele projecten, waarvoor honderdduizenden arbeiders zijn geronseld in landen als India, Nepal, Sri Lanka en Bangladesh. Er is niet veel terechtgekomen van toezeggingen van de regering van Qatar om de misstanden aan te pakken. De internationale vakbondsdelegatie, die dit najaar voor een inspectie naar het Midden-Oosten reisde, stelde dat vast. Ruud Baars: Er wordt erg onveilig gewerkt, met tal van ongelukken tot gevolg, vaak dodelijk. De huisvesting van de arbeiders is mensonterend. Ze slapen vaak met zes, zeven man in onooglijke, onhygiënische kamertjes. Daarnaast worden hun paspoorten afgenomen, zodat ze niet weg kunnen. Werknemers mogen zich ook niet organiseren in vakbonden en dat terwijl Qatar alle internationale verdragen over vakbondsrechten heeft ondertekend. De FNV zoekt uit of Qatar kan worden aangeklaagd bij het Internationale Hof van Justitie in Den Haag wegens schending van mensenrechten. Migranten in de schulden Volgens Baars krijgen veel werknemers van onderaannemers maar de helft van het loon dat hen was beloofd. Contracten worden bij aankomst verscheurd en vervangen door slechtere. En veel migranten hebben zich zwaar in de schulden moeten steken om in Qatar te komen. Die mensen kunnen geen kant uit. De internationale bouwbond BWI heeft inmiddels wat kaderleden uit de betreffende landen opgeleid en getraind om hun collega s in Qatar bij te staan. De FNV roept opnieuw de FIFA, de KNVB en de Nederlandse regering op Qatar onder druk te zetten om de situatie te verbeteren. Kamervragen De Tweede Kamerleden Servaes, Kerstens en Van Dekken van de PvdA hebben vragen gesteld aan minister Koenders van Buitenlandse Zaken over de misstanden in Qatar. Zij verwijzen daarbij naar de inspectiereis die Ruud Baars van FNV Bouw maakte met een internationale vakbondsdelegatie. Buitenlandse arbeiders werken in Qatar aan voorzieningen voor het WK

18 LAAT GEEN GELD LIGGEN! BELASTINGSERVICE FNV vult jouw belastingaangifte en toeslagen in biedt gratis service voor leden door leden is volgens onafhankelijk onderzoek de beste van Nederland heeft meer dan 45 jaar ervaring verwerkt jaarlijks aangiftes en toeslagen Voor meer informatie:

19 tekst en beeld Pieter Jansen Casco Lekker bezig! Jan Braker, voorman Dit is Waterfront in Harderwijk. Op deze kade vlakbij het centrum verrijzen in totaal woningen. We zijn bezig met de eerste 31 huizen en controleren de maatvoering van de heipalen, zodat de fundering er volgende week opgezet kan worden. Het hele project is prefab: van fundering tot gevelbekleding. Over acht weken krijgen de bewoners de sleutel. Dan is ook de afbouw al klaar. Zelf werk ik al bijna dertig jaar in de bouw en heb het vak flink zien veranderen. Het gaat steeds sneller en steeds meer onderdelen komen kanten-klaar van de fabriek. Door de crisis zijn veel van die fabrieken over de kop gegaan, waardoor de bedrijven die over zijn nu lastig alles op tijd kunnen leveren. Dat is echt een uitdaging voor ons. Als voorman vind ik het leuk dat ik niet alleen maar in de keet zit, maar ook op het werk zelf help. Een uitvoerder die alleen nog maar achter zijn bureau zit, daar doen wij niet aan. 19

20 In beeld Casco beeld Ton Borsboom 20