Informatiebrochure. Uretero-renoscopie (URS) Operatieve behandeling van stenen of gezwellen uit de hoge urinewegen.

Transcriptie

1 Informatiebrochure Uretero-renoscopie (URS) Operatieve behandeling van stenen of gezwellen uit de hoge urinewegen.

2 Geachte patiënt, Deze informatiebrochure werd geschreven door de dienst Urologie van de Sint- Jozefkliniek Bornem en Willebroek. Ze is bestemd voor patiënten en gezondheidswerkers en heeft tot doel u te informeren over uw behandeling, frequente bijwerkingen en de meest voorkomende of ernstige complicaties die eruit kunnen ontstaan. Deze brochure is niet allesomvattend en/of exhaustief en is gebaseerd op de huidige stand van de medische wetenschap en op de toepasselijke medische richtlijnen omtrent deze ingreep. Tijdens de consultatie met de behandelende arts zal u, voor zover dit nodig is, bijkomende relevante informatie worden meegedeeld. Wat zijn de hoge urinewegen? De nieren liggen achter in de buikholte onder het middenrif. De nieren produceren de urine. Normaal gesproken stroomt de urine, vanaf de nier naar de kleine verzamelbekkens (calyx), naar het grote grote verzamelbekken (nierbekken of Pyelum), en dan via de urineleider naar de blaas. Alles boven de blaas noemen we de hoge urinewegen. De urineleider is het afvoerende buisje tussen de nier en de blaas. Dit buisje is verantwoordelijk voor het transport van urine naar de blaas. Bij een niercrisis is het meestal op deze plaats dat de stenen blijven vastzitten en pijn veroorzaken door het opzwellen van de nier. Nierstenen of nefrolithiasen worden gevormd in de calyces. Wanneer ze loskomen volgen ze de weg van de urine naar de blaas. Op elk niveau kunnen ze blijven vastzitten en pijn veroorzaken. Eens in de blaas is er meestal geen pijn meer en worden de stenen vlot uitgeplast. 3

3 Waarom is deze operatie aangewezen? Het doel van deze operatie kan zijn: Het verwijderen van stenen uit de hoge urinewegen Het diagnosticeren en/of behandelen van tumoren in de hoge urinewegen Het opheffen van vernauwingen t.h.v. de hoge urinewegen Waarom moeten stenen worden verwijderd? Door een niersteen kan de afvoer van urine worden bemoeilijkt. Er zijn verschillende redenen om tot verwijdering van een niersteen over te gaan: Heftige pijnaanvallen Stuwing van de nier Infecties Verminderde functie van de nier Bloeding Een klein steentje in de urineleider wordt over het algemeen vanzelf uitgeplast. Een grotere steen kan meestal niet spontaan worden uitgeplast en maakt een ingreep noodzakelijk. Wat is een Uretero-renoscopie? Bij een uretero-renoscopie brengt de arts een instrument via de plasbuis en blaas in de urineleider (ureter) naar de plaats waar de niersteen zich bevindt. De steen kan vervolgens in kleinere stukjes gebroken worden. De steenstukjes kunnen daarna verwijderd worden. Kleinere steenstukjes plast u later uit. Hoe verloopt de voorbereiding van de operatie? Op de raadpleging krijgt u een map met enkele informatiebrochures. Hierin zitten eveneens 2 formulieren betreffende uw dagelijkse medicatie en medische voorgeschiedenis. U dient deze bij opname ingevuld mee te brengen. Vraag eventueel uw huisarts u hiermee te helpen. Meestal vragen wij u vooraf bij de huisarts langs te gaan voor de noodzakelijke préoperatieve onderzoeken (bloedname, hartregistratie en foto van de longen). Afhankelijk van uw leeftijd kan het zijn dat deze onderzoeken niet hoeven te gebeuren. Soms gebeurt het dat er een meer uitgebreid nazicht dient te gebeuren (vb. uitgebreid hart-of longonderzoek). Het is nodig dat u ons voor de procedure laat weten welke medicijnen u gebruikt. De behandelende arts zal beslissen of en wanneer het gebruik van deze middelen moet worden stopgezet en vervangen worden door andere middelen. Het betreft een behandeling met antistollingsgeneesmiddelen (bijv. warfarine, aspirine, plavix ) en bij diabetici, metformine omdat er in zeldzame gevallen interacties en dus ook complicaties kunnen optreden tijdens de verdoving (onder andere het risico op nierfalen). Vertel aan uw arts ook welke operaties en ziektes u in het verleden hebt doorgemaakt, welke eventuele complicaties er zijn geweest en of u allergisch bent voor bepaalde stoffen. Voor de operatie moet u vanaf een bepaald tijdstip nuchter zijn. Dit houdt in dat u vanaf dan niets meer mag eten en/of drinken. Het exacte tijdstip hangt af van de tijd waarop wij u opereren. Uw arts zal u hierover bij het plannen van de ingreep informeren. Wij nemen u meestal de dag van de operatie op. U ligt op afdeling Daghospitaal Heelkunde. Een verpleegkundige voert een opnamegesprek met u. Tijdens of na het opnamegesprek worden een aantal controles gedaan zoals bloeddruk, temperatuur, hartslag, gewicht en urineonderzoek. U krijgt een operatieschort en er worden anti-trombosekousen aangedaan. Tijdens het opnamegesprek zal u worden gevraagd een tabletje antibiotica te nemen met een slokje water. Gelieve de verpleegkundige te verwittigen indien u allergisch bent aan bepaalde antibiotica. 4 5

4 Hoe verloopt de operatie? Wat gebeurt er na de operatie? De operatie vindt in het algemeen plaats onder algehele narcose. De chirurg brengt via de plasbuis de uretero-renoscoop (dit is een kijk instrument) in de urineleider. Zo kan de uroloog bepalen waar de steen zit. Als de steen in beeld is, kan deze zo nodig kapot gemaakt worden met speciale apparatuur (lazer of pneumatisch). De steenstukjes worden verwijderd met een tangetje of een mandje. Kleinere steenstukjes zult u vanzelf uitplassen. Ook kan er een dubbel-j-katheter geplaatst worden. Dit is een slangetje (katheter) dat vanuit de plasbuis, via de blaas, tot in de nier wordt geplaatst tijdens de operatie. Dit verhinderd dat na de operatie de urineleider wordt afgesloten door bv. zwelling, een bloedklonter of een steenfragment. Meestal kunnen we pas tijdens de ingreep evalueren of dit noodzakelijk is. Soms is de urineleider heel erg nauw en daarom niet toegankelijk voor de uretero-renoscoop. De steen zal dan ook niet kunnen worden verwijderd. Meestal plaatsen we dan een dubbel-j-katheter zodat u geen nierkoliek meer kan hebben en de de urineleider toegankelijker wordt. De steen in de urineleider kan soms naar boven, terug de nier in, migreren. De steen kan dan op een plek zitten die niet meer te bereiken is voor de uretero-renoscoop. In dat geval zou een niersteenvergruizing of een tweede uretero-renoscopie nodig kunnen zijn. Meestal plaatsen we op dit moment ook een dubbel-j-katheter. Na de ingreep verblijft u nog eventjes op de ontwaakzaal. Meestal kan u na een uurtje naar de kamer. Mogelijk hebt u nog wat pijn, die veroorzaakt wordt door de zwelling in de urineleider. Hiervoor kunt u pijnstillende medicatie vragen. U kunt gewoon wateren (tenzij u een blaassonde hebt), maar de urine kan rood van kleur zijn. Ook kunt u een drukkend gevoel ervaren in de blaas en de nieren. Na de operatie moet u nog enkele uren in bed blijven rusten. Als er zich geen problemen voordoen (bijvoorbeeld misselijkheid) moet u na een volledige verdoving tot twee uur na het beëindigen van de ingreep wachten vooraleer u mag drinken. Als dit vlot verloopt krijgt u een beetje later een lichte maaltijd. Wij raden u aan de avond van de ingreep slechts een licht avondmaal te nuttigen. De volgende dag mag u terug normaal eten. Als de operatie ambulant wordt verricht, dient u te worden opgehaald door een volwassen begeleider, omdat uw alertheid door de verdoving en/of pijnstillers kan zijn verminderd. We zullen u zeggen wanneer u opnieuw actief kan deelnemen aan het wegverkeer. U dient ook te vermijden om alcohol te drinken of belangrijke beslissingen te nemen in deze periode. 6 7

5 Wat zijn de mogelijke klachten na een Uretero-renoscopie? Welke zijn de mogelijke problemen en complicaties? U kunt een brandend gevoel hebben in de plasbuis. Het plassen gaat vaak samen met snellere aandrang en u zult frequenter naar het toilet moeten. In de loop van enkele uren tot dagen wordt dit weer normaal. De urine is soms nog bloederig van kleur zijn. Dit is niet verontrustend. Na de operatie kunt u pijn voelen in het gebied van uw nier. Er kunnen nog wat kleine steenresten via de urineleider naar de blaas gaan, waardoor er pijn kan ontstaan. Gewoonlijk verdwijnen deze klachten vanzelf maar vaak is er een pijnstiller nodig. Als er een dubbel-j-katheter is geplaatst, kunt u tijdens het plassen een drukkend gevoel in uw nier ervaren. Ook kunt u een sterkere aandrang ervaren en vaker moeten plassen. Dit zijn blaaskrampen. Zo nodig kunt u hiervoor medicatie krijgen. U dient contact op te nemen met uw behandelend arts: Als u duidelijk bloedstolsels plast. Als het bloedverlies niet vermindert. Als u koorts heeft. Bij ernstig brandende pijn bij het plassen die niet vermindert. Wanneer u niet meer kunt plassen. Soms raakt de wand van de urineleider beschadigd (perforatie). In dat geval kan het nodig zijn dat de ingreep vroegtijdig wordt gestopt. Er wordt dan een dubbel-j-katheter geplaatst. Hierdoor herstelt de urineleider meestal spontaan. Zeer zelden dient de urineleider te worden gehecht of de nier verwijderd. Er kunnen nog kleine steenresten achterblijven, meestal worden deze spontaan uitgeplast, soms lukt dit niet en moeten deze resten later verwijderd worden. Ondanks preventieve antibioticatherapie kan er een urineweginfectie optreden die eventueel gepaard gaat met koorts. Als gevolg hiervan kan ook een bijbalontsteking ontstaan. Beide infecties zijn goed met antibiotica te behandelen. Bij elke operatie bestaat de kans op een nabloeding. Dit uit zich onder vorm van roodgekleurde urine al dan niet met stolsels. Deze nabloedingen stoppen meestal spontaan. Soms kan dit echter aanleiding geven tot vorming van een bloedklonter in de blaas die dient te worden verwijderd. Deze complicatie is meer frequent bij patiënten die bloedverdunners nemen. Het is mogelijk dat, na langere tijd, een vernauwing van de plasbuis door de vorming van littekenweefsel ontstaat. Dit merkt u doordat er meestal plasproblemen ontstaan. Soms is hiervoor een operatie nodig. Wat te doen bij vragen of problemen? Indien u na het lezen van deze brochure nog vragen hebt of wanneer u na de operatie een van de beschreven problemen ervaart neem dan gerust contact met ons op: Raadpleging Urologie: (campus Bornem) of (campus Willebroek) Verpleegafdeling Heelkunde 1: Daghospitaal Heelkunde: Spoedgevallen Bornem:

6 Notities Notities 10 11

7 Neem contact op met uw behandelende arts als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft. Indien u vragen heeft, aarzel niet ze te stellen Campus Bornem Kasteelstraat BORNEM Campus Willebroek Tisseltsesteenweg Willebroek Auteur: Dr. Bulthé, Uroloog /06/2018