Gemeente van Christus,

Transcriptie

1 Wat drijft Maria? Deze preek is gehouden op zondagmorgen 1 december in de Adventkerk te Amersfoort. Gelezen is Lucas 1: en gezongen zijn onder andere het Magnificat en Heer leer mij uw weg (Opwekking 687). Gemeente van Christus, Gemeente van Christus, al een paar weken zijn we bezig met de voorbereiding van deze dienst. Bij Pitstop is er nagedacht over de liederen die we zingen en over taken die opgepakt kunnen worden. Jongeren zijn op zondagavond creatief bezig geweest, u zult dat zometeen nog zien, en bij Follow Me Next hebben we samen de Bijbeltekst gelezen die we vanmorgen ook hebben gehoord. Voordat we bij Follow Me Next de Bijbeltekst gingen lezen kregen we een opdracht. Een Bijbeltekst gaat je alleen iets zeggen als je nieuwsgierig bent. Het gaat je pas iets zeggen als je vragen gaat stellen. We bedachten allemaal één vraag toen we de Bijbeltekst hoorden en later tijdens de catechisatie mochten we vertellen welke vraag we hadden opgeschreven. Toen de avond voorbij was hebben Felix en ik alles opgeruimd. Wat we ook opruimden waren de A4tjes met daarop de Bijbeltekst en de vragen die jullie hadden opgeschreven. Ik wilde die papieren in de prullenbak gooien, maar voordat ik dat kon doen viel mijn oog op een vraag die wel was opgeschreven, maar niet was besproken. Ik weet niet wie de vraag heeft opgeschreven. Maar ik vond hem zo waardevol dat ik besloten heb hem in deze dienst te bespreken. De vraag die op dit papier staat gaat zo: wat drijft Maria ertoe God zo krachtig te dienen? Een prachtige vraag vind ik dat, een nieuwsgierige vraag. Maria doet iets wat ik niet helemaal kan volgen. Wat is haar geheim? Wat drijft haar? Wat voelde zij? Hoe komt zij ertoe ja te zeggen tegen de engel? Het raadsel Want is dat niet raar, dat Maria wel zwanger wil worden? Ik bedoel, zij zal toch ook haar eigen plannen hebben gehad. Heel wild zullen die plannen niet geweest zijn want een meisje als zij had in die tijd niet zo heel veel keuze. Maria is waarschijnlijk nooit naar school geweest, over een vervolgopleiding hoefde ze niet na te denken, en over een baan waar ze haar talenten in kwijt kan hoefde zij niet te fantaseren. De bestemming van vrouwen in haar tijd was kinderen te baren en groot te brengen maar ook al lag bijna alles dan al vast, ook Maria zal haar dromen hebben gehad, misschien heeft Maria wel gedroomd over haar leven met Jozef. Misschien heeft Maria wel gefantaseerd over de bruiloft en alle gasten die daarbij zouden komen, misschien heeft ze ook wel gedroomd over het krijgen van kinderen samen met hem maar nu is daar in een keer een engel die alles overhoop trekt. Jullie hebben ook plannen, je zit op school en op school zit je met het oog op de toekomst, daar denk je niet iedere dag over na, maar het is wel zo, je hebt een diploma nodig voor de toekomst. Misschien heb je al een vervolgopleiding of een baan in gedachten, misschien weet je dat nog niet, maar wat onze plannen en dromen ook zijn, ik denk dat wij ons allemaal een ongeluk zouden schrikken. Stel je voor dat er zomaar 1

2 opeens iemand in je kamer staat die je vertelt: jij wordt vader, je wordt moeder van Jezus. Je leven staat op zijn kop, alle toekomstplannen kunnen de prullenbak in. Hoe ga ik dit uitleggen aan mijn ouders, hoe ga ik dit uitleggen aan mijn vriend of vriendin, en als het nu ging om een gewone baby Dat zou na de eerste schrik nog wel iets schattigs kunnen hebben, maar in dit geval gaat het om Jezus en we weten allemaal hoe het met hem is afgelopen. Je moet er toch niet aan denken dat je zwanger wordt van een zoon of dochter die sterft aan een kruis. Bij catechisatie hebben we onszelf daarom de vraag gesteld of wij het zouden zien zitten, vader of moeder worden van Jezus? Zou u het zien zitten zijn vader of moeder te zijn? De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat bijna niemand van ons daar brood in zag. Maar tegenover onze reactie staat die van Maria. De Heer wil ik dienen, hoe komt Maria erbij dat te zeggen, wat drijft haar, wat is haar geheim? In het vervolg van de preek ga ik op deze vraag drie antwoorden geven. Het woord van de boodschapper Het eerste antwoord op de vraag wat Maria drijft ligt voor de hand. Het komt door die engel met zijn boodschap. Als er geen engel was geweest dan had Maria gewoon haar leven verder geleefd en was het precies zo gegaan als bij andere jonge vrouwen. Bij Maria ging het anders omdat die engel binnenkwam. Een engel, ja, als er een engel mijn leven binnen kwam vallen, als er een engel bij mij in mijn slaapkamer zou staan, misschien zou ik dan ook wel ja zeggen tegen God. Maar wat is een engel, is dat een lichtgevende verschijning, met vleugels op de rug, wat heeft Maria gezien toen ze de engel zag? Toen Abraham op een dag bezoek kreeg van engelen toen zag hij drie mannen voor zich en zette hij hen een maaltijd voor. Het bijzondere van een engel lijkt hem in de bijbel niet te zitten in het uiterlijk maar in de opdracht. Een engel is iemand met een boodschap, een engel is een boodschapper, een engel is iemand die je iets komt vertellen namens God. Ik denk dat wij zonder dat we er erg in hebben omgeven zijn door engelen, door mensen die God op onze weg heeft gestuurd om ons iets te zeggen, ik denk aan mijn ouders die mij op het spoor van God hebben gezet. Ik denk aan de boodschappers die ik tegen kom als ik de bijbel lees. In de bijbel zijn mensen aan het woord die ons namens God iets te zeggen hebben en ik denk ook aan kerkdiensten, ook daar worden woorden van God gesproken. De engel zegt tegen Maria, dat ze begenadigd is, ik zeg iedere zondagmorgen iets vergelijkbaars, genade en vrede voor u en voor jou, van God onze vader en van de Heer Jezus Christus. Engelen zijn boodschappers, ze kloppen namens de Heer op de deur van ons leven, ze tikken op de ruiten van het huis van ons bestaan. Bij de voorbereiding van de preek heb ik zitten zoeken naar verbeeldingen van dit verhaal. Schilderijen en iconen, en wat me daarbij opviel was dat Maria vaak wordt afgebeeld met een boek in haar hand. Ze leest, dat staat niet in dit verhaal, maar het laat wel zien wat dit verhaal voor ons zou kunnen betekenen. Als je de Heer wilt dienen dan zal je om te beginnen zijn stem moeten horen. Daar kan je op wachten tot je dat per ongeluk overkomt, maar je kunt het ook zoeken, als je nat wilt worden moet 2

3 je in de regen gaan lopen. Ga dus op zoek naar woorden van God, lees in je bijbel of pak een dagboek, ga naar de kerk, en open jezelf voor wat God je wil zeggen. God dienen begint met zijn stem horen. Dat lijkt mij een eerste antwoord op de vraag wat Maria drijft. Liefde voor Israël en de wereld Een tweede antwoord op diezelfde vraag kwam ik op het spoor door het lied te lezen dat Maria zingt. Als de engel bij haar is weggegaan gaat Maria op reis naar Elisabath en bij Elisabeth zingt ze een lied. Aan dat lied kan je zien hoe ze haar zwangerschap beleeft. Maria is zo blij met haar zwangerschap dat ze ervan gaat zingen. Mijn ziel prijst en looft de Heer, mijn hart juicht om God want hij heeft oog gehad voor mij, zijn minste dienares. Alle geslachten zullen mij voortaan gelukkig prijzen want grote dingen heeft de Machtige voor mij gedaan. Dat is de ene kant van het lied dat Maria zingt. Ze dankt God dat hij oog heeft voor haar dat zij heel persoonlijk zijn dienares mag zijn. Ik kom daar zo meteen nog op terug, maar er is ook een andere kant. Maria is niet alleen bezig met haar persoonlijk leven. Uit haar loflied kan je opmaken dat ze ook bezig is met de wereld om haar heen. Ze weet dat er mensen in deze wereld zijn die zich trots en verwaand zijn. Maria weet dat er mensen in deze wereld zijn die denken dat ze zich niet aan de regels hoeven te houden. Maria weet jong als ze is al van dictators die hun volk uitbuiten. Zij is zelf ook slachtoffer van zo n misdadig regime, haar land is onder de voet gelopen door Romeinen die daar niks te zoeken hebben, dat raakt Maria, niet alleen omdat het consequenties heeft voor haar. Het raakt haar ook omdat ze betrokken is bij haar volk, Maria is niet alleen met zichzelf bezig, ze houdt zich ook bezig met de wereld om haar heen. Ze weet van dat er mensen zijn die honger hebben en lijden. Ze kan daar zelf niet veel aan veranderen want wat zou zij als jong meisje nu kunnen beginnen tegen het grote kwaad, maar als er dan een boodschapper komt die zegt, God gaat er iets aan doen en jij mag daaraan meewerken, dan doet ze graag mee. Ook al zal het haar persoonlijk veel kosten, ze wil graag iets betekenen voor het volk waar ze bij hoort en voor de wereld waar ze in woont. Ik denk eerlijk gezegd dat wij de bijbel soms te persoonlijk lezen. We vragen ons af, wat heb ik eraan, maar de bijbel is niet ik-gericht, de bijbel richt onze aandacht op God en onze naaste. Als mensen in de bijbel worden aangesproken dan worden die mensen meestal in geschakeld voor het grotere geheel. Maria dient met haar zwangerschap niet zichzelf, het gaat niet om haar persoonlijk geluk, ze dient met haar zwangerschap haar volk en haar wereld, en ook ons want haar kind is onze zaligmaker. Wat drijft Maria om de Heer te dienen? Het eerste antwoord is het woord van een boodschapper, het tweede is liefde, Maria houdt van haar volk en de wereld en daarom wil zij de moeder worden van Jezus. Die focus op de wereld om haar heen lijkt mij iets om mee te nemen vanmorgen. Het gaat in ons leven niet alleen maar om ons persoonlijk geluk. Naar de kerk ga je niet alleen voor jezelf maar ook voor die ander. Vanmorgen stonden jullie bij de ingang van de kerk mensen welkom te heten, dan ben je even gericht op de ander. Hetzelfde zou je kunnen zeggen over bidden en over zingen en over bijna alles in het leven. Het is niet onze bestemming om voor onszelf te leven. Het ware geluk 3

4 vindt je pas als je van betekenis bent voor elkaar. Maria houdt van haar volk en de wereld en daarom wil zij de moeder worden van Jezus. Vertrouwen op God Het laatste antwoord op de vraag naar dat wat Maria drijft is liefde tot God. Als ik nog een keer het lied lees wat Maria zingt dan kan uit daaruit opmaken dat Maria hoge verwachtingen heeft van God. Ze weet van God dat hij barmhartig is. Maria vertrouwd op de kracht van zijn arm. Ze weet dat God een gevecht voert met het kwaad in de wereld. Maria gelooft dat hij dictators van de troon zal stoten en dat hij gewone mensen belangrijk zal maken. Maria verwacht dat God iets zal doen aan de oneerlijke verdeling van welvaart. Aan rijke mensen zal God voorbij gaan maar de mond van de armen zal hij verzadigen met overvloed. Maria verwacht veel van haar God en als haar God haar vraagt mee te doen, als haar God haar vraagt moeder te worden van de koning van die arme mensen, dan zegt ze ja. Ze zegt ja omdat ze weet dat hij goed is en het goede wil voor de wereld. Natuurlijk, zij weet ook wel dat de weg die voor haar ligt niet makkelijk zal zijn want ze heeft Jozef nog wel iets uit te leggen en wat zullen andere mensen wel niet van haar denken als haar buik zal groeien en toch zegt Maria ja, want ze weet dat ze er niet alleen voor staat. De boodschapper heeft het haar gezegd: je hoeft het niet alleen te doen, de Heer is met je. Als God mensen een opdracht geeft dan geeft hij ook altijd een belofte. Als Mozes op weg wordt gestuurd dan zegt God: Ik zal er zijn. Sela heeft daar een mooi lied van gemaakt, Ik zal er zijn, maar die belofte is in dat lied wel losgemaakt van de opdracht. In de bijbel gaat het altijd hand in hand. Aan de ene kant belooft God iets, aan de andere kant vraagt hij iets. Hij belooft aan Maria, ik ben met jou, tegelijkertijd vraagt hij iets, wil je moeder worden van Jezus? En zo is dat ook vanmorgen. God belooft iets en hij vraagt iets. Hij belooft ons genade en vrede, hij belooft ons: ik ben met jou maar hij vraagt ook iets aan ons: wil je mijn dienaar zijn? Wil je doen wat ik zeg, wil je luisteren naar mijn woorden? Maria zegt: de Heer wil ik dienen. Wat is jouw en wat is mijn antwoord op die vraag? Afsluiting Ik wil afsluiten met iets moois wat ik zag afgelopen week in het late night programma van Pauw. Bram Tankink was te gast omdat er een boek over hem geschreven is. Bram Tankink was een van de vrolijkste wielrenners van de afgelopen achttien jaar. Hij reed de Tour de France meerdere keren en het was altijd leuk hem na aflopen te horen over de gereden etappe. Achttien jaar lang is Bram profwielrenner geweest. In die zeventien jaar heeft hij bijna nooit iets gewonnen. Dat hebben wij als leken vaak niet in gaten maar dat is natuurlijk zo voor de meeste sporters. Een sporter verliest bijna altijd. Er staan tweehonderd wielrenners aan de start van een wedstrijd, er is er maar eentje die wint. Winnen is in die zin eenzamer dan verliezen. Bram zegt in het gesprek bij Pauw dat hij zich thuis voelt bij de verliezers. Ik heb eigenlijk nooit de ambitie gehad om de allerbeste te worden want je kunt ook heel veel voldoening halen uit het feit dat je niet wint door je in dienst te stellen van anderen. Dat vond ik een opvallende zin. Je kunt 4

5 voldoening halen uit het feit dat je niet wint door je in dienst te stellen van anderen. Bram hoeft dus niet perse zelf te winnen, hij vindt het prima als zijn kopman wint en draagt daar graag zijn steentje aan bij. Ik dacht, Bram lijkt wel een beetje op Maria. Maria stelt zich niet in dienst van een kopman maar van God. Ze hoeft zelf niet zo nodig te winnen, het winnen dat laat ze aan God, maar zij stelt zichzelf wel ter beschikbaar, ze doet graag mee met God die van deze wereld iets moois zal maken. Wil jij ook meedoen? (1) Neem dan de boodschap van zijn boodschappers serieus, (2) denk niet alleen aan wat goed is voor jezelf maar doe wat goed is voor de wereld om je heen en (3) heb vertrouwen in God dat hij zal overwinnen en zeg samen met Maria: de Heer wil ik dienen! Amen 5