Rugoperatie HNP/ MILD

Transcriptie

1 Rugoperatie HNP/ MILD T +32(0) F +32(0) info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat 2a B 3600 Genk

2 U vernam van uw arts dat u een rugoperatie moet ondergaan. Deze informatiebrochure geeft u meer achtergrond informatie over deze procedure en tracht op een aantal veel gestelde vragen antwoord te geven. Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om ze te stellen. Uw behandelende geneesheer en/of de verpleegkundigen zijn steeds bereid om op al uw vragen te antwoorden. Dr. Thomas Daenenkindt Dr. Jens Deckers Dr. Koen Engelborghs Dr. Dieter Peuskens Dr. Ann Van Goethem Dr. Frank Weyns Dr. Jan Wuyts INHOUDSTAFEL 1. Anatomie 3 2. Wat is een hernia? 3 3. Een vernauwing van het wervelkanaal 4 4. De operatie 4 5. Risico s 6 6. Recidief 6 7. Verblijf op de afdeling 7 8. Richtlijnen na de operatie 9 9. Verklarende woordenlijst Contact 12 Inhoudsverantwoordelijke: dr. J. Wuyts (Neurochirurg) September Ziekenhuis Oost-Limburg l Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD

3 01 ANATOMIE 02 WAT IS EEN HERNIA? De wervelkolom heeft een centrale plaats in het bewegingsapparaat. Hij bestaat uit 7 nekwervels, 12 borstwervels, 5 lendenwervels, het heiligbeen en het staartbeentje. Tussen twee wervellichamen ligt telkens een tussenwervelschijf en deze schijven verhogen de elasticiteit en de bewegingsmogelijkheden van de wervelkolom. De meest voorkomende hernia s en vernauwingen van het wervelkanaal liggen tussen de 4de en de 5de en tussen de 5de lendenwervel en het heiligbeen. Op deze niveau s treden ongeveer 90% van alle hernia s op. Een hernia is een breuk met hierbij een uitstulping van het binnenste van de tussenwervelschijf. Deze uitstulping drukt op een zenuw waardoor pijnklachten ontstaan. Hernia operaties (HNP) zijn de meest frequent door neurochirurgen uitgevoerde ingrepen. We willen erop wijzen dat rugpijn niet als een gevolg van een hernia beschouwd wordt. Een hernia kan tevens optreden zonder rugpijn. De typische klacht van een hernia is dan ook pijn in één been met eventueel een doof gevoel. Een hernia kan plotseling optreden door een ongewone beweging. Meestal ontstaat de hernia echter geleidelijk en wel bij mensen tussen de 20 en 50 jaar. Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD l Ziekenhuis Oost-Limburg 3

4 03 EEN VERNAUWING VAN HET WERVELKANAAL Een vernauwing van het wervelkanaal is een veel voorkomende aandoening, die zich meestal pas op oudere leeftijd manifesteert. Slijtage van de wervelkolom is een normaal proces dat bij iedereen plaatsvindt. Sommigen hebben van nature een nauwer wervelkanaal dan anderen. Hierdoor wordt de ruimte voor de zenuwwortels steeds kleiner. Soms draagt een uitpuiling van de tussenwervelschijf nog wat aan de vernauwing bij. Meestal is er sprake van pijn in beide benen, vaak optredend of verergerend bij lopen. Soms is er ook een doof gevoel en/of krachtsvermindering. Deze klachten kunnen verholpen worden door de vernauwing operatief te verwijderen. De operatie wordt MILD (Microchirurgische InterLaminaire Decompressie) genoemd. 04 DE OPERATIE Niet elke hernia en wervelkanaalvernauwing dient geopereerd te worden. Met rust en fysiotherapie gaat 70 tot 80% vanzelf weer over. Men moet dus niet te vroeg besluiten tot operatie. Aan de andere kant is het zo dat bij te lang wachten het herstel na een ingreep vertraagd kan zijn. In het algemeen houdt men aan niet eerder dan na 6 weken te opereren (tenzij bij spoedindicatie). Er zijn twee soorten van operatie-indicaties : Absoluut: Bij zenuwuitval die zo ernstig is dat hierdoor verlammingsverschijnselen van de onderste ledematen of uitval van de sluitspieren veroorzaakt worden. Relatief: Wanneer pijn bestaat waar de patiënt zoveel last van heeft dat hij met deze pijn niet goed kan functioneren. Het subjectieve klachtenpatroon speelt hier dus een doorslaggevende rol. 4 Ziekenhuis Oost-Limburg l Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD

5 De operatie wordt uitgevoerd onder volledige narcose, waarbij de patiënt in een knie-ellebooghouding ligt. De gehele operatie verloopt microchirurgisch en duurt ongeveer 25 min. Bij een hernia wordt de uitstulping van de tussenwervelschijf verwijderd, waarna het zachte gedeelte van de tussenwervelschijf zoveel mogelijk wordt uitgeruimd. Wanneer dit niet zou gebeuren, kan het in de toekomst makkelijker tot een nieuwe hernia komen. Na de operatie ontstaat tussen de beide wervels een litteken. Het is dus niet zo dat de wervels op elkaar komen te zitten. Bij vernauwing van het wervelkanaal wordt met een fijn boortje de vernauwing weg geboord zodat de zenuwwortels terug vrij komen te liggen. Na de operatie gaat de patiënt naar de uitslaapkamer/recovery. De pijn in het been is meestal direct verdwenen, maar kan af en toe nog wel eens optreden, vooral bij houdingsveranderingen. Het doof gevoel voelt men vaak sterker dan voor de operatie, de pijn is immers weg. Verlammingsverschijnselen verbeteren ook vaak na operatie. Rugklachten, voor zover die voor de operatie bestonden, kunnen nog steeds optreden. Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD l Ziekenhuis Oost-Limburg 5

6 05 RISICO S Zoals bij iedere operatie zijn er ook bij deze operatie zekere risico s. De kans is echter zeer gering, het betreft immers een routine ingreep die in het Neurochirurgisch centrum te Genk ongeveer 600 keer per jaar wordt uitgevoerd. Niettemin kan er altijd wat toename van neurologische uitval optreden. Deze is meestal het gevolg van het moeten manipuleren van een zenuw die lang gekneld gezeten heeft. Een ontsteking of een niet goed genezende wonde behoort ook tot de mogelijke risico s. 06 RECIDIEF In het algemeen is 80 tot 90% van de patiënten na deze operatie tevreden met het resultaat. Een recidief is het opnieuw optreden van een hernia op dezelfde plaats en aan dezelfde kant. Het risico hierop bedraagt ongeveer 2 tot 5% en heeft te maken met het feit dat het technisch nooit mogelijk is om voor 100% het tussenwervelschijfmateriaal te verwijderen. Dit heeft te maken met de anatomie en de benadering bij de operatie. Omdat het slijtageproces zich meestal gelijktijdig over alle tussenwervelschijven verdeelt, kan een hernia van een andere tussenwervelschijf nog wel eens optreden. 6 Ziekenhuis Oost-Limburg l Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD

7 07 VERBLIJF OP DE AFDELING 7.1 Opnamedag Wanneer u op de afdeling neurochirurgie (B20) komt, zal er een opnamegesprek met de (hoofd) verpleegkundige plaatsvinden. Samen met u zal nagegaan worden of alle preoperatieve onderzoeken gebeurd zijn. Indien noodzakelijk worden deze nog uitgevoerd. Verder kan u een bezoek van de anesthesist en eventueel neurochirurg verwachten. Zij zullen mededelen wanneer de operatie plaatsvindt en vanaf wanneer u nuchter moet blijven. 7.2 Operatiedag U bent nuchter vanaf het afgesproken uur (8uur voor de operatie). Dit houdt in dat u vanaf dan niet meer mag eten, drinken en liefst niet meer roken. s Morgens dient er een ontsmettende douche genomen te worden. Opgelet: het ontsmettend product mag niet in aanraking komen met het aangezicht. U krijgt speciale operatiekleding alvorens u met het bed naar het operatiekwartier wordt gebracht. U dient zich volledig te ontkleden met uitzondering van uw onderbroek. Tevens dienen juwelen, contactlenzen, kunstgebit en nagellak verwijderd te worden. Na de operatie verblijft u in de uitslaapkamer totdat u goed wakker en pijnvrij bent. Hier is echter geen bezoek toegelaten. Ongeveer 3 uren na vertrek naar het operatiekwartier komt u terug op uw kamer. U heeft een infuus om vocht en pijnstillers toe te dienen. Ons pijnbeleid is preventief wat inhoudt dat we trachten pijn te voorkomen door op regelmatige tijdstippen pijnstillers toe te dienen. Wanneer u echter nog pijn heeft, dient u dit te melden zodat extra pijnstillers kunnen gegeven worden. Verder gaat u waarschijnlijk ook een redondrain hebben; dit is een slangetje in de wonde om wondvocht te verwijderen. Er zal een regelmatige controle van bloeddruk, pols en pijn zijn. Ook zal er nagegaan worden of u de benen goed kan bewegen. In vele gevallen zal de pijn in het Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD l Ziekenhuis Oost-Limburg 7

8 aangetaste been nu al beter of verdwenen zijn. U moet 6 uur op de rug blijven liggen. Vanaf dan mag u in blok draaien, d.w.z. als één geheel. Na 6 uur mag er ook gedronken worden. Men mag 24 uur na de operatie opstaan met behulp van de kinesist. Verder dient u goed te bewegen met de benen. In principe mag u niet opstaan om te plassen maar wanneer u niet in liggende houding kan plassen, wordt u geholpen door een verpleegkundige. Het infuus wordt s avonds of gedurende de nacht verwijderd. 7.3 Eerste dag na de operatie Het eerste opkomen gebeurt 24 uur na de operatie samen met de kinesist. Vanaf nu mag u zelfstandig rondlopen. Wij raden gesloten, stevig schoeisel vb. sportschoen aan. De redondrain wordt verwijderd. Bij pijn mag steeds pijnmedicatie gevraagd worden. Een droog gevoel in het been is perfect normaal. De volgende dagen mag u alles zelfstandig uitvoeren in de mate van het mogelijke. 7.4 Ontslagdag U krijgt verdere oefeningen van de kinesist en leert trappen lopen. Het ontslag is gepland de tweede of derde dag na de operatie. Indien nodig wordt de wonde nog verzorgd. Het is normaal dat u vandaag terug pijn heeft in uw been. Dit komt door zwelling in het operatiegebied. Deze pijn trekt echter weer weg. Soms gaat u ook nog een doof gevoel hebben in het been. Deze doofheid is perfect normaal en het kan zelfs tot 6 weken of langer duren alvorens deze verdwijnt. Hoe langer de zenuw gekneld gezeten heeft, des te langer duurt het alvorens dit doof gevoel verdwijnt. 8 Ziekenhuis Oost-Limburg l Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD

9 08 RICHTLIJNEN NA DE OPERATIE U krijgt een ontslagbrief mee voor de huisarts. De haakjes dienen door de huisarts 8 dagen na de operatie verwijderd te worden, daarna mag u weer douchen. U dient 6 weken na de operatie op controle te komen bij uw behandelende neurochirurg. Deze controle vindt plaats in het ziekenhuis of in de privé-praktijk, afhankelijk van waar u de eerste keer bent geweest. Via de volgende link kan u een videofragment bekijken met daarin praktische informatie over de richtlijnen na ontslag: praktische-info/terug-naar-huis 8.1 Bij het liggen Slapen op de buik is slecht voor de rug vanwege de te grote kromming in die positie. In zijligging de knieën zoveel mogelijk optrekken. Slapen doet men best op een matras die voldoende steun aan de rug geeft. Als men zich wil draaien in bed doet men dit best zoals aangeleerd, in één blok Bij het zitten De eerste 6 weken niet in een sofa gaan zitten, ga op een gewone stoel zitten, dit zorgt voor een betere houding in de rug. Probeer de knieën minstens op gelijke hoogte te houden als de heupen en indien mogelijk zelfs iets hoger. In de auto kan dat door de zetel ver genoeg naar voor te Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD l Ziekenhuis Oost-Limburg 9

10 schuiven en de rugleuning licht naar achteren te kantelen. Let op: de eerste 6 weken na de operatie niet in de auto zitten. Indien men dit toch doet, probeer zo recht mogelijk te zitten met de knieën licht gebogen en de voeten plat op de grond. Pas na 6 weken (controle) mag u terug een auto besturen Bij het staan en gaan Vooroverbukken is slecht voor de rug, al is het maar even. In plaats hiervan hurkt of knielt men neer terwijl de rug recht blijft. Bij staand werk één van beide voeten op een laag bankje (+/- 15 cm) plaatsen. Voor de dames: dragen van hoge hakken maakt de rug hol, en dat bevordert rugpijn. Tillen van een voorwerp vanaf de grond: door de knieën buigen en met rechte rug terug opstaan. De last zo kort mogelijk bij het lichaam houden. Bij het draaien de rug en het bekken samen meebewegen met de voeten. Trappen mag men op- en afgaan, maar probeer de voeten geheel op de trede te zetten. Zet eerst de tenen neer en laat je zachtjes zakken tot ook de hielen de trede raken. Als je nog moeilijkheden ondervindt met trappen, zet dan het beste been eerst bij het omhoog gaan en zet het andere been op de zelfde trede. Bij het naar beneden komen, zet men het minst goede been eerst en dan pas het betere been 8.4. Tijdens werkzaamheden Vermijdt het langdurig in dezelfde houding te werken, wissel regelmatig van houding. Probeer niet een voorwerp van de kast te halen zonder trapladder, de rug wordt bij het naar boven reiken hol gemaakt en dat is slecht voor de rug. Werkt u met een stofzuiger of een borstel, gebruik dan steeds een verlengstuk of een langere steel zodat u uw rug niet moet buigen. Doch let op, deze werkzaamheden mag u pas na 6 weken doen. Werk aan de grond doet u best 10 Ziekenhuis Oost-Limburg l Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD

11 op één knie met de andere vooruit. Probeer draaibewegingen in de rug te vermijden. Beweeg altijd zo dat je benen meekomen. De eerste 6 weken dus geen zwaar werk verrichten, wat wel mag is bijvoorbeeld de tafel dekken, de afwas doen, stof afvegen, en allerlei licht werkjes die niet belastend zijn voor de rug Welke sporten mogen we nog beoefenen? Sporten waarbij er veel van de rug wordt gevraagd zoals bowlen, contactsporten, balsporten vermijdt men het liefst. Zwemmen daarentegen is wel goed zolang men de nek bij schoolslag maar niet overstrekt. Fietsen bij voorkeur op een vlakke weg zodat schokken zoveel mogelijk worden vermeden. De geleerde oefeningen blijven natuurlijk: buikspieren 3 x dag uitvoeren, de andere oefeningen 1x dag. 8.6 Algemene raadgevingen Ga na of u niet teveel weegt, want extra gewicht is extra last voor de rug. Draag stevig schoeisel dat bij voorkeur schokdempend is. Zorg voor een optimale conditie van buik-, bil- en bovenbeenspieren. DENK EROM, DE VERANT- WOORDELIJKHEID VOOR HET BEHOUDEN VAN EEN GOEDE RUG LIGT BIJ UZELF! Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD l Ziekenhuis Oost-Limburg 11

12 09 VERKLARENDE WOORDENLIJST Hernia = breuk Discus = tussenwervelschijf HNP = hernia nucleï pulposi (uitstulping van het zachte gedeelte van de tussenwervelschijf) Compressie = samendrukking Decompressie = opheffing van de samendrukking Interlaminair = tussen twee wervels in 10 CONTACT Raadpleging Neurochirurgie T 0032 (0)89/ Afdeling Neurochirurgie - B20 T 0032 (089)/ Wij wensen u veel succes en een voorspoedig herstel! 12 Ziekenhuis Oost-Limburg l Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD

13 NOTITIES Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD l Ziekenhuis Oost-Limburg 13

14 14 Ziekenhuis Oost-Limburg l Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD

15 Brochure: BR Rugoperatie HNP/MILD l Ziekenhuis Oost-Limburg 15

16 Schrijf u in op onze nieuwsbrief via BR0287