Switch wil PUE=1- grens doorbreken

Transcriptie

1 interview Switch wil PUE=1- grens doorbreken energie-efficiëntie Greenclouds: ruilbeurs voor IT-capaciteit dcw oktober 2011 in samenwerking met: deelnemer IT Room Infra 2011

2 Rittal CoolWall Het perfecte klimaat voor uw computerruimte Er worden steeds hogere eisen gesteld aan IT-ruimten. Steeds grotere datahoeveelheden en een steeds toenemende capaciteitsvraag vereisen steeds hogere koelvermogens voor computerruimten. Hogere energiekosten en vaak ook ruimtegebrek zijn het gevolg. In het uiterste geval wordt het benodigde koelvermogen niet meer gehaald. Rittal - The System. Faster-better-worldwide. Met de gepatenteerde CoolWall biedt Rittal een intelligente oplossing voor kleine en grote datacenters. Het flexibele, krachtige en energiebesparende systeem is geschikt voor toepassing als nieuwe installatie of in bestaande installaties. principe CoolWall Een beproefd principe De CoolWall werkt als een warmtewisselaar: met energiebesparende en onderhoudsvriendelijke EC-ventilatoren voor het transport en een koelmedium voor het koelen van de lucht. Terwijl elke klimaatunit alleen over het oppervlak van de warmtewisselaar in het apparaat beschikt, gebruikt de CoolWall module de volle hoogte en breedte van de computerruimte voor het koelen van de lucht. Zo dient de hele technische ruimte als koelunit. De Rittal CoolWall Zeer hoog koelvermogen Zeer laag energieverbruik Zeer ruimtebesparend Zeer flexibele inrichting van de ruimte Zeer gunstige schaalbaarheid Zeer investeringsvriendelijk Principe CoolWall Wilt u ook snel met besparen beginnen? Neem dan contact ons op en wij berekenen graag hoeveel u met Rittal kunt besparen! 2 Compressorless Datac met Rittal CoolWall

3 Rittal IT-Infrastructuur * Rack * Power * Cooling * Security * Global Service Rittal bv Postbus 246 enter Cooling 6900 AE Zevenaar Tel.: + 31 (0) Fax.: + 31 (0)

4 DataCenter Infrastructure Solutions First Class****** Power IT Rack IT Cool IT Connect IT Monitor IT Different situations and different conditions require the right club on the golf course. So success is always that bit closer when you have the right club at hand. And it s pretty much the same situation when we re talking about data center infrastructure analysis. Emerson Network Power has the right solution available for all situations and the respective given complexity up-to-date, as required and highly efficient in reducing operating costs (TCO/ROI). We give you future-proof solutions from one single source. More information at Maintain IT Emerson Network Power and the Emerson Network Power logo are trademarks and service marks of Emerson Electric Co Emerson Network Power Ideas, Graphics, Editorial Team: Gropp/Huber EMERSON. CONSIDER IT SOLVED. TM

5 dcw colofon datacenterworks is hét vakblad over de technische infrastruc tuur van datacenters. Lucht jaargang 4, oktober 2011, nummer 8 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonnement basis en controlled circulation. uitgever arnoud van gemeren arnoud@fenceworks.nl Hoofdredactie ferry waterkamp ferry@datacenterworks.nl eindredacteur Marjan van Hoorn postadres redactie maredijk 17, 2316 vr leiden telefoon administratie@fenceworks.nl advertentie-exploitatie hans potharst telefoon hans@fenceworks.nl in dit nummer bijdragen van bas van asten, peter gloudemans, wolfgang goretzki, wouter hoeffnagel, martin matse, paul matthijsse, teus molenaar, paul naish, erik de ruijter, koen stegeman, hans vandam, harm wijsman vormgeving laura willemsen graf isch ontwerp druk 3l drukkerij bv, rotterdam kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv De afgelopen maanden kreeg u misschien de indruk dat DatacenterWorks van lucht leeft, letterlijk. In verschillende artikelen werd de vraag gesteld waarom we nog koelsystemen installeren en niet gewoon ventileren. Gedurende de meeste dagen van het jaar is de buitenlucht koud genoeg om de datavloer af te koelen tot onder de door Ashrae geadviseerde 27 C. Tijdens de spaarzame mooie zomerdagen kunnen we bijvoorbeeld via verdamping de buitenlucht nog wat afkoelen waardoor ventileren gedurende het hele jaar mogelijk moet zijn, zo kon u vorige maand in dit blad lezen. Een eenvoudig filter moet volstaan om rommel buiten te houden. Begin oktober was ik in het Belgische Hasselt te gast bij Cegeka dat zijn vernieuwde datacenter toonde aan de pers en daarbij ook nog een primeur in petto had. Het is het eerste bedrijf in België dat gebruikmaakt van KyotoCooling waarbij de warmtewisselaars in de vorm van grote wielen worden afgekoeld door de buitenlucht. Maar waarom de buitenlucht niet gewoon direct naar binnen brengen? We willen geen chemische gassen binnen, was het eenvoudige en ontnuchterende antwoord van Cegeka s datacenterverantwoordelijke. We zitten hier toch dicht bij een snelweg en we willen geen onnodige risico s lopen. Waarmee mijn ventilatie-enthousiasme met één klap de kop was ingedrukt. Verderop in dit blad is een verslag aan van het bezoek aan het nieuwe datacenter van Cegeka in Hasselt. In deze printeditie treft u ook een uitgebreid overzicht te vinden van IT Room Infra, het evenement dat op 8 november plaatsheeft in de Rotterdamse Kuip. Om uw bezoek optimaal voor te bereiden treft u in onze branchespecial alvast de plattegrond en het complete seminarprogramma aan. Houdt u tijdens de dag zelf meer tijd over voor het vergaren en delen van kennis. Wedden dat u met nieuwe inzichten thuiskomt? Ferry Waterkamp ferry@datacenterworks.nl dcw oktober redactioneel 3

6 dcw oktober inhoud 4 dcw interview 06 switch wil pue=1-grens doorbreken Aan ambitie geen gebrek. Nieuwkomer Switch Datacenter Group wil toe naar een PUE van onder de 1. Wij mikken op 0,7 of 0,8, zegt Gregor Snip, oprichter en commercieel directeur van het bedrijf. Sinds kort is de eerste fase van het gloednieuwe datacenter in Amsterdam operationeel. dcw energie-efficiëntie 11 greenclouds: ruilbeurs voor it-capaciteit Het Rotterdamse bedrijf Greenclouds introduceert een nieuw concept in de datacenterwereld. Hiermee kunnen datacenters hun overcapaciteit beschikbaar stellen aan partijen die tijdelijk behoefte hebben aan meer rekencapaciteit en/of opslagruimte. dcw koeling 14 energie-efficiënt concept zonder verhoogde vloeren Blue Room is een innovatieproject uit de koker van datacenterexploitant Equinix en datacenteroplossingenleverancier Minkels. De engineers van beide partijen zochten naar een ultieme luchtgekoelde serverruimteopstelling zonder verhoogde vloeren. Het concept staat inmiddels opgesteld in Equinix AM2 in Amsterdam. dcw beheer 17 intersystems caché voor een hoge uptime Datacentrumbeheer krijgt van zijn klanten geregeld veeleisende wensen voorgeschoteld als het gaat om de servicebeschikbaarheid. Maar hoe kom je als klant tot een juiste keuze, als je uitgaat van de middleware die wordt aangedragen door de ontwikkelaars.

7 nieuwe generatie slimme pdu s Aandacht voor de potentiële veranderingen en toevoegingen die SNMP-v3 heeft op het gebruik van slimme power distribution units. dcw branchespecial it room infra 21 uw computerruimte en/of datacenter klaar voor de toekomst! op 8 november heeft in de rotterdamse kuip het jaar lijkse evenement plaats van de branchevereniging it room infra. in deze special treft u alle informatie aan die u als bezoeker nodig hebt voor een geslaagd bezoek. dcw management 31 computerruimte of datacenter? Computerruimte of datacenter? Ofwel alles in eigen beheer houden in de eigen computerruimte of de hele IT onderbrengen in een datacenter? Hierop is niet direct een antwoord te geven, want het gaat om maatwerk en dat vergt voor elke organisatie een andere aanpak. 34 het sprookje van de pue Belangrijke kenmerken van datacenters zijn betrouwbaarheid, beschikbaarheid, flexibiliteit en efficiëntie en over het algemeen is dat goed geregeld. Aan het stroomverbruik van datacenters wordt daarentegen veel minder aandacht besteed. dcw en verder 30 it room infra 41 nieuws 44 bouw nap of amsterdam 48 bicsi dcw oktober inhoud 5

8 We richten ons op de ISP-markt Switch wil PUE=1- grens doorbreken aan ambitie geen gebrek. nieuwkomer switch datacenter group wil toe naar een pue van onder de 1. wij mikken op 0,7 of 0,8, zegt gregor snip, oprichter en commercieel directeur van het bedrijf. sinds kort is de eerste fase van het gloednieuwe datacenter in amsterdam operationeel. Teus Molenaar is freelance journalist dcw oktober interview 6 Gregor Snip, directeur van Switch Datacenter Group, wijst naar de deurpost die toegang geeft tot de spreekruimte waar we praten over de plannen van zijn bedrijf. Daar zit nog geen deur in. Schilders en timmerlieden zijn nog volop aan de slag. De kale betonnen vloeren van de gangen in het kantoorgedeelte vragen nog om stoffering. Maar intussen heeft de eerste klant zijn apparatuur al aan de praat op 700 m 2 highend-datacenterruimte. Die eerste klant is Internet Unie. Voor degenen die Snip kennen zal dat geen verrassing zijn, want hij is dertien jaar directeur geweest van deze ISP, meteen vanaf de oprichting in Juist zijn ervaring bij Internet Unie, dat klanten kent als de Nationale Ombudsman, het ministerie van Defensie en Oxxio, heeft geleid tot de oprichting van Switch Datacenter Group. De ISP had zijn klanten ondergebracht bij drie verschillende datacenters. De laatste jaren kreeg ik echter al te vaak nul op request als ik ergens nog een of twee racks erbij wilde plaatsen. Er was geen ruimte meer, vertelt Snip. Bovendien waren de prijzen in al die jaren vrijwel verdubbeld. Dat gaf mij het gevoel dat er in Amsterdam ruimte is voor een nieuwe aanbieder van datacenterruimte tegen een redelijke prijs. Ik heb een aantal investeerders aangetrokken en de ingebruikneming van dit datacenter in Amsterdam is het resultaat. We hebben hier wel twee jaar intensief aan gewerkt. Switch AMS1 heeft een capaciteit van meer dan racks en servers. toegangspoort Op de vraag waarom hij heeft gekozen voor Amsterdam, waar onder andere TeleCity, Equinix, Verizon, Global Switch, eunetworks en The Datacenter Group al jaren de scepter zwaaien, antwoordt Snips kort en bondig: Amsterdam-Zuidoost is wereldwijd een gebied met één van de hoogste dichtheden aan glasvezelkabels in de grond van internationale carrierbackbones. Daar wil je dichtbij zitten. Londen, Frankfurt en Parijs zijn natuurlijk even belangrijke knooppunten, maar Amsterdam heeft de snelste groei aan bandbreedte, onder andere door de AMS-IX (Amsterdam Internet Exchange). Op dit moment hebben we via andere datacenters toegang tot de AMS-IX, maar we willen een eigen point of presence hebben. Daarover voeren we nu intern overleg. Dat komt wel in orde. Snip heeft nog een reden om Amsterdam te kiezen: Voor buitenlandse bedrijven is Nederland een belastingparadijs. Ze willen zich hier dus graag vestigen. En voor het buitenland is Nederland synoniem aan Amsterdam. Onze hoofdstad is vaak de toegangspoort naar Europa voor bedrijven. Op dit moment is Switch aangesloten op 460 glasvezelverbindingen van veertig verschillende carriernetwerken. Of de andere leveranciers van datacenterruimte hem kwalijk nemen dat hij deze markt betreedt? Natuurlijk kan hij nog met bijvoorbeeld Alexandra Schless, directeur Nederland van TeleCity, door één deur? We opereren allemaal op een groeimarkt. Daarbij komt dat TeleCity zich vooral wil richten op de grote bedrijven, terwijl wij ons richten op de ISP s.

9 Nee hoor, er is geen sprake van enige wrevel. Je moet bedenken dat het een klein wereldje is. Alle ISP s, carriers en datacenters kennen elkaar. Bovendien doen we ook wel zaken met elkaar. Mijn klant kan bijvoorbeeld een uitwijk willen hebben bij TeleCity of een van de andere aanbieders. We gaan allemaal zakelijk met elkaar om. De hang naar cloud computing speelt immers alle aanbieders van datacenterruimte in de kaart. efficiëntie Switch Datacenter Group onderscheidt zich van de andere aanbieders vooral met de prijs, zo blijkt. Volgens Snip is zijn datacenter zeker 25 tot 30 % efficiënter en daardoor goedkoper dan de andere. Hij ziet zich daarentegen niet als prijsvechter. Wij bieden wel de hoogste kwaliteit. We proberen te allen tijde downtime te voorkomen en de kans daarop uit te sluiten; daar hebben we flink in geïnvesteerd. Onze klanten accepteren ook geen downtime. Wat dat betreft zie ik Evoswitch meer als een prijsvechter, gericht op lage budgetten. Hoewel de prijzen bij dit bedrijf nogal schommelen. Wij bieden een constante waarde tegen een stabiele prijs. Daarbij gaan wij overigens op de volumemarkt zitten om een constante inkoopen verkoopprijs te hanteren. Vooral de ISP s, multimediabedrijven en grote webomgevingen. Ik zie onszelf meer in het middensegment opereren. Hij vertelt samen te werken met Compertius voor de ontwikkeling van het datacenter. Compertius heeft meer dan tien jaar ervaring in 24x7 operations management van datacenters. Van die ervaring maken wij graag gebruik. Dit heeft volgens hem geresulteerd in een ultra-efficiënte koelinginfrastructuur. Zo is het datacenter in staat deels te koelen met de buitenlucht. Maar dat is niet zo bijzonder, licht Snip toe. Het bijzondere is dat wij de overgang van buitenlucht naar interne lucht heel efficiënt hebben kunnen inregelen. Nog een noviteit, aldus Snip, is het ups-systeem van AEG. Dat is een intelligent en schaalbaar systeem dat bestaat uit een samenstel van 20 kw-blokjes. Vaak is de ups de bottleneck in de infrastructuur van een datacenter. Als die moet worden vervangen, is downtime vaak onvermijdelijk. En, zoals gezegd, wij willen de downtime zo klein mogelijk houden. Bij het AEG-systeem hoef je niet meteen het hele ups-apparaat te vervangen, maar alleen dat blokje of die blokjes die de geest hebben gegeven. Het is te vergelijken met Raid-5. veel onderzoek De eerste 700 m 2 van in totaal m 2 is onlangs opgeleverd. Snip verwacht dat de gehele ruimte binnen drie of vier jaar is opgevuld. Dan bouwen we weer verder, zegt hij. Wij lopen altijd voor op de vraag naar computer- Wij lopen altijd voor op de vraag naar computerruimte dcw oktober interview 7

10 dcw oktober interview 8 ruimte. Als deze locatie vol is, hebben we al ergens anders een nieuwe gereed. Wij gebruiken nu vooral TeleCity als uitwijkmogelijkheid voor onze klanten. Het komende half jaar gaan we in Amsterdam op zoek naar een eigen uitwijkcentrum. Een ander toekomstplan is om de energie-efficiëntie van het datacenter nog verder omhoog te krikken. We zitten nu al op een PUE van 1,3 en daarmee steken we heel positief af tegen de andere datacenters die vaak al ouder zijn en oudere technieken hebben gebruikt. Bij ons is het state of the art, waardoor we erg efficiënt zijn. Maar daar houdt het niet bij op. Wij hebben twee mensen in dienst die zich alleen met onderzoek en ontwikkeling bezig Wij hebben de overgang van buitennaar interne lucht heel efficiënt ingeregeld houden. Zij hebben tot taak die technologie te vinden, of mede te ontwikkelen, die onze PUE nog verder omlaag kan brengen. De laagste PUE die ik nu ken, is die van Facebook. Die zit op 1,1. Facebook heeft de technologie beschreven en vrijgegeven, zodat iedereen zijn voordeel ermee kan doen. grens doorbreken Maar Switch wil naar een PUE die de 1-grens beslecht. PUE is de verhouding tussen alle energie die het datacenter binnenkomt en die wordt gebruikt door de computerinfrastructuur. Over het algemeen wordt de ratio van 1 als hoogst haalbare geacht. Niet door Snip: Wij willen die grens doorbreken. We mikken op een PUE van 0,7. Energie gaat immers nooit verloren. Moet je nagaan wat dat betekent; een PUE van 1,9, zoals de meeste datacenters hebben, of van 0,7. Daarmee kunnen we zeer zeker scherpe prijzen bieden en echt wat aan het wereldwijd energiegebruik doen. Wie de 1-grens doorbreekt, zegt dus eigenlijk energie over te houden aan de stroom die de computerinfrastructuur voedt. Volgens Snip is dat mogelijk door processors te gebruiken die veel meer hitte produceren dan nu het geval is. Er zijn datacenters die de warmte gebruiken om bijvoorbeeld een naastliggend gebouw te verwarmen, maar dat is water naar de zee dragen. Dergelijke warmtewisselaars kosten veel geld en zijn bijna niet terug te verdienen, en door het transport van water met een relatief lage temperatuur verlies je een hoop energie. Dat soort oplossingen beschouw ik als greenwashing en werken prijsverhogend. tegenovergesteld Hij ziet veel meer in het omzetten van warmte met een hogere temperatuur die vrijkomt in een rekencentrum, naar een andere energievorm, bijvoorbeeld via een Stirlingmotor naar elektriciteit die op haar beurt dan weer is te gebruiken in het datacenter of is terug te voeren naar het elektriciteitsnet. Maar dan moet je over processors beschikken die veel heter worden dan gebruikelijk en een hogere performance bieden bij een hoge temperatuur, anders is omzetting van de energie niet efficiënt. Onder andere Intel is druk doende hiernaar onderzoek te doen. Wij volgen dat op de voet. Overigens formuleert Kristof Sehmke, woordvoerder van Intel-Benelux, het iets anders: Intel onderzoekt processors die met hogere dan de gebruikelijke 21 C hun werk goed kunnen doen. Het effect is echter hetzelfde: meer warmte in het datacenter dat beschikbaar is voor omzetting naar een andere energievorm. De afgelopen jaren zijn chipfabrikanten druk

11 bezig geweest om het verbruik, maar ook de warmteopwekking van chips terug te dringen. De redenering is dat chips die niet warm worden geen koeling behoeven en dus energiezuiniger zijn. Het idee van hitteproducerende chips volgt een tegenovergestelde redenering. Snip is van mening dat processors die een lager verbruik hebben een goede ontwikkeling zijn, maar resulteren in een veel hogere performance aan de gebruiker. Mensen gaan dan automatisch de technieken intensiever gebruiken. Met lagere temperaturen blijft het zo dat energie die door de chips heen gaat, alsnog niet kan worden omgezet. proefinstelling Overigens heeft Switch zelf als datacenter niet veel aan dergelijke apparatuur, omdat de servers worden aangeleverd door de klanten die zijn diensten afneemt. We zullen onze klanten te zijner tijd nadrukkelijk wijzen op die mogelijkheid en proefopstellingen inrichten. Daarbij weet ik dat ze ervoor open staan, omdat het leidt tot goedkopere tarieven bij ons. Wij zullen in elk geval steeds blijven proberen ons te onderscheiden op de markt door toepassing van de modernste technologie. Voor buitenlandse bedrijven is Nederland een belastingparadijs. Ze willen zich hier graag vestigen. advertentie All IT Rooms is een computerruimte System Integrator. Wij ontwerpen en bouwen nieuwe computerruimtes maar ook de herinrichting, verbouwing of verhuizing van uw huidige computerruimte is bij ons in goede handen. Onze dienstverlening op een rij: Consultancy Ontwerp Project management Realisatie Service Lange Kleiweg 50B 2288 GK Rijswijk Tel A5 adv def.indd :05:47

12 All IT Rooms, DatacenterWorks, Rittal, Stulz en Technalia presenteren dé portal voor groene IT en groene datacenters Green IT Works is de enige Nederlandse portal die is gericht op groene IT en groene datacenters. Met dagelijks: - nieuws - achtergronden - blogs - video - whitepapers - en meer Green IT Works is een initiatief van All IT Rooms, DatacenterWorks, Rittal, Stulz en Technalia. Wilt u altijd op de hoogte zijn van het laatste nieuws op het gebied van groene IT en groene datacenters? Ga dan nu naar

13 s Werelds eerste ruilbeurs voor IT-capaciteit Greenclouds: Mag het misschien wat slimmer? het rotterdamse bedrijf greenclouds is bezig een nieuw concept te introduceren in de datacenterwereld. hiermee kunnen datacenters hun overcapaciteit beschikbaar stellen aan partijen die tijdelijk behoefte hebben aan meer rekencapaciteit en/of opslagruimte. dit mes snijdt aan twee kanten: overcapaciteit kan zo te gelde worden gemaakt en it-apparatuur staat niet onnodig energie te slurpen. zien we hier een bestaande verkooptechniek in een nieuw jasje of gaat het misschien om niets minder dan een geniaal idee? in een gesprek met datacenterworks licht algemeen directeur peter zonneveld van greenclouds zijn plannen toe. Paul Matthijsse is freelance journalist Greenclouds is ontstaan vanuit de vaststelling dat huidige datacenterconcepten in veel gevallen inefficiënt, duur en onnodig milieubelastend zijn. Want ga maar na: elk datacentrum is ontworpen om een zekere piekbelasting te kunnen verwerken. De interne en eventueel externe klanten van dat datacentrum hebben via SLA s de garantie dat die piekbelasting ook inderdaad kan worden geleverd, op elk moment dat hun bedrijfsvoering daarom vraagt. Maar het probleem waar Greenclouds zich in vastbeet, was dat een significant deel van deze reservecapaciteit weliswaar voorhanden moet zijn, maar zelden actief wordt gebruikt. Dat betekent dat hele serverracks een goed deel van de tijd staan te wachten tot ze eindelijk eens in actie kunnen komen. Tijdens die wachttijd staan ze wel vrolijk stroom te slurpen en warmte te produceren. Dat kost allemaal geld en een deel daarvan is gewoon weggegooid geld. Of dit niet wat slimmer kon, vroegen de heren Michel Korpershoek en Peter Zonneveld zich inmiddels al weer vier jaar geleden af? Hun antwoord heet Greenclouds. 'Met ons platform willen we het inefficiënte deel uit het datacenterontwerp wegsnijden' handelsplatform Greenclouds is een handelsplatform dat datacenters de mogelijkheid biedt hun surplus aan rekencapaciteit en opslagruimte tijdelijk ter beschikking te stellen aan partijen die juist even wat meer pk s nodig hebben. Op het moment dat de aanbieder weer behoefte heeft aan zijn eigen capaciteit, kan dit onmiddellijk weer worden geclaimd. Met deze aanpak slaat Greenclouds twee vliegen in één klap: de aanbieder kan zijn doorgaans rendementsloze overcapaciteit omzetten in klinkende munt en de apparatuur staat niet voor niets het milieu te belasten. Met andere woorden: dit is zowel economischer als duurzamer. Waar deze twee grootheden doorgaans haaks op elkaar plegen te staan, weet Greenclouds die zomaar in lijn met elkaar te brengen! Dit heeft toch veel weg van een geniaal idee. Het gaat inmiddels hard met Greenclouds. Het pilotproject dat het bedrijf dit jaar uitvoerde, kon al veel eerder dan gepland worden afgerond. In plaats van begin 2012 live te gaan, is het handelsplatform al sinds september dit jaar operationeel. Zonneveld, een van de twee oprichters en algemeen directeur van Greenclouds, steekt zijn enthousiasme over dit project niet onder stoelen of banken. We krijgen ontzettend veel reacties uit de markt. Buitenlandse investeerders nemen ongevraagd contact met ons op en we krijgen al aanvragen van datacenters uit verschillende landen om mee te kunnen doen, waaronder de Verenigde Staten en Dubai. De belangstelling is echt enorm, maar we moeten dit gefaseerd aanpakken om de infrastructuur niet onder de vraag te laten bezwijken. Dus eerst zetten we ons platform in Nederland op poten, om het volgend jaar en in 2013 verder uit te breiden met buitenlandse datacenters. dcw oktober energie-efficiënte 11

14 onhoudbaar Het idee voor Greenclouds ontstond al een paar jaar geleden. Zonneveld was toen werkzaam als sales manager utility business bij Hewlett- Packard en ontwikkelde daar verhuurmodellen voor datacenters. De eerste klant die op basis van deze modellen datacentercapaciteit inkocht, was Korpershoek van Capgemini. Hij hield zich daar bezig met complexe internationale IT-omgevingen in de financiële sector en bij overheden. We zagen in 2008 al dat het traditionele datacentermodel op de lange termijn onhoudbaar zou worden, vanuit zowel kostenoogpunt als ecologisch perspectief, vertelt Zonneveld. De rol die ict in de samenleving speelt, is inmiddels zó belangrijk geworden dat de vraag naar reken- en opslagcapaciteit en dus datacentra alleen maar zal toenemen. Dat betekent ook dat de hoeveelheid ongebruikte IT-capaciteit, noodzakelijk voor piekmomenten, steeds groter zal worden. Dit staat haaks op de groeiende maatschappelijke wens om met energie-efficiënte datacenters te werken. Michel en ik hebben toen de koppen bij elkaar gestoken en kwamen uit op het concept van een handelsplatform voor IT-capaciteit. Vervolgens hebben we beiden onze baan opgezegd en begin 2009 Greenclouds opgericht. Met ons platform willen we dit inefficiënte deel uit het datacenterontwerp wegsnijden en klanten de mogelijkheid bieden hun overcapaciteit te verhuren. Daarmee brengen de oprichters het concept dat in de energiewereld al langer wordt toegepast naar de wereld van de datacenters. Via power exchanges kunnen elektriciteitsmaatschappijen hun te veel geproduceerde stroom doorverkopen aan ook buitenlandse partijen die met een piekende vraag te maken hebben, en andersom. dcw oktober energie-efficiënte 12 Algemeen directeur Peter Zonneveld van Greencloud: Met ons platform willen we het inefficiënte deel uit het datacenterontwerp wegsnijden. het innovatiekrediet Het Innovatiekrediet is een regeling van het ministerie van Economische Zaken en wordt uitgevoerd door Agentschap NL. Het Innovatiekrediet is bestemd voor de ontwikkelingsfase van een technisch nieuw product, proces of nieuwe dienst. Ook de ontwikkeling van medische producten die een klinische studie vergen kunnen ondersteuning krijgen. Het gaat om projecten die technische risico s met zich meebrengen. Zowel starters als gevestigde mkb'ers kunnen een beroep doen op het Innovatiekrediet. Het Innovatiekrediet bedraagt maximaal vijf miljoen euro en dekt ten hoogste 35% van de totale projectkosten. De projectkosten dienen minimaal euro te bedragen. De overige 65 procent dient de aanvrager op een andere manier te financieren. Een bedrijf komt alleen voor een Innovatiekrediet in aanmerking als het project niet uit eigen middelen kan worden gefinancierd. iaas-dienst In technische zin gaat het om een IaaS-dienst (infrastructuur als een service) die op een Tier 1-infrastructuur is gehost van aanbieders die zijn gelokaliseerd op grote internethotspots. Hierdoor biedt het Greenclouds-platform een IT-omgeving met lage latentie en gegarandeerde performance van virtuele machines. Een klant krijgt hierdoor de beschikking over een automatisch schaalbare cloudinfrastructuur. Het capaciteitsmanagement verloopt via een simpel webportal. Bedrijven kunnen deze extra capaciteit bijvoorbeeld inzetten voor sterk schaalbare webservices, voor grootschalige wetenschappelijke of realtime financiële berekeningen of voor rendering van visualisaties en animaties. sabsa De beveiliging van het Greenclouds-platform is gebaseerd op het Sabsamodel, wat staat voor Sherwood applied business security architecture. Dit is een framework en methodologie voor enterprise-security en wordt over de hele wereld met succes toegepast door zowel bedrijven als overheden. Sabsa geeft de verzekering dat security-services een integraal onderdeel van de zakelijke en IT-infrastructuur uitmaken, op alle lagen. Omdat ook de serviceproviders die de Greenclouds-diensten aan hun klanten willen verkopen allemaal ISO en SAS type IIgecertificeerd zijn, kan Greenclouds de garantie geven dat gebruikers van dit handelsplatform over end to end beveiligde productieketens beschikken. Deze beveiligingsarchitectuur heeft Greenclouds samen met security-specialist Fox-IT ontwikkeld. f inanciering Een project als Greenclouds til je niet zomaar van de grond, daar is geld voor nodig. Dat geld vond Greenclouds onder meer bij Icos Capital. Dit Nederlands investeringsfonds richt zich op bedrijven die baanbrekende schone en patenteerbare technologie ontwikkelen. Dat gaat niet alleen over energie, maar ook oplossingen op het gebied van voeding, water, recycling, bouw en groene materialen komen voor fondsen in aanmerking. Deze sector wordt ook wel cleantech genoemd. Icos werkt samen in een consortium met Koninklijke BAM Groep, CSM, Imtech en de Technische Universiteit Delft om nieuw talent te financieren. Daarnaast kon Greenclouds een beroep doen op een innovatiekrediet van het ministerie van Economische Zaken (kader: Het Innovatiekrediet) dat wordt gebruikt voor de doorontwikkeling van het concept.

15 doorontwikkeling Het eveneens uit Rotterdam afkomstige ict-onderzoeksbedrijf Almende gaat Greenclouds ondersteunen bij de doorontwikkeling van het platform. De twee bedrijven tekenden daartoe in september jongstleden een researchcontract voor minstens anderhalf jaar. De onderzoekers van Almende willen het Greenclouds-platform nog robuuster maken door de principes van zelforganisatie toe te passen binnen deze gedistribueerde cloudcommunity. De basisprincipes waar dit bedrijf zich op richt zijn schaalbaarheid, vermijding van single points of failure, aanpasbaarheid (adaptiviteit) en communicatie tussen alle entiteiten binnen de Greenclouds-cloud. Almende houdt zich met meerdere projecten bezig, waaronder FIT- 4Green. Dit moet leiden tot een energiebewuste laag van plug-ins voor datacentra, waarmee het gemiddeld stroomverbruik van servers en netwerkapparatuur met een verwachte 20 % kan worden teruggebracht. Op koeling zou zelfs 30 % kunnen worden bespaard. Op de vraag waarom een capaciteitszoekende partij bij Greenclouds zou aankloppen in plaats van met een reguliere cloudaanbieder in zee te gaan, antwoordt Zonneveld: Wij werken met lokale aanbieders, dus de apparatuur staat dichtbij. Dat merk je direct aan je latency. Wat we ook zien is dat aanbieders van capaciteit op ons platform op een ander moment weer de afnemers zijn, dus de gepoolde IT-capaciteit wordt actief heen en weer geschoven. Daaruit blijkt dat ons concept inderdaad werkt, zoals ons voor ogen stond. Deelnemers worden er ook competitiever door, doordat ze hun tijdelijk niet-gebruikte surplus te gelde kunnen maken. Het derde belangrijke argument dat voor ons pleit, is dat we een substantiële bijdrage leveren aan het vergroenen van datacenters door IT-apparatuur veel energie-efficiënter te gebruiken. Daarmee geven we invulling aan de maatschappelijke vraag naar ecologisch verantwoord ondernemen. Dat is toch iets wat de komende jaren alleen maar belangrijker zal worden. Greenclouds is een handelsplatform dat datacenters de mogelijkheid biedt hun surplus aan rekencapaciteit en opslagruimte tijdelijk ter beschikking te stellen aan partijen die juist even wat meer pk s nodig hebben. advertentie Betrouwbare en voorspelbare noodstroomoplossingen hoeven niet complex te zijn. Active Power UPS-systemen en continue vermogensoplossingen bieden een energierendement van 98% en een maximale bescherming van uw bedrijfsprocessen tijdens een spanningsverstoring of netuitval. De continuïteit van uw onderneming is hierdoor gegarandeerd. In Nederland vertrouwen o.a. Terremark en de Radbout Universiteit Nijmegen al op de beproefde en bewezen technologie van Active Power. Neem contact met ons op en ontdek hoe efficiënt, betrouwbaar en groen uw noodstroomvoorziening kan zijn met Active Power. Noodstroomoplossingen UPS-systemen PowerHouse Continue Noodstroomoplossingen Schaalbare standaardconfiguraties Hoogrendementarchitectuur Modulaire en/of mobiele totaaloplossing Services Design engineering Projectmanagement en implementatie Complete lifecycle management UPS-Systemen CleanSource vliegwiel UPS kva-systemen Levert het vermogen om korte onderbrekingen en de tijd tussen netuitval en opstart van een generator te overbruggen Parallel mogelijkheid voor multimegawattoplossingen Eenvoudige redundantie Meer weten? Kijk voor meer informatie op of neem contact met ons op ; benelux@activepower.com TM 2011 Active Power, Inc. All rights reserved.

16 Innovatieproject Blue Room Energie-efficiënt concept zonder verhoogde vloeren blue room is een innovatieproject uit de koker van datacenterexploitant equinix en datacenteroplossingenleverancier minkels. binnen het project zochten de engineers van beide partijen naar een ultieme luchtgekoelde serverruimteopstelling zonder verhoogde vloeren, die zeer energie-efficiënt zou zijn, maar ook hoge stroomvermogens (>18 kw) zou aankunnen. het concept staat inmiddels opgesteld in equinix am2 in amsterdam. Koen Stegeman is freelance journalist dcw oktober koeling 14 De ontwikkeling van een energie-efficiënt datacenter is nooit af. Een zoektocht naar verdere energie-efficiëntie is noodzakelijk om datacenters ook in de toekomst nog efficiënt en rendabel te kunnen laten zijn. Daarnaast is het voor Equinix belangrijk in de bijna honderd wereldwijd verspreide datacenters te kunnen inspelen op evoluerende klantbehoeften. Eén van die behoeften betreft het energie-efficiënt koelen van hoge vermogens in relatief kleine ruimten, waar verhoogde vloeren geen optie zijn, plus het bieden van een thuisgevoel buiten de Verenigde Staten aan Amerikaanse klanten, die gewend zijn aan datacenters zonder verhoogde vloeren. Vanuit die filosofie zijn datacenteroplossingenleverancier Minkels en Equinix, wereldwijd aanbieder van netwerkneutrale datacenters en interconnectieservices en genoteerd aan de Nasdaq, onlangs gestart met project Blue Room. Het resultaat is een innovatief datacenterconcept, zonder verhoogde vloeren, waarmee zeer energie-efficiënt hogere stroomvermogens kunnen worden weggekoeld. opstelling in equinix am2 Equinix exploiteert state-of-the-artdatacenters met een energie-efficiënt karakter, maar is altijd op zoek naar verdere verbeteringen in de aangeboden datacenterinfrastructuur. De R&D-afdeling van Minkels is projectdoelstellingen Een innovatief datacenterconcept zonder verhoogde vloer met een hoge energie-efficiëntie. Een datacenterconcept, waarmee hogere stroomvermogens (>18 kw) kunnen worden weggekoeld. Efficiënt wegcirculeren van warme lucht en optimaliseren van luchtstromen. eveneens voortdurend op zoek naar innovaties voor serverruimten en naar vernieuwende producten, vooral gericht op energie-efficiëntie in het datacenter. Vandaar dat de twee partijen elkaar in dit project goed konden vinden. Equinix en Minkels hadden reeds een relatie, waar het gaat om de levering van Minkels cold-corridoroplossingen, in diverse Europese landen. Wij hebben al verschillende succesvolle innovatieprojecten samen met Minkels neergezet, vertelt Michiel Eielts, managing director van Equinix Netherlands. Bij nieuwe innovatieprojecten gaan we altijd op zoek naar de juiste oplossing en de beste leverancier om mee samen te werken. Steeds komen we bij Minkels uit, ook vanwege zijn flexibiliteit en korte doorlooptijd van projecten. De engineers zijn bovendien sterk in het ontwikkelen van mixvormen met verschillende technieken. Dat is voor ons prettig met Minkels samen te werken. Ook project Blue Room heeft weer een mooi resultaat opgeleverd. Wij laten de proefopstelling regelmatig aan klanten zien, internationaal levert dat veel enthousiaste reacties op. geen verhoogde vloer Op de vraag wat het project Blue Room concreet inhoudt, antwoordt Eielts: De conceptopstelling is ingericht in een ruimte in het complex van Equinix AM2 in Amsterdam, met de mogelijkheid uit te breiden naar vier ruimten. Het concept zou je een hot corridor kunnen noemen. Het is eigenlijk een omgekeerde cold corridor, waarbij warme en koude luchtstromen eveneens volledig worden gescheiden, maar dan binnenstebuiten en zonder verhoogde vloer. In plaats van de koude lucht via de vloeren van onderen in een gang te blazen, wordt warme lucht nu in de hot corridor via schoorstenen en een geleidingssysteem rechtstreeks naar de chillers aan de zijkant van de ruimte gevoerd. Van

17 'Warme lucht wordt in de hot corridor via schoorstenen en een geleidingssysteem rechtstreeks naar de chillers aan de zijkant van de ruimte gevoerd.' dcw oktober koeling Michiel Eielts, managing director van Equinix Netherlands. 15

18 over equinix Equinix biedt netwerkneutrale datacenters en interconnectieservices met een wereldwijde dekking. Het concern is genoteerd aan de Nasdaq, draait een omzet van meer dan 1,2 miljard dollar per jaar en heeft bijna 100 energie-efficiënte datacenters in beheer op locaties in 38 strategische markten in de Verenigde Staten, Europa en Azië. De oprichters van Equinix verdienden hun sporen in de filmindustrie van Hollywood, wat terug te zien is in de uitstraling van de datacenters. Equinix Netherlands exploiteert energie-efficiënte datacenters in Amsterdam, Enschede en Zwolle, met standaard high density (18 kw) stroomcapaciteit per datacenterrack en een totale bruto vloeroppervlakte van ruim m 2 Bij de Nederlandse organisatie werken 75 mensen. Klanten van Equinix Netherlands zijn bijvoorbeeld Equens (betalingsverkeer Nederland), IBM en RTL. daaruit wordt de ruimte buiten de serverruimtegang weer gekoeld. Dankzij het korte circuit tussen warmtebron en afkoelingsmechanisme, is het een uitermate energie-efficiënt systeem. In het hot-corridorconcept zijn de luchtstromen vergaand geoptimaliseerd. De fysieke obstakels die luchtstromen zouden kunnen blokkeren, zijn binnen het concept weggenomen. Daardoor is een lage luchtsnelheid mogelijk, wat de energie-efficiëntie ten goede komt. Ook de extra kubieke meters volume in de ruimte, door geen verhoogde vloeren te gebruiken, dragen voor een belangrijk deel bij aan een efficiënte geleiding van de luchtstromen. Daarnaast is het concept gecombineerd met free cooling en kan de inlaattemperatuur op een hoger niveau worden ingesteld. De hot corridor is voor ons een nieuwe standaard naast de cold corridor. Het mooie is dat het om bewezen technologie gaat in een energie-efficiënte opstelling, zegt Eielts. Het gebruik van een hot corridor biedt Equinix buiten de energieefficiëntie verschillende andere voordelen. Doordat de vloeren binnen dit concept niet zijn verhoogd, wordt de ruimte efficiënter benut. Er zijn meer kubieke meters beschikbaar voor klanten. Daarnaast biedt het ons in Amsterdam de mogelijkheid wereldwijd opererende Amerikaanse klanten, met inachtneming van energie-efficiënte voorwaarden en het gebruik van hoge stroomvermogens, hetzelfde gevoel als thuis te geven. In de Verenigde Staten worden namelijk nooit verhoogde vloeren gebruikt. het blauwe licht In de verschillende datacenters van Equinix Netherlands (in Amsterdam, Zwolle en Enschede) worden op dit moment cold corridors gebruikt om warme en koude luchtstromen op energiezuinige wijze van elkaar te scheiden. Ook vrije-koelingtechniek wordt ingezet om energieverslindende compressorkoeling te vermijden. Project Blue Room is een datacenterconcept waarmee het bedrijf nu dus nog een stap verder wil gaan en nieuwe technieken wil onderzoeken die variatiemogelijkheden in datacenterinrichting brengen en voor verdere energie-efficiëntie kunnen zorgen. Wij willen de beste datacenters hebben die je in de markt kunt vinden, datacenters die inspelen op de behoeften van klanten, zegt Eielts. Dit betekent dat we voortdurend moeten blijven innoveren en nieuwe energiebesparende technologie in de gaten moeten houden, om de hoge kwaliteit die we gewend zijn, ook in de toekomst voor klanten te kunnen waarborgen. Het innovatieve project van Equinix en Minkels dankt zijn naamgeving aan de blauwe verlichting in de projectruimte in AM2. Het blauwe licht doet nogal futuristisch aan. Het gebruik van gekleurd licht is onderdeel van de visie van onze oprichters om datacenters aantrekkelijk in te richten, een idee dat stamt uit onze begintijd met veel klanten binnen de filmindustrie, vertelt Eielts. De oprichters Al Avery en Jay Adelson deden in de filmindustrie van Hollywood bij technisch complexe producties, zoals Star Wars uitgebreid ervaring op met het professioneel inrichten van datacenters en het beheer ervan. Het gebruik van blauw licht in project Blue Room is in lijn met de visie van de oprichters. Wij bouwen bijzondere datacenters, dus moeten ze er ook bijzonder uitzien. Dat is onze visie, stelt Eielts. Om die reden hebben bijvoorbeeld de uitpakkamers voor klanten in AM1 verschillende lichtkleurstellingen en zie je veel ronde vormen terug in onze gebouwen. advertentie In samenwerking met Vaultex heeft Remtech een computerruimte gebouwd voor MCB In opdracht van ICTroom heeft Remtech een computerruimte gebouwd voor Vanderlande Remtech leverde in opdracht van Modulair een ruimte voor het Vlaams Parlement Remtech Wethouder Raamsstr. 3d 4286 BV Almkerk T E info@remtech.nl I

19 Failover en clustering (1) InterSystems Caché voor een hoge uptime datacentrumbeheer krijgt van zijn klanten geregeld veeleisende wensen voorgeschoteld als het gaat om de servicebeschikbaarheid. vaak gaat dat gepaard met te veel opties op os- en middlewareniveau en met te weinig architecturele kennis bij de aanvrager. maar hoe kom je als klant tot een juiste keuze, als je uitgaat van de middleware die wordt aangedragen door de ontwikkelaars. intersystems caché bijt de spits af, en blijkt alle vereiste database failovertrucs in het arsenaal te hebben. Erik de Ruijter is IT-architect bij ABN Amro Bank In deze vierdelige serie behandelt Erik de Ruijter vier modellen voor clustering en failover om een maximale uptime te realiseren, benaderd vanuit zowel de serverhardware, de loadbalancers als de middleware. De middlewareproducten die hiervoor worden ingezet, vormen wel steeds het uitgangspunt. In volgende afleveringen zullen we onder andere nog WebMethods/Software en Tibco tegenkomen. Maar we beginnen de serie met InterSystems. Eerder dit jaar is in een vierluik in Datacenterworks over private clouds een aantal dimensies van het op- en neerschalen van servers beschreven. Een van die dimensies is het kunnen omgaan met uitval van hardware. Weliswaar wordt dat door een hypervisoromgeving vergemakkelijkt, maar de kernproblematiek verandert er niet door. Wat deze problematiek precies inhoudt, bekijken we aan de hand van de middleware of het serverplatform. snelle recovery De malheur waardoor onze services niet meer beschikbaar zijn, komt uit vele hoeken. Bijvoorbeeld kapotte hardware, ondanks de hoeveelheid componenten die we intern dubbel hebben uitgevoerd à la Raid, en hoe degelijk onze ups-, Crac- en pdu-keten ook is. Of storingen in de softwarestack, van het besturingssysteem (eventueel door een malwareaanval) tot de middleware en de applicaties daarboven. Bij de hardwarestoringen is ook nog de scoping van belang; kunnen we terugvallen op hardware elders in hetzelfde datacentrum, of is de calamiteit zodanig dat fysieke uitwijk nodig is? De wensen van de klanten moeten we steeds zien te vertalen in RTO en RPO. De eerste, recovery time objective, bepaalt hoe snel we de service hervatten na een storing. Dit kan getrapt worden gemeten, bijvoorbeeld maximaal 1 s na plaatselijke hardof softwarestoring, maar maximaal 1 min bij site-uitval. Omdat site-uitval veel minder voorkomt dan lokale storingen, en een lage RTO bereiken hier veel duurder is, kan zo n getrapte berekening nuttig zijn. Zo blijven we tegen redelijke kosten binnen het juiste aantal negens ofwel de negens aan service-uptime achter de 99 %-komma. De RPO (recovery point objective) bepaalt hoeveel data we eventueel kwijt mogen zijn: van seconden tot 23 uur. Ook hier is een getrapte indeling naar soort calamiteit denkbaar. In het uitwerken van de RTO en RPO kijken we met de middlewareleverancier naar twee dimensies. Ten eerste de gepersisteerde data en ten tweede de gebruikerservaring ofwel de sessies. Soms is dit nog nader onder te verdelen naar het gedrag zonder en met hypervisor. Bij sessies komen tevens zaken, zoals dcw oktober beheer 17

20 stateful- en stateless-gedrag, en scale-outontwerp, aan de orde. Bij het middlewareplatform van InterSystems kijken we vooral naar de datadimensie. En dat is een logisch accent voor dit datacentrisch platform, dat sessies grotendeels automatisch afhandelt. hoofdproducten Zoals eerder gezegd is de insteek van een datacentrummanager niet om zelf middleware en bouwtools te kiezen, maar om input te leveren over hun beheerbaarheid. Itil-instrumentatie voor logging en heartbeat-checks is zo n beheerbaarheidsdimensie, net zoals het kunnen voldoen aan hoge uptime- en lage RPO-eisen. Vandaar dat we elke vendorstack slechts in vogelvlucht beschrijven en daarna inzoomen op wat we ervan kunnen leren over een bepaalde failover-dimensie. InterSystems, opgericht in 1978, is een diehard in de IT-industrie. Het bedrijf was pionier op het gebied van Mumps, een totaalplatform voor de medische wereld met besturingssysteem, database en programmeertaal. Het kunnen opslaan en bewerken van grote grafische files was destijds, nog voordat Met deze technieken kan Caché in de praktijk een extreem goede RPO halen, maar nog niet per se de beste RTO. 1. Webapplicatie gebouwd in Caché. SQL en XML waren geboren, een prestatie van jewelste. Dit verklaarde de marktpositie. Toen die technieken wel gemeengoed werden, heeft InterSystems vanzelfsprekend de standaard besturingssystemen (x64 Windows/ Linux, MacOs en Risc Unix) omarmd, maar daarnaast op andere vlakken zichzelf herhaaldelijk opnieuw uitgevonden. Tegenwoordig levert het bedrijf middleware met een complete database- en applicatiebouwstack, die nog steeds sterk is in grafische data en in diverse transformaties en integraties. Branches waar InterSystems samen met partners veel zaken doet, zijn behalve de medische wereld de transportsector, beurs- en betaalsystemen en machinekoppeling. Hierbij gaat het steeds om velerlei soorten informatie waaronder advertentie grafische. De hoofdproducten zijn: Caché. Dit is database en programmeeromgeving in één. De database is objectgeoriënteerd, maar kent ook volwaardige SQLondersteuning en is (primair voor inte gratie - doelen) te koppelen met verschillende middlewareplatforms, zoals.net en Java. De programmeeromgeving is 4de generatie of 4GL, met krachtige commando s om snel een website (inclusief mobiel) of zelfs nog fat-clientapplicatie neer te zetten. De basis is de Cache object script -taal, maar er zijn ook alternatieven beschikbaar, zoals een OO basic-variant. Onder andere voor sessieschaling bevat Caché ECP (Enterprise Cache Protocol): een techniek om losse nodes één grote database, inclusief cache, te laten delen die vergelijkbaar is