Digitaal Modelsporen Inleiding Jan Boen, Ing, MSc
Agenda Een woordje geschiedenis De voornaamste standaarden Rijden, Melden en Sturen De bouwstenen Digitaal Rijden Combinatie met analoog Evolueren van analoog naar digitaal Elementaire werking Enkele mythen op hun plaats Opgepast
Een woordje geschiedenis In opdracht van Märklin en Arnold ontwierp Lenz in 1988 de eerste decoders en bijhorende zaken Dit leidde tot de DCC standaard in 1993 Het Märklin Motorola (MM) systeem Sedertdien kwamen ook andere systemen op de markt Sinds 2000 zijn de systemen goed gestandardiseerd en betaalbaar geworden Recent lanceerde Märklin Mfx en kwam ook Railcom op de markt
De voornaamste standaarden DCC Open standaard Via NMRA Mfx Motorola I en II (MM) Selectrix (SX) Andere Decoders en stekkers
DCC Wordt ondersteund door vele fabrikanten Goedkoopste standaard Open http://www.nmra.org/standards/dcc/ http://en.wikipedia.org/wiki/digital_command_control
Märklin Mfx Nieuwe Märklin standaard Bi directioneel, geen adresinstelling nodig MM I en II Oude Märklin standaard Selectrix Standaard van Trix Trix is inmiddels overgenomen door Märklin
Andere Infra rood gestuurd Bvb http://www.rail-lynx.com/ Radio frequentie gestuurd Bvb http://www.rcs-rc.com/ Handig in open lucht op grote ciruits Niet populair bij ons
Rijden, melden, sturen Rijden Je locs via digitale commando s richting en snelheid geven + extra functies Melden Weten welke loc, wissel etc zich waar of in welke toestand bevinden Sturen Het instellen van wissels, verlichting, overwegen etc
Bouwstenen Centrale Gespecialiseerde computer die 1 of meerdere protocollen ondersteunt Booster Versterkt de commando s van de Centrale zodat ze op de sporen kunnen worden gezet Voeding Leveren van vermogen aan de booster etc Regelaars Om met meerdere tegelijkertijd te kunnen rijden Anderen Integratie van meerdere types, S88, Railcom,
Digitaal rijden Essentieel verschil met analoog Combinatie met analoog Elementaire werking Start/Stop/Pauze Decoders
Essentieel verschil met analoog Digitaal = je controleert een loc (of meerdere) Analoog = je controleert een sectie van de baan waarin zich een loc bevindt Bij digitaal kan je perfect op 1 ovaal 2 locs naar elkaar laten rijden en crashen
Combinatie met analoog (1) Kan dit? Ja en neen Je kan een baan zo inrichten dat je er ofwel analoog of digitaal kan op rijden Indien je meerdere onafhankelijk circuits heb kan je op 1 analoog en de andere digitaal rijden. Bvb analoog rangeren en digitaal op de grote baan
Combinatie met analoog (2) Je kan perfect digitaal rijden en analoog melden/sturen Digitale locs kan je zonder problemen gebruiken op een analoge baan Oppassen! Analoge locs kan je niet gebruiken op een digitale baan Sommige DCC systemen laten 1 analoge loc toe Niet aan te bevelen
Minimale bouwstenen Centrale Het intelligente hart Slechts 1 voor gans de installatie Booster Mengt voeding en commando s Minimaal 1 nodig Voeding In principe 1 per booster 1 decoder per loc
Elementaire werking (1) 1 2 4 3 5
Elementaire werking (2) 1. Je selecteert een loc (decoder) en geeft commando s Snelheid, rijrichting, licht, 2. De Centrale zendt deze naar de booster 3. De booster krijgt wisselspanning van de transformator 4. De booster maakt een blokvorminge (+Vcc / - Vcc) spanning met de commando s erin verwerkt 5. Via de sporen komen de commando s bij alle locs De decoder richt de spoorspanning gelijk en gebruikt deze om de decoder te laten werken De decoder filtert de commando s uit de spoorspanning Een decoder reageert alleen op commando s die aan hem zijn geadresseerd Commando s worden eindeloos herhaald
Start, Stop, Pauze Start (groen) Stroom en commandos op het spoor Stop (rood) Stroom weg van het spoor Pauze Stroom op het spoor Snelheid op nul
Pauze 10 minuutjes!
Decoders Belangrijk om te controleren Stekker Volgende slide Stroomsterkte (0,5A, 0,75A, 1A, meer) N/Z: 0,5 0,75A Grootte HO 0,5 1,5A typisch 1A Grotere schalen: meerdere Ampères Motortype Standaard = gelijkstroommotor De meeste moderne decoders kunnen ook Faulhaber en Maxcon motoren sturen Specials = wisselstroommotor, SoftDriveSinus
Decoders en stekkers Draadjes NEM 651 NEM 652 PLUX 8 tem 22 MTC 21
Decoder programeren Af fabriek adres 3 Iedere loc moet een uniek adres hebben Al de rest is optie Minimale en maximale snelheid Optrek/Rem curven Licht en andere functies Geluid
Mythen Da's duur Ik moet alles van 1 merk kopen Da's moeilijk Alles kan met 2 draadjes 1 Zware booster voor alles Dan moet ik een PC gebruiken 2 en 3 rail is anders
Da s duur Ja en neen Duurder als analoog ja Zeker als je oude spullen moet ombouwen Vandaag begin je best ineens digitaal Basispakket kan voor ongeveer 350,- Pas op er zijn centrales zoals o.a. Märklin en ESU die veel meer kosten; 600,- tot 800,- Decoders Basis vanaf 10-tal tot 100,- (geluid etc ) Koop liefst niet 2 de hands Zonder goede begeleiding Kunnen testen is belangrijk
Alles van 1 merk Niet waar! Natuurlijk wil iedere fabrikant dat je alleen zijn spullen gebruikt MAAR je moet wel zorgen dat de standaarden/protocollen die je gebruikt samengaan Boosters types niet mengen (DCC, Märklin) Mijn advies Gebruik zoveel mogelijk DCC en vermijdt merkeigen protocollen Zo heb je de grootste vrijheid en de laagste prijzen
Da s moeilijk Heb je een gsm? Kan je sms-n? Dan kan je ook digitaal rijden Natuurlijk moet je wat wennen en iets leren De bediening van de ene centrale/regelaar is al wat gebruiksvriendelijker dan de andere Begrijpen van decoder programmatie
Alles kan met 2 draadjes Ja als je alleen op een klein ovaaltje wil rijden Grotere banen = meerdere stroomtoevoer Net zoals analoog booster domein Als je wil melden moet je terug secties beginnen maken Dus meer draadjes nodig. Net zoals analoog Keerlus in 2-rail systeem Soortgelijk probleem als analoog Kortsluiting mogelijk Rijrichting verandering is niet nodig
1 Zware booster voor alles Kan wel maar is af te raden Beperk je een booster best tot 3 A voor HO 2 A voor N Tot 5 A voor grotere schalen Gebruik meerdere boosters indien nodig
PC gebruiken Is niet waar! Een PC kan helpen bij het programeren van locs Zorgen voor automatisch sturen en rijden maar is zeker niet nodig
2 en 3 rail is anders Behalve het type rails en hun eigenheid gebruik je identiek dezelfde bouwstenen Het is dus niet zo omdat je Märklin spoor gebruikt dat je ook Märklin digitaal moet gebruiken Opgepast! Digitaliseren van bestaande materiaal vraagt de nodige aandacht Vooral aandacht aan oudere wisselstroom locs
Opgepast Digitale locs op analoge baan Loc valt stil dadelijk regelaar op NUL Doorbranden decoder voorkomen Een analoge baan elektrisch aanpassen voor digitaal gebruik kan heel wat werk vragen Hangt vooral af van hoe de bekabeling werd gedaan Vraag advies voor je begint Geen gemeenschappelijke massa tussen booster domeinen