Staaroperatie Cataract (grijze staar) Oogheelkundig centrum Locatie Eindhoven
Uw staaroperatie wordt uitgevoerd door: Stoppen bloedverdunners: O ja O nee Eerste ingreep: O linkeroog O rechteroog Verdoving: O druppel O retrobulbair Datum: Tijd: Tweede ingreep: O linkeroog O rechteroog Verdoving: O druppel O retrobulbair Datum: Tijd: Melden: receptie hoofdingang locatie Eindhoven Niet vergeten: uw servicepas Na deze ingreep mag u niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer. Het is dan ook prettig om iemand mee te nemen ter begeleiding. 1
U heeft met uw oogarts gesproken over de behandeling van staar (cataract). In deze folder informeren wij u over deze behandeling. De folder is bedoeld als samenvatting van de mondelinge informatie van uw oogarts. In deze folder leest u: wat cataract is; welke klachten zich voordoen; wat de behandeling inhoudt; wat u na de behandeling kunt verwachten. Belangrijk: bloedverdunnende medicijnen Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen via de trombosedienst en heeft de oogarts aangegeven dat u deze door mag gebruiken voor de operatie, neemt u dan contact op met de trombosedienst. Zij kunnen u meer informatie geven over het prikken van een INR de dag voor uw operatie. Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen en de oogarts heeft aangegeven dat u hiermee moet stoppen, neemt u dan contact op met de (huis)arts of trombosedienst die deze medicatie voorgeschreven heeft. Zij kunnen u meer informatie geven over het gebruik van uw bloedverdunnende medicijnen rondom uw operatie. Geeft u dan door wat de operatiedatum is. 2
De werking van het oog Het buitenste vlies van het oog is het hoornvlies. Achter het hoornvlies ligt het regenboogvlies (iris) en daarachter ligt de ooglens. De lens dient ervoor om beelden scherp te stellen. Die beelden vangt het netvlies op. Dit vlies ligt achter in het oog. Het netvlies geeft het gevormde beeld via de oogzenuw door aan de hersenen. Hierdoor ziet u datgene waar u naar kijkt. Wat is cataract? Cataract, grijze staar, betekent dat de lens in het oog troebel is geworden. Daardoor worden de lichtstralen, die met behulp van de lens een beeld op het netvlies vormen, in hun verloop gestoord. Het gevolg is dat u slechter en minder scherp ziet. De opvatting dat cataract een vlies is dat over het oog heen groeit, is dus niet juist. Cataract komt veel voor, vooral bij mensen boven de 60 jaar. 3
De klachten bij cataract Cataract (grijze staar) kan zich zowel snel als langzaam ontwikkelen. De ontwikkeling gaat niet samen met pijn of ontsteking. De meest voorkomende klachten zijn: wazig zien (zowel dichtbij als veraf); minder goed contouren onderscheiden; dubbel zien; lichtschuwheid; kleuren doffer waarnemen; minder goed contrasten zien. De oorzaken van cataract Cataract ontstaat wanneer de chemische samenstelling van de ooglens verandert. In de meeste gevallen heeft dit te maken met de natuurlijke veroudering van het oog. Cataract kan ook ontstaan door een: ontsteking; verwonding; erfelijke ziekte; stofwisselingsstoornis; glasvochtoperatie (vitrectomie). Wanneer behandelen? Er bestaan geen medicijnen of laserbehandelingen tegen staar. Als u slecht gaat zien door staar, is een staaroperatie de oplossing. 4
De oogarts stelt deze operatie voor bij: vermindering van uw gezichtsvermogen; klachten in uw dagelijkse bezigheden (bijvoorbeeld lichtschuwheid); andere problemen veroorzaakt door de ooglens. Lenskeuze Bij de cataractoperatie vervangt de oogarts uw vertroebelde lens door een kunstlens. Er is hierbij keuze uit verschillende lenzen. De oogarts vinkt hieronder aan welke voor u van toepassing is en bespreekt dit met u: 1. Standaard implantlens: Deze lens wordt het meest toegepast. De brilsterkte op afstand wordt zo goed mogelijk gecorrigeerd, cilinder en leesgedeelte worden niet gecorrigeerd. Vindt u het niet erg om na de staaroperatie een bril te dragen dan is deze lens het meest geschikt. De standaardlens wordt volledig vergoed door uw verzekeraar. Mocht u een hogere minsterkte in de bril hebben en wilt u graag zonder bril dichtbij (leesafstand) scherp blijven zien, dan is er een mogelijkheid om de standaardlens te kiezen met een reststerkte van -2.50 dpt. De eventuele cilindercorrectie wordt echter niet gecorrigeerd. Om veraf te zien heeft u nog steeds een bril nodig. Ook deze standaardlens wordt volledig vergoed door uw verzekeraar. 5
2. Torische implantlens: Heeft u een cilinder in de bril, dan kan deze met de torische lens gecorrigeerd worden. U hoeft dan voor afstand waarschijnlijk geen bril meer te dragen na de staaroperatie, maar wel voor dichtbij. Reststerkte De torische lens zorgt ervoor dat het grootste deel van de cilinder gecorrigeerd wordt; 97% van de patiënten heeft met deze lens geen bril meer nodig op afstand. Ondanks zorgvuldig vooronderzoek kan het voorkomen dat er een kleine reststerkte overblijft. Dit kan behandeld worden met laserbehandeling, of een tweede operatie waarbij een dun lensje voor de torische lens geplaatst wordt. Vergoeding Deze lens wordt door uw verzekeraar niet vergoed; de kosten betaalt u zelf (per oog). Nabehandeling is inbegrepen. De staaroperatie zelf wordt wel volledig vergoed. Voor meer informatie over de kosten kunt u contact opnemen met de poli oogheelkunde. 6
3. Multifocale implantlens: Deze lens is speciaal ontwikkeld om minder afhankelijk te zijn van uw bril. De lens corrigeert voor afstand en dichtbij en soms zelfs voor de tussenafstand (zoals werken op de computer). Deze lens wordt alleen geplaatst wanneer er geen sprake is van andere oogziekten. Bijwerkingen Omdat er meerdere sterkten in deze lens verwerkt zijn, kunt u last krijgen van schitteringen en lichtkringen bij autorijden in het donker. Een klein deel van de patiënten heeft last van verminderd zicht en vermindering van contrastzien. Hierdoor is deze lens niet voor iedereen geschikt. Vooral de kritische kijker heeft vaak meer last van de bijwerkingen van deze lens. De meeste patiënten ervaren deze bijwerkingen echter niet als storend. Gewenning Ongeveer drie maanden na de staaroperatie bent u volledig gewend aan de multifocale lens. Uiteindelijk heeft 80% van de patiënten met het lezen van de krant niet langer een bril nodig. Ter vergelijking: dit geldt slechts voor 8% van de patiënten met de standaardimplantlens. 7
Reststerkte Tijdens het vooronderzoek worden speciale formules gebruikt om de best mogelijke multifocale implantlens voor u te selecteren. Toch kan het voorkomen dat het resultaat anders is dan gepland en er een reststerkte overblijft. Dit kunt u laten corrigeren middels een laserbehandeling of met een tweede operatie, waarbij een dun lensje voor de multifocale implantlens wordt aangebracht. Vergoeding De multifocale lens wordt niet vergoed door uw verzekeraar; de kosten hiervan betaalt u zelf (per oog). Nabehandeling is hierbij inbegrepen. De staaroperatie wordt wel volledig vergoed. Voor meer informatie over de kosten van deze lens kunt u contact opnemen met de poli oogheelkunde. De dag voor de behandeling Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, dient u in overleg met de trombosedienst de dag voor de staaroperatie uw INR te bepalen. Druppelt u met oogdrukverlagende oogdruppels, dan gaat u hiermee gewoon door tot de ingreep. Dag van de behandeling U mag gewoon eten en drinken en uw medicijnen innemen (NB: bloedverdunnende medicijnen: zie informatie pag. 2). 8
Bij uw eerste afspraak op de polikliniek heeft u oogdruppels meegekregen ter voorbereiding op de staaroperatie (tropicamide, klein pipetje). Hiermee druppelt u één keer in het te opereren oog, voor u naar het ziekenhuis vertrekt. U mag hierna niet zelfstandig meer deelnemen aan het verkeer. Draag geen make-up, kies voor gemakkelijke kleding en laat kostbaarheden thuis. Neem uw servicepas/ponsplaatje en uw actuele medicatielijst mee naar het ziekenhuis. Deze lijst is opvraagbaar bij uw apotheek. U bent gemiddeld twee tot drie uur in het ziekenhuis. De behandeling Voor de ingreep wordt uw oog mogelijk nogmaals met pupilverwijdende oogdruppels gedruppeld (zoals u zelf ook al heeft gedaan in uw voorbereiding). Soms krijgt u een infuusnaaldje in uw arm. Op de voorbereidingskamer verdooft de oogarts uw oog plaatselijk. Daardoor voelt u geen pijn tijdens de ingreep. U gaat met eigen kleren aan op een comfortabele behandelstoel naar de operatiekamer. 9
Via een sneetje aan de rand van het hoornvlies verwijdert de oogarts uw ooglens en vervangt die door een kunstlens. Dit duurt gemiddeld vijftien minuten. Soms duurt het langer. Heel soms is plaatsing van een kunstlens niet direct mogelijk. Afhankelijk van de genezing van het oog kan alsnog plaatsing van een kunstlens overwogen worden. Na de behandeling Oogverband / oogdop Na de behandeling krijgt u een oogverband met oogdop om infectie en irritatie te voorkomen. De oogdop houdt u één nacht op. De volgende ochtend haalt u de oogdop eraf en start u met oogdruppelen. Medicatie voor thuisgebruik Na uw operatie krijgt u deze medicatie mee: Oogdruppels. Met deze druppels (Tobradex) moet u de dag ná de operatie beginnen en daarna 3 weken 3 keer per dag druppelen. Gebruikte u al oogdrukverlagende oogdruppels voor de ingreep, dan gaat u hiermee na de ingreep door, tenzij de oogarts anders adviseert. Tabletten. Eén van deze tabletten (Acetazolamide) neemt u direct na thuiskomst in. De tweede tablet neemt u dezelfde dag rond 20.00 uur in de avond in. 10
Naar huis Als u zich goed voelt mag u naar huis. U mag niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer. Het is daarom prettig als iemand u kan begeleiden. Thuis neemt u de medicatie in zoals hierboven beschreven staat. Dag na de behandeling: op controle De dag na de behandeling komt u op controle op de poli, of nemen wij telefonisch contact met u op om te vragen hoe het gaat. De afspraak hiervoor krijgt u mee op de dag van de operatie. Ook nu mag u nog niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer. Adviezen voor thuis Druppel uw oog volgens de richtlijnen. Als u pijn heeft na de ingreep mag u paracetamol innemen volgens de bijsluiter. De eerste week na de ingreep mag u geen zware lichamelijke activiteiten verrichten en niet tillen, persen en bukken. Na het stoppen met oogdruppelen mag u weer zwemmen. 11
Richtlijnen voor het toedienen van oogdruppels Was uw handen. Controleer het etiket van het flesje op de juiste druppels en de houdbaarheidsdatum. Neem het flesje in de hand op de manier zoals u een pen vast houdt. Buig het hoofd iets achterover. Trek het onderste ooglid naar beneden en kijk omhoog. Breng de hand met het flesje op twee à drie centimeter afstand van het oog. Steun daarbij met de hand op de wenkbrauw of neusbrug. Knijp voorzichtig in het rubberen dopje of in het plastic flesje en laat de druppel midden onderin het ooglid vallen. U voelt dat de druppel daar valt. Lukt het de eerste keer niet, dan de handeling herhalen. Sluit voorzichtig het oog, niet knijpen. Gebruik oogdruppels altijd volgens recept. De volgorde maakt niet uit. Wacht wel een paar minuten voor u de volgende druppel toedient. Heeft u problemen met zelf druppelen en is er niemand die u daarbij kan helpen, vraag dan naar de folder 'Easy Drop'. Hierin wordt uitgelegd hoe het hulpstukje om zelf te druppelen werkt. De 'Easy Drop is te koop bij uw apotheek (ook bij de apotheek van Máxima Medisch Centrum). 12
Herstel van het zien na de operatie De dag na de operatie zal het beeld helderder zijn. De scherpte van het beeld hoeft de dag na de operatie nog niet optimaal te zijn. Dit kan in de loop van een aantal dagen of weken nog toenemen. In geval van andere oogheelkundige ziekten duurt het herstel wat langer. De kunstlens gaat een leven mee en slijt niet. Nastaar In de loop van maanden of jaren na de operatie kan de achterkant van het lenszakje, waarin de nieuwe kunstlens is geplaatst, dof worden. U merkt dat het zien geleidelijk minder wordt. Dit wordt nastaar genoemd en is met een poliklinische laserbehandeling op te lossen. Nieuwe bril? Na de tweede controleafspraak, meestal vier tot zes weken na de ingreep, kunt u zonodig een nieuwe bril laten aanmeten bij uw opticien. Risico s Het merendeel van alle cataractoperaties is zéér succesvol. De kans op complicaties tijdens of na de ingreep is gering. Zoals bij elke operatie kan een infectie of bloeding ontstaan. Dit kan tot blindheid leiden. 13
Bij 1 op de 200 operaties kan het lenszakje scheuren, waardoor de operatie en het herstel langer duurt. Soms is nog een operatie nodig. Deze complicaties zijn echter zeldzaam. Belangrijke telefoonnummers Polikliniek oogheelkunde, werkdagen van 08.30 12.00 uur en van 13.00-16.30 uur: tel. (040) 888 63 60 Spoedeisende hulp (eerste hulp) locatie Veldhoven, buiten kantooruren en in het weekend: tel. (040) 888 88 11 Meer informatie Voor meer informatie kunt u terecht op onze website: oogheelkunde.mmc.nl. Bekijk hier ook de video over ons staarcentrum. 14
Hoe tevreden bent u over uw arts, specialist of ziekenhuis? Geef uw mening over MMC op ZorgkaartNederland.nl Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus 90 052 Postbus 7777 5600 PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC.260.200_08_15