LONGONCOLOGIE
Sinds respectievelijk 1979 en 1987 dragen in Nederland en Vlaanderen afzonderlijke colloquia bij tot de nascholing van longartsen en de scholing van arts-assistenten in opleiding. In Nederland is door de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose de Commissie Bronkhorst Colloquia ingesteld, die belast is met de organisatie van de Bronkhorst Colloquia. In Vlaanderen werden de Colloquia Vlaamse Longartsen tot in 2002 geleid door de vzw Colloquia Vlaamse Longartsen. Deze vzw werd ontbonden en haar taak werd eerst overgenomen door de Commissie Colloquia en Opleiding en vervolgens door de Raad van Bestuur van het Forum Vlaamse Longartsen vzw. De colloquia behandelen telkens een onderwerp uit de kliniek der longziekten waarbij zowel nieuwe fundamentele inzichten als concrete informatie voor de dagelijkse praktijk worden besproken. Naast hoorcolleges met een State of the art -karakter bezoekt de cursist een aantal werkgroepbijeenkomsten, waar in kleine groepen actief wordt gediscussieerd aan de hand van ziektegeschiedenissen. Essentieel bij deze colloquia is de individuele voorstudie van de aan de cursisten toegezonden syllabus met verplichte en aanbevolen literatuur. Deze voorstudie wordt getoetst aan de beantwoording van een vragenlijst. 2
Met ingang van 1991 is door de Commissie Bronkhorst Colloquia en de toenmalige Adviesraad Colloquia Vlaamse Longartsen besloten om samen te werken bij de organisatie van de colloquia. Sindsdien wordt jaarlijks zowel in Nederland als in Vlaanderen éénzelfde colloquium georganiseerd met dezelfde lezingen, werkgroepen en inleiders. Als vaste data van aanvang zijn daarvoor gekozen de tweede donderdag van november (Nederland) en van februari daaropvolgend (Vlaanderen), rekening houdend met feestdagen en schoolvakanties. De verantwoordelijkheid voor de wetenschappelijke organisatie wordt gezamenlijk door de Commissie Bronkhorst Colloquia en het Forum Vlaamse Longartsen gedragen. Cursusleiding gezamenlijk colloquium Longoncologie Gerben Bootsma Michiel Thomeer uitgaande van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose uitgaande van het Forum Vlaamse Longartsen vzw 3
COMMISSIE BRONKHORST COLLOQUIA (CBC) De samenstelling van de Commissie Bronkhorst Colloquia is als volgt: Bernt van den Blink, longarts Erasmus M.C., Rotterdam Voorzitter a.i. Gerben Bootsma, longarts Atrium Medisch Centrum, Heerlen Cursusleider Gregor Mannes, longarts Zorggroep Twente, Almelo Wouter van Geffen, aios longziekten UMCG, Groningen Florine Horst- van der Vegt, aios longziekten Hagaziekenhuis, Den Haag Egbert Smit VU, Medisch Centrum, Amsterdam Anton Vonk Noordegraaf VU, Medisch Centrum, Amsterdam 4
FORUM VLAAMSE LONGARTSEN vzw De samenstelling van de Raad van Bestuur is als volgt: Walter Vincken, longarts UZ Brussel voorzitter Michiel Thomeer, longarts Ziekenhuis Oost Limburg, Genk cursusleider Joseph Aumann, longarts Jessaziekenhuis, Hasselt Lieven Bedert, longarts ZN Antwerpen Middelheim Marion Delcroix, longarts UZ Leuven Rebecca De Pauw, longarts AZ Sint-Jan, Brugge Eric Derom, longarts UZ Gent Bart De Saedeleer, longarts ASZ campus Geraardsbergen Lieven Dupont, longarts UZ Leuven Paul Germonpré, longarts AZ Maria Middelares, Gent Hans Slabbynck, longarts ZN Antwerpen Middelheim Paul Van den Brande, longarts AZ Sint-Maarten, Mechelen-Duffel 5
PROGRAMMA Donderdag 26 november 2015 Donderdag 28 januari 2016 20.00 uur : Ontvangst, registratie, koffie 20.45-21.00 uur : Opening 21.00-21.50 uur : Clinicopathologische conferentie NSCLC stadium IV waarbij met veel inventiviteit en gepuzzel een lange overleving wordt gerealiseerd. Egbert Smit, AVL Amsterdam Patrick Pauwels,UZ Antwerpen 21.50-22.10 uur : Discussie 22.10 uur : Hapje en drankje Vrijdag 27 november 2015 Vrijdag 29 januari 2016 07.30 uur : Ontbijt 09.00-09.30 uur : Plenaire lezing: Immunotherapie in de thoracale oncologie Joachim Aerts, Amphia Ziekenhuis Breda/Erasmus MC Rotterdam 09.30-09.45 uur : Discussie 09.45-10.45 uur : 1ste sessie Werkgroepbesprekingen* 10.45-11.15 uur : Koffie 11.15-12.15 uur : 2de sessie Werkgroepbesprekingen* 6
12.15-13.45 uur : Lunch 13.45-14.15 uur : Plenaire lezing: Grenzen aan de oncologische chirurgie Rick Paul, VU Amsterdam 14.15-14.30 uur : Discussie 14.30-15.30 uur : 3de sessie Werkgroepbesprekingen* 15.30-16.00 uur : Koffie 16.00-16.30 uur : Plenaire lezing: Update radiotherapie en complicaties Yolande Lievens, UZ Gent 16.30-16.45 uur : Discussie 16.45-17.45 uur : 4de sessie Werkgroepbesprekingen* 18.30 uur : Aperitief (bezoek aan expositie enkel in Blankenberge) 19.00 uur : Aperitief Veldhoven 19.30 uur : Diner 7
Zaterdag 28 november 2015 Zaterdag 30 januari 2016 07.30 uur : Ontbijt 08.30-09.30 uur : 5de sessie Werkgroepbesprekingen* 09.30-10.30 uur : 6de sessie Werkgroepbesprekingen* 10.30-11.00 uur : Koffie 11.00-11.30 uur : Plenaire lezing: Longkanker: pathogenese en therapieresistentie Lore Decoster, UZ Brussel 11.30-11.45 uur : Discussie 11.45-12.00 uur : Sluiting 12.00 uur : Lunch 8
EXPOSITIE Tijdens het colloquium wordt een expositie gehouden, zoveel mogelijk afgestemd op het thema van het colloquium. De expositie voorziet in wetenschappelijke literatuur en informatie over instrumenten en geneesmiddelen. 9
WERKGROEPBESPREKINGEN* De deelnemers aan het colloquium worden in de gelegenheid gesteld aan zes van de negen werkgroepen deel te nemen. Tijdens een werkgroep sessie vergaderen meerdere werkgroepen tegelijk. De sessies duren telkens één uur en elke werkgroep vergadert in principe vier- of vijfmaal. Aan een werkgroepbespreking kunnen een 25 tot 30 cursisten deelnemen. Het team dat een werkgroepbespreking leidt, bestaat uit twee deskundigen op het gebied van het onderwerp van de werkgroep. De werkgroepbesprekingen vinden plaats in de vorm van discussie tussen deelnemers en inleiders. Aan de hand van ziektegeschiedenissen zullen in de werkgroepen de volgende onderwerpen worden belicht: 1. Een klein suspect vlekje: hoe aanpakken? Harry Groen, UMC Groningen Kris Nackaerts, UZ Leuven De aanpak van een klein suspect vlekje of solitaire pulmonale nodule wordt besproken zowel vanuit het perspectief van de dagelijkse respiratoire oncologische praktijk als van een longkankerscreening protocol (NELSON). 2. Weefsel verkrijgen voor moleculair biologische analyse, wanneer, waar, herhalen? Anthonie van der Wekken, UMC Groningen Patrick Pauwels, UZ Antwerpen In deze werkgroep zal men ingaan op de verschillende technieken voor het verkrijgen van weefselmateriaal als methoden van moleculair biologische analyse. Door dit te combineren proberen we duidelijk te maken wat nodig is aan materiaal en waar het toe dient. 10
3. Behandelingsmodaliteit mesothelioom Robin Cornelissen, Erasmus MC Rotterdam Jan van Meerbeeck, UZ Antwerpen In deze werkgroep wordt interactief ingegaan op enkele courante praktische bezwaren die opduiken bij of tijdens een reguliere tumorgerichte behandeling van het maligne pleurale mesothelioom. Daarnaast maakt men kennis met recent gestarte klinische studies. 4. Best Supportive Care bij kanker Sander de Hosson, Wilhelmina Ziekenhuis Assen Christine Biebuyck, UZ Gent Er komt steeds meer aandacht voor palliatieve zorg bij longkanker. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de overleving als kwaliteit van leven toenemen bij patienten die maximaal palliatief ondersteund worden tijdens hun chemotherapeutische behandeling. In deze werkgroep over palliatieve zorg zullen een longarts en een specialistisch verpleegkundige uitgebreid ingaan op mogelijkheden op palliatieve zorg. 5. Moreel beraad: stadium IV en ICU? Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek Amsterdam Johan Menten, UZ Leuven In deze interactieve workshop zullen drie casussen besproken worden rond patiënten met longkanker stadium IV bij wie zich complicaties voordoen en de vragen opkomen omtrent verder beleid, doorsturen naar de IC en zorg voor de familie. In de besprekingen zal expliciet aandacht zijn voor het maken van ethisch verantwoorde afwegingen. 11
6. Oligometastade wat is zinvol, wat bewezen? Rick Paul, VU Amsterdam Christophe Dooms, UZ Leuven De huidige klinische TNM stagering verdeelt longkanker dichotoom in patiënten zonder of met evident afstandsmetastasen. Eerstgenoemden worden behandeld met curatief opzet, terwijl laatstgenoemden behandeld worden met palliatief opzet. Er is echter een groep van patiënten met een beperkt aantal afstandsmetastasen bij diagnose, zogenaamd oligometastasen, die gedurende meerdere jaren ziektevrij blijven indien alle zichtbare tumorale letsel radicaal behandeld worden. 7. Targeted therapy in de praktijk Annemarie Dingemans, Maastricht UMC Lore Decoster, UZ Brussel Doelgerichte therapieën zijn inmiddels een standaard behandeling voor EGFR gemuteerde of ALK getransloceerde niet kleincellige longkankers. In deze werkgroep proberen we verder in te gaan op een aantal vragen in de dagdagelijkse praktijk met name de keuze van EGFR tyrosine kinase inhibitor en de toxiciteit van crizotinib. 8. De oudere patiënt met longkanker Gerben Bootsma, Atrium Heerlen Veerle Surmont, UZ Gent Longkanker is vooral een kanker van de oudere mens, deze groep wordt alleen maar groter. Er bestaat zeer weinig evidentie over de behandeling van deze groep. Maar juist bij deze groep komen heterogeniteit van zowel ziekte als zieke, balans tussen effectiviteit en toxiciteit en de nuanceringen over behandeling bij zowel zorgverlener als patiënt heel sterk tot uiting. 12
Deze werkgroep geeft niet alleen een overzicht over de beschikbare evidentie maar geeft ook informatie over het maatwerk van staging of the aging (fysieke leeftijd versus kalenderleeftijd, wens patiënt en goed geriatrische assessment). 9. Opvolging na behandeling Sjaak Burgers, AVL Amsterdam Ingel Demedts, AZ Delta Roeselare De grootste aandacht in de oncologie gaat uit naar de diagnostiek en behandeling van de aandoening. Follow-up van de patiënt met een thoracale maligniteit werd tot voor kort aan de inventiviteit van de behandelaar gelaten. Momenteel proberen verzekeraars, patiëntenverenigingen en financiële beleidsmakers in de kliniek het follow-up beleid te stroomlijnen. Heeft de PET-scan een plaats in de reguliere follow-up? Is 6 wekelijks een CT-scan of 6 maandelijks een thoraxfoto geïndiceerd? Hoe lang dient een patiënt met een radicaal behandeld typisch of atypisch carcinoid opgevolgd te worden? Alle bewijs en aanbevelingen zullen de revue passeren, geïllustreerd met selecte casuïstiek. 13
MEDEWERKERS AAN HET COLLOQUIUM Joachim Aerts Amphia Ziekenhuis, Molengracht 21, 4818 CK, Breda Erasmus MC, Molenwaterplein 40, 3015 GD, Rotterdam jaerts@amphia.nl; j.aerts@erasmusmc.nl Christine Biebuyck UZ Gent, Oncologische centrum, De Pintelaan 185, 9000 Gent christine.biebuyck@uzgent.be Gerben Bootsma Atrium Medisch Centrum, Henri Dunantstraat 5, 6419 CX Heerlen g.bootsma@atriummc.nl Sjaak Burgers Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, Plesmanlaan 121, 1066 CX Amsterdam s.burgers@nki.nl Robin Cornelissen Erasmus MC, Molenwaterplein 40, 3015 GD Rotterdam r.cornelissen@erasmusmc.nl Lore Decoster UZ Brussel, medische oncologie, Laarbeeklaan 101, 1030 Brussel lore.decoster@uzbrussel.be Ingel Demedts AZ Delta, Rode Kruisstraat 20, 8800 Roeselare ingel.demedts@azdelta.be Annemarie Dingemans MUMC, P. Debyelaan 25, 6229 HX Maastricht a.dingemans@mumc.nl 14
Christophe Dooms UZ Leuven, dienst pneumologie, Herestraat 49, 3000 Leuven christophe.dooms@uzleuven.be Harry Groen UMCG, Hanzeplein 1, 9713 GZ Groningen h.j.m.groen@umcg.nl Sander de Hosson Wilhelmina Ziekenhuis, Europaweg-Zuid 1, 9400 RA Assen sander.dehosson@wza.nl Carlo Leget Universiteit voor Humanistiek, Postbus 797, 3500 AT Utrecht c.leget@uvh.nl Yolande Lievens UZ Gent, radiotherapie, De Pintelaan 185, 9000 Gent yolande.lievens@ugent.be Jan Van Meerbeeck UZ Antwerpen, thoraxoncologie, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem jan.vanmeerbeeck@uza.be Johan Menten UZ Leuven, radiotherapie oncologie, Herestraat 49, 3000 Leuven johan.menten@uzleuven.be Kris Nackaerts UZ Leuven Gasthuisberg, dienst pneumologie, Herestraat 49, 3000 Leuven kristiaan.nackaerts@uzleuven.be 15
Rick Paul VU Medisch Centrum, De Boelelaan 1117, 1081 HV Amsterdam ma.paul@vumc.nl Patrick Pauwels UZ Antwerpen, pathologische anatomie, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem patrick.pauwels@uza.be Egbert Smit Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, Plesmanlaan 121, 1066 CX Amsterdam e.smit@nki.nl Veerle Surmont UZ Gent, dienst longziekten, De Pintelaan 185, 9000 Gent veerle.surmont@uzgent.be Anthonie van der Wekken UMCG, Hanzeplein 1, 9713 GZ Groningen a.j.van.der.wekken@umcg.nl 16
VOORSTUDIE EN TOETS VOORAF Om het colloquium met succes te kunnen volgen, is individuele voorstudie essentieel. Ten behoeve van deze voorstudie ontvangen de deelnemers een syllabus met belangrijke bijdragen uit de vakliteratuur. Bovendien leggen zij voorafgaand aan het colloquium een schriftelijke toets af, ter evaluatie van de voorstudie. Doel Door het uitvoeren van de toets krijgen de deelnemers inzicht in de stand van hun kennis aangaande de tijdens het colloquium te behandelen stof. Naar aanleiding van de voorstudie en de toets kunnen de deelnemers bovendien vragen inzenden. De resultaten van de toets vooraf en de ingezonden vragen van de deelnemers geven de inleiders een beeld van de onderwerpen die speciaal aandacht behoeven. Inzending en score toets vooraf Deelnemers aan het Bronkhorst Colloquium in Veldhoven dienen de antwoorden op de toets uiterlijk 6 november 2015 in te zenden aan het Secretariaat Bronkhorst Colloquia. Zij ontvangen het resultaat van hun toets tijdens het colloquium te Veldhoven. Deelnemers aan het Colloquium Vlaamse Longartsen in Blankenberge dienen de antwoorden op de toets uiterlijk 19 januari 2016 in te zenden aan het Secretariaat Forum Vlaamse Longartsen. Zij ontvangen het resultaat van hun toets op het colloquium te Blankenberge. Het resultaat van de toets vooraf, per individuele deelnemer, is vertrouwelijk en alleen bekend bij de respectievelijke secretariaten. 17
VOORWAARDEN VERBONDEN AAN INSCHRIJVING EN DEELNAME De inschrijving staat open voor longartsen, artsassistenten in opleiding tot longarts en voor geïnteresseerde niet-longartsen. Aanmelding voor het colloquium te Veldhoven dient te geschieden bij het secretariaat van de NVALT en voor het colloquium te Blankenberge bij het secretariaat Forum Vlaamse Longartsen vóór 1 oktober 2015 (Veldhoven) vóór 1 december 2015 (Blankenberge). Voor de Nederlandse deelnemers in Veldhoven geldt dat het bedrag automatisch middels een incasso zal worden geïnd. Belgische deelnemers in Veldhoven ontvangen een factuur welke voor aanvang van het colloquium voldaan dient te zijn. Inzending van de toets vooraf is essentieel voor het bijwonen van de cursus en het ontvangen van de accreditatiepunten. Bij annulering vóór 11 oktober 2015 (colloquium Veldhoven) en vóór 31 december 2015 (colloquium Blankenberge) zijn 35 euro administratiekosten verschuldigd. Bij annulering na 11 oktober 2015 (colloquium Veldhoven) en na 31 december 2015 (colloquium Blankenberge) is het cursusgeld verschuldigd, tenzij de vacante plaats kan worden toegewezen aan een andere gegadigde, een en ander ter beoordeling van en in overleg met het Secretariaat Bronkhorst Colloquia ofwel het Secretariaat Forum Vlaamse Longartsen. Het bedrag van de cursuskosten, minus 70 euro voor reeds gemaakte kosten, wordt terugbetaald. Het toegezonden studiemateriaal kan dan worden behouden. Bij annulering na 3 november 2015 voor het colloquium Veldhoven resp. 5 januari 2016 voor het colloquium Blankenberge is restitutie niet mogelijk. 18
WIJZE VAN AANMELDING EN INSCHRIJVING Aanmelding voor inschrijving gebeurt vóór 1 oktober 2015 voor het colloquium te Veldhoven via de website http://congresagenda.nvalt.nl Aanmelding voor inschrijving gebeurt vóór 1 december 2015 voor het colloquium te Blankenberge via de website www.vlaamselongartsen.org Voor het Bronkhorst Colloquium in Veldhoven geschiedt de inschrijving door het Secretariaat Bronkhorst Colloquia in volgorde van aanmelding - tot een maximum van 210 deelnemers - en op basis van de volgende selectiecriteria: - leden van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose genieten de voorkeur boven niet-leden; - voor leden van het Forum Vlaamse Longartsen en/of de Belgische Vereniging voor Pneumologie is maximaal een 30-tal plaatsen beschikbaar; - de verhouding van deelnemende longartsen en arts-assistenten i.o. tot longarts zal 175/35 bedragen; - Nederlandse arts-assistenten kunnen in Veldhoven deelnemen indien zij in de laatste twee jaar van hun opleiding tot longarts zijn; - binnen de groep geïnteresseerde, niet-longartsen zal de voorkeur worden gegeven aan degenen, die in een aangrenzend specialisme werkzaam zijn en zich vooral bezig houden met longziekten; - De inschrijving is persoonsgebonden en niet overdraagbaar. Voor het Colloquium Vlaamse Longartsen in Blankenberge geschiedt de inschrijving door het Forum 19
Vlaamse Longartsen, eveneens in volgorde van aanmelding - tot een maximum van 160 deelnemers - en op basis van de volgende selectiecriteria: - leden van het Forum Vlaamse Longartsen en/of van de Belgische Vereniging voor Pneumologie genieten de voorkeur boven niet-leden; - voor leden van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose is maximaal een 40-tal plaatsen beschikbaar; - de verhouding van deelnemende longartsen en arts-assistenten i.o. tot longarts 130/30 zal bedragen; - binnen de groep geïnteresseerde niet-longartsen zal de voorkeur worden gegeven aan degenen, die in een aangrenzend specialisme werkzaam zijn en zich vooral bezig houden met longziekten. Bevestiging van deelname of weigering door overboeking wordt meegedeeld vóór 11 oktober 2015 (NL) of 31 december 2015 (B). Geweigerde personen kunnen op de reservelijst voor deelname worden geplaatst. Toezending van het materiaal voor de voorstudie is mogelijk tegen een vergoeding van 35 euro. Als in een later stadium deelname toch mogelijk blijkt, wordt het bedrag van 35 euro in mindering gebracht op het totaal van de verschuldigde cursuskosten. Zij dienen de voorstudie te verrichten en de toets vooraf eveneens in te zenden. Mocht de door de cursist verkozen uitvoering van het colloquium zijn volgeboekt, dan zal in overleg worden bekeken of plaatsing voor de andere uitvoering mogelijk is. 20
ACCREDITERING Beide uitvoeringen van het Colloquium komen in aanmerking voor accreditatie zowel voor het Belgische als voor het Nederlandse systeem. De accreditering wordt respectievelijk voor Nederlandse artsen via het GAIA-systeem en voor Belgische artsen via het RIZIV in hun dossier ingevoerd. Voor het colloquium in Veldhoven zijn maximaal 20 punten te behalen, opgebouwd uit: aanwezigheid tijdens congres (12 punten) en inleveren verplichte voortoets (8 punten). Voor het colloquium te Blankenberge wordt bij het RIZIV accreditering aangevraagd voor deelname aan het colloquium. 21
ALGEMENE INFORMATIE Onderwerp Longoncologie Data 26 ( s avonds), 27 en 28 november 2015 in Nederland 28 ( s avonds), 29 en 30 januari 2016 in Vlaanderen Plaatsen Conference Hotel Koningshof Locht 117 NL 5504 RM Veldhoven T (0031) (0)40 253 74 75 F (0031) (0)40 254 44 15 22 Congrescentrum Floréal Club Koning Albertlaan 59 B-8370 Blankenberge T (0032) (0)50 43 21 11 F (0032) (0)50 43 22 22 Deelnemers Longartsen, arts-assistenten in opleiding tot longarts en geïnteresseerde, niet-longartsen Voertaal Nederlands Maximum aantal deelnemers 210 voor de uitvoering in Nederland 160 voor de uitvoering in België Werkwijze Plenaire lezingen en werkgroepbesprekingen (groepen van 25 tot 30 personen) Uiterste inschrijfdatum 1 oktober 2015 (voor Veldhoven) 1 december 2015 (voor Blankenberge)
Kosten In Nederland als Vlaanderen bedraagt het inschrijvingsgeld inclusief syllabus, maaltijden en logies op basis van een kamer voor één persoon: Veldhoven 500 euro voor longartsen 400 euro voor arts-assistenten in opleiding tot longarts 500 euro voor geïnteresseerde, niet-longartsen. Blankenberge 500 euro voor longartsen 400 euro voor arts-assistenten in opleiding tot longarts 500 euro voor geïnteresseerde, niet longartsen Secretariaat Bronkhorst Colloquia Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose Constance Harks Luijbenstraat 15 NL 5211 BR s-hertogenbosch T (0031) (0)73 612 61 63 F (0031) (0)73 612 61 54 E-mail: constance@nvalt.nl Secretariaat Forum Vlaamse Longartsen Monique Lancksweerdt Eendrachtstraat 56 B-1050 Brussel T (0032) (0)2 510 60 94 / F (0032) (0)2 511 46 14 E-mail: info@vlaamselongartsen.org 23
24