GARDEN FYTO Website, call center, fytolicentie en informatieverplichtingen voor de winkels Sofie Vergucht DIY Home & Garden Kortrijk Expo, 21 september 2015
Wie is Phytofar? Phytofar is de Belgische Vereniging van de Industrie van Gewasbeschermingsmiddelen Phytofar is een beroepssectie van essenscia, de Belgische Federatie van de Chemische Industrie Phytofar heeft 18 leden, waaronder 5 leden actief in het segment Garden & Hobby (Bayer, Compo, Edialux, Hermoo en Scotts) Phytofar promoot een goed gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, met respect voor mens, dier en leefmilieu Meer info? www.phytofar.be 2
Agenda 1. Verstandig tuinieren: een keuze van de consument a. Mijn tuin en haar belagers b. Keuzevrijheid voor de consument c. Nut van gewasbeschermingsmiddelen d. 10 tips voor een goed gebruik 2. Maak je winkel helemaal klaar tegen 25 november a. Splitsing van de erkenningen P/G b. Fytolicentie c. Opleidingen d. Call center e. Website f. Informatie van de overheid 3. Garden fyto in de pers a. Glyfosaat beschouwd als waarschijnlijk kankerverwekkend b. Helft huis- en tuingebruikers van pesticiden begrijpt etiket niet of leest het niet 4. Conclusies 3
1. VERSTANDIG TUINIEREN : EEN KEUZE VAN DE CONSUMENT 4
1a. Mijn tuin, zo belangrijk! Een waardevolle habitat Bron: UPJ, France 5
1a. Belagers voor de tuin Heel wat onkruiden, schimmels en schadelijke insecten kunnen dit idyllische plaatje aantasten 6
1b. Keuzevrijheid voor de consument België telt meer dan 3 miljoen tuinen (bron: Federale Overheid, Statbel) -> goed onderhoud van de tuin is belangrijk! -> wij geloven in de keuzevrijheid van de consumenten: verwilderde tuinen // strakke tuinen aanpakken van schadelijke insecten // tolereren van slakken, rupsen en mieren inzetten van gewasbeschermingsmiddelen // alternatieven chemische middelen // biologische middelen Als de consument kiest voor het gebruiken van gewasbeschermingsmiddelen -> steeds op een veilige, verantwoorde en duurzame manier! Cijfers tonen aan dat de meeste consumenten dit ook effectief doen: - 85 % leest het etiket en volgt de instructies (bron: marktstudies) - incidenten zijn zeer laag (bron: Antigifcentrum) 7
1c. Nut van gewasbeschermingsmiddelen in de tuin? Nuttig? Veilig? Risico s? Alternatieven? Gewasbeschermingsmiddelen houden je tuin gezond, mooi en veilig De producten zijn efficiënt en grondig getest en voldoen aan strenge veiligheidseisen Ze zijn speciaal ontwikkeld voor de consument om de gewassen in de tuin te beschermen (met uitgebreide gebruiksinstructies op de verpakking) Ze dragen bij aan een duurzame en leefbare tuin Opgelet: alternatieven zijn prima, maar kies dan voor correcte alternatieven die goed zijn voor de tuin (vb. onkruid wieden, oprit borstelen, slakken pakken en aan de kippen geven, gaas of netten spannen tegen slakken, ) Ga nooit andere middelen gebruiken in de tuin (vb. javel, bleekwater of bruine zeep op de oprit gieten, zout strooien op het onkruid of de slakken op het terras, ) -> Deze middelen zijn niet ontwikkeld voor gebruik in de tuin en zijn daar dus ook niet voor getest en geëvalueerd door de overheid! Op deze manier breng je ongewild schade toe aan je tuin! 8
9 1d. 10 tips voor een goed gebruik
2. MAAK JE WINKEL HELEMAAL KLAAR TEGEN 25 NOVEMBER 10
2a. Splitsing van de erkenningen P / G (1) Op 18/08/2014 werden de gewasbeschermingsmiddelen gesplitst: - producten bestemd voor professioneel gebruik (letter P op het etiket) - producten bestemd voor amateur / garden / hobby / niet-professioneel gebruik (letter G) Doel: beschermen van de veiligheid van de hobby gebruiker! -> niet-professionele gebruikers hebben enkel nog toegang tot garden producten die aan specifieke vereisten moeten voldoen, zoals vb. - Kindveilige doppen - Speciale doseersystemen - Ready to use (gebruiksklaar) - Kleine verpakkingen (vb. 150ml) - Etiketten met alle nuttige informatie 11
2a. Splitsing van de erkenningen P / G (2) Regeling uitverkooptermijnen: -18/08/2014: splitsing in de markt P / G -Overgangsperiode tot 25/11/2015: Alle niet conforme producten met een verpakking van een volume 1 L of 1 kg en/of waarmee een oppervlakte 500 m² behandeld kan worden mochten nog uitverkocht worden en moeten nu ten laatste uit de rekken van de winkels gehaald worden op 25/11/2015. 12
2b. Fytolicentie (1) De fytolicentie is een certificaat voor professionele gebruikers, verkopers en adviseurs van gewasbeschermingsmiddelen Verplicht vanaf 25 november 2015 en 6 jaar geldig Doel: u bent en blijft op de hoogte van nieuwe evoluties, de wetgeving en een correct gebruik rond gewasbeschermingsmiddelen, zodat u deze producten op een correcte manier kunt gebruiken / verkopen / adviseren. 13
2b. Fytolicentie (2) Welke types fytolicentie zijn er? Type Wie Aantal uren opleiding P1 P2 P3 assistent professioneel gebruik (onder toezicht van P2/P3) professioneel gebruik (bv. landbouwers, openbare groendiensten, tuinaannemers...) distributie van of voorlichting over producten voor (niet-) professioneel gebruik Aantal continue vormingen (op 6 jaar) 16 3 60 4 120 6 Ps specifiek professioneel gebruik 20 2 NP distributie van of voorlichting over producten voor niet-professioneel gebruik 16 2 14
2b. Fytolicentie (3) Specifieke kenmerken van de sector verkoop van garden & hobby fyto : -> 1 000 verkooppunten - Soms slechts een kleine afdeling met gewasbeschermingsmiddelen - Veel personeelswissels in de winkels Samenwerking Phytofar Comeos (Vereniging van de Belgische Handel en Diensten) en BTV (Belgische Tuincentra Vereniging) met de Federale Overheid (FOD DG IV) voor een specifieke regeling op maat van de sector 15
2b. Fytolicentie (4) Doel: de verkopers moeten de consument correct kunnen adviseren over een duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunnen antwoorden op zijn/haar vragen, zoals vb. - welke dosis moet ik van dit product gebruiken voor mijn gazon van 120 m 2? - zijn er alternatieven voor dit product? - hoe lang kan ik dit product bewaren en waar zet ik dat best? - spuit ik dat product best s morgens of s avonds? Mag ik het ook spuiten op een dag dat het regent? - moet ik handschoenen dragen als ik een fytoproduct gebruik? - ik wil graag een product tegen de slakken. Maar ik heb een kat, is dat niet gevaarlijk? - 16
2b. Fytolicentie (5) Fytolicentie in de praktijk - Min. 1 fytolicentie NP per winkel (dus niet alle verkopers in de winkel die wel eens in de rayon gewasbescherming te vinden zijn hoeven een fytolicentie te hebben) - Verkopers zonder licentie mogen in principe geen advies geven aan de klant - De overheid kan bij controle van de winkel de kennis van de licentiehouder testen. Er zal enkel bijsturend worden opgetreden 17
2b. Fytolicentie (6) Hoeveel kost een fytolicentie? 220 voor NP en P3 (voor 6 jaar) Hoe krijg ik een fytolicentie? -> opleiding volgen over verantwoord en duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen + examen succesvol afleggen Hoe behoud ik mijn fytolicentie? -> continue vorming (2 activiteiten van min. 3u op 6 jaar tijd) 18
2b. Fytolicentie (7) Van 1 september 2013 tot 31 augustus 2015 golden verschillende overgangsmaatregelen waardoor u uw fytolicentie kon aanvragen op basis van diploma / ervaring (en dus geen opleiding hoefde te volgen). -> Er zijn in totaal 75 000 fytolicenties aangevraagd, waarvan 1 965 NP s en 3 300 P3 s -> Op 31/08/2015 werden de aanvragen afgesloten. Laattijdige aanvragen worden niet meer behandeld. 19
2c. Opleidingen (1) Waar kan ik een opleiding volgen? Wettelijk verplicht: 1 persoon met een fytolicentie per winkelpunt Indien u vergeten bent een fytolicentie aan te vragen, of indien het personeelslid dat een fytolicentie had niet meer voor u werkt -> opleiding volgen + examen afleggen -> Basisopleiding (16u) + continue vorming (2 halve dagen / 6 jaar) is gewestelijke verantwoordelijkheid - Wallonië : nog geen nieuws over cursussen of data - Brussel : nog geen nieuws over cursussen of data - Vlaanderen : cursussen zijn gepland, vanaf 25 /11 / 2015 20
2c. Opleidingen (2) 1. PCLT Cursusinhoud NP licentie: 1. herkennen en bestrijden van ziekten en plagen bij: - gewassen in de moestuin (valse meeldauw, roest, rupsen,..) - onkruiden en mos in gazon - bodembedekkers, hagen 2. totale onkruidbestrijding 3. onkruiden 4. correct gebruik en puntvervuiling 5. schade (overschot product) Kostprijs: 75 21
2c. Opleidingen (3) 1. PCLT Tijdstippen: - 4 x 4u op woensdagavond (18.30u 22.30u), start 25 nov, in Roeselare en Sint- Niklaas - 2 x 8u op dinsdag (8.30u 17.00u), start 1 dec, in Roeselare Examens: mondeling + schriftelijk, in maart april (er wordt overlegd met de federale overheid om dit vroeger te organiseren) www.pclt.be 051 24 58 84 info@pclt.be 22
2c. Opleidingen (4) 2. NAC Tijdstippen en locaties NP cursussen: Naargelang de vraag kunnen er cursussen georganiseerd worden in de 5 provincies, op het gewenste tijdstip (dag, avond of zaterdag) West-VL: Ieper, Lichtervelde, Ruddervoorde, Roeselare, Diksmuide, Tielt en Poperinge Oost-VL: Oudenaarde, Ninove, Sint-Niklaas, Eeklo en Zwijnaarde VL-Brabant: Diest, Kampenhout, Londerzeel en Zemst Antwerpen: Hoogstraten, Turnhout, Loenhout en Geel Limburg: Sint-Truiden, Hasselt en Bocholt Kostprijs: 50 Cursusinhoud en examens: er wordt nog overlegd met de overheid www.nacvzw.be 051 26 08 30 info@nacvzw.be 23
2c. Opleidingen (5) Controle? Vanaf 25/11/2015 Maar: cursussen starten pas na deze datum, dus de winkel kan zich niet in orde stellen, want het personeel kan geen opleiding volgen + examen afleggen! -> overheid erkent het probleem en zal overleggen met de controlediensten van FAVV en DGV -> voorstel om enkel een waarschuwing te geven en een redelijke termijn om zich in orde te stellen, afhankelijk van beschikbare opleidingen in het bevoegde gewest. Vb. 3 maand. -> examen afleggen zonder opleiding? Misschien een mogelijkheid. Hoe kan de verantwoordelijke de fytolicenties van het personeel opvolgen? - de licentie is persoonlijk (gekoppeld aan identiteitskaart + persoonlijk mailadres) - er wordt wel een facturatie-mailadres toegevoegd - oplossing: samen met de verantwoordelijke uw dossier inkijken 24
2d. Call center (1) - Indien de persoon die een NP fytolicentie heeft niet in de winkel is op het moment dat een consument advies wil over het gebruik van een bepaald gewasbeschermingsmiddel, kan de consument het call center bellen - Gratis 0800-nummer - Call center is een initiatief van Phytofar en Comeos - De mensen van het call center hebben een P3 fytolicentie en kunnen dus op alle vragen antwoorden (Ndl Fr kennis Duits) - Call center zal bereikbaar zijn van maandag tot en met zaterdag van 8 tot 20u, en in het seizoen (van 1 maart tot en met 30 juni) op zondagvoormiddag van 9 tot 13u - In de winkels zal publiciteit gemaakt worden rond het nummer van het call center - Het call center is er in de eerste plaats voor de consument, maar ook de verkoper kan bellen 25
2d. Call center (2) - Het draaiboek (vragen & antwoorden) wordt opgesteld door Phytofar en zal regelmatig bijgestuurd worden, afhankelijk van de binnengekomen oproepen - Welke vragen kunnen gesteld worden: - Goed gebruik - Verstandig tuinieren - Alternatieven - Mogelijke risico s voor mens, dier en milieu - Geen commerciële vragen! - Geen specifieke productvragen -> bel naar de firma zelf 26
2e. Website - Website met informatie over het correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen voor Garden en Hobby - De consument kan deze op elk moment raadplegen - Inhoud : focus op verstandig tuinieren, goed gebruik van fytoproducten en veel gestelde vragen en antwoorden. Daarnaast ook nuttige links en contactinformatie - In de winkels zal publiciteit gemaakt worden rond de website - Preview 27
Verstandig tuinieren Verstandig tuinieren Goed gebruik Kinderen en huisdieren Alternatieven Vragen en antwoorden Nuttige links Contact Gewasbeschermingsmiddelen kunnen gebruikt worden om je tuin te beschermen tegen ziekten, plagen, schadelijke insecten en onkruid. Deze website geeft je alle praktische informatie over de keuze, het veilig gebruik, het opslaan en het verwijderen van deze producten. Verstandig tuinieren Goed gebruik van gewasbeschermingsmiddelen Kinderen en huisdieren Bel gratis voor meer info 0800/ xxx xxx Alternatieven Vragen en antwoorden Nuttige links en contact Lees altijd het etiket! Gebruik gewasbeschermingsmiddelen in de tuin veilig!
2f. Informatieverplichting in de winkelpunten (1) Evenwichtige informatie inzake amateurgebruik van pesticiden verplichtingen van de overheden (Bron: www.gezondheid.belgie.be) A. Nationale bepalingen (Officieel besluit Nr. XXX Belgisch Staatsblad XX/XX/2015) Twee verplichte mededelingen op de plaats van verkoop: 1. Een mededeling over alternatieve bestrijdingsmiddelen in de winkel - Poster "Alternatieve bestrijdingsmiddelen van ongewenste planten en dieren in de tuin" 29
30
2f. Informatieverplichting in de winkelpunten (2) Evenwichtige informatie inzake amateurgebruik van pesticiden verplichtingen van de overheden A. Nationale bepalingen (Officieel besluit Nr. XXX Belgisch Staatsblad XX/XX/2015) Twee verplichte mededelingen op de plaats van verkoop: 2. Een mededeling met algemene informatie over de risico's van pesticidengebruik voor gezondheid en milieu gebaseerd op de "Praktische gids over een goed gebruik van pesticiden en over alternatieven" Beschikbare middelen: - Poster "Aanbevelingen voor een doordachte bestrijding" (opgesteld door de overheid) - Andere goedgekeurde communicatiemiddelen (gevalideerd door de overheid) -... 31
32
33
2f. Informatieverplichting in de winkelpunten (3) -> de poster over de alternatieven + de mededeling uit de gids moeten verplicht in de winkel aanwezig zijn tegen 25/11/2015 -> in de nabijheid van de rayon met fytomiddelen -> formaat vrij te kiezen -> controle enkel bijsturend met het oog op verbetering -> Comeos en BTV zullen jullie helpen met concrete informatie en voorbeelden 34
2f. Informatieverplichting in de winkelpunten (4) Evenwichtige informatie inzake amateurgebruik van pesticiden verplichtingen van de overheden B. Gewestelijke maatregelen Vrijwillig op te nemen BRUSSEL - VLAANDEREN - WALLONIË 35
36 3. GARDEN FYTO IN DE PERS
3a. Glyfosaat beschouwd als waarschijnlijk kankerverwekkend (1) In maart 2015 klasseerde het IARC, International Agency for the Research of Cancer, glyfosaat als waarschijnlijk kankerverwekkend -> dit was de aanleiding voor heel wat commotie in de pers en een groots opgezette actie van een aantal ngo s met brieven naar de Ministers en de retailers 37
3a. Glyfosaat beschouwd als waarschijnlijk kankerverwekkend (2) Waar gaat het over? - Het IARC bestudeerde een beperkt aantal studies, voornamelijk over laboproeven, op één week tijd - Het keek daarbij naar het intrinsieke gevaar, niet naar het risico van glyfosaat - Het (korte) rapport stelt dat glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend is, de pers en een aantal ngo s grijpen dit rapport aan om een verbod te vragen. Maar 38
Voorbeelden van IARC classificaties 39 Bron: https://gmoanswers.com/sites/default/files/iarc-infographic.pdf
3a. Glyfosaat beschouwd als waarschijnlijk kankerverwekkend (3) -> de IARC classificaties dienen niet als basis om een verbod te vragen, maar als aandachtspunt om op een verantwoorde manier met de stoffen om te gaan! Vb. alcohol drink je met verstand smeer zonnecrème voor je in de zon gaat liggen drink koffie met mate gebruik gewasbeschermingsmiddelen op een correcte manier 40
3a. Glyfosaat beschouwd als waarschijnlijk kankerverwekkend (4) Hoe moet het nu verder? - Duitsland is rapporterende lidstaat voor de herziening van glyfosaat als actieve stof op EU niveau -> Duitsland onderzocht 1 000en studies en nam ook het IARC rapport mee -> alle lidstaten kijken het Duits rapport na en mogen opmerkingen geven - Daarna evalueert EFSA, het EU Voedselveiligheidsagentschap, het rapport - Dan worden de conclusies van EFSA voorgelegd aan de Europese Commissie -> de beslissing van de EC wordt verwacht half 2016 => België zal deze beslissing volgen 41
3a. Glyfosaat beschouwd als waarschijnlijk kankerverwekkend (5) De Minister van Volksgezondheid Maggie De Block, en de federale overheid, verantwoordelijk voor de toelating van glyfosaathoudende producten op de Belgische markt, reageerde snel en blijft ook nu nog steeds bij haar standpunt: Bron: www.fytoweb.be 42
3b. Helft huis- en tuingebruikers van pesticiden begrijpt etiket niet of leest het niet (1) Helft huis- en tuingebruikers van pesticiden begrijpt etiket niet of leest het niet Belga - 24 augustus 2015 Bijna de helft van de huis- en tuingebruikers van gewasbeschermingsmiddelen vindt het etiket niet duidelijk genoeg en 15 procent leest het gewoonweg niet. Dat blijkt uit een enquête, bij een 900-tal personen, van het laboratorium voor Fytofarmacie (vakgroep Gewasbescherming) van de faculteit bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent. Het professioneel gebruik van bestrijdingsmiddelen voor landbouwers is streng gereglementeerd, maar voor particulieren wordt alleen een gebruiksadvies op basis van het etiket gegeven. "Verontrustend is dat 15 procent het etiket niet leest om de juiste dosis toe te passen", meldt de Gentse universiteit in een persbericht. "Dit terwijl er veilige klaar-voor-gebruikproducten voorhanden zijn met een correcte dosis, die bovendien niet meer met water hoeft aangelengd te worden. Deze worden slechts in 30 procent van de gevallen gebruikt. Een ander opvallend punt is dat slechts iets meer dan de helft van de ondervraagden beweert dat het etiket duidelijk genoeg is." De onderzoekers stelden ook vast dat 30 procent van de gebruikers aangeeft dat ze na het reinigen van de apparatuur het spoelwater in de gootsteen weggiet. "Ook dit restwater komt beter op de planten. Gezien de schade die deze lozingen met zich mee kunnen brengen voor het milieu, kan dit op lange termijn tot problematische situaties leiden", zegt professor Pieter Spanoghe, hoofd van het labo voor Fytofarmacie. Onkruidverdelgers worden het vaakst gebruikt van alle gewasbeschermingsmiddelen, met "het onlangs opspraak gekomen glyfosaat, in de winkel gekend als Roundup, op nummer een", stelt de Gentse universiteit. "Positief is dat 93 procent van de gebruikers laat weten beschermkledij te dragen, zowel bij het aanmaken van de spuitoplossing als tijdens het bespuiten." 43
3b. Helft huis- en tuingebruikers van pesticiden begrijpt etiket niet of leest het niet (2) - In vergelijking met andere chemische middelen is 15% die het niet leest weinig! Bron: Eurobarometer, 2011 44
3b. Helft huis- en tuingebruikers van pesticiden begrijpt etiket niet of leest het niet (3) Overige bedenkingen: - Niet duidelijk genoeg is niet hetzelfde als begrijpt het niet. -> Er moet zoveel tekst op de etiketten dat het inderdaad niet altijd meer zo duidelijk is (zelfde probleem bij geneesmiddelen) - 93% draagt beschermkledij zeer goed! - Spoelwater weggieten in de gootsteen kan niet! Dit is absoluut een aandachtspunt waar we verder op zullen inzetten 45
46 4. CONCLUSIES
4. Conclusies (1) Gewasbeschermingsmiddelen gebruiken in een geïntegreerde aanpak, op een veilige, verstandige en duurzame manier met het juiste advies Het is belangrijk dat de consument kan kiezen uit een gevarieerd aanbod (keuzevrijheid consument alternatieven zijn niet altijd beter) Gewasbeschermingsmiddelen zijn uitgebreid getest, veilig en efficiënt! Maak uw winkel helemaal klaar tegen 25 november: Niet-conforme producten met de splitsing P/G uit de rekken Minimum 1 fytolicentie / winkelpunt, indien niet schrijf uzelf of een medewerker in voor de opleiding Voorzie publiciteit voor website en call center Voldoe aan de informatieverplichting van de overheid met poster + andere communicatietool 47
4. Conclusies (2) Kijk met een kritische blik naar artikels in de pers en vraag uitleg aan de sectororganisaties (Comeos, BTV of Phytofar) indien u dat wenst De industrie blijft innoveren en zoeken naar nog betere oplossingen voor de toekomst met een zo laag mogelijke negatieve impact op het milieu en een zo hoog mogelijke efficiëntie Duurzaamheid maakt deel uit van de langetermijnplanning van de industrie 48
De tuinbranche is hip en trendy, de consument vertoeft bijzonder graag in de tuin Laten we deze positieve dynamiek op een veilige en duurzame manier ondersteunen! 49