Maagklachten en misselijkheid Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg
Inhoud Maagklachten 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 4 Wanneer arts raadplegen 5 Voorkomen van maagklachten 6 Wat kun je er zelf aan doen 6 Geneesmiddelen 7 Misselijkheid 9 Klachten en symptomen 9 Oorzaken 10 Geneesmiddelen 11 Maagklachten en misselijkheid Maagklachten ontstaan meestal na de maaltijd en s nachts. Wat als maagpijn wordt ervaren, is vaak het gevolg van gasophoping, opboeren of oprispingen in de darmen. Overgeven of misselijkheid heeft niet altijd met de inhoud van de maag te maken. Maagklachten Klachten en symptomen Voor het verteren van voedsel is maagzuur nodig. Dit wordt door het maagslijmvlies in de maag aangemaakt. De wand van de maag wordt beschermd door het maagslijmvlies. Door verschillende oorzaken kan dit maagslijmvlies plaatselijk dunner worden. De beschermende werking neemt hierdoor af. Als de beschermende werking van het maagslijmvlies afneemt, kan de maagwand plaatselijk geïrriteerd of ontstoken raken door inwerking van het maagzuur. Bij oprispingen, veelvuldig opboeren en overgeven komt er maagzuur in de slokdarm. Ook dit kan klachten veroorzaken. Gevoelige maag De maag raakt gewend aan bepaalde voeding- en leefgewoonten. Soms kan een geringe afwijking van de dagelijkse gewoonten al leiden tot maagklachten. We spreken dan van een gevoelige maag. Opgeblazen gevoel Een andere klacht die vaak voorkomt, is een zogenaamd opgeblazen gevoel. Na de maaltijd ontstaat er dan een gespannen gevoel in de maagstreek. Dit kan gepaard gaan met winderigheid. Het is het gevolg van een gasophoping in het maag-darmkanaal. 2 3
Maagzweer Maagklachten kunnen op den duur leiden tot een maagzweer. Bij een maagzweer is het weefsel van de maagwand ontstoken. Het maagslijmvlies heeft haar beschermende werking verloren, waardoor maagzuur het weefsel van de maagwand heeft kunnen aantasten. Meestal is een bacteriële infectie de oorzaak. Ook als de wand van de slokdarm wordt beschadigd, kan een zweer ontstaan. Verwaarloos regelmatig terugkerende klachten niet. Ze kunnen ernstige gevolgen hebben. Oorzaken De oorzaak van maagklachten is vaak onbekend. Er zijn wel verschillende factoren die het ontstaan van maagklachten kunnen beïnvloeden: verkeerde eetgewoonten (niet goed kauwen en te haastig of te veel eten) roken, alcohol, koffie, thee, te vet of te gekruid eten spanningen onregelmatig leven bacteriële besmetting vertraagde maaglediging reisziekte zwangerschap voedselvergiftiging Sommige geneesmiddelen (onder andere bepaalde pijnstillers) kunnen maagklachten veroorzaken of verergeren. Je Alphega apotheek kan je hier meer over vertellen. Wanneer moet je een arts raadplegen? Bij kinderen met maagklachten. Bij maagklachten die na gebruik van een zelfzorgmiddel niet binnen twee weken verbeteren. Als de klachten verergeren. Bij maagpijn met uitstraling naar kaak, arm en/of rug. Als voedsel in de slokdarm blijft hangen. Bij het braken van bloed of zwarte ontlasting. Bij een verminderde eetlust en sterke vermagering. Als je het afgelopen jaar een maagzweer hebt gehad. Bij ernstige maagpijn. Als je ouder bent dan 50 en voor het eerst maagklachten hebt. Bij een drukkende, zeurende pijn tijdens zwangerschap. 4 5
Hoe voorkom je maagklachten? Maagklachten kunnen ten dele voorkomen worden. Aanpassingen in de leef- en eetgewoonten kunnen goede resultaten opleveren. Enkele tips: Vermijd grote porties en zware of vette etenswaren. Eet niet te snel en kauw je voedsel goed. Eet op gezette tijden en neem de tijd voor je maaltijd. Drink niet te veel koffie, thee, alcohol en frisdrank met koolzuur. Vermijd het gebruik van knoflook, peulvruchten, uien, koolsoorten, chocolade en scherpe kruiden. Rook niet of probeer te minderen. Probeer spanningen te vermijden. Draag geen kleding die knelt in de taille. Gebruik geen voedingsmiddelen waarvan de uiterste houdbaarheidsdatum is verlopen. Nuttig geen voedsel dat mogelijk bedorven is. Wat kun je er zelf aan doen? Maagklachten verminderen wanneer de mogelijkheid dat er maagzuur in de slokdarm komt, afneemt. Maak er bijvoorbeeld een gewoonte van om niet te bukken, maar langzaam door de knieën te zakken. Ook kan het hoofdeinde van het bed omhoog geplaatst worden (15 tot 25 centimeter). Een extra kussen onder het hoofd alleen is niet voldoende. Bij een opgeblazen gevoel kun je winden beter niet inhouden. Het laten van winden is juist goed om de spanning in de maagstreek te verminderen. Geneesmiddelen Maagzuurneutraliserende middelen Maagzuurneutraliserende middelen zorgen ervoor dat het maagzuur gebonden en geneutraliseerd wordt. Hierdoor heeft het geen kans op de maagwand in te werken. Deze middelen bevatten aluminium en magnesium in een vaste verhouding. Je kunt ze goed gebruiken bij incidentele klachten. Mensen met een nierstoornis mogen geen maagzuurneutraliserende middelen gebruiken. Dit geldt ook voor kinderen jonger dan twaalf jaar. Als zij regelmatig last van maagzuur hebben, is het verstandig eerst een arts te raadplegen. 6 7
Maagzuurneutraliserende middelen zijn verkrijgbaar in vloeibare vorm en in de vorm van kauwtabletten. Ze kunnen het beste een uur na de maaltijd en voor het slapen gaan worden ingenomen. Let op: zuurneutraliserende middelen kunnen de werking van bepaalde medicijnen beïnvloeden. Neem je andere geneesmiddelen daarom minimaal twee uur voor of vier uur na gebruik van een zuurneutraliserend middel in. Misselijkheid Klachten en symptomen Overgeven en misselijkheid worden vanuit de hersenen (het braakcentrum) aangestuurd. De klachten duiden erop dat in een bepaald deel van de hersenen alarm is geslagen. Dit gebied in de hersenen staat onder andere onder invloed van het evenwichtsorgaan en het maagdarmkanaal. Misselijkheid is vaak niet ernstig, maar wel erg vervelend. Maagzuurremmende middelen Maagzuurremmende middelen verminderen de aanmaak van maagzuur. Binnen deze groep maagmiddelen heb je de keuze uit verschillende werkzame stoffen. Je Alphega apotheek kan je adviseren bij het maken van de juiste keuze in jouw situatie. Daar wordt voor je gecontroleerd of het geneesmiddel wel samengaat met andere geneesmiddelen die je gebruikt. Maagzuurremmende middelen kun je gebruiken als de klachten langere tijd aanhouden. Gebruik ze echter niet langer dan twee weken achtereen zonder een arts te raadplegen. Aanhoudende klachten kunnen het gevolg zijn van een ernstige aandoening. Let op: bepaalde maagmiddelen kunnen beter niet langdurig gebruikt worden. Ze kunnen de kalkopname verhogen of de maag juist stimuleren om meer zuur aan te maken. Geneesmiddelen bij een opgeblazen gevoel Een opgeblazen gevoel gaat meestal vanzelf over. Heb je er veel last van? Dan kun je een middel gebruiken dat de maag- en darmbewegingen bevordert. De doorstroming verbetert hierdoor. 8 9
Oorzaken Misselijkheid kan het gevolg zijn van: prikkeling van het evenwichtsorgaan (reisziekte) nervositeit overmatig (vet) eten overmatig drinken (alcohol) zwangerschap migraine griep menstruatie pijn stress Ook medicijnen kunnen misselijkheid en braken uitlokken. Een bekend voorbeeld is chemotherapie. Gal braken heeft niets met de galblaas te maken. Wanneer het braaksel gal-bruin van kleur is, betekent dit dat de maag leeg was tijdens het braken. Het gevolg is dat gal uit de twaalfvingerige darm wordt uitgebraakt. Geneesmiddelen Misselijkheid heeft bijna altijd een oorzaak. Vooral bij langdurige misselijkheid is het belangrijk een arts te raadplegen om uit te zoeken wat de oorzaak kan zijn. Ook een ziekte kan namelijk misselijkheid veroorzaken. De omstandigheden waaronder klachten optreden zijn van invloed op de keuze van een geneesmiddel. Bij kortdurende misselijkheid kun je een middel gebruiken dat cyclizine of meclozine bevat. 10 11
Meer weten? Deze folder is onderdeel van een serie informatiefolders, die wordt uitgegeven door Alphega apotheek. Deze folders zijn ook online beschikbaar op www.alphega-apotheek.nl. Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust eens langs bij Alphega apotheek. Wij zijn je graag van dienst. Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt, raden we aan te laten controleren of ze samengaan met eventuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt. Geef het gebruik van deze zogeheten zelfzorgmiddelen dan ook altijd door aan jouw apotheek. 2014c Jouw gezondheid is onze zorg