Onderzoek: Studiekeuze Publicatiedatum: 31-01- 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 t/m 31 januari 2014, deden 712 scholieren en 1064 studenten mee. De uitslag van de peiling is na weging representatief voor drie variabelen, namelijk leeftijd, geslacht en spreiding over het land. Daarnaast zijn een aantal vragen voorgelegd aan 22.285 leden van het EenVandaag Opiniepanel. Onder hen waren 3957 ouders met kinderen die in de bovenbouw van de middelbare school zitten en/of studeren. Het onderzoek vond plaats van 28 t/m 31 januari 2014. Meer informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Eva van Mossevelde: eva.van.mossevelde@eenvandaag.nl / 035-6715809. 1
1. Samenvatting STUDENTEN HIELDEN GEEN REKENING MET ARBEIDSPERSPECTIEF Slechts een kwart van de studenten (2) hield bij het maken van een studiekeuze rekening met het arbeidsperspectief. Desondanks denkt 79 procent van de studenten een baan te vinden in hun studierichting. De meerderheid (58%) denkt zelfs dat dit makkelijk zal zijn. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 1000 studenten uit het 1V Jongerenpanel. Een kwart van de studenten (28%) had bij aanvang van hun studie geen idee wat de kansen op een baan zouden zijn. Nog eens 14 procent wist dat de kans klein was een baan te zullen vinden in hun studierichting. Naar eigen zeggen hebben zij van huis uit meegekregen dat het niet uitmaakt wat je studeert, als je er maar plezier in hebt (6). Acht op de tien studenten (7) hebben dan ook gekozen voor de studie die hen gewoonweg het leukst leek. EenVandaag ondervroeg ook 700 middelbare scholieren. Slechts een kwart van de ondervraagde scholieren en studenten vindt dat jongeren bij het kiezen van een studie de kans op een baan zwaarder zouden moeten laten wegen dan het volgen van een leuke opleiding. Dezelfde vraag werd beantwoord door 22.000 volwassenen uit het EenVandaag Opiniepanel. Van hen vindt een meerderheid (60%) dat het arbeidsperspectief wél doorslaggevend zou moeten zijn. Van de ouders van kinderen die nu studeren of binnenkort voor de studiekeuze staan, zegt slechts 14 procent dat de kans op een baan geen rol zou moeten spelen. Zelf handelden zij destijds anders: bij de helft van de volwassenen (4) was de kans op een baan helemaal niet bepalend voor hun studiekeuze. Dat geldt ook voor de huidige lichting studenten: bij zes op de tien (5) is de kans op een baan niet bepalend geweest voor hun studiekeuze. Scholieren die nu voor de studiekeuze staan maken een andere afweging: slechts 30 procent van hen laat de kans op een baan niet meewegen. 2
2. Onderzoeksuitslag jongeren De volgende vragen zijn beantwoord door 712 scholieren, onder wie 352 eindexamenleerlingen. In hoeverre ben jij al bezig (geweest) met de keuze voor een studie na de middelbare school? Ik ben daar heel erg mee bezig (geweest) 38% Ik ben daar redelijk mee bezig (geweest) 4 Ik ben daar niet zo mee bezig (geweest) Ik ben daar helemaal niet mee bezig (geweest) 5% 0% De volgende vragen zijn gesteld aan de scholieren die al enigszins bezig zijn (geweest) met hun studiekeuze. Wat speelt een belangrijke rol bij het maken van je studiekeuze? Geef maximaal drie antwoorden. Ik kies de studie die mij het interessantst/leukst lijkt Ik kies een studie waarmee de kans op het vinden van een baan groot is Ik kies een studie waarbij de kans op een goed betaalde baan groot is Ik kies een studie waarmee ik alle kanten op kan Ik wil met mijn studie mensen helpen Ik kies een studie uit een overtuiging / om een verschil te maken Weet niet 95% 42% 38% 27% 2 3% Waar hecht jij het meeste waarde aan bij het maken van een studiekeuze? Je mag drie antwoorden aankruisen. Bezoek open dagen 62% Meeloopdag op mbo / hogeschool / universiteit 45% Advies van ouders / familie 34% Advies van leraar / studieadviseur van school 28% Foldermateriaal van scholen / universiteiten 15% Online beroepskeuzetest 14% Test en advies van beroepskeuze- adviseur Vrijwillige stage bij bedrijf Beroepsmarkt op school 7% Weet ik (nog) niet 8% In hoeverre is de kans op een baan bepalend bij je studiekeuze? Heel erg bepalend 14% Redelijk bepalend 54% Niet zo bepalend 27% Helemaal niet bepalend 3% 3% 3
Wat is voor jou belangrijker: Dat mijn studie leuk is Dat de kans op een baan groot is Allebei even belangrijk 47% 43% De volgende vraag is gesteld aan scholieren die (bijna) een definitieve studiekeuze hebben gemaakt. Weet jij wat de kans op een baan is na de studie die je gekozen hebt of die je serieus overweegt? Ja, relatief grote kans op een baan 52% Ja, relatief kleine kans op een baan 14% Nee, ik weet niet wat de kansen op een baan zijn 32% Geen mening 2% De volgende vragen zijn beantwoord door 1064 studenten. Hoe tevreden ben jij met je studiekeuze? Heel tevreden 44% Redelijk tevreden 37% Een beetje tevreden 10% Helemaal niet tevreden 0% Waarom heb je voor je huidige studie gekozen? Geef maximaal drie antwoorden. Ik vond deze het meest interessant/leuk 7 Ik kan met deze studie nog alle kanten op 38% De kans op een baan in het verlengde van deze studie is groot 2 De kans op een goed betaalde baan na de studie is groot 22% Ik wist niet wat ik anders moest studeren 20% Ik heb gekozen uit overtuiging / om een verschil te maken 15% Deze opleiding/instelling stond het beste aangeschreven 13% Weet niet 0% Waar hechtte jij het meeste waarde aan bij het maken van een studiekeuze? Je mag drie antwoorden aankruisen. Bezoek open dagen 5 Meeloopdag op mbo / hogeschool / universiteit 37% Advies van ouders / familie 30% Foldermateriaal van scholen / universiteiten 22% Advies van leraar / studieadviseur van school 13% Online beroepskeuzetest Test en advies van beroepskeuze- adviseur 1 Beroepsmarkt op school Vrijwillige stage bij bedrijf 5% 1 Weet ik niet 2% 4
Wist jij toen je jouw definitieve studiekeuze maakte wat de kans op een baan was met de studie die jij hebt gekozen? Ja, relatief grote kans op een baan 57% Ja, relatief kleine kans op een baan 14% Nee, ik wist toen niet wat de kansen op een baan zijn 28% Geen mening In hoeverre is de kans op een baan bepalend geweest bij je studiekeuze? Is heel bepalend geweest Is redelijk bepalend geweest 34% Is niet zo bepalend geweest 42% Is helemaal niet bepalend geweest 17% Wat is voor jou belangrijker: Dat mijn studie leuk is Dat de kans op een baan groot is Allebei even belangrijk 53% 40% Stelling: Ik wou dat ik een studie had gekozen waarmee ik een grotere kans op een baan had gehad. Eens Oneens 78% Geen mening 10% Is één van de volgende situaties op jou van toepassing? Ik ben geswitcht van studie voor een betere kans op een baan Ik ben een tweede/extra studie gaan volgen voor een betere kans op een baan Nee, niet op mij van toepassing 1 7 De volgende vragen zijn door scholieren én studenten beantwoord. Stelling: Het maakt mijn ouders niet uit wat ik studeer, als ik maar plezier heb in mijn studie. Eens 6 6 Oneens 27% 23% 8% Adviseren/adviseerden jouw ouders je om bij het kiezen van een studie rekening te houden met de baankansen? Ja, heel erg 14% 14% Ja, een beetje 65% 5 Nee 2 30% 5
Als jij klaar bent met je studie, verwacht je dan een baan te vinden in je studierichting? We bedoelen hiermee je eerste echte baan. Ja, ik verwacht het wel 84% 7 Nee, ik verwacht het niet 2% 10% 14% 1 Stelling: Ik denk dat ik later makkelijk aan een baan op niveau kom. Eens 6 58% Oneens 17% 2 22% 1 Stelling: Met de kans op een baan hoef je geen rekening te houden als je een studie kiest, want het is toch niet in te schatten of er over een paar jaar werk is in een bepaalde studierichting. Eens 43% 43% Oneens 4 5 1 Stelling: Jongeren zouden bij het kiezen van een studie de kans op een baan zwaarder moeten laten wegen dan het volgen van een leuke opleiding. Eens 20% 2 Oneens 6 62% 1 Welke van onderstaande partijen is volgens jou het meest verantwoordelijk voor het oplossen van de jeugdwerkloosheid? De overheid 43% 37% Het bedrijfsleven 2 30% Het onderwijs Jongeren zelf 14% 1 8% 7% 6
3. Onderzoeksuitslag volwassenen De volgende vragen zijn gesteld aan 22.285 volwassenen. In hoeverre is uw beroep in lijn met uw vooropleiding? Mijn beroep sluit/sloot helemaal aan op mijn vooropleiding Mijn beroep sluit/sloot deels aan op mijn vooropleiding Mijn beroep sluit/sloot helemaal niet aan op mijn vooropleiding Ik heb nooit gewerkt / ik heb geen vooropleiding gevolgd 30% 24% 28% 10% De volgende vraag is gesteld aan volwassenen die een opleiding gevolgd hebben. In hoeverre was destijds bij u de kans op een baan bepalend voor uw studiekeuze? Heel erg bepalend 17% Een beetje bepalend 2 Helemaal niet bepalend 4 8% Stelling: Jongeren zouden bij het kiezen van een studie de kans op een baan zwaarder moeten laten wegen dan het volgen van een leuke opleiding. Eens 60% Oneens 30% 10% Welke van onderstaande partijen is volgens u het meest verantwoordelijk voor het oplossen van de jeugdwerkloosheid? De overheid 40% Het bedrijfsleven 25% Het onderwijs Jongeren zelf 17% De volgende vragen zijn gesteld aan 3957 ouders met kinderen die in de bovenbouw van de middelbare school zitten en/of studeren. In hoeverre vindt/vond u dat de kans op een baan bepalend moet zijn voor de studiekeuze van uw kind? Zou heel erg bepalend moeten zijn 34% Zou een beetje bepalend moeten zijn 42% Zou helemaal niet bepalend moeten zijn 14% 10% Wat is voor u belangrijker: Dat mijn kind zijn/haar studie leuk vindt Dat mijn kind een studie volgt waarmee de kans op een baan groot is Allebei even belangrijk 2 13% 57% 7