BACHELOR OF APPLIED SCIENCE BAS Een competentiegerichte profielbeschrijving ADDENDUM februari 2015
Colofon Teksten Drs. Lisette van der Beek (DAS) Marjolein Wijnker-Schrauwen, MSc. (DAS) Projectgroep drs. Martijn van der Bruggen drs. Jacqueline van Erp dr. Rachelle van Haaften drs. Jan Heijenga drs.ir. Johan Krop ing. Pé Philipsen drs. Grietinus Plat dr. Geert Schoenmakers Eindredactie drs. Marijne Thomas (LOS!, Amersfoort) Vormgeving Liesbeth Thomas, BA (t4design, Delft) Domein Applied Science (DAS) Postbus 249 2260 AE Leidschendam 070 337 87 72 info@appliedscience.nl www.appliedscience.nl Domein Applied Science, Ad 1.2, februari 2015 De meest actuele versie van de profielbeschrijving BAS is altijd te vinden op de website van het Domein Applied Science. Overal waar in dit document sprake is van hij of zijn dient hij/zij respectievelijk zijn/haar gelezen te worden. 2 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015
Welkom Welkom bij dit addendum van de competentiegerichte profielbeschrijving van de Bachelor of Applied Science. Met dit addendum informeren we u over verbeteringen en de meest actuele gegevens van versie 1.0 van de profielbeschrijving BAS. Deze wijzigingen zijn afgestemd met het Landelijk Werkveldoverleg Applied Science en worden in de eerstvolgende versie van de profielbeschrijving verwerkt. U vindt de meest recente versie van de profielbeschrijving BAS en dit addendum altijd op de website van het Domein Applied Science. Over de competentiegerichte profielbeschrijving De profielbeschrijving BAS is een dynamisch document over opleidingen en beroepen binnen het domein Applied Science. U vindt hierin onder meer achtergrondinformatie over competenties en eindkwalificaties, concrete voorbeelden van werkvelden en beroepen, alsook specifieke opleidingsprofielen met hun bijbehorende Body s of Knowledge and Skills. Wat al die kennis en vaardigheden in de praktijk betekenen, leest u in de interviews met jonge bachelors die al volop in het beroepsleven actief zijn. Zo hopen we in dit document een informatief beeld te schetsen van het nu, maar vooral ook van een gezonde professionele toekomst. Inhoud Aanvullingen en wijzigingen... 4 Opleidingen en lectoraten... 14 Toekomstige wijzigingen...16 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015 3
Aanvullingen en wijzigingen Op enkele plaatsen in de profielbeschrijving zijn kleine aanvullingen en wijzigingen van toepassing. Deze staan in onderstaand overzicht. Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. Eindkwalificatie Bachelor of Applied Science Bladzijde 13, linker kolom, laatste drie regels Voor de Applied Sciences zijn de eerste drie competenties het meest bepalend. Dit zijn de zogeheten keycompetenties van een BAS. Voor de Applied Sciences zijn de eerste drie competenties het meest typerend. Dit zijn de zogeheten keycompetenties van een BAS. Handelingsindicatoren voor competentie 1. Onderzoeken Bladzijde 14 De Bachelor of Applied Science doet onderzoek dat bijdraagt aan de oplossing van een probleem, of tot groter inzicht leidt in een onderwerp binnen de eigen werkomgeving. Hij laat dat zien door: i. op basis van de verkregen resultaten voorstellen te doen voor vervolgonderzoek. De Bachelor of Applied Science doet onderzoek dat bijdraagt aan de oplossing van een probleem of de ontwikkeling van een methode, of tot groter inzicht leidt in een onderwerp binnen de eigen werkomgeving. Hij laat dat zien door: i. op basis van de verkregen resultaten voorstellen te doen voor een vervolg op het onderzoek. Handelingsindicatoren voor competentie 3. Ontwikkelen Bladzijde 15 De Bachelor of Applied Science ontwikkelt, verbetert of implementeert producten, processen of methoden op basis van bestaande kennis. Hij laat dat zien door: a. de meest geschikte parameters vast te stellen waarmee het productieproces, product of de methode beïnvloed kunnen worden; b. criteria op te stellen waaraan product, proces of methode moet voldoen; De Bachelor of Applied Science ontwikkelt, verbetert of implementeert producten, processen of materialen op basis van bestaande kennis. Hij laat dat zien door: a. de meest geschikte parameters vast te stellen waarmee het productieproces, product of het materiaal beïnvloed kunnen worden; b. criteria op te stellen waaraan product, proces of materiaal moet voldoen; Handelingsindicatoren voor competentie 5. Adviseren In- en verkopen Bladzijde 15 f. relaties met klanten op een adequate wijze te onderhouden; g. het opstellen van (delen van) een marketingplan; h. het hanteren van onderhandelingstechnieken bij in- en verkoop. f. relaties met klanten op een adequate wijze te onderhouden; g. het opstellen van (delen van) een marketingplan; g. het hanteren van onderhandelingstechnieken bij in- en verkoop. 4 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015
Opleidingsprofiel Bio-informatica Bladzijde 22 Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. eindniveau van de opleiding III III II I I I II eindniveau van de opleiding III III ** II I I I II ** Studenten kunnen ervoor kiezen om het niveau van deze competentie op te hogen door bepaalde keuzes te maken in hun vakkenpakket, stage en afstuderen tijdens de laatste twee jaar van hun studie Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015 5
Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. Opleidingsprofiel Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Bladzijde 28 eindniveau van de opleiding II * III I * I * I * I * II eindniveau van de opleiding II * III ** I * I * I * I * II * ten minste één van deze competenties moet met één niveau worden verhoogd ** Studenten kunnen ervoor kiezen om het niveau van deze competentie op te hogen door bepaalde keuzes te maken in hun vakkenpakket, stage en afstuderen tijdens de laatste twee jaar van hun studie BoKS Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Bladzijde 29 Overzicht Knowledge : : Microbiologie Microbiologie: groei en classificatie micro-organismen, pathogeniteitsmechanismen, infectieziekten Microbiologie: groei en classificatie micro-organismen, pathogeniteitsmechanismen, infectieziekten, resistentie 6 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015
Opleidingsprofiel Bladzijde 34 Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. eindniveau van de opleiding III III I I I I II eindniveau van de opleiding III III ** I I I I II ** Studenten kunnen ervoor kiezen om het niveau van deze competentie op te hogen door bepaalde keuzes te maken in hun vakkenpakket, stage en afstuderen tijdens de laatste twee jaar van hun studie BoKS Bladzijde 35 Overzicht Skills : : Werken met standaard laborato riumapparatuur Werken met standaard laboratoriumapparatuur: ph-meter, spectrofotometer, centrifuge, spanningsbronnen, elektroforese apparatuur, zuurkast, veiligheidskast, microscoop Werken met standaard laboratoriumapparatuur: ph-meter, spectrofotometer, centrifuge, spanningsbronnen, elektroforese apparatuur, zuurkast, veiligheidskast, microscoop Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015 7
Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. Opleidingsprofiel Chemische technologie Bladzijde 40 eindniveau van de opleiding II II II I I II eindniveau van de opleiding II * II II * I I ** I II * ten minste één van deze competenties moet met één niveau worden verhoogd ** Studenten kunnen ervoor kiezen om het niveau van deze competenties op te hogen door bepaalde keuzes te maken in hun vakkenpakket, stage en afstuderen tijdens de laatste twee jaar van hun studie 8 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015
Opleidingsprofiel Milieukunde Bladzijde 64 Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. o eindniveau van de opleiding III I I II III II I II eindniveau van de opleiding III I I II III I I III Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015 9
Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. Opleidingsprofiel Voedingsmiddelentechnologie Bladzijde 70 Minimum vastgesteld eindniveau van de opleiding III II * II * II * II * I II * ten minste één van deze competenties moet met één niveau worden verhoogd Minimum vastgesteld eindniveau van de opleiding III II * II * II * II * ** I II * ten minste één van deze competenties moet met één niveau worden verhoogd ** Studenten kunnen ervoor kiezen om het niveau van deze competentie op te hogen door bepaalde keuzes te maken in hun vakkenpakket, stage en afstuderen tijdens de laatste twee jaar van hun studie 10 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015
Bijlage III: niveaus I, II en III. 1. Onderzoeken Bladzijde 79 De Bachelor of Applied Science doet binnen het domein Applied Science onderzoek dat ofwel bijdraagt aan de oplossing van een probleem, ofwel leidt tot groter inzicht in een onderwerp binnen de eigen werkomgeving. i Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Conclusies te formuleren uit de onderzoeksresultaten en zo nodig een voorstel te doen om uitvoering van de opdracht/het onderzoek te verbeteren. Een voorstel tot vervolgstappen te doen op basis van de combinatie van deelresultaten. Een strategie voor vervolgonderzoek te formuleren; een voorstel tot vervolgstappen te doen op basis van analyse van resultaten. Op basis van de verkregen resultaten voorstellen te doen voor vervolgonderzoek. De Bachelor of Applied Science doet binnen het domein Applied Science onderzoek dat ofwel bijdraagt aan de oplossing van een probleem of de ontwikkeling van een methode, ofwel leidt tot groter inzicht in een onderwerp binnen de eigen werkomgeving. i Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Conclusies te formuleren uit de onderzoeksresultaten en zo nodig een voorstel te doen om uitvoering van de opdracht/het onderzoek te verbeteren. Een voorstel tot vervolgstappen te doen op basis van de combinatie van deelresultaten. Een strategie voor vervolgonderzoek te formuleren; een voorstel tot vervolgstappen te doen op basis van analyse van resultaten. Op basis van de verkregen resultaten voorstellen te doen voor een vervolg op het onderzoek. Bijlage III: niveaus I, II en III. 2. Experimenteren Bladzijde 80 g Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Een nauwkeurig en overzichtelijk labjournaal bij te houden. Een nauwkeurig en overzichtelijk labjournaal bij te houden en adequate conclusies uit de experimentele resultaten in het labjournaal op te nemen. Een nauwkeurig en overzichtelijk labjournaal bij te houden met adequate conclusies en in de rapportage de betrouwbaarheid van de gevonden resultaten te verantwoorden. Resultaten te rapporteren volgens de in het werkveld geldende standaard. g Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Een nauwkeurig en overzichtelijk labjournaal bij te houden. Een nauwkeurig en overzichtelijk labjournaal bij te houden en adequate conclusies uit de experimentele resultaten in de rapportage op te nemen. Een nauwkeurig en overzichtelijk labjournaal bij te houden met adequate conclusies en in de rapportage de betrouwbaarheid van de gevonden resultaten te verantwoorden. Resultaten te rapporteren volgens de in het werkveld geldende standaard. Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015 11
Bijlage III: niveaus I, II en III. 3. Ontwikkelen Bladzijde 81 De Bachelor of Applied Science ontwikkelt, verbetert of implementeert producten, processen of methoden in het domein Applied Science op basis van bestaande kennis. a b g Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Materialen en producten te produceren en productieprocessen te volgens een aangegeven voorschrift met voorgeschreven parameters. Materialen en producten te produceren en productieprocessen te aan de hand van gegeven criteria. De ontwikkeling ter hand te nemen aan de hand van daartoe beschikbare procesbeschrijvingen. Materialen, producten of productieprocessen te volgens een vooraf gekozen voorschrift en zo nodig het voorschrift aan te passen. Verbanden te leggen tussen criteria voor de ontwikkeling van materialen, producten of processen en de eisen van de klant cq opdrachtgever. In een lopend ontwikkelingsproces de planning aan te passen aan de resultaten van de eerste ontwikkelingsstappen. Eisen aan materialen en producten dan wel processen te vertalen naar materialen, producten of processen. De eisen van de klant cq opdrachtgever te vertalen naar criteria die aan de bijbehorende materialen, producten of processen gesteld worden. Voorstellen te doen voor vervolgontwikkelingsstappen in een lopend ontwikkelingsproces. De meest geschikte parameters vast te stellen waarmee het productie proces, product of de methode beïnvloed kunnen worden. Criteria op te stellen waaraan het product, proces of de methode moet voldoen. Voorstellen te doen voor nieuw te producten, processen of methoden. De Bachelor of Applied Science ontwikkelt, verbetert of implementeert producten, processen of materialen in het domein Applied Science op basis van bestaande kennis. a b g Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Materialen en producten te produceren en productieprocessen te volgens een aangegeven voorschrift met voorgeschreven parameters. Materialen en producten te produceren en productieprocessen te aan de hand van gegeven criteria. De ontwikkeling ter hand te nemen aan de hand van daartoe beschikbare procesbeschrijvingen. Materialen, producten of productieprocessen te volgens een vooraf gekozen voorschrift en zo nodig het voorschrift aan te passen. Verbanden te leggen tussen criteria voor de ontwikkeling van materialen, producten of processen en de eisen van de klant cq opdrachtgever. In een lopend ontwikkelingsproces de planning aan te passen aan de resultaten van de eerste ontwikkelingsstappen. Eisen aan materialen en producten dan wel processen te vertalen naar materialen, producten of processen. De eisen van de klant cq opdrachtgever te vertalen naar criteria die aan de bijbehorende materialen, producten of processen gesteld worden. Voorstellen te doen voor vervolgontwikkelingsstappen in een lopend ontwikkelingsproces. De meest geschikte parameters vast te stellen waarmee het productie proces, product of het materiaal beïnvloed kunnen worden. Criteria op te stellen waaraan het product, proces of het materiaal moet voldoen. Voorstellen te doen voor nieuw te producten, processen of materialen. Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. 12 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015
Bijlage III: niveaus I, II en III. 7. Leidinggeven Managen Bladzijde 85 g Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Heldere en eenduidige uitleg of instructies te geven over een te verrichten taak. Met andere medewerkers te overleggen om een gezamenlijk einddoel te bereiken. Medewerkers op voortgang te sturen om de gestelde doelen te halen. Taak- en procesgericht te communiceren. g Niveau I Niveau II Niveau III Niveau IV Heldere en eenduidige uitleg of instructies te geven over een te verrichten taak. Met andere medewerkers te overleggen om een gezamenlijk einddoel te bereiken. Medewerkers op voortgang te sturen om de gestelde doelen te halen. Taak- en procesgericht te communiceren. h Medewerkers inzicht te geven in het belang van de randvoorwaarden van het project. In overleg een gemaakte planning bij te stellen om binnen gestelde randvoorwaarden te blijven. De taken aan de deelnemers van het project zodanig toe te delen dat de randvoorwaarden optimaal kunnen worden gerealiseerd. Een project te beheersen in termen van tijd, geld, kwaliteit, informatie en organisatie. Bijlage VI: Domein Applied Science Bladzijde 96 Linkerkolom, tot eerste witregel Het Domein Applied Science (DAS) is het landelijk samenwerkingsverband van hbo-opleidingen die een Bachelor of Applied Science-diploma afgeven. Medio 2013 omvat het Domein vijftien hogescholen met elf verschillende opleidingen, waaraan circa 8900 studenten studeren. Tevens zijn binnen het domein zeventien lectoraten actief op het gebied van toegepast onderzoek. Bijlage VI: Domein Applied Science Bladzijde 97 Rechterkolom, laatste drie regels Het domein heeft eigen kantoorfaciliteiten en wordt ondersteund door een programmaleider. Het domein heeft eigen kantoorfaciliteiten en wordt ondersteund door beleidsadviseurs. Het Domein Applied Science (DAS) is het landelijk samenwerkingsverband van hbo-opleidingen die een Bachelor of Applied Science-diploma afgeven. Medio 2015 omvat het Domein vijftien hogescholen met negen verschillende opleidingen, waaraan ruim 11.000 studenten studeren. Tevens zijn binnen het domein negentien lectoraten actief op het gebied van toegepast onderzoek en worden twee masteropleidingen aangeboden. Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015 13
Opleidingen en lectoraten van deelnemende hogescholen Hieronder treft u een geactualiseerde versie van het overzicht van bacheloropleidingen en lectoraten van deelnemende hogescholen, zoals dat in de profielbeschrijving BAS op bladzijden 97 en 98 te vinden is. OPLEIDINGEN EN LECTORATEN VAN DEELNEMENDE HOGESCHOLEN Hogeschool Opleiding (CROHO) Lectoraten en masteropleidingen Avans Hogeschool Breda Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Analysetechnieken in de Life Sciences Biobased Energy Biobased Products Chemische technologie Milieukunde Avans Hogeschool Den Bosch Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen, Eindhoven De Haagse Hogeschool, Delft De Haagse Hogeschool, Den Haag Applied science Technische natuurkunde Technische natuurkunde Chemische technologie Thin Films & Functional Materials Hanzehogeschool Groningen Bio-informatica Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Duurzame Energie Functionele voedingsingrediënten en gezondheid Life Sciences Chemische technologie Hogeschool Inholland, Amsterdam Biologie en medisch laboartoriumonderzoek Green Biotechnology Biotechnologie Hogeschool Leiden Bio-informatica Biodiversiteit Genome-based Health Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Innovatieve Moleculaire Diagnostiek Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. 14 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015
OPLEIDINGEN EN LECTORATEN VAN DEELNEMENDE HOGESCHOLEN Hogeschool Opleiding (CROHO) Lectoraten en masteropleidingen Hogeschool Rotterdam Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Chemische technologie Hernieuwbare grondstoffen in de procesindustrie Gezondheidszorgtechnologie * Hogeschool Utrecht Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Innovative Testing in Life Science & Chemistry Chemische technologie Hogeschool van Amsterdam Forensisch onderzoek Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Nijmegen Bio-informatica Industriële Microbiologie Molecular Life Sciences (master) Biologie en medisch laboratoriumonderzoek HZ University of Applied Sciences, Vlissingen NHL Hogeschool Hogeschool Van Hall Larenstein, Leeuwarden Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Biotechnologie Chemische technologie Voedingsmiddelentechnologie * Food, Health & Safety Watertechnologie Saxion Deventer Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Nanotechnology Saxion Enschede Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Chemische technologie Forensisch onderzoek Technische natuurkunde Stenden Hogeschool, Emmen Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Duurzame kunststoffen Polymer Engineering (master) Zuyd Hogeschool, Heerlen Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Life Sciences Material Sciences Chemische technologie * Zie pagina 16 voor de huidige positie van deze opleiding. Wijzigingen ten opzichte van de originele tekst zijn cursief weergegeven. Aanvullingen ten opzichte van de originele tekst zijn dikgedrukt weergegeven. Verwijderingen ten opzichte van de originele tekst zijn doorgestreept weergegeven. Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015 15
Toekomstige wijzigingen Wijzigingen in het aanbod binnen het Domein Applied Science Na een sectorale verkenning, die werd uitgevoerd door het werkveld van de hbo-opleidingen techniek, heeft de Vereniging Hogescholen in oktober 2013 een sectorbrede planningsneutrale conversie van de techniekopleidingen voorgesteld aan het ministerie van OCW. Hierdoor verandert per 1 september 2015 ook het opleidingsaanbod binnen het Domein Applied Science. Voor het Domein Applied Science treden de volgende wijzigingen op: : Zuyd Hogeschool gaat de brede bacheloropleiding Applied Science aanbieden. Daarbij komen de huidige drie opleidingen bij deze hogeschool te vervallen. In samenwerking met de Applied Science-opleiding van Fontys Hogeschool wordt het landelijk opleidingsprofiel voor deze opleiding zo nodig herzien. : De opleidingen Gezondheidszorgtechnologie en Voedingsmiddelentechnologie zijn met ingang van 1 januari 2015 binnen een ander domein of sector gepositioneerd. Aangezien er op 1 september 2015 nog studenten zijn die eerder aan het Bachelor of Applied Science-traject zijn begonnen, wordt de wijziging pas later doorgevoerd op de diploma s. Hiervoor hebben de betreffende opleidingen een stappenplan gemaakt dat tot en met het studiejaar 2016/2017 loopt. Het verwijderen van de opleidingen uit het BAS-profiel staat gepland voor medio 2017. : De opleiding Chemische technologie van de Hogeschool Rotterdam is per 1 januari 2015 aangesloten bij het Domein Applied Science. Met ingang van 1 september 2015 richt de opleiding haar onderwijs in op basis van de domeincompetenties van DAS. Wijzigingen in de titulatuur opleidingen Per 1 september 2015 gaan alle techniekopleidingen de titel Bachelor of Science (BSc) invoeren. Deze wijziging zal worden doorgevoerd in de competentiegerichte profielbeschrijving. 16 Bachelor of Applied Science Ad 1.2, februari 2015