Maandblad van Natuur- en Vogelvrienden Juni 2015 Opgericht 25 januari 1947
Bestuur van de Natuur- en Vogelvrienden: Voorzitter: John Vergouwen / Stoopstraat 72, Roosendaal / 06-29 10 86 39 Secretaris: Toon van Bekhoven / Bredaseweg 129, Roosendaal / 0165-55 76 59 Penningmeester: Peter Koopman / Bernhardstraat 18, Halsteren / 06-51 89 88 97 Ringencommissaris: A. Dierks / Edisonstraat 110, Roosendaal / 06-20 40 52 56 Bestuurslid: Cor Ros / Mussendonk 25, St. Willebrord / 06-51 69 59 33 Ereleden: J. Maas, Chr. Doggen, M. Suijkerbuijk, S. van Staay. Redactie maandblad: John Vergouwen / Stoopstraat 72 / 06-29 10 86 39 info@natuur-vogelvrienden.nl Contributie: U kunt uw contributie voldoen: 35 euro / jeugd 17,5 euro, door deze over te maken op IBAN nr. NL91INGB0002405631, t.n.v. Natuur- en Vogelvrienden Roosendaal. Vergeet niet uw eigen naam te vermelden. Ook kunt u natuurlijk op de vergadering uw contributie voldoen. Voor kwaliteit en perfecte service naar Gastelseweg *Wij komen geheel vrijblijvend met stalen bij u aan huis. Gastelseweg 36 tel. 0165-55 75 58 4702 TB Roosendaal Fax 0165-55 82 64 www.tapijtdrive-in.nl 2
U i t n o d i g i n g Hierbij nodigen wij u uit voor de maandelijkse ledenvergadering op maandagavond 8 juni 2015 a.s. in Huis ten Halve, Kruisstraat 60 te Roosendaal. Aanvang van de vergadering is 19.30 uur. AGENDA Opening 1. Notulen door dhr. van Bekhoven 2. In- en uitgaande stukken 3. Film Nieuwe Wereld deel 2 4. Pauze met lotenverkoop 5. Vervolg film 6. Rondvraag 7. Verloting 8. Sluiting 9. V o o r w o o r d Komende vergadering krijgen we de rest te zien van de Nieuwe Wereld. Echter maken we het niet zo laat als de vorige keer. En u krijgt de mogelijkheid volop bij te kletsen over de vorderingen van de kweek. Verder maak ik u nogmaals attent op onze fietstocht welke 13 juni a.s. is. Tijdens komende vergadering is de laatste mogelijkheid om u op te geven voor de fietstocht en Brabantse koffietafel. In dit clubblad aandacht voor onkruidzaden. Momenteel geef ik elke dag een kleine hoeveelheid aan de vogels. De vlucht met jonge kanaries iets meer. Deze weten zich hier goed mee bezig te houden en laten hierdoor elkaar met rust. Iets nieuws is de boterham opgesmeerd met rode palmolie. Als ik deze verstrek is het net of ze een hele dag niets krijgen. Ook voeg ik constant steeds Vior aan het water toe. Echter de halve dosering maar van hetgeen aanbevolen is. Echter hier heb ik een goed gevoel bij en mijn vogels zien er prima uit. Echter is mij wel opgevallen dat de vogels bij aanzuren van water meer zaad/voedsel vragen en verwerken. Bloedluis heb ik dit jaar nog niet aangetroffen, afkloppen dus. Zo zijn we dus al druk bezig de jonge vogels tot prachtige volwassen exemplaren op te laten groeien. J. Vergouwen 3
N o t u l e n Ledenvergadering 11 mei 2015-19.30 uur Afwezig met kennisgeving: P. Brouwers, E. Stroop, A. v. Dijk. Aanwezig 20 leden. 1. Opening door de voorzitter, die allen een hartelijk welkom heet en constateert dat er gelukkig meer leden aanwezig zijn dan de vorige keer. We zullen vanavond eens gaan luisteren wat iedereen te vertellen heeft over het huidig kweekseizoen. 2. Notulen van de vorige vergadering worden onveranderd goedgekeurd. 3. Ingekomen stukken en mededelingen: Peter en John zijn naar de districtsvergadering geweest en hebben de volgende mededelingen. - Kanaria blijft bestaan maar heeft dit jaar geen t.t. meer. - De bond heeft de Amerikahal weer voor 2 jaar vastgelegd om de N.K. te houden, verder willen de N.B.v.V. en de Alg.vogelbond meer samenwerking. Er wordt bekeken of er gezamenlijk een N.K. gehouden kan worden en verder misschien samen een W.K. organiseren. In de toekomst, wie weet komt het nog tot een samenvoeging, we zullen zien. Ook de ringen van onze bond worden van een keurmerk voorzien door een extern bureau, als het vergaderverslag binnen is komt het t.z.t. op onze site. - John heeft van Cor Ros nog etensbakjes gekregen, wie interesse heeft kan die op afspraak op komen halen. 4. Het kweekpraatje, Arjan Dierks heeft Japanse meeuwen gekweekt en kan dit jaar gelukkig weer aan de t.t. meedoen. Peter Koopman heeft een rampseizoen, ergens een ziekte op de kooi gehaald en heeft al meer dan 100 vogels dood. Heeft al vele keren gekuurd,en uiteindelijk 15 jongen op stok maar het is beslist niet zijn beste jaar. Siem stelt voor om Peter een ontsmettingsmiddel te geven. Rinus de Bruin had een slechte eerste ronde maar de tweede ronde was goed en heeft 105 jongen op stok. Martin Suijkerbuijk heeft zijn 4 koppels met gouldamadines juist bij elkaar gezet. Koos Roosenboom heeft 44 glosters geringd en heeft nog eitjes liggen. Zijn putters doen het goed met 12 jongen tot nu toe en hij is nog aan het kweken. Jan Dirven heeft een heel slecht kweekseizoen met zijn zebravinken, ook maar 7 glosters op stok is niet veel. Bij Hans Rijpers doen de parkieten het niet zo best en leggen regelmatig eieren op de grond. Bij zoon Stefan gaat het wat beter, met wat wissellende resultaten. Kees Haast de man die nooit de makkelijkste soorten vogels heeft 4
kweekt met zijn Kaapse mussen dit jaar wat moeizamer. Iedere keer maar twee jongen, totaal alle vogels bij elkaar 21 jongen, waaronder groenlingen en huismussen, Kees geeft dit jaar regelmatig een stukje appel aan de vogels. Piet van Loon kweekt het hele jaar door met de collies, vanaf januari heeft hij alweer 30 jongen op stok. Ook probeert Piet wat mutaties te kweken. C.Coppens heeft alleen nog kleurkanaries. Met de geelivoor gaat het slecht maar met de rode gaat het goed. Jac Maas heeft een goed kweekseizoen, de kanaries en de ceressen doen het goed alleen de blackface zebravinken hebben onbevruchte eitjes. Dhr.Straver heeft valkparkieten op eieren zitten en moeten dus nog uitkomen maar het ziet er goed uit. Bij de heer Bol gaat het goed met de glosters, hij heeft 29 jongen. Siem Swaneveld heeft 5 pruimekoppen gekweekt en de rest moet nog beginnen, wel heeft hij jonge Turquoisine maar van de 6 koppels doet het er maar een. Van de swiftparkieten heeft hij 8 vogels uitvliegen. Christ van Meer heeft veel vogels opgeruimd, heeft nog 2 koppels aratinga maar die moeten nog uitkomen, ook de bonte boeren zijn aan het broeden. De tweedejaars halsbanden doen het goed en zijn fel, ook komen er steeds verrassende kleuren uit. Simon van Staay heeft niet veel vogels, de Engelse parkieten broeden maar hij weet nog niet of ze bevrucht zijn. Hugo Stroop heeft 1 koppeltje bonte kanaries waarvan hij 8 jongen heeft. Toon van Bekhoven heeft een nieuwe kooi gezet en is met de Irish fancy laat gaan kweken, maar dat gaat wel heel goed. Ook hebben de sijsjes de eerste eitjes liggen dus hopen dat het weer goed komt. John Vergouwen heeft de eerste schubbenkwartel weer rondlopen maar had er liever meer gehad. De turquoisine en eleganten doen het goed alleen de jonge vogels bevruchten niet zo goed. De five fancy s doen het heel goed, dit jaar geen bloedluis door een middeltje wat we in Rucphen op de beurs kopen, hij heeft er 92 geringd tot nu toe. In de pauze loten verkoop gedaan die 48 euro opbracht. 5. Rondvraag: - Rinus de Bruijn wilt tijdens de vergadering graag een film waar de mannen fel van worden, wat voor film laten we in het midden. - Fietstocht op 13 juni, je kunt je opgeven bij John Vergouwen. - Piet van Loon vraagt of we wel eens bij de Gagelweg geweest zijn, er is daar een gevarieerd dierenpark. 6. Sluiting door de voorzitter met een wel thuis en tot de volgende vergadering. 5
Kalsdonksestraat 146 Tel.: 0165-53 75 34 4702 ZJ Roosendaal info@janwagemakers.nl SINDS 1967 EEn begrip in Roosendaal! Gespecialiseerd op duiven- en vogelgebied. Wij bieden U optimale kwaliteit tegen concurrerende prijzen. Ook hebben wij voor U de mogelijkheid om uw aankopen thuis te laten bezorgen. Dit kan op woensdagmiddag en zaterdagmiddag, wel voor 12.00 uur bestelling doorgeven. Uiteraard is dit geheel gratis. Maak ook gebruik van onze spaarkaart, vraag naar de voorwaarden. Let op onze openingstijden: Maandag gesloten. Dinsdag t/m donderdag 8.30-17.30 uur. Vrijdag 8.30-19.00 uur. Zaterdag 8.30-17.00 uur. 6
Uitslag puzzel mei De puzzel van mei werd door meerdere personen juist ingevuld. De iris-cheque ging naar de heer H. Stroop. Van harte gefeliciteerd! w w w. n a t u u r - v o g e l v r i e n d e n. n l 4 juni G. Uytdenwilligen 7 juni J. Vergouwen 8 juni J. Maas W i j f e l i c i t e r e n 19 juni M. Suijkerbuijk 20 juni C.J. Coppens 6 juli M. Berghege-Clarijs 8 juli S. van Staay 21 juli J.B. van Ginneken 4 augustus Ch. van Meer 31 augustus A. van Geel 31 augustus J. van Kaam 7
O n k r u i d z a d e n Hier een artikel over onkruidzaden welke voor ons allen gemakkelijk buitenaf te vinden zijn. Deze zijn onontbeerlijk voor onze volierevogels. Echter weet zeker dat u de juiste onkruiden voert. Laat u anders door een meer ervaren liefhebber op weg helpen en ook op internet is heel veel informatie terug te vinden met illustraties. U bent zelf 100% verantwoordelijk voor wat u uw vogels voert. (redaktie) Eén van de moeilijkste, tegelijkertijd echter ook de belangrijkste onderdelen van het houden van vogels is de voeding. Al te veel vogelvrienden plaatsen hun troetel-diertjes in een verblijf en zorgen voor uitstekende hygiënische omstandigheden en prima zaad. Vitaminerijke toevoegingen echter, worden dikwijls gemakshalve vergeten. Waarom eigenlijk? Het zijn juist de toevoegingen aan het dagelijks menu, die vogels in hun natuurlijke levensomstandigheden nou net dat beetje extra kracht en vitaliteit geven dat zij nodig hebben. In de vrije natuur leven vogels immers ook niet alleen van rijp en gedroogd voedsel. Hun spijskaart ziet er dan heel anders uit! De ware vogelliefhebber zal zich tot het uiterste getroosten, om de natuurlijke levensomstandigheden van zijn vogels zoveel mogelijk te benaderen. De voeding is daar een wezenlijk onderdeel van! Hierboven schreven we dat onkruid, in welke vorm dan ook, dikwijls wordt vergeten. Nu is dat voor een groot deel best te begrijpen. Het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen in de land en tuinbouw heeft in dit opzicht heel wat gevaarlijke risico s met zich mee gebracht. In de praktijk is de toepassing van deze middelen gelukkig sterk verminderd. Dit biedt de vogelliefhebber de mogelijkheid de gevleugelde vrienden het zo noodzakelijke groenvoer voor te schotelen. Er zijn plaatsen genoeg en onkruidsoorten in overvloed om de gewenste hoeveelheid te verzamelen. Tijdens de vele en dikwijls langdurige zoektochten die ik ten behoeve van het in dit stukje vermeldde overzicht heb, viel het op, dat er nog onvoorstelbaar veel plaatsen zijn waar men zonder enig gevaar de onkruiden kan verzamelen. Het gaat te ver ze allemaal in dit werkje op te sommen en te beschrijven. Niemand zal U er echter van weerhouden om ook eens andere dan de genoemde onkruiden te proberen. U zult zien dat U dan dingen ontdekt waar U nooit van te voren aan gedacht hebt! Hoe verzamelen? Het verzamelen van onkruiden kunnen we op verschillende manieren doen. a. We kunnen onkruiden dagelijks, als groene plant of delen van een plant verzamelen en verstrekken. b. Ook is het mogelijk alleen uitgebloeide planten te verzamelen en deze in de volière op te hangen. 8
c. Ten slotte kunnen we het rijpe zaad verzamelen om er een wintervoorraad van aan te leggen. Denk nu niet dat dat zo moeilijk is. Als U maar goed op let waar U het verzamelt en de nodige voorzorgsmaatregelen in acht neemt! Vogels nemen in de loop van het jaar een grote verscheidenheid aan groenvoer en bessen tot zich. De serieuze liefhebber kan hier uit op maken dat hijzelf derhalve voor rijk gevarieerd voedsel zal moeten zorgen. Zijn diertjes kunnen immers niet zelf op zoek. Het determineren, het herkennen van de verschillende van belang zijnde onkruidsoorten, is niet altijd eenvoudig. Als voorbeeld moge in dit verband de vogelmuur en het guichelheil genoemd worden. Wanneer deze plantjes niet bloeien lijken zij erg veel op elkaar. De eerste is de belangrijkste onkruidsoort voor kooi en volièrevogels, de andere het guichelheil, is echter giftig en daardoor volstrekt af te raden! Wanneer zij evenwel bloeien, is de vergissing absoluut uitgesloten. Vogelmuur heeft kleine witte bloempjes, guichelheil daarentegen wat grotere oranje bloempjes. Ook het blad is anders van kleur en vorm. Een meer algemene raadgeving is hier dan ook op zijn plaats. Als U niet nauwkeurig weet met welke plant U te doen hebt, wacht dan tot deze bloeit. U kunt dan het verschil gemakkelijk zien. Over de voeding van vogels: vogels in de vrije natuur springen niet bepaald zuinig met hun energie om. Ze kunnen ook niet anders, want vliegen kost veel 9
energie. Die energie krijgen de vogels uit hun voedsel. De energie die in het lichaam ligt opgeslagen komt pas vrij in de cellen van het vogellichaam door een proces dat oxydatie wordt genoemd; een langzame verbranding waarvoor ook zuurstof nodig is. De voedingsstoffen worden in het verteringskanaal afgebroken tot kleine moleculen die in het bloed worden opgenomen. Het bloed zorgt dan voor het vervoer van deze moleculen en ook van zuurstof naar de cellen. De energie die bij de oxydatie vrijkomt is natuurlijk niet alleen maar nodig voor het vliegen. Een deel ervan wordt gebruikt voor de lichaamstemperatuur van de vogels die hoger is dan van andere gewervelde dieren. Verder is er ook voor andere levensprocessen energie nodig. Een deel van het opgenomen voedsel is onverteerbaar en verlaat in de vorm van uitwerpselen het vogellichaam. Er is ook energieverlies in de vorm van afvalstoffen die bij de oxydatie ontstaan en die bijvoorbeeld als urinezuur door de nieren wordt uitgescheiden. De voedingsstoffen in het voedsel zijn: koolhydraten (meel en suikersoorten), eiwitten, vetten, mineralen, vitamines en water. Koolhydraten en vetten worden wel brandstoffen en energiestoffen genoemd. Bouwstoffen zijn eiwitten, mineralen en water, ofschoon de eiwitten ook energie kunnen leveren. Vitamines noemt men wel beschermende stoffen. De voedselopname van een vogel hangt af van een aantal factoren. 10
Enkele hiervan zijn: leeftijd, gewicht, gezondheidstoestand en activiteit van de vogelsoort. Met activiteit is dan niet enkel de toestand van beweging bedoeld, maar ook of de vogel in de rui of in de broedperiode is. Ook het milieu speelt hierbij een rol. In een bepaald milieu kan de vogel meer moeite hebben en dus meer energie verbruiken met het zoeken naar voedsel. Aard en kwaliteit van het voedsel hangen trouwens ook af van het milieu, b.v. de bodemgesteldheid, ligging en de temperatuur. Die temperatuur van de omgeving is ook nog van directe invloed; bij hogere temperatuur zal een vogel minder voedsel opnemen dan bij een lagere temperatuur. Uit het voorgaande volgt, dat het niet zo eenvoudig is aan te geven hoeveel voedsel een vogel nodig heeft. Voor een vogel in de vrije natuur is dat ook niet nodig. Hoe zit dat echter met onze kooi en volière vogels? Zij hebben slechts beperkte bewegingsmogelijkheden. Zeker geldt dat voor de bekende kanarie in een kooitje in de huiskamer. De behoefte aan energie is minder. Bovendien hoeven deze vogels geen afstanden af te leggen en moeite te doen om hun kostje bij elkaar te scharrelen. Het voer wordt hun aangeboden en dat voer is ook nog van een goede kwaliteit. De keuze is al voor de vogels gemaakt; het voermengsel bevat alle belangrijke voedingsstoffen, ook wat de mineralen en vitamines betreft. Maakt een vogel toch nog een eigen keus, dan zien we dat het lekkerste wordt opgegeten en de rest van het mengsel blijft liggen. Gevolgen kunnen dan zijn vervetting, gebreksziekten of maagen darmstoringen. In verband met het bovenstaande kan men zaadetende vogels beter een beperkte hoeveelheid zaadmengsel per dag geven rekening houdend met het gewicht, activiteit, daglengte en temperatuur. Hierbij kunnen dan aanvullingen gegeven worden om de nadelen van het alleen van zaden leven op te heffen, of om de vogels wat extra te geven in bepaalde periode (rui- of broedtijd). Helaas is er over de voedingswaarde van onkruidzaad niet veel bekend. Het beste zal dus zijn een goed basisvoer te geven en de aanvulling met onkruidzaden en groenvoer beperkt te houden. Geef het groenvoer indien mogelijk altijd vers. Vermijd blaadjes met bruine randen of vlekken en gekrulde blaadjes. Voor de winter kan een voorraadje worden aangelegd van onkruidplanten. Deze worden eerst goed gedroogd en dan zo bewaard dat er geen schimmelvorming optreedt. EEN OPSOMMING VAN ENKELE ONKRUIDZADEN. De Korenbloem. Er zullen maar weinig vogelliefhebbers zijn die de korenbloem niet kennen. Dat betekent echter niet dat deze liefhebbers op de hoogte zijn van de grote waarde van het zaad der korenbloem voor hun vogels. Deze bekende planten worden vrijwel overal in het veld aangetroffen, maar het meest toch in korenvelden. Over het grijze, zijdeachtige uitziende zaad kan men beschikken ongeveer van mei tot en met september. Niet alleen voor de inlandse vogels zoals 11
groenlingen, vinken, goudvinken en vooral putters is het uitstekend voedsel, ook vele kanaries en exoten eten het graag. Menig kweker zal er wel van hebben opgezien dat het zaad van deze bloem, die hij zo vaak heeft zien staan, zo goed is voor zijn vogels, maar het is juist de bedoeling van deze artikelen die de kwekers hierop attent maken. De paardebloem. Een van de beste onkruiden voor onze vogels is de alom bekende paardebloem. Er zijn weinig planten die een zo goed tonicum zijn, omdat de zaden van de paardebloem een zeer hoog percentage minerale zouten bevat en zo bloedzuiverend werken. Dit geldt dan vooral voor de soort welke in het voorjaar - de tweede helft van April en de eerste helft van mei - bloeit. Er zijn vele ondersoorten, welke praktisch het gehele jaar bloeien, maar die minder goed zijn. De zaden zitten in de bekende witte pluimbal en het is voor vele vogelliefhebbers een moeilijkheid deze zaden te verzamelen. Toch is het niet zo moeilijk, wanneer men ze maar plukt als de knoppen nog dicht zijn, maar praktisch op het punt staan op het punt van open springen, ze hebben dan bovenop reeds witte pluisjes. Wil men het zaad bewaren, dan kan ze in de zon laten drogen.de witte melk heeft een genezende werking op de lever. Ook de bladeren zijn uitstekend voedsel. De zaden worden door zeer veel vogels graag gegeten. Voor onze Europese cultuurvogels als putter, groenling, sijsjes, goudvink, geelgors, enz is het belangrijk voedsel, maar ook vele exoten en kanaries gebruiken het voor het grootbrengen van hun jongen, zelfs verschillende grote parkieten eten het graag. Vogelmuur. Van de vele onkruidzaden die we voor onze vogels als voedsel gebruiken is muur het bekendste. Het grote voordeel van deze plant is dat ze reeds zeer vroeg in het voorjaar geschikt is om aan de vogels te voeren. Midden maart is het reeds in grote hoeveelheden te vinden, hetgeen van belang is, omdat vele kwekers deze planten gebruiken bij het grootbrengen van jonge vogels. Zowel de bladeren als de stengels en de zaden worden door de vogels graag gegeten. Het beste kan men de planten in bossen met wortel en al in de volière leggen, dan blijft het groen ook enige dagen fris, wanneer men het s avonds maar even met water besproeit. Muur is zeer rijk aan onmisbare chemische elementen die nodig zijn om de vogels in goede conditie te houden. Niet alle onze wildvogels eten muur erg graag, vooral ook voor kanaries is het uitstekend groenvoer, speciaal in de broedtijd, zodat vele kwekers wanneer er jongen zijn, in plaats van sla of andijvie, muur aan hun vogels geven. Ook de meeste tropische vogels en parkieten eten graag muur. Wanneer men muur in bossen in de volière legt of hangt, voorkomt men ook verveling bij de vogels, omdat ze regelmatig met de muur bezig zijn. Muur wordt vrijwel overal als onkruid aangetroffen en langs praktisch alle buitenwegen te vinden. Natuurlijk moet men overtuigd zijn dat de plaats waar de muur staat niet bespoten is, dit geldt vooral bij land - en tuinbouwgronden waar muur altijd te vinden is. Tot de late herfst blijft muur 12
groeien en is ze geschikt voor onze vogels.het bevat veel vitamine en is in gedroogde toestand een goed middel tegen bloedluis. De gedroogde muur verspreidt een geur, waar de bloedluis niets van moet hebben. Men geeft het speciaal aan de vogels, waar jongen moeten uitkomen; het muur wordt direct aan de jongen doorgegeven en wordt niet door kropsappen afgewerkt. Met vogelmuur gevoerde jongen hebben een witte gevulde krop. Ook zullen de jongen eerder gevoerd worden met muur dan met eivoer. Oppassen voor muur met rode bloempjes; deze niet voeren Herderstasje. Onder de bekende onkruidzaden die door veel kwekers aan hun vogels gevoerd worden neemt het herderstasje een vooraanstaande plaats in. Het voordeel van dit plantje is dat het in alle stadia van zijn groei door de vogels wordt gegeten en het dat het op vele akkers en tuinen te vinden is. Van juni tot en met oktober vormen de planten zaad en vooral dan wordt het door vele liefhebbers aan hun vogels gegeven. Men kan het in grote bundels verzamelen en in het water zetten tot men het aan de vogels geeft. Herderstasje is zowel als medicijn als groenvoer belangrijk. Bij verschillende wildvogels zoals de putter, vink, groenling, sijs en goudvink is het onontbeerlijk wanneer deze vogels jongen hebben. Goed voer voor 13
nestjongen. Zuivert krop en luchtwegen van slijm. Ook vele kanariekwekers geven het aan hun vogels in de broedtijd. Ervaren exoten kwekers weten het herderstasje ook te waarderen en voeren het aan de prachtvinken, parkieten en kwartels, die het graag eten voor het grootbrengen van de jongen. Jacobs Kruiskruid. Evenals zeer veel andere onkruidsoorten behoort het Jacobs kruiskruid tot de grote familie der composieten. Senecio betekent grijsaard, dit geslacht heeft minstens 1500 soorten die over de gehele wereld voorkomen. In Nederland en België komen verscheidene van deze kruidachtige soorten voor zoals jacobs kruiskruid, klein kruiskruid en moerasandijvie. Jacobs kruiskruid kennen we weer in twee variaties namelijk een met en een zonder straal-bloemen. De soort die in de duingebieden voorkomt kent geen straalbloemen, de variatie die buiten deze streken voorkomt kent wel straalbloemen. Jacobs kruiskruid vinden we op zeer veel locaties zoals: bermen, dijken, bosranden, spoordijken, duinen en graslanden. De hoogte van deze plant kan variëren van 30 cm tot 100 cm. De plant heeft rechtopstaande stengels met diep ingetande bladeren, de stengels staan dicht en compact op elkaar. De gele bloemen bloeien van juni t/m oktober. Zoals de naam grijsaard al aangeeft veranderen de bloemhoofdjes na de bloei in een grijs pluis waarmee het rijpe zaad zich kan verspreiden, dit is vanaf de maand augustus. Dit is het moment waarop de zaden door onze vogels gegeten zullen worden, eerder raken ze deze niet aan. Het typische van Jacobs kruiskruid is dat de stengels en bladeren giftig zijn, onze Europese vogels hebben daar geen last van omdat die alleen de zaden zullen eten maar aan andere vogelsoorten zoals kanaries en parkieten mogen de bladeren en stengels niet verstrekt worden. Dovenetel. Thee van gedroogde dovenetel is een goed middel voor bevordering der rui. Rui is niet alleen veren verliezen, maar is een proces van bloedwisseling. Mosterdkruid. Is eind augustus te vinden. Takken snijden we af, deze laten drogen en aan de vogels gaven. Is een uitstekend middel tegen verenplukken; zeker voor de lang bevederde rassen. Zuring. Bevat veel vitamine-c. Voor het plukken eerst goed schudden; indien er nog pluisjes afkomen dan niet plukken. In september-oktober kan men na eerst drogen het zaad afritsen en bewaren voor de wintermaanden. Weegbree. Is goed tegen muggenbeten. Het sap uit de bladeren persen en hiermee de beten inwrijven. Kamille. Is in gedroogde toestand een uitstekend middel tegen luis, maar heeft vers een tegengestelde werking. Kamille is rijp als de bloemblaadjes neerhangen. Gedroogde kamille fijn maken en dit op en tussen de zandlagen leggen; ook kan 14
het onder de nestkastjes gelegd worden. Verder kan men hele bossen gedroogde kamille in de vogelkamer ophangen; deze zal de bekende geur verspreiden en men heeft geen last meer van bloedluis. Men kan ook van kamille thee trekken en deze door de verf mengen, waarmee men vogelkamers schildert. Ook voor de tt-kooien is de fijngemaakte kamille goed te gebruiken. Denk er maar aan wat er van de vogel, die naast je staat, kan komen overlopen. Ook is kamille goed tegen de parasiet, die in de keel van de vogel zit. Deze laat zich zien in de vorm van zwarte stippen; onze vogels krijgen hier ademhalingsmoeilijkheden mee. Citroenkruid. Gedroogd is dit kruid goed tegen muggen, ook dit verspreidt een sterke geur. Munt. Kan men vermengen met citroenkruid, goed middel tegen muizen. Tijm. Is ook voor het verdrijven van ongedierte vanwege de geur. Graszaad. Is zeer geschikt voor onze vogels; ze eten er graag van vooral vers. Maïs. Als de maïs nog wit ziet, kan men dit aan de vogels geven, die het gaarne eten. Hondsdraf. Drogen en malen, daarna thee trekken of vermengen met het drinkwater, is goed voor de conditie en tegen ademhalingsmoeilijkheden, Ook enige dagen voor de tentoonstelling geven is erg goed. Hel is een uitgekiend middel legen piepen. Hierbij nog aan toegevoegd dat kamillethee geven voor de t.t. onze vogels rust geeft Liefst met koud water laten trekken. Boerenwormkruid. Bevat gifstoffen, heeft geen invloed op de vogels, is goed tegen wormen. in theevorm geven. Radijsjeszaad. Is goed tegen de rui; vooral voor Groenvinken. Teunisbloem. Hel zaad is wat de vogels eten, goed voor Groenvinken en Parkieten. Duizendblad. Witte bloem, goed voor slijm en bloedafgang. In halfrijpe toestand geven. Rits- of Perzikkruid. Wordt rijp gegeten, is zeer geschikt voor wintervoorraad (gezondheidszaad). Heidekruid. Wordt graag gegeten door de vogels. Let er wel op: het is beschermd. Rogge. Eten de vogels graag in halfrijpe vorm. Raapsteeltjes. Canadees is het beste, lekker zoet, is goed voor de opfok van de jongen. Zelf proeven; dan kent men de smaak. 15
M a s k e r g o u d v i n k ( P y r r h u l a E r y t h a c a ) Inleiding De maskergoudvink heeft bij mij weten twee ondersoorten en dat zijn de P.e. wilderi en de P.e. owstoni. De nominaatvorm heeft een lengte van zo n 15 cm en komt voor in delen van de Himalaya, China en Taiwan. De man heeft net zoals de pop een zwart masker om het zwarte oog. Beide hebben een zwarte snavel, zwarte vleugel en staartpennen, waarover ze in de broedtijd een iriserende glans hebben. Bij de staart zijn ook witte vlekken te zien. De man heeft helder witte vlekken in de vleugels, bij de pop echter zijn deze vlekken meer bruinachtig. Achter het masker is bij beide vogels een witte rand te vinden welke over gaat in een grijze kop kleur welke het mooist tot uiting komt bij de man. De pop is verder overwegend bruin en heeft een witte aarsstreek. De man heeft een oranje rode borst welke doorloopt tot aan de inplant van de poten en vanuit daar is de man wit tot aan de onderkant van zijn staart. De kleur van de man gaat in gevangenschap achteruit en als men dan geen kleurstof geeft zal de buik geelachtig worden. In de natuur is het een schuwe vogel welke te vinden is in de nu nog talrijke bossen en wouden. De vogels maken een nest wat goed verborgen ligt in struiken of bomen en deze nesten zijn te 16
vinden van zo n 1 tot 3 meter hoog. Het nest is gevlochten van dunne twijgjes en allerlei andere plantaardige delen. In het nest worden in totaal drie eitjes gelegd en bij uitzondering wordt er nog een vierde bijgelegd. De jongen worden uitgebroed in 12 tot 14 dagen en na nog eens zo n periode vliegen de jongen uit. De jongen worden nog enige tijd daarna gevoerd door de ouders. Een tweede nest wordt gemaakt als de omstandigheden waarin de vogels zitten ideaal is. De vogels zijn in hoofdzaak zaadeters, maar voor een besje of een lekker dierlijk hapje halen zij hun snavels ook niet op. In de natuur worden de jongen de eerste dagen met dierlijk voedsel gevoerd wat langzaam overgaat naar besjes knopjes en zaad. Als de broedtijd erop zit dan vormen de oudere vogels en jongen grote groepen en deze vallen als de broedtijd weer aanbreekt weer uiteen. De kweek Beide vogels waren import en na aankoop (september) werden ze meteen buiten in de volière geplaatst. Op 31 mei begon het koppel de eerste tekenen van genegenheid voor elkaar te laten zien. De man liet zijn gebrabbel en zang veelvuldig horen en er werd met regelmaat gebekt en soms ging dit ook gepaard met voedseloverdracht. Op 28 juni zie ik een paring die vrij lang duurde en na deze daad werd er een duetje gefloten door deze vogels. Op 2 juli zie ik zowel de man als de pop met kokosvezel in de bek, de man is de aanwijzer en laat een strootje vallen in het goudvink kapel kastje met daarin een touwnestje wat bevestigd was aan een staaldraad kommetje. De pop maakte van de kokosvezel een gedraaid nestje zonder de hulp van de man. Het nest was af op 5 juli. Het eerste ei werd op 6 juli gelegd in de avond en dit ei heb ik meteen geraapt en vervangen door een kunst ei. Op 9 juli was het derde en laatste ei gelegd en alle eieren werden dan ook gelijk gezet. De eieren waren vuil wit van kleur met daarop rood/bruine spatjes. Op 21 juli komen de 3 eitjes uit. De jongen zijn dan licht roze van kleur. Het aangeboden voer wat bestond uit goudvink mengeling met daarbij witte meelwormen en pinky s, werd nu aangevuld met ei-voer wat ze al ver voor het broedseizoen hebben leren eten. Wat ik ook heb gegeven waren zakken vol met paardenbloem knoppen. Het paardenbloem zaad vond gretig aftrek tezamen met de witte meelwormen gedurende de eerste 5 dagen en daarna werd ook ei-voer en zaad aan de jongen gevoerd door de ouders. Op een leeftijd van 5 dagen heb ik de drie jongen geringd met een 2,9 mm ring welke was voorzien van een ventiel slangetje. Zowel de man als de pop voeren fantastisch en de krop van de jongen zitten barstens vol met voer. Dit fenomeen is voor een kweker die hoofdzakelijk insecteneters kweekt een rare gewaarwording, daar de krop van de insecteneters nooit vol zit. Op 5 augustus zitten de jongen op de nest rand en tegen de avond waren ze daadwerkelijk uitgevlogen. De jongen zijn nu bruin van kleur met een 17
klein zwart maskertje, de vleugel en staartpennen zijn zwart. Het staartje is echter nog niet volgroeid. De man voert nu de jongen alleen en tussen het voeren door vind hij ook nog de tijd om de pop het hof te maken en met haar te paren. De tweede ronde start op 9 augustus met het eerste ei wat was gelegd in het oude nest welke nog brandschoon was na de eerste ronde. Ronde twee resulteerde weer in drie eieren welke vervolgens weer allemaal uitkwamen op 25 augustus. De jongen werden op 29 augustus geringd. Voor mij gevoel werd het allemaal veel te laat in het broedseizoen en ik verwachte een ommekeer in deze zeldzaam mooie zomer. Aangezien de jongen er al waren besloot ik om het nest en de oudervogels in een binnen broedkooi onder te brengen welke de afmetingen had van ongeveer 1 meter breed 50cm diep en 60cm hoog. Om zo te proberen deze ronde ook groot te krijgen. Mijn gevoel en de teletekst berichten waren juist geweest want het weer sloeg om en het werd nat in Nederland, maar de jonge maskertjes zaten lekker droog en kwamen allen tot volledig wasdom. Van dit laatste nest had ik een pop aangehouden om te proberen in het hierop volgende broedseizoen de maskergoudvink alleen in de broedkooi te kweken. De oudervogels en de overige jongen gingen naar een goede kennis welke inmiddels een goede vriend is geworden. De e.k. pop die bij mij thuis in de broedkooi was uitgevlogen maar eigenlijk in de buitenvolière is geboren, heeft nooit in een andere kooi of vlucht meer gezeten, dus wist niet beter dan 18
de kooi waar zij op dat moment in verbleef. De pop kreeg een import man als partner en samen hebben ze twee nesten groot gekregen wat resulteerde in 5 jongen. Over een periode van twee broedseizoenen heb ik dus uit twee koppels 11 jongen gekregen welke geboren werden zowel in de buiten volière als in de broedkooi binnen. De vogels die bij mijn maatje zaten hebben last gekregen van ziekte verschijnselen die we hebben geprobeerd te bestrijden met esb3 e.d. waarschijnlijk waren de vogels die aangekocht werden, die allen uit import vogels bestonden, al ziek van hun gemaakte reis en hij verloor hierdoor alle import vogels en enkele door mij gekweekte vogels. De oude vogels en de gekweekte vogels hadden bij mij nooit medicatie of voedingssupplementen gekregen, want dit was juist de rede geweest waarom ik in het verleden gestopt was met de kweek van o.a. putters, goudvinken en groenlingen. Ikzelf vond het gewoonweg niet leuk meer om de vogels preventief te kuren. Wat ik u niet wil onthouden is het volgende, de import van maskergoudvinken staat eigenlijk stil en ik denk ook dat in de toekomst niet of nauwelijks meer importen zullen plaatsvinden met alle perikelen die we vandaag de dag meemaken. Dus wees niet zo eigenwijs als ik en probeer al het mogelijke te doen wat in uw macht ligt en kuur deze vogels om ze te behouden in onze volières, want deze vogels verdienen naar mijn mening een plekje in onze hobby. Voor mij is deze vogelsoort verleden tijd, want ik ben op zoek gegaan naar een voor mij weer nieuwe uitdaging. 19
P u z P z u e z l z d e e l c j e u m n i b e 2 r 0 1 2 5 0 0 9 Inzendingen in te leveren bij John Vergouwen. Onder de goede inzenders wordt volgende maand een iris-cheque van 5 euro verloot. 20 17
21
Swaans ijzerhandel Zevenbergen Uw adres voor: Professionele hand en elektrische gereedschappen. Hang & Sluitwerk. Lijmen & kitten. Graveerwerk, belettering en naamborden. Inbraakbeveiligingen en tevens montage. Bevestigings materialen. Goede service & vakkennis. Voor particulier en bedrijf. Eigen bezorgdienst voor bedrijven. Regio center voor dewalt elektrisch gereedschap. Swaans ijzerhandel langenoordstraat 103 Zevenbergen Tel. 0168-323439 fax. 0168-325627 22
N i e u w G u i n e a E d e l p a p e g a a i De Edel papegaai is bekend om zijn prachtige kleuren. Doordat beide geslachten verschillend van kleur zijn heeft men lang gedacht dat het twee soorten waren. De man is meest groen, maar ook de kleuren blauw rood en turkoois komen bij de man voor, en de pop is meest rood met kobalt blauw en verweven groen. Het grote verschil is ook de schitterende blauwe oogring om de ogen bij de N.G Edel pop. Vooral in Nederland is de Edel papegaai erg in. De vogels zijn het houden en het verzorgen ervan van dubbel en dwars waard. Ze zijn lief en erg rustig van karakter Zelfs op leeftijd worden deze vogels nog tam. Beter is echter deze ook uit het nest te kopen, Daar ze dan meteen een gewenning aan de mens en hun leven hebben. Geluiden,de reuk het leven in en om het huis. Want en edel kan nog al eens gestrest raken van alles wat vreemd is. Als u de vogel via hand opfok en dan klein in huis neemt voorkomt u deze problemen. De kweker haalt deze uit met 5a 6 weken,en voert ze op en met zo,n 10-13 weken kan u de verzorging over nemen van de kweker, Het kan zijn dat u de dan 1 x per dag moet voeden tot ze zelfstandig zijn en u heeft een prachtige erg tamme vogel. Let wel op ze praten niet zoals een grijze roodstaart, maar praten wel goed duidelijk en praten ook in het bijzijn van andere mensen en zijn veel rustiger! Hoewel de Jongere vogels het eerste jaar wel wat drukker zijn, met name vragen ze dan om voedsel en dat gaat gepaard met een krijsen. Het opvoeden is dan erg van belang, geef niet toe en schreeuwt een papegaai dan is negeren de beste oplossing. Dit zal na ruim een jaar minderen De pop is dominanter dan de man! Edels zijn geen houthakkers maar geef ze op zijn tijd een wilg takje. Edels kunnen niet opvliegen dus geef ze een ladder van takjes! Vliegen kunnen ze wel maar meestal van stok naar stok op een hoogte. Hoogte nemen ze niet vaak. Maar let hierop wel als u de vogel mee naar buiten neemt. Neem geen risico. Wat leuk is: Tijdens de broed laat de man een geluid horen als het krassen van een roek! en de pop lacht. Soms laat ze een melodieus gefluit 23
horen. en leert ook gemakkelijk liedjes. Het is dan ook een aller man vriend. Voor in de huiskamer met een gezin geef ik de voorkeur aan de Edels met name de man. Die is lief, zacht,gewillig, onderdanig, goed in combinatie met kinderen.evenals de pop is de man een aparte kleurrijke vogel. Biotoop: Indonesië en Solomom eilanden, Ceram, Ambon, Soemba, Halmahera, Biak. De dieren houden zich in oerwouden op, maar worden ook tot hoog in het gebergte gesignaleerd. Ze broeden soms in fruitbomen. Kweek: Het is niet makkelijk met een paar te kweken. De dieren moeten elkaar ook willen accepteren en juist hier schuilt de grootste moeilijkheid. Maar als de dieren het met elkaar eens worden is succes verzekerd. Overigens meer mannen bij een pop is uit den boze. In de natuur komt dit echter wel voor maar in gevangenschap lijd dit tot problemen. In de broedtijd kan de pop 2 eieren leggen die door haar 28 dagen worden bebroed in een blok tussen de 50 en 60 cm hoog invlieg gat 10 cm. In de nestkast moet een matras van turfmolm en houtkrullen aangebracht worden. Houd het vochtig maar vooral stevig. In de baltstijd miauwen de mannen en kloppen regelmatig tegen de takken met de snavel of geven verliefde tikjes en veegjes over de snavel van het wijfje. Na ongeveer 2 maanden komen de jongen in de veren maar na 3 maanden zitten ze pas totaal in de foerage. Het zijn werkelijk mooie vogels en in de volière is de vogel ook rustig. Dikke takken die horizontaal moeten worden gehouden zijn noodzakelijk (al mag je een klimboom gebruiken). Edel papagaaien zijn geen vernielers maar geef ze toch knaag stokken om plukken te voorkomen. Lengte van ongeveer 40 cm en een wezenlijk verschil tussen man en pop zie foto. Tijdens de broed geven wij extra zacht voer. Dit is een eivoer met claus bruin en evt. wat fruit. Menu: is naast wat zaden, wat niet het hoofdmenu is zeker iedereen dag eivoer en fruit. liever geen sinasappel maar mandarijnen omdat het zuur van de sinasappel gedrag verandering geeft en vaak diaree. U kan ook bessen, noten nectar, groenvoer geven zoals spinazie, geef ze wilgentakjes, maïs, wortel, en natuurlijk puppybrokje zoals al de papagaaien soorten. Voor een Edel is vitamine A belangrijk! Vergeet deze niet te geven. Makkelijk is te weten dat een tomaat veel vitamine A bevat dus deze natuurlijke manier van vitamine A is goed voor de edel denk dan ook aan wortel, gekookt gerasp rauw, gesneden steeds is de smaak anders en de wortel zit vol met vitamine, evenals de groenen bonen. Geef veel variatie!! en veel zacht voer. Geef geen pinda,s! Let op als u uw vogel pinda,s geeft. Er zou schimmel op kunnen zitten zowel bij gepelde en ongepelde pinda,s. Deze produceert krachtige vergiften die de lever van de vogel zullen beschadigen. Ze kunnen zelfs dodelijk zijn. Ook de pinda s voor menselijk gebruik zijn niet altijd aan te raden. 24
K l e i n e C u b a Vi n k Ze zijn ongeveer 10 cm groot en komen voor in Cuba en de naburige eilanden. Het is een prachtvogel, ook op tentoonstellingen scoort hij zeer goed. De zang is meer een roep toon die een beetje scherp in de oren klinkt. In 1998 schafte ik mijn eerste kleine Cuba vinken aan, deze werden samen in een binnenvlucht gelaten bij mijn andere soorten exoten. Ze kwamen niet altijd overeen met de andere bewoners, hierdoor was ik verplicht ze te verhuizen in een kweekbak. Deze ruimte was licht verwarmd, rond een 16 graden. Na de winter heb ik ze op een zonnige dag rond half april terug in de buitenvlucht gelaten samen met nog andere exoten. Deze heeft een grootte van 2,40 mtr Lengte op 1 mtr breed en 2 mtr hoogte. Regelmatig wordt er eivoer voorzien. Er werd op verschillende hoogtes nest-gelegenheid voorzien. Al spoedig bouwde het mannetje een bolvormig nestje dat hoofdzakelijk vervaardigd werd uit kokos nestmateriaal en het vrouwtje werkte af met fijn nestmateriaal en pluimpjes. Wat mij wel opviel, dat ze graag op een hoogte van 80 cm van de grond hun nest maakten. Het nest had 2 ingangen, bij het minste gerucht vloog het popje altijd van het nest. Hierbij had ik geen besef of ze met eieren lag of niet, moeilijk te controleren. Na een paar weken zag ik ze regelmatig zoeken op de grond, dit verwonderde mij en ik besloot 25
een nestcontrole te doen. Ze had twee nestjongen, pas uitgekomen en één ei dat niet bevrucht was. Ik gaf levend voer, ongeveer twee koffielepels Buffalo s per voederbuurt, dit naar gelang het aantal nestjongen. Na vijf dagen heb ik ze met een gesloten voetring van 2 mm geringd, bij het ringen liet ik al de bewoners in mijn doorgang vliegen, ook werden mijn handen goed ingewreven met vlier, dit om mijn handen geur vrij te maken. Dus minder kans dat ze uit het nest geworpen worden. Het mannetje bewaakte het nest en viel de andere vogels aan die te dicht bij het nest kwamen. Na 14 dagen vlogen de jongen uit, er was nog geen onderscheid te zien tussen man en pop. Als de jongen ongeveer drie weken uitgevlogen waren, werden ze van de ouders verwijderd. Juist tijdstip is als ze niet meer bedelen. Kort daarop begonnen de cuba s aan hun tweede nest te bouwen. Dit keer was het een zeer slordig nest, er zat blijkbaar spoed achter. Bij de tweede ronde waren er vier eieren waarvan er maar één is uitgekomen. Ook dit jong werd voorbeeldig opgebracht, na achttien dagen, bij uitvliegen, zat het mannetje regelmatig achter het jong aan. Het jong werd nog twee dagen verder door de pop opgebracht, later na de rui stelde ik vast dat het een man was. Er werd nog een derde ronde voorzien, deze keer vier eieren en allen kwamen uit. Deze werden alle vier voorbeeldig grootgebracht, na veertien dagen, als de jongen uitgevlogen waren, heb ik de man moeten scheiden van de pop omdat deze veelvuldig achter de jongen zat. De jonge Cuba vinken werden allen in een kweekbak geplaatst of een vlucht en er werd nog 2 maal per dag gedurende twee weken ei-voer voorzien. De rui verliep zonder probleem, in totaal had ik 7 jongen op stok, de eerste ronde 2 poppen, tweede ronde één man, derde ronde 3 mannen en 1 pop. Als voeding goede exotenmengeling, grit en sepia was constant aanwezig, regelmatig muur wordt graag opgenomen en baden doen ze heel graag. 26
Zorg en aandacht voor uw dier Dierenartsen: B. Mangnus, H. van de Looij en M. van den Bosch Gastelseweg 45, 4702 SZ Roosendaal 0165-557500 www.gezelschapsdierenkliniekroosendaal.nl 27