Nico Goddé
Inhoud Inhoud 2 ipad 3 1. Probleemstelling 4 2. Het plan 5-7 3. Aanzichten 8-13 4. Zerohouse maken 14-16 5. Materialen 17 6. Delen van ons zerohouse 18-26 7. Pictogrammen 27 8. EPC 28 9. Beroepen 29 10.Oefeningen met de paneeltjes 30 11.Kruiswoordraadsel 31 12.Reflectie 32 13.Moeilijke woorden 33 2
ipad Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen? 1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met een QR scan app (application = toepassing) Probeer maar eens Nu verschijnen er op je tablet filmpjes of extra info 2. Staat er bij een opdracht een icoontje van een app, dan zal deze op de ipad geïnstalleerd zijn en kan je deze ook eens uittesten, leuk en leerrijk hoor 3
1. Probleemstelling Het jaarlijkse energiefactuur voor een huis is meestal onaangenaam hoog, maar we hebben deze energie natuurlijk wel nodig. Opdracht Geef eens drie voorbeelden waar we thuis zoal energie voor nodig hebben....... Omdat de energie die we nu gebruiken meestal afkomstig is van fossiele bronnen, en deze niet onuitputtelijk en belastend voor het milieu zijn, is het nodig dat dat een woning zo weinig mogelijk hiervan gebruikt. Indien een woning zelf de energie kan opwekken dat het gebruikt, en daarbij nog zo weinig mogelijk afval produceert, zou de mooi zijn. Woningen die zelf hun energie opwekken en er weinig verspillen noemen we nul-energie woningen of zero(emission) houses Opdracht Onder welke vorm produceert een woning afval?.. In dit project gaan jullie er zelf eentje in miniatuur proberen te ontwerpen en realiseren. Laat je creativiteit bovenkomen. 4
6m 6m 2. Het plan Als je een huis gaat bouwen heb je er eerst een tekening voor nodig, zo een tekening noemen we een plan. Ook het huis waar jullie nu in wonen is gebouwd aan de hand van zo n plan. Opdracht Vraag aan je ouders of je het plan van jullie huis mag meebrengen. Geef je klasgenootjes een rondleiding. Uit welke grote delen bestaat het bouwplan?...... Wat kan je zoal op de plannen terugvinden?........ Op het grondplan van het Zerohouse kan je de verschillende kamers en hun afmetingen terugvinden. 5m 5m keuken 5m inkomterras tuinterras leefruimte GELIJKVLOER 5
5m 5m 5m terras 2 5m trap slaapkamer badkamer slaapkamer gang terras 1 VERDIEPING Opdracht - Hoeveel slaapkamers zijn er?. - Hoeveel ramen zijn er? - Hoeveel binnendeuren vinden we terug?... - Is er een douche?. Zo ja, zet er een groen kruisje bij. - Bereken de oppervlakte van de living.. - Wat is de lengte van ons huis?. De aanzichten van ons huisje toont dit plan niet. Opdracht Schets zelf het vooraanzicht, het zijaanzicht en het achteraanzicht. TIP: Hou rekening met het grondplan en kijk naar onderstaande foto s voor de bouwstijl. 6
Schets aan de hand van het grondplan en foto s eens het voor- en zijaanzicht van het zerohouse. Vooraanzicht Rechter aanzicht 7
3. De aanzichten Niet alleen het plan van een huis bestaat uit verschillende aanzichten, ook bij de technische tekening van een werkstuk of voorwerp vinden we dit terug. De aanzichten krijgen hier zelfs een specifieke kleur: Vooraanzicht : geel Bovenaanzicht : rood Zijaanzicht : blauw Schuine zijdes : oranje 1. Natuurlijk perspectief VA Opdracht Kleur op de volgende tekeningen de aanzichten in de juiste kleur. Tip: Het vooraanzicht wordt aangeduid met een pijl. Deze tekening waar men verschillende aanzichten tegelijkertijd kan zien, noemen we een perspectieftekening. Hierboven staat de tekening in natuurlijk perspectief, je kan ook de twee vluchtpunten en de vluchtlijnen herkennen. 8
Opdracht Teken op onderstaande foto s de vluchtlijnen. 9
2. Isometrisch perspectief Bij isometrisch perspectief wordt een verticale ribbe aan de voorkant getekend. De vluchtlijnen in beide richtingen vormen telkens een hoek van 30 ten opzichte van de horizontale. Bij isometrisch perspectief worden de lengten van A, B en C getekend zoals ze in werkelijkheid zijn. 10
3. Cavalier perspectief Bij dit perspectief wordt een zijde of vlak evenwijdig weergegeven met een aanzicht van de gegeven figuur. De andere vlakken worden gevormd door de ribben die onder een hoek van 45 lopen ten opzichte van de horizontale. Bij het cavalier perspectief wordt de werkelijke lengte van de maat C op halve (0,5) lengte getekend. De lengten van A en B worden getekend zoals ze werkelijk zijn. 11
4. Oefeningen op aanzichten Opdracht Teken bij de volgende oefeningen de figuur over en zet in het voorbeeld de aanzichten in de juiste kleur. Schrijf er ook bij in welk perspectief de figuur staat. Perspectief:.. Perspectief:.. 12
De volgende twee tekeningen zijn wel iets moeilijker. Wie durft dit aan? Perspectief:.. Perspectief:.. 13
4. Zelf een zerohouse maken Gebruik als basismateriaal voor je zerohouse liefst recyclagematerialen zoals karton, schoendozen, hout, Maquettekarton mag natuurlijk ook maar is iets duurder. We werken aan 1 huisje per groep, verdeel dus het werk in de groep naargelang je interesse en talenten. Je moet je werk ook aan een andere groep, klas, school, ouders, kunnen voorstellen; maak dus ook een bijhorende powerpoint of prezi. Je mag gebruik maken van de beschikbare informatiefiches, hobbycataloog, Je moet natuurlijk steeds een schets voorzien en een stappenplan opstellen. Gebruik zoveel mogelijk recyclagematerialen en bespreek met de leerkracht wat er eventueel moet aangekocht worden. Laat je fantasie en creativiteit de vrije loop, als je toch niet zeker bent kan je voor de basisstructuur altijd terugvallen op het stappenplan. 14
Je gaat met je groep steeds te werk volgens het technisch proces, kijk maar naar de poster in de klas. Je probeert je problemen zoveel mogelijk met je eigen groep op te lossen, je mag natuurlijk altijd raad vragen aan je leerkracht. De opdracht Het maken van je technische realisatie Je schetsen en eventueel prototype Je realisatie uitproberen Voldoet je realisatie aan de voorwaarden van de opdracht? De realisatie voorstellen aan: klasgenoten, tijdens de opendeur, 15
In het model van je zerohouse gaan jullie minstens één duurzaamheidsaspect grondiger bekijken en uitwerken. Je kan kiezen uit: 1. Waterzuivering en hergebruik. 2. Water opwarmen voor gebruik. 3. Je huis voorzien van milieuvriendelijke elektriciteit + dit ook gebruiken. Voorbeeld: licht, uurwerk, verluchting, 4. Je huis automatiseren (domotica) Elektrische toestellen enkel laten werken bij effectieve aanwezigheid. 5. Verwarming en warm houden van de woning. Het zou natuurlijk knap zijn moesten verschillende groepen hun technisch systeem in één huisje kunnen samenbrengen. 16
5. Materialen Een huis bestaat uit verschillende materialen, bij een moderne woning is dit meestal; baksteen, beton, staal,. Maar was dit vroeger ook zo? 1. Geschiedenis a. Evolutie van de woning De Oudste Tijden:? 800 vc Prehistorische mens -grotten en holen: geen materiaal -hutten: takken, bladeren, riet, stro, huiden -boom- en paalwoningen: boomstammen, planken Egyptenaren -woningen en openbare gebouwen: opeengestapelde stenen De Oudheid: 800 vc 500 Grieken -woningen en openbare gebouwen: gemetselde stenen Romeinen -villa s en woonkazernes: gemetselde stenen De Middeleeuwen: 500 1500 Nieuwe Tijden: 1500 1800 -hutten: hout en leem -burchten en abdijen: gemetselde stenen -stenen huizen: gemetselde stenen, vakwerkbouw Nieuwste Tijd: 1800 1945 Moderne Tijden: 1945 - nu - herenhuizen, kastelen, fabrieken: gemetselde (bak)stenen -huizen en flatgebouwen: bakstenen, beton, staal Toekomst -skeletbouw met prefabpanelen: beton, staal, aluminium, 17
b. Ontwikkelingslanden Opdracht Zoek eens op welke woningen en materialen men nog in sommige ontwikkelingslanden gebruikt. (voeg eventueel een foto bij) Materialen:.. Situeer deze woningen eens op de tijdslijn. Wat is hiervoor de reden? 6. Delen van ons zero-house Ons zero-house is eigenlijk een puzzel die bestaat uit het gebouw (ruwbouw + ramen en deuren) met daarin een aantal voorzieningen om het ons gemakkelijk en comfortabel te maken, probeer er eens een aantal te vinden:.... Zoek het niet in details, maar denk aan eten, de winter, nacht, afvalwater, 1.Het huis De materialen voor de basis van ons huis (ruwbouw) zijn meestal: a. Baksteen Deze steen bestaat uit klei en wordt verwarmd in een grote oven tot een temperatuur tussen de 850 à 1200 C en gebakken. www.baksteen.be 18
De kleinere en hardere stenen (laten de koude en het vocht niet door) worden gebruikt voor de buitenmuren. De grotere stenen zijn zachter en hebben holtes, ze worden gebruikt voor binnenmuren. Deze staan niet bloot aan de natuurelementen. b. Betonsteen Deze steen bestaat uit beton en wordt niet gebakken maar gedroogd of gestoomd. Door kleurstof toe te voegen kan men ze in alle kleuren produceren, ze worden meestal gebruikt voor de buitenmuren. c. Cellenbeton Cellenbeton is een industrieel geproduceerd materiaal met steenachtige eigenschappen. Het onderscheidend vermogen wordt bepaald door het lichte gewicht. Dat wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van ontelbare microscopisch kleine, met lucht (goede isolator!) gevulde gesloten cellen. 19
3. Bindmiddelen Bindmiddelen zijn middelen om de gebruikte materialen met elkaar te verbinden. a. Mortel Mortel bestaat uit cement, zand en water. Naargelang het gebruiksdoel heeft men verschillende mortelsamenstellingen maar meestal nemen we: 1 volumedeel cement 3 volumedelen zand Water (bijvoegen tot een vochtige maar klevende brij) b. Beton Beton gebruikt men meestal om funderingen, trappen, terrassen, draagplateaus, te gieten. Beton heeft ongeveer dezelfde samenstelling als mortel maar dan met een extra toevoeging van een granulaat zoals grind, keitjes, Bij toevoeging van stalen staven krijgen we zeer sterk (gewapend) beton. Weetje Meestal gebruiken we in de volksmond het woord cement, terwijl men mortel bedoelt. Cement is een onderdeel van mortel. Mortel en beton kan men mengen met de schop of betonmolen. Grote hoeveelheden beton kan je bestellen in een betoncentrale en die brengt men dan met een grote betonmixer. 20
Opdracht Theelichthouder Als praktische oefening gaan we een houder voor theelichtjes maken in mortel. Materialen: cement zand water leeg botervlootje theelichtje lepel Werkwijze: 1. Meng de cement (1 deel) en het zand (3 delen) in het botervlootje. 2. Voeg water toe tot een homogene en vochtige (maar geen natte) massa. 3. Druk een theelichtje in de mortel. 4. Laat dit mengsel een aantal dagen uitharden. 5. Verwijder nu het botervlootje. 6. schilder eventueel de versteende voet. Onze mortel gebruiken om een echt muurtje te metsen kunnen we spijtig genoeg in de klas niet, maar daar kunnen de vakmensen van Syntra ons zeker bij helpen. http://www.youtube.com/watch?v=anoy1qedakw 21
2.Sanitair a. water zuiveren In huis hebben we stromend water nodig, waarvoor gebruik je dit zoal? -. -. -. Waar het water het huis binnenkomt staat een meter, wat meet die juist?. In ons zero house willen we juist water gebruiken dat we niet moeten betalen, kan dit? Welke oplossingen zijn er zoal? Spijtig genoeg vervuilen we zelf ook veel water in een woning. Een zerohouse moet dit zelf kunnen zuiveren voor het terug de natuur in gaat. Op welke manieren vervuilen wij het water thuis? Ga eens op zoek naar manieren om water zelf te zuiveren, hoe kan dit?.... 22
Maak met zeer eenvoudige (recyclage) materialen een systeem om water te zuiveren en installeer dat in je zero-house b. Water opwarmen Als ik een douche neem, gebruik ik het liefst ook warm water. Hoe wordt het water van de kraan bij jou thuis verwarmd?.. In ons zero-house moet dit natuurlijk milieuvriendelijker, ga eens op zoek naar een oplossing 23
3.Elektriciteit a. Elektriciteitsproductie Je staat er eigenlijk niet meer bij stil waarvoor we in een woning zoal elektriciteit gebruiken. Schrijf eens 3 toestellen op die op elektrische energie werken: -.. -.. -. Waar komt die elektriciteit eigenlijk vandaan? Hieronder zie je op een wel zeer eenvoudige manier de weg die de elektriciteit aflegt voor gebruik. Vul de benamingen bij de afbeeldingen aan.......... 24
Ons zero-house moet onafhankelijk zijn van de elektriciteitsmaatschappij, we moeten dus zelf een manier vinden om elektriciteit op te wekken. Dit kan op verschillende manieren, ga maar eens op zoek! Dit moet natuurlijk op een milieuvriendelijke manier! Maak met zeer eenvoudige (recyclage) materialen een systeem om elektriciteit op te wekken, en installeer dat in je zero-house Het kan wel handig zijn dat je ook een systeem bedenkt om elektriciteit op te slaan zodat je dit op een ander tijdstip kan gebruiken. 25
b. Automatiseren (domotica) In veel woningen zijn er al een aantal zaken die automatisch werken, denk maar aan de verwarming die zelf aanslaat als het te koud wordt. Automatiseren doe je via sensoren, welke sensor stuurt de verwarming, en waar kan je die terugvinden? sensor:.. plaats:. Bedenk en maak zelf eens een eenvoudig systeem om iets automatisch te bedienen in je huisje. Je kan hiervoor de sensoren en modules van de IT s alive koffer gebruiken, of misschien lukt het ook wel met onderdelen van een oud nachtlampje of automatische zeepdispencer. 26
4. Ons huis verwarmen Met verwarming wordt het verhogen van de temperatuur van een object of een ruimte bedoeld. Daarvoor wordt energie gebruikt, in de vorm van elektrische stroom die door een elektrische weerstand stroomt, of door verbranding van een energiebron zoals hout, kolen, gas of olie. Hoe gebeurd de verwarming bij jou thuis? Vraag eens aan je ouders of je samen naar de installatie kan gaan kijken. Bij mij thuis gebruiken we De klassieke manier om een woning te verwarmen is totaal niet milieuvriendelijk, gelukkig kunnen we nu beschikken over groenere technologieën om dit te doen. Een milieubesparende manier is een warmtepomp, ga eens op zoek hoe dit werkt en leg daarna met je eigen woorden uit. De zon is onze grootste energiebron, misschien kan je die ook wel gebruiken. Maak elf een eenvoudig systeem om de temperatuur in je miniatuurhuisje te verhogen. 27
7. Pictogrammen Opdracht Volgende foto is genomen op een Spaanse bouwwerf, probeer de betekenis eens te verklaren. De bedoeling van een pictogram is informatie te kunnen begrijpen ook als je een bepaalde taal niet kent. Waar kunnen we pictogrammen zoal terugvinden?........ Opdracht Pictogrammen hebben een internationaal afgesproken vorm en kleur. Vul onderstaande tabel verder aan. (gebruik potlood en kleurtjes) Betekenis Gebod vorm & kleur Verbod Gevaar Brandbestrijding Informatie Uitgang 28
8. EPC Om te zien of een woning energiezuinig is wordt ze helemaal onderzocht, weet je ook door wie?.. Wat kan je op dit certificaat terugvinden? Zoek eens op het internet......... In openbare gebouwen moet het energieprestatiecertificaat duidelijk zichtbaar opgehangen worden, ga eens op zoek naar het EPC van je school. 29
9. Beroepen Er zijn vele interessante beroepen die met het bouwen van een huis of duurzaamheid te maken hebben. Schrijf er eens drie op (groepswerk). - - - Opdracht : Kleef hieronder drie jobadvertenties die iets met bouw, duurzaamheid of groene energie te maken hebben. Zoek eens op welke studierichting(en) je moet volgen, om één van bovenstaande beroepen te kunnen uitoefenen... 30
10. Oefening met sensors Oefening Maak een schakeling van een slimme verlichting die automatisch en enkel werkt als het donker en er beweging in huis is. 20 min 31
11. Kruiswoordraadsel Horizontaal 2. Hard bouwmateriaal. 3. Kleur vooraanzicht. 5. Kleur zijaanzicht. 7. Woning uit takken, bladeren, riet, stro,... 9. cement+zand+water 10. Bouwtekening 11. Automatisatie in huis. 12. Tekening met internationale betekenis. Verticaal 1. Soort perspectief met vluchtlijnen onder een hoek van 30 4. Soort perspectief met vooraanzicht evenwijdig met de horizon. 5. cement+zand+water+steentjes 6. Milieuvriendelijk verwarmingssysteem. 8. Attest om te zien hoe energiezuinig een woning is. 13. Lichte goed isolerende betonsoort. 14. Kleur bovenaanzicht. 32
12. Reflectie Hieronder vind je een reflectiefiche, geef jezelf een beoordeling. Zeer goed (zg): Ik ken er alles van en kan zo de leerkracht zijn plaats innemen. Goed (g): Ik weet er veel van, mits een beetje oefenen of opzoekingswerk gaat het zeker nog beter. Voldoende (v): Ik weet voldoende om me uit de slag te kunnen trekken, veel oefenen is de boodschap. Onvoldoende (o): Het kan veel beter, ik deed mijn best niet of moet eens met de leerkracht praten over een extra oefening. Wat wordt er van mij verwacht Reflectiefiche Ik kan een grondplan van een woning lezen en elementen aanduiden. (3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o) Mijn evaluatie Evaluatie leerkracht Ik kan een aantal soorten perspectief + een kenmerk geven. (3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o) Ik kan een aantal bouwmaterialen geven en deze op een tijdlijn situeren. (3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o) Ik kan een aantal stappen van het elektriciteitstransport geven. (5-6 = zg 3-4 = g 1-2 = v 0 = o) Ik kan een aantal al dan niet milieuvriendelijke manieren geven om een woning te verwarmen. (4 = zg 3 = g 2 = v 1 of 0 = o) Ik kan de vorm en kleur van verschillende soorten pictogrammen tekenen. (4 = zg 3 = g 2 = v 1 of 0 = o) Ik kan een aantal beroepen die met (duurzaam) bouwen te maken hebben geven. (3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o) 33
13. Moeilijke woorden Moeilijke woorden die je niet begrijpt schrijf je in de eerste kolom. Daarna zoek je met de ganse groep in een woordenboek of op het internet naar een verklaring, je bevindingen schrijf je in een groene kleur in de verklaringskolom. Woordjes die dan nog niet gevonden zijn leggen we voor aan de ganse klas en verduidelijken we in een rode kleur. Moeilijk woord Woordverklaring 34