Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1995 1996 21 501 02 Algemene Raad Nr. 167 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 6 mei 1996 Conform de bestaande afspraken heb ik de eer U hierbij aan te bieden de geannoteerde agenda van de Algemene Raad d.d. 13/14 mei 1996. De Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, M. Patijn 6K1727 ISSN 0921-7371 Sdu Uitgevers s-gravenhage 1996 Tweede Kamer, vergaderjaar 1995 1996, 21 501 02, nr. 167 1
Geannoteerde agenda van de Algemene Raad d.d. 13/14 mei 1996 Voormalig Joegoslavië De Raad zal spreken over de organisatie van de verkiezingen in Bosnië-Herzegovina (de Commissie zal binnenkort met een voorstel komen voor financiële steun aan het OVSE-fonds voor verkiezingen) en de verlenging van het EU-mandaat voor Mostar. Voorts zal de implementatie van het Dayton-akkoord aan de orde worden gesteld. Midden-Oosten Vredesproces De meest recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten zullen in deze Raad worden besproken. Nederland steunt onverminderd de pogingen van de sleutelpartijen in het vredesproces voor voortzetting daarvan. Betrekkingen met Rusland Ten vervolge op het EU-strategie document over Rusland, waarover de Algemene Raad in november 1995 overeenstemming bereikte, is de afgelopen maanden gewerkt aan een EU-actieplan met Rusland. Het Actieplan, waarover onlangs overeenstemming werd bereikt, bestrijkt thema s uit alle drie de pijlers. De Raad zal het actieplan vaststellen en deze gelegenheid aangrijpen om een politiek debat te houden over de situatie in Rusland aan de vooravond van de presidentsverkiezingen. Voorbereiding Associatieraden met Cyprus, Malta en Turkije De Raad zal zich buigen over conceptteksten van interventies zijdens het voorzitterschap bij gelegenheid van het bijeenroepen van de Associatieraden met Malta en Cyprus. Beide Associatieraden zullen worden benut voor besprekingen in het kader van de gestructureerde dialoog. Onderwerpen als de situatie in het voormalige Joegoslavië, het Midden-Oosten Vredesproces alsmede het vervolg op de Conferentie van Barcelona zullen ter sprake komen. Athene heeft laten weten slechts te kunnen meewerken aan een succesvolle Associatieraad met Turkije indien Ankara aan enige voorwaarden zal voldoen: afzien van geweld in de bilaterale betrekkingen, respect voor internationale recht/verdragen en het voorleggen van territoriale geschillen aan het Internationaal Gerechtshof. Aangezien Athene niet van zins lijkt in te gaan op de Turkse wens om eerst bilaterale besprekingen te voeren over uitstaande kwesties lijkt doorgang van de Associatieraad weinig waarschijnlijk. Mediterraan beleid a. Stand van de onderhandelingen en de verkennende gesprekken met het oog op de Euro-mediterrane verdragen De Commissie zal verslag doen van de stand van zaken van de onderhandelingen over de Euro-mediterrane verdragen met Libanon, Jordanië en Egypte. Voorts zal de Commissie verslag doen van de voorbereidende besprekingen met de Palestijnse Autoriteit en Algerije over een eventueel toekomstig Euro-mediterraan verdrag. Deze verdragen vormen middelen tot de schepping van een Euro-mediterrane zone van vrede, veiligheid en stabiliteit. Tenslotte zal de Commissie formeel het voorstel presenteren voor een onderhandelingsmandaat voor een Euro-mediterraan verdrag met Algerije. Tweede Kamer, vergaderjaar 1995 1996, 21 501 02, nr. 167 2
b. MEDA-verordening Het voorzitterschap zal opnieuw de MEDA-verordening ter goedkeuring aan de Raad voorleggen. De Algemene Raad van 25 maart bereikte een politiek compromis over deze verordening (inclusief de wijze waarop van opschorting in geval van mensenrechtenschending-bij unanimiteit). Goedkeuring bleef echter uit als gevolg van de Griekse blokkade van financiële middelen ten behoeve van Turkije. Ook de Algemene Raad van 22 april kon de Griekse blokkade niet opheffen. De vraag is of Athene deze keer bereid zal zijn een definitief «ja» dan wel «nee» tegen deze verordening uit te spreken. Betrekkingen met Mexico Aan de Raad zal opnieuw worden voorgelegd het ontwerponderhandelingsmandaat EU-Mexico. Onder de lidstaten bestaat geen overeenstemming over met name het karakter van de beoogde samenwerking (preferentieel danwel non-preferentieel ) en de vraag of de resultaten van de onderhandelingen in het Gemengd Comité in één keer (de zogenaamde package deal) of in deelonderwerpen aan de Raad moet worden voorgelegd. Ook de formulering van de passage over liberalisatie van diensten vormt nog onderwerp van discussie. Betrekkingen met Zwitserland De Commissie zal een uiteenzetting geven inzake de voortgang in de sectoriële onderhandelingen met Zwitserland. Het gaat om een zestal sectoren t.w. transport, landbouw, vrij verkeer van personen, onderzoek en ontwikkeling, wederzijdse erkenning inzake conformiteitsbeoordeling en overheidsopdrachten/openbare aanbesteding. Uitgangspunt bij deze onderhandelingen is dat een evenwicht tussen de wederzijdse voordelen wordt gevonden zowel binnen elke afzonderlijke sectoriële overeenkomst als tussen de overeenkomsten onderling. Een inhoudelijke discussie wordt niet verwacht, omdat op werkgroepsniveau nog onvoldoende voortgang valt te bespeuren teneinde een dergelijk evenwicht te constateren. Handelsvraagstukken/voorbereiding WTO-conferentie Singapore/Commissiemededeling inzake markttoegang Naar aanleiding van de publicatie van de Commissiemededeling inzake markttoegang zijn ontwerp-raadsconclusies opgesteld deels gericht op het multilaterale spoor (voorbereiding van de ministeriële WTO-conferentie te Singapore) en deels gericht op het bilaterale spoor van EG-handelspolitiek. Racisme en Xenofobie Het voorzitterschap zal de heer Jean Kahn, voorzitter van de onafhankelijke adviescommissie tegen racisme en xenofobie, het woord geven om een toelichting te geven op het eindverslag dat zijn commissie op 10 mei a.s. zal finaliseren. Een inhoudelijke behandeling van dit verslag zal op de Algemene Raad van 10 juni plaatsvinden. Dit onderwerp stond ook op de vorige Algemene Raad aangemeld, doch werd op het laatste moment van de agenda afgevoerd. Tweede Kamer, vergaderjaar 1995 1996, 21 501 02, nr. 167 3
Betrekkingen met Canada De Raad zal een discussie voeren over een nieuwe versie van het ontwerp EU-Canada actieplan. Het is de bedoeling dat het actieplan met bijbehorende politieke verklaring tijdens de EU-Canada top in juni a.s. zal worden goedgekeurd. Het actieplan volgt de opzet analoog aan die van het EU-VS actieplan. Niger De vraag zal voorliggen hoe de Europese Unie invulling denkt te geven aan de Raadconclusies over Niger d.d. 23 april jl. alsook welke tijdsperiode voor de hervatting van de betrekkingen zou dienen te worden gehanteerd. Slovenië Eventueel komt de ondertekening van het Europa-Akkoord tussen de EU en haar lidstaten enerzijds en Slovenië anderzijds aan de orde. In het geschil tussen Slovenië en Italië over het verwerven van eigendom van onroerend goed op Sloveens grondgebied lijkt een kentering te bespeuren, nu het Sloveense Parlement onlangs een compromisvoorstel van het voormalige Spaanse Voorzitterschap goedkeurde waarbij de onroerend goed-markt wordt geliberaliseerd. Nederland is voorstander van een zo spoedig mogelijke ondertekening. Baltische Regio Wellicht zal de Commissie de Raad inlichten over de bijeenkomst van de Baltische-Zee Raad die begin mei bijeen kwam. De Unie heeft een waarnemersstatus bij deze Raad. Verenigde Staten: Helms Burton Wet Wellicht zal de Raad zich opnieuw over dit onderwerp buigen. Tijdens de vorige Raad werd een verklaring uitgegeven waarmee het ongenoegen over de extraterritoriale werking van de wet kenbaar werd gemaakt. Deze verklaring maakte weinig indruk op het Amerikaanse Congres. Om nogmaals een signaal te geven over het belang dat de Unie hecht aan dit onderwerp, is besloten tot het aangaan van consultaties tussen Commissie en de VS onder art. XXIII GATT. Herziening landbouw-aps (algemeen preferentieel stelsel) Mogelijk zal deze Raad een eerste bespreking voeren over een ontwerpverordening inzake de herziening van het landbouw-aps. Het voorstel volgt op het in 1995 van kracht geworden APS voor industrieproducten. De landbouwpreferenties vormen een belangrijk terrein om de totale productdekking van het APS uit te breiden. Nederland staat een spoedige afronding van de onderhandelingen over deze verordening voor. Ministeriële IGC Op maandag 13 mei zal de tweede werkzitting van de IGC op het niveau van de Ministers van BZ plaatsvinden. De ministers bespreken de clusters «instellingen» en «extern beleid» aan de hand van de bevindingen van hun persoonlijk vertegenwoordigers, die deze beide thema s hebben besproken in hun werkzittingen op 23/24 april, 2/3 mei en 6/7 mei. In concreto gaat het respectievelijk om de samenstelling en bevoegdheden Tweede Kamer, vergaderjaar 1995 1996, 21 501 02, nr. 167 4
van het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het Hof en om het extern EG-beleid en delen van het GBVB. Discussiepunten bij de cluster «instellingen» zijn onder meer: het al dan niet terugbrengen van het aantal procedures, waarin het EP in het wetgevingsproces is betrokken, de mogelijkheden en onmogelijkheden van een vergrote toepassing van meerderheidsbesluitvorming door de Raad, en het vraagstuk rond de omvang van de Commissie in een zich verder uitbreidende Unie. Ten aanzien van het GBVB geven vooral de thema s rond de voorbereiding van besluitvorming (plaats en samenstelling van de analyse & planningseenheid), de besluitvorming zelf (varianten op eenparigheid) en de tenuitvoerlegging van de besluitvorming («Hr/Mw GBVB») aanleiding tot discussie. Gegeven de toch wat onbevredigende ervaring van de afgelopen ministeriële, waarbij iedere delegatie slechts een zeer korte interventie kon houden en een echte dialoog onmogelijk bleek, heeft Staatssecretaris Patijn in de Groep van Persoonlijk Vertegenwoordigers bepleit om enkele kernpunten ter verdere discussie aan de ministers aan te bieden; punten waarop een daadwerkelijke gedachtenwisseling wenselijk is, omdat die politieke sturing vergen. Concreet stelde hij daarbij voor om het thema «meersnelheden» verder door de ministers te laten uitdiepen. Tweede Kamer, vergaderjaar 1995 1996, 21 501 02, nr. 167 5