Zon op Nederland wil zoveel mogelijk huishoudens in Nederland in staat stellen zelf zonneenergie op te wekken, ook als ze zelf geen (geschikt) dak hebben. Dat doen we door samen met lokale initiatiefgroepen grotere zonnepanelen-installaties aan te leggen op het dak van een geschikt gebouw in de buurt. Dit doen we volgens het zogenaamde postcoderoosmodel, een regeling van de landelijke overheid om opwekken van lokale duurzame energie te stimuleren. Dit vloeit voort uit het Energieakkoord van 2013. 1. Waarom doen we dit a) Meer schone energie We verbruiken in Nederland per huishouden gemiddeld 3.500 kwh stroom per jaar. Dat is met fossiele brandstoffen meteen ook een uitstoot van ruim 2.000 kilo van het schadelijke broeikasgas koolstofdioxide (CO 2) per jaar per huishouden. En dat alleen al voor stroom. Wij vinden het de hoogste tijd om daar wat aan te doen. Voor het behoud van onze enige leefomgeving: Aarde. b) Geen eigen dak Velen van ons willen wel zonnepanelen op eigen dak, maar kunnen dat niet. Als we het samen op geschikte en beschikbare daken leggen, kunnen we alsnog zelf zonne-energie opwekken. c) Tijd voor verandering We kunnen allemaal wachten tot een ander iets doet, maar we kunnen het ook zelf doen. Net als op tal van andere plaatsen in Nederland. Er zijn inmiddels bijna 15 lokale coöperaties actief naar het model van Zon op Nederland en tientallen zijn in ontwikkeling. d) Samen sterker Als we het samen doen, stimuleren we elkaar en maken we het voor iedereen bereikbaar. Met kleine stapjes komen we er ook. En als we iedereen weten te overtuigen dat we allemaal ten minste een klein stapje kunnen doen, scheelt dat samen al snel heel veel! 2. Wat gaan we doen a) Samen zonnepanelen exploiteren We willen op allerlei locaties in het land geschikte daken én buurtbewoners vinden die hierin tijd en geld investeren. Maar ook samen de opbrengsten delen. b) Duur van een project is ten minste 25 jaar Per locatie wordt met de eigenaar van het dak een gebruiksovereenkomst gemaakt. Afgesproken wordt dat het dak tenminste 25 jaar gebruikt kan worden met een optie met verlenging. Eventueel wordt via de notaris het gebruiksrecht vastgelegd in een zogenaamd Recht van Opstal. Dit wordt dan automatisch gedeponeerd bij het Kadaster. 3. Hoe werkt het a) Eigen verbruik en coöperatie Deelnemers van een coöperatie ontvangen op twee manieren een financiële opbrengst: ten eerste een korting op de energiebelasting via de eigen energienota en ten tweede een uitbetaling van het rendement door de coöperatie. Zon op Nederland Pagina 1 van 6
b) Deelnemen volgens Postcoderoos In 2013 is binnen de SER een Energie Akkoord gesloten tussen overheid en een groot aantal maatschappelijke organisaties. Voor Zon op Nederland is het belangrijkste dat deelnemers aan collectieve zonneprojecten hier (onder voorwaarden) financieel voordeel bij hebben. Coöperaties en verenigingen van eigenaren die collectief duurzame energie opwekken, krijgen een verlaagd tarief van de energiebelasting. Dit bestaat uit een korting van 9.0 cent op de energiebelasting van de eerste schijf (tot maximaal 10.000 kwh). Deze korting wordt voor 15 jaar gegarandeerd door de overheid (motie Jesse Klaver, nov 2014). Op die 9.0 ct. komt nog 21% btw, dus samen is het goed voor 10,9 cent per kwh die je zelf opwekt. Inwoners (particulieren en bedrijven) die binnen de postcoderoos wonen van de zonne-energie installatie kunnen deelnemen. De postcoderoos bestaat uit de viercijferige postcode van de locatie plus direct aangrenzende postcodegebieden. c) Beperkte voorwaarden deelname Deelnemers kunnen zowel particulieren als bedrijven zijn. Zolang de door individuele deelnemers opgewekte energie maar niet boven het eigen energieverbruik ligt. Daarnaast is er nog een beperking voor bedrijven en andere organisaties: zij mogen niet meer dan 20% van het opbrengstrecht binnen de coöperatie hebben. d) Keuze van energieleverancier De deelnemers krijgen de energiebelastingkorting voor de door hen opgewekte energie verrekend met hun eigen energierekening. Momenteel zijn de enige energieleveranciers die uitvoering willen geven aan deze regeling: Greenchoice, Eneco, Qurrent, Anode (via lokale partners) en DE Unie (idem). Daarbij moet opgemerkt worden, dat Greenchoice op dit moment een aantrekkelijke regeling voor de coöperatie biedt. Enerzijds door een bonus van 35,- per jaar per klant (bij afname gas en stroom). Anderzijds geeft Greenchoice een aanmerkelijk hogere vergoeding voor de opgewekte stroom bij een Kleinverbruik aansluiting (tot 250 zonnepanelen). Dat verschil kan oplopen tot 2 ct. per kwh. e) Financiële opbrengst De elektriciteitsprijs voor consumenten is anno 2015 circa 22 cent per kwh. Twee derde deel van dit bedrag bestaat uit belasting, namelijk 12 cent energiebelasting en opslag duurzame energie en 4 cent btw. De netto stroomprijs is gemiddeld slechts 6 cent (bedragen afgerond op hele centen). Deelnemers hebben op twee manieren voordeel als ze deelnemen in een coöperatie die gebruikt maakt van het postcoderoos-model. i. Privé voordeel deelnemer Voor iedere kwh die een deelnemer in een collectief project opwekt, ontvangt hij 10,89 cent korting op zijn energiebelasting (incl. btw). Dat is per paneel (255Wp = 230kWh) dus circa 25,- per jaar en dat gedurende 15 jaar. In 15 jaar is dat dus samen gegarandeerd 375,-. per paneel. De korting wordt door de energieleverancier op de jaarnota van de deelnemer afgerekend. ii. Voordeel coöperatie De coöperatie wekt energie op en verkoopt deze. Voor de eerste paar jaren aan Greenchoice (daarna kan de coöperatie nieuwe overeenkomsten aangaan met andere energiebedrijven). Hier ontvangt zij een vergoeding voor. Daarnaast ontvangt de coöperatie een vergoeding voor elk lid dat ook klant is van Greenchoice. Hiertegenover staan kosten zoals administratie, verzekering, aansluitkosten op het net en reservering voor toekomstige Zon op Nederland Pagina 2 van 6
kosten. De positieve baten worden naar rato van deelname uitgekeerd aan de leden. f) Prijsontwikkeling energie Hoe de prijs zich de komende jaren ontwikkelt is niet te voorspellen. Wij houden rekening met een stabilisatie van de prijs, maar sluiten niet uit dat er alsnog een lichte stijging komt bij een wereldwijd toenemende vraag naar energie. Het is echter ook niet uitgesloten dat de eerste jaren de prijs nog iets verder zal dalen vanwege de groei van duurzame energie. Er is echter geen specialist die hier een harde voorspelling op los durft te laten. 4. Hoe doe je mee a) Voorinschrijven Door het aanschaffen van een opbrengstrecht wordt de deelnemer lid van de lokale coöperatie die de zonnepanelen-installatie exploiteert. Door mee te doen aan de voorinschrijving heeft de deelnemer het recht van eerste koop op het moment dat de verkoop van opbrengstrechten start. Voorinschrijven verplicht echter niet tot aankoop. Bij het recht van eerste koop geldt dat wie het eerst komt, het eerst maalt. Ook kan in overleg worden bepaald dat een deelnemer minder panelen kan kopen dan waarvoor is ingeschreven, zodat er een groter aantal deelnemers kan meedoen. Op basis van de postcode van het huisadres van de deelnemer wordt uitgemaakt bij welke locatie de opbrengstrechten van een deelnemer gelden. b) Inschrijven Op het moment dat er voldoende animo is voor de projecten (70-80% voorinschrijving), gaan we het project uitvoeren. We gaan offertes aanvragen bij leveranciers, afspraken maken met de eigenaar van het gebouw en de oprichting van de coöperatie voorbereiden. Zodra we alle kostencomponenten kennen, kunnen we de definitieve deelnameprijs per paneel vaststellen en kunnen de voorinschrijvers zich uitspreken voor wel of geen definitieve deelname. 5. Stappen tot oplevering a) Contracten Bij voldoende animo onder de buurtgenoten bij een project zal Zon op Nederland op naam van de lokale coöperatie overeenkomsten sluiten met de eigenaar van het gebouw. b) Aanbesteding installatie Zon op Nederland ondersteunt de lokale coöperatie bij het vinden en selecteren van een geschikte leverancier. In eerste instantie wordt een RfI (Request for Information) uitgestuurd waarbij een brede selectie van landelijke en lokale leveranciers wordt benaderd. Uit praktische overwegingen worden daarna maximaal 3 installateurs benaderd voor het uitbrengen van een definitieve uitgebreide offerte. Op basis van de definitieve offertes wordt de keuze gemaakt voor de leverancier. c) Inschrijving Na de aanbesteding en eventuele aanpassingen van het dak, is bekend wie de leverancier gaat worden en wat de definitieve prijs van de panelen (opbrengstrechten) zal zijn. Nu kan de definitieve inschrijving volgen. d) Lidmaatschap Definitieve inschrijvers worden lid van de lokale Zon op (..) coöperatie en ontvangen een ledenovereenkomst en een factuur van die coöperatie. Zon op Nederland Pagina 3 van 6
e) Installatie Er wordt een contract gesloten met de geselecteerde leverancier die de installatie gaat realiseren. Bij oplevering zal een tweede installateur een schouw uitvoeren. Er wordt een eigen aansluiting op het elektriciteitsnet aangelegd. Er wordt een verzekering afgesloten. f) In gebruik name De installatie wordt feestelijk in gebruik genomen Er wordt een verwachte opbrengstcalculatie gemaakt. Er wordt aan Greenchoice (of een ander energiebedrijf) doorgegeven wie de leden zijn, van welke installatie zij gebruik maken, of zij wonen binnen de postcoderoos en op hoeveel kwh zij per jaar recht hebben. 6. Rechtsvorm a) Rechtsvorm Coöperatie De Zon op Nederland projecten zijn georganiseerd als coöperatie met uitgesloten aansprakelijkheid. Bij een coöperatie zijn de deelnemers eigenaar en hebben het samen voor het zeggen. Zij kiezen uit hun midden een bestuur. Uitgesloten aansprakelijkheid wil zeggen dat wanneer de coöperatie in financiële problemen geraakt de deelnemers niet aansprakelijk zijn in privé voor de gevolgen (tenzij er sprake is van strafbare feiten en/of het moedwillig veroorzaken van financiële problemen). De coöperatie kent statuten en een huishoudelijk reglement. i. Statuten De coöperatie heeft basale statuten, waarin - naast het primaire doel van de coöperatie - vooral de wettelijke regelingen staan. Dit is bewust gedaan. Als je veranderingen zou willen, moet je anders weer naar de notaris. Je kunt alle andere zaken namelijk regelen via het Huishoudelijk Reglement. ii. Huishoudelijk Reglement Het Huishoudelijk Reglement (HR) wordt bij oprichting vastgesteld door het bestuur. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het HR dat Zon op Nederland hiervoor heeft opgesteld. De Algemene Leden Vergadering van de coöperatie kan vervolgens - conform de statuten - het HR naar believen aanpassen. b) Stemrecht en besluitvorming Alle deelnemers hebben ongeacht de omvang van hun opbrengstrecht een even groot stemrecht. Ten minste 1x per jaar schrijft het bestuur een algemene vergadering uit om de jaarstukken van de coöperatie te bespreken en ter goedkeuring aan de deelnemers voor te leggen. De leden kiezen naast het bestuur ook twee mensen voor de kascommissie; deze controleren de financiën van de coöperatie. Om de 2 jaar wordt een nieuwe kascommissie gekozen. c) Bestuur Uit de gelederen van de leden wordt een bestuur gekozen van ten minste twee personen. d) Belasting en coöperatie De coöperatie wordt door de Belastingdienst beschouwd als bedrijf. Dat betekent dat de coöperatie belastingplichtig is voor de vennootschapsbelasting en voor de btw. De btw die de coöperatie ontvangt dient zij af te dragen. Daar staat tegenover dat betaalde btw wordt teruggevraagd. Zon op Nederland Pagina 4 van 6
De te betalen vennootschapsbelasting zal gering zijn. De afschrijftermijn van de installatie wordt zodanig gekozen dat de kosten van de coöperatie (naast gewone uitgaven als verzekering, administratie en reservering, vooral afschrijving) vrijwel in evenwicht zijn met de opbrengsten. Hierdoor wordt boekhoudkundig (vrijwel) geen winst gemaakt worden. NB: in praktijk komt er wel degelijk jaarlijks geld beschikbaar voor de deelnemers, omdat via de afschrijving geld vrij valt om de leningen van de deelnemers af te lossen; hierover hoeven we echter geen vennootschapsbelasting te betalen. e) Lid Zon op Nederland De lokale coöperatie wordt lid van Zon op Nederland, een coöperatie van alle lokale zoncoöperaties. Ten minste een keer per jaar wordt een Algemene Leden Vergadering gehouden van Zon op Nederland met alle aangesloten lokale zon-coöperaties. Hier wordt kennis en ervaring uitgewisseld, de jaarcijfers en plannen van Zon op Nederland besproken en vastgelegd. Indien Zon op Nederland winst maakt, wordt vastgesteld hoe wordt omgegaan met de verdeling van deze gelden: investeren in product- en marktontwikkeling of verdelen onder de leden, dan wel een combinatie van de twee. f) Belastingaangifte De deelnemers worden geacht hun deelname en inkomsten uit de deelneming op te geven in Box III van de aangifte belasting. Tenzij zij een groter belang hebben dan 5% - dan vallen de inkomsten onder Box II. We zorgen er echter voor dat deze inkomsten (vanuit belastingperspectief) zo gering mogelijk blijven. De afschrijving roomt een groot deel van de eventuele winst af, zodat de belastingaanslag voor de coöperatie zo klein mogelijk blijft. 7. Overdracht opbrengstrecht a) Verhuizen Wanneer de deelnemer op enig moment verhuist naar een postcode buiten de postcoderoos, dan kan de deelnemer niet langer gebruik maken van de fiscale voordelen van de regeling. In dat geval kan de deelnemer zijn/haar lidmaatschap en de daaraan gekoppelde opbrengstrechten ter overname aanbieden aan de andere deelnemers. Zie verder hieronder: overname. Dit is echter geen verplichting. In dat geval blijft de deelnemer wel meedelen in de opbrengsten van de coöperatie, maar ontvangt niet langer de verrekening van 9 cent energiebelasting en btw. b) Beëindigen deelname Wanneer de deelnemer niet langer wil meedoen met het project, kan de deelnemer zijn/haar opbrengstrechten ter overname aanbieden. Daarvoor gelden dezelfde afspraken als hierboven. c) Wachtlijst en overname Als opbrengstrechten worden aangeboden, kunnen deze overgenomen worden door mensen die op de wachtlijsten staan. De coöperatie heeft twee soorten wachtlijsten: de eerste is voor leden die graag meer panelen zouden willen, dan ze momenteel hebben. Zodra iemand zijn opbrengstrecht ter overname aanbiedt, zijn zij het eerst aan de beurt. De tweede wachtlijst is van aspirant-leden: buurtbewoners die graag willen meedoen zodra er plaats is. Als vergoeding voor het opbrengstrecht wordt als richtlijn de restwaarde gevolgd (zie hieronder). d) Restwaarde De coöperatie stelt een restwaarde vast op basis van kostprijs, afschrijving en opbrengst. Hierdoor wordt een richtprijs vastgesteld die zowel voor de uitstappende partij als voor de nieuwkomer interessant moet zijn. Marktprijzen voor zonnepanelen kunnen echter zodanig veranderen, dat het zinvol kan zijn - in onderling overleg - een andere overnameprijs vast te Zon op Nederland Pagina 5 van 6
stellen. De coöperatie kan er ook voor kiezen het vrijkomend opbrengstrecht intern te veilen, met vaststelling van een minimum overnameprijs. 8. Termijn a) Overeenkomst gebruik locatie In een gebruiksovereenkomst tussen locatie eigenaar en coöperatie wordt vastgelegd hoe lang de coöperatie gebruik mag maken van het dak en onder welke voorwaarden. De termijn is meestal 27 jaar. Na die 27 jaar kan het contract verlengd of beëindigd worden. De voorwaarden hiervan worden in de gebruiksovereenkomst vastgelegd en zijn voor alle aspirant-leden inzichtelijk voordat ze daadwerkelijk lid worden. b) Termijn lidmaatschap De termijn van het lidmaatschap is onbepaald. c) Termijn regeling verlaagd tarief De termijn van de wettelijke Regeling Verlaagd Tarief (postcoderoosregeling) is nu 15 jaar. Deze termijn kan eventueel tussentijds verlengd worden (indien de regering hiertoe besluit), maar niet verkort. *** Zon op Nederland Pagina 6 van 6