ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN

ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN Bij de keuze van de reinigings- en onderhoudsproducten is het van zeer groot belang te weten of er sprake is van een kalkhoudende (marmer, kalksteen) dan wel een niet-kalkhoudende (graniet) natuursteen. Kalkhoudende natuurstenen zijn niet bestand tegen zuren en veel schoonmaakmiddelen en huishoudproducten bevatten zuren. Het is ook belangrijk dat er zo weinig mogelijk water bij reiniging van een natuursteen gebruik wordt, want teveel vocht kan mogelijks schade tot gevolg hebben. Onderhoud van een vloer of keukenblad wordt door verschillende factoren bepaald: - de textuur van het oppervlak: gladde oppervlakken kunnen gemakkelijker gereinigd worden dan ruwe. Bij deze laatste kan het interessant zijn een coating aan te brengen om het onderhoud te vereenvoudigen. - absorberende oppervlakken: de mate waarin een oppervlak absorbeert, bepaalt de mate waarin vlekken zichtbaar zullen blijven op het oppervlak. Men kan deze beïnvloeden door bij zeer poreuze natuurstenen een coating te gebruiken of de steen te impregneren (zie verder). - de vuilbelasting: intensief belopen vloeren zullen vlugger vuil worden dan sporadisch gebruikte oppervlakken. De keuze van onderhoudsmethoden en producten moet worden aangepast aan de steen en zijn oppervlakteruwheid, evenals aan de vuilbelasting. Voor het gebruik van de vermeldde producten in volgende tekst wordt verwezen naar de productinformatie van de leveranciers (zie voetnota). A) VLOEREN IN NATUURSTEEN: 1. Reiniging in de eerste drie tot zes maanden Tijdens de plaatsing moeten alle voorzorgen genomen worden om de vorming van een cementsluier te vermijden. Voor het verwijderen van een eventuele cementsluier die na de plaatsing en het voegen toch achterblijft en niet volledig kon worden verwijderd, kunnen aangepaste producten gebruikt worden. Opgelet: zure producten mogen niet toegepast worden op natuursteen die calciet bevat (kalksteen, marmer, zandsteen,..). Deze eerste opkuis mag gebeuren ongeveer 1 week na het opvoegen van de vloer. Voor granieten kan bijvoorbeeld Lithofin MN CEMENTSLUIERVERWIJDERAAR gebruikt worden, voor kalkhoudende gesteenten kan bijvoorbeeld Lithofin MN VUILOPLOSSER gebruikt worden (niet-zuurhoudend). Vervolgens dient men de vloer voldoende te laten uitdrogen, vooraleer eventueel beschermende producten worden toegepast. De eerste maanden zal men enkel reinigen door stofzuigen of met een zeer goed uitgewrongen doek met zuiver kraantjeswater. Deze periode komt overeen met de gemiddelde duur van de uitdroging. Hoe meer water gebruikt wordt bij de uitvoering van het vloerencomplex, hoe langer de drogingsperiode zal zijn. Gebruik in deze periode geen beschermende producten; ze vertragen of blokkeren het drogingsproces. Er kan een aangepast onderhoudsmiddel toegevoegd worden in het dweilwater (bvb. Lithofin WASH&CLEAN) om de steen de nodige patine te geven. Voor niet gepolijste, poreuzere kalkstenen (vb. Combe Brune) kan men een neutrale zeep in schilfervorm (type Marseillezeep) gebruiken. Het geeft het oppervlak een lichte, matte patina. Het is zeer belangrijk dat deze zeep in de juiste verhouding zeep/water gebruikt wordt (30 cm³ of 1 handvol per 10 liter water). Zeepresten kunnen immers onregelmatige vlekken vormen op het oppervlak. Om die reden wordt dit product niet op gepolijste oppervlakken en niet op zeer compacte natuursteen worden. 1/ 6

gebruikt. Tijdens de uitdrogingsperiode kunnen op kalkhoudende gesteenten matte vlekken of kalksluiers voorkomen. Deze verdwijnen geleidelijk naargelang de hoeveelheid vocht in de ondergrond. Het gebruik van schoonmaakwater in die periode zal het fenomeen alleen maar verergeren, waardoor het aanbevolen is geen overvloedig water te gebruiken. 2. Beschermende producten Als het natuursteenoppervlak volledig droog is (3 tot 6 maanden na opvoegen, afhankelijk van het type plaatsing), kan men de steen eventueel behandelen in vochtige (bvb badkamer) en vlekgevoelige (bvb keuken) ruimtes. Beschermende producten zijn bedoeld om vuilindringing en de kans op vlekken te verminderen. Sommige verbeteren daarnaast de glans en de slijtweerstand, of beschermen tegen graffiti. Er bestaan verschillende types beschermende producten: wassen, zepen, coatings, impregneermiddelen,... Impregneermiddelen hebben het voordeel dat ze in de poriën van de steen dringen, en dus minder snel zullen afslijten voor vloertoepassingen. Impregneermiddelen kunnen het oppervlak enkel waterafstotend maken (hydrofoob), maar ook water- en vetafstotend (hydro- en oleofoob). De bescherming dient aangebracht te worden op een droge en propere ondergrond. Afhankelijk van het type steen wordt volgend impregneermiddel aangeraden om een steenoppervlak water- en vetafstotend te maken: - marmer / witsteen / zandsteen: Lithofin VLEKSTOP MN - graniet gepolijst: Lithofin VLEKSTOP MN or Lithofin VLEKSTOP W - graniet verzoet of ruwe afwerking (gevlamd, gehamerd, Anciento...): Lithofin VLEKSTOP W of Lithofin VLEKSTOP MN (verdonkert lichtjes het oppervlak) - basalt verzoet / gevlamd / Anciento: Lithofin VLEKSTOP W of Lithofin VLEKSTOP MN (verdonkert lichtjes het oppervlak) - arduin (NIET GEPOLIJST): Lithofin VLEKSTOP W - leisteen: Lithofin VLEKSTOP MN of Lithofin VLEKSTOP W Kleurverdiepers zijn meestal impregneermiddelen die het natuursteenoppervlak enkel waterafstotend maken. Daarenboven geven ze een nat effect en benadrukken de kleuren van de steen, zonder een glanseffect te geven. Ze zijn enkel toepasbaar op niet-gepolijste oppervlakken. Kleurverdiepers mogen enkel op een droog, proper en nog niet-behandeld oppervlak toegepast worden. Ze moeten homogeen aangebracht worden! 3. Regelmatig onderhoud Na de drogingsperiode en de toepassing van eventueel een beschermend product gebruikt men voor de reiniging zuiver kraantjeswater met een aangepast onderhoudsproduct. Men probeert de hoeveelheid water tot een minimum te beperken. Aangepaste producten voor regelmatig onderhoud zijn beschikbaar op de markt, bijvoorbeeld Lithofin MN WASH&CLEAN. Deze en alle voorgaande en hiernavolgende producten moeten producten zijn die voor het type natuursteen waarop men het zal toepassen bestemd en getest zijn. Men dient de richtlijnen van de fabrikant nauwkeurig te volgen. Zure onderhoudsproducten zijn verboden. De frequentie van regelmatige reiniging hangt af van de hoeveelheid vervuiling die op de vloer terechtkomt en van de toelaatbare vervuilingsgraad. De zichtbaarheid van vervuiling hangt samen met het uiterlijk en de kleur van de steen. De mate waarin vuil in of op de steen hecht, hangt af van zijn porositeit en oppervlakteruwheid. Los vuil moet droog worden verwijderd (stofzuigen,...). Bij hechtend vuil moet men een minimum hoeveelheid water en aangepaste reinigingsmiddelen gebruiken. Een reinigingsmiddel moet de verontreiniging verwijderen en mag niet schadelijk zijn voor de natuursteentegels en hun oppervlakteafwerking, voegen en eventuele coatings of andere nabehandelingen. Neutrale middelen (ph 7) zijn geschikt voor het regelmatig reinigen van natuursteen. Vraag bij agressievere worden. 2/ 6

reinigingsmiddelen de geschiktheid, benodigde inwerktijd... na bij de leverancier. Test een middel voor regelmatig reinigen altijd eerst op een resttegel of proefvlak, om na te gaan of het vloeroppervlak niet wordt beschadigd. 4. Verwijderen van vlekken Het verwijderen van vlekken op natuursteen is zeer delicaat, het welslagen hangt af van de kennis en het naleven van enkele basisprincipes: - om een doeltreffend ontvlekkingsmiddel te kiezen dient men in de eerste plaats de aard en de oorsprong van de vlek te kennen; - vermijd het gebruik van een willekeurig product en vooral het gebruik ervan op een willekeurige manier. Miskenning van dit principe leidt vaak tot een versterking van de vlek en belemmert haar definitieve verwijdering; - reageer zo snel mogelijk, van bij het ontstaan van de vlek. Hoe recenter de vlek, hoe gemakkelijker ze kan verwijderd worden; - bet de vlek (en niet uitwrijven) met een absorberend papier om zoveel mogelijk op te nemen; - begin steeds met een oriëntatieproef om de doeltreffendheid van het ontvlekkend product te testen; - gebruik geen zure producten op zuurgevoelige natuursteensoorten (zoals marmer en kalksteen). Ter informatie, in onderstaande tabel wordt een vlekkenlijst met meest voorkomende vlekken en hoe ze te verwijderen op natuursteen teruggevonden. Aard van vervuiling Mogelijke huishoudremedie Lithofin-product algen bleekwater Lithofin ALLEX bloed bleekwater of zuurstofwater Lithofin MN VUILOPLOSSER rubber vele soorten vet allesreiniger, benzine op poetskatoen Lithofin LÖSEFIX Lithofin LÖSEFIX of Lithofin OIL-EX (dieper ingedrongen vet) koffie - thee ammoniak of zuurstofwater Lithofin WEXA opgelost in water kalkafzetting azijn* Lithofin MN CEMENTSLUIER- VERWIJDERAAR* olie allesreiniger of benzine op Lithofin LÖSEFIX of OIL-EX poetskatoen cementsluier Lithofin MN CEMENTSLUIER- VERWIJDERAAR* fruitvlekken bleekwater Lithofin BUITENHUISREINIGER plantenvlekken bleekwater Lithofin BUITENHUISREINIGER rode wijn allesreiniger Lithofin MN VUILOPLOSSER roet Lithofin MN VUILOPLOSSER schimmel Lithofin BUITENHUISREINIGER zeepresten allesreiniger Lithofin MN VUILOPLOSSER inkt Lithofin MN VUILOPLOSSER urine-aanslag sanitairreiniger* Lithofin MN CEMENTSLUIER- VERWIJDERAAR* was Lithofin LÖSEFIX roest roestverwijderaar* Lithofin MN CEMENTSLUIER- VERWIJDERAAR* of Lithofin BERO* worden. 3/ 6

bandensporen thinner Lithofin LÖSEFIX schrobben; of Lithofin LACKEX latex thinner Lithofin LÖSEFIX vernis White Spirit Lithofin LACKEX houtbeits verfafbijtmiddel Lithofin LÖSEFIX lijnolie allesreiniger Lithofin LÖSEFIX siliconenresten Lithofin LÖSEFIX schrobben teer Lithofin LÖSEFIX * OPGELET: nooit zure middelen toepassen op zuurgevoelige steenoppervlakken (zoals marmer en kalksteen)! Veel voorkomende vlekken op natuursteen, en hoe ze te verwijderen. 5. Renovatie van vloeren Na bouwwerkzaamheden of na intensief gebruik kan een vloer (plaatselijk) dof, vuil of beschadigd zijn. Gespecialiseerde natuursteenbedrijven kunnen deze problemen in de meeste gevallen oplossen door herpolijsten/schuren of herkristalliseren (enkel voor kalkhoudende natuursteen). 1. Schuren (in het werk), herpolijsten Met schuren kunnen onregelmatigheden, hoogteverschillen, beschadigingen en een dof uiterlijk worden aangepakt. Een oude vloer ziet er na het schuren in het werk weer als nieuw uit, met een egale glans en zonder lokale hoogteverschillen. De vloer kan met deze methode een geschuurd, gezoet of gepolijst oppervlak krijgen. Oorspronkelijk is deze bewerking bedoeld voor zachtere steensoorten, zoals marmers en kalkstenen. De haalbare glans is bij die steensoorten te vergelijken met die van tegels die in de werkplaats zijn bewerkt. Inmiddels zijn er machines waarmee ook hardere stenen, zoals gneizen en granietachtigen, kunnen worden bewerkt. Daarbij is de haalbare hoogglans (gepolijst) in de regel iets minder dan bij tegels die in de werkplaats zijn bewerkt. Machinaal wordt een laag van de vloer afgeslepen, onder toevoeging van veel water om de slijpschijven te koelen. Met steeds fijnere slijpschijven wordt daarna glans op de vloer aangebracht. Moeilijk bereikbare plaatsen worden behandeld met kleiner handgereedschap. Deze behandeling moet door ervaren en gespecialiseerde vaklui uitgevoerd worden. 2. Kristalliseren (enkel voor kalkhoudende natuurstenen) Droge vloeren die bestaan uit kalkhoudende steensoorten en die dof zijn gelopen, kunnen met kristalliseren weer op glans gebracht worden. De hoogte van de glans na het kristalliseren hangt af van de oorspronkelijke oppervlaktebewerking (gezoet of gepolijst) en de mate waarin deze dof geworden is. Deze behandeling maakt zeer ondiepe krasjes onzichtbaar of minder zichtbaar. Andere beschadigingen blijven onveranderd zichtbaar. Met behulp van chemicaliën en een boenmachine wordt in de toplaag van de kalkhoudende natuursteen een chemische reactie veroorzaakt. Door de behandeling wordt het oppervlak gepolijst en bekomt men een blinkend en hard oppervlak ( gepolijst of nieuwer uitzicht ). Wanneer de glans van een gekristalliseerde vloer na verloop van tijd geheel of gedeeltelijk weg is, kan de vloer opnieuw worden gekristalliseerd. Een vloer kan zo een beperkt aantal keren worden opgeknapt. Te snel en/of te vaak kristalliseren kan een bros oppervlak veroorzaken. In dergelijke gevallen biedt schuren in het werk uitkomst. Kristalliseren moet worden uitgevoerd door gespecialiseerde en ervaren vaklui. worden. 4/ 6

B) KEUKENBLADEN IN NATUURSTEEN Bij keukenbladen speelt de vuilbelasting een nog grotere rol, omdat in keukens veel met vlekkende producten wordt gewerkt. Daarom is het zeker interessant om keukenbladen preventief te behandelen (water- en vetafstotend te maken). 1. Eerste reiniging Na plaatsing kan men best het oppervlak met een sterke reiniger (bijvoorbeeld Lithofin MN VUILOPLOSSER) reinigen vooraleer een impregneerproduct toe te passen. Eventuele siliconenvlekken van plaatsing kunnen verwijderd worden met Lithofin LÖSEFIX (zie tabel hierboven). Eventuele vetvlekken kunnen verwijderd worden met Lithofin LÖSEFIX of Lithofin OIL-EX. 2. Beschermende producten Impregneermiddelen dringen in de poriën van de steen en kunnen het oppervlak enkel waterafstotend maken (hydrofoob), maar ook water- en vetafstotend (hydro- en oleofoob). De bescherming dient op een homogene manier aangebracht te worden op een droge en propere ondergrond. Afhankelijk van het type steen wordt volgend impregneermiddel aangeraden om een steenoppervlak water- en vetafstotend te maken: - graniet gepolijst: Lithofin VLEKSTOP MN of Lithofin VLEKSTOP W - graniet verzoet of ruwe afwerking (gevlamd, gehamerd, Anciento...): Lithofin VLEKSTOP W of Lithofin VLEKSTOP MN (verdonkert lichtjes het oppervlak) - basalt verzoet / gevlamd / Anciento: Lithofin VLEKSTOP W of Lithofin VLEKSTOP MN (verdonkert lichtjes het oppervlak) Het is belangrijk het oppervlak volledig te verzadigen. Dit kan eenvoudig getest worden door 24 uur na aanbrengen van het impregneermiddel wat water op het oppervlak te morsen. Indien na 15-20 minuten het oppervlak donkerder wordt, is het oppervlak nog niet volledig verzadigd en dient men extra impregneerproduct aan te brengen. Kleurverdiepende impregneermiddelen (bijvoorbeeld Lithofin VLEKSTOP PLUS) moeten op een homogene manier aangebracht worden op een droog oppervlak dat nog niet behandeld werd met andere impregneermiddelen (een droog en zuiver oppervlak). 3. Verwijderen van vlekken Indien er toch vlekken in het keukenblad gekomen zijn (niet voldoende verzadigd met impregneermiddelen), zijn het meestal vetvlekken. Deze zijn het best te verwijderen met bijvoorbeeld Lithofin OIL-EX (vetverwijderende pasta). Voor andere vlekken wordt verwezen naar de tabel hierboven. 4. Regelmatig onderhoud Op gepolijste en weinig absorberende steenoppervlakken is het niet aangeraden om met vettige producten te onderhouden (bijvoorbeeld bepaalde afwaszepen puur). Deze creëren snel een vettige laag op het oppervlak, waarin kringen van glazen,... snel zichtbaar zijn. Indien dergelijke vettiger laag aanwezig is, kan men deze best verwijderen met bijvoorbeeld Lithofin MN VUILOPLOSSER. Het onderhoud van keukenbladen kan gebeuren met een niet te vet onderhoudsproduct bijvoorbeeld Lithofin EASY CLEAN, een spray voor het onderhoud-beschermen-reinigen van keukenbladen. worden. 5/ 6

C) KEUKENBLADEN IN COMPOSIET Voor keukenbladen in composiet gelden algemeen dezelfde regels als voor keukenbladen in natuursteen. Composiet is wel zeer compact, en daarom is het op gepolijste oppervlakken dikwijls zeer moeilijk extra impregneermiddelen aan te brengen. Op verzoete en ruwere oppervlakken is een extra impregneermiddel wel aangeraden als preventieve behandeling tegen vlekken. Omdat composieten bestaan uit een mengeling van hars en aggregaat-korrels, is het zeer belangrijk dat sterk oplosmiddel houdende producten niet toegepast worden op dergelijke oppervlakken. 1. Eerste reiniging Na plaatsing kan men best het oppervlak met een sterke reiniger (bijvoorbeeld Lithofin MN VUILOPLOSSER) reinigen vooraleer een impregneerproduct toe te passen. Met aceton kan het oppervlak eveneens gereinigd worden voor wat betreft vettiger vlekken of vlekken van plaatsingsproducten (siliconen,...). 2. Beschermende producten Impregneermiddelen dringen in de poriën van de steen en kunnen het oppervlak enkel waterafstotend maken (hydrofoob), maar ook water- en vetafstotend (hydro- en oleofoob). De bescherming dient op een homogene manier aangebracht te worden op een droge en propere ondergrond. - Voor gepolijste composiet-oppervlakken is meestal geen extra bescherming nodig omdat het oppervlak zeer compact is. Indien men toch een impregneermiddel wil gebruiken, kan men best Lithofin VLEKSTOP W gebruiken. - Voor verzoete, Letano,... composiet-oppervlakken kan men best een extra impregneermiddel toepassen, bijvoorbeeld Lithofin MN PROTECTOR voor Composiet of Lithofin VLEKSTOP W. Bij dergelijke compacte oppervlakken is het zeer belangrijk het overtollige impregneerproduct van het oppervlak te verwijderen (zie ook instructies op de verpakking van de leveranciers). Het is belangrijk het oppervlak volledig te verzadigen. Dit kan eenvoudig getest worden door 24 uur na aanbrengen van het impregneermiddel wat water op het oppervlak te morsen. Indien na 15-20 minuten het oppervlak donkerder wordt, is het oppervlak nog niet volledig verzadigd en dient men extra impregneerproduct aan te brengen. 3. Verwijderen van vlekken en regelmatig onderhoud Veel vlekken op composiet-oppervlakken zijn eerder vlekken die OP het oppervlak aanwezig zijn (omdat het zo compact is). Dergelijke vlekken zijn meestal te verwijderen met bijvoorbeeld CIF Cream of VIM (niet voor gepolijste oppervlakken!), of met bijvoorbeeld Lithofin MN VUILOPLOSSER. Hardnekkiger vlekken kunnen eventueel verwijderd worden met Lithofin WEXA (OPGELET: dit laatste product slechts max. 5 minuten op het oppervlak laten inwerken en daarna goed naspoelen!). Op gepolijste en weinig absorberende oppervlakken is het niet aangeraden om met vettige producten te onderhouden (bijvoorbeeld bepaalde afwaszepen puur). Deze creëren snel een vettiger laag op het oppervlak, waarin kringen van glazen,... snel zichtbaar zijn. Indien dergelijke vettiger laag aanwezig is, kan men deze best verwijderen met bijvoorbeeld Lithofin MN VUILOPLOSSER. Het onderhoud van keukenbladen kan gebeuren met een niet te vet onderhoudsproduct bijvoorbeeld Lithofin EASY CLEAN, een spray voor het onderhoud-beschermen-reinigen van keukenbladen. worden. 6/ 6