OPLEIDING BASISKENNIS BOEKHOUDEN BKB BOEKHOUDEN IN DE PRAKTIJK 2 op basis van AccountView 9 P.H. Pietersen K.P. Pietersen 3 e druk, 1 e oplage ISBN 978 90 6355 239 8 NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT BV
DE NOI-METHODE VOOR DE PRAKTIJKDIPLOMA'S BKB, BKC EN PDB De NOI-serie voor de Associatie-examens BKB, BKC en PDB bestaat uit onderstaande acht uitgaven. BKB BKC Boekhouden in de praktijk 1 Calculaties in de praktijk 1 Boekhouden in de praktijk 2 Calculaties in de praktijk 2 PDB Financiële administratie voor PDB Kostprijscalculatie voor PDB Bedrijfseconomie voor PDB Periodeafsluiting voor PDB Nieuwe examenregeling BKB De diploma's BKB en BKC geven samen recht op het diploma Financial Assistant. De diploma's BKB en BKC zijn een verplicht onderdeel geworden van het Praktijkdiploma boekhouden (PDB). Advies voor het gebruik van deel 1 en 2 Na afdeling 4 van deel 1 is er voldoende kennis van boekhouden om met het computerboekhouden uit deel 2 te kunnen beginnen. Overigens adviserenwij ook de overige afdelingen van deel 2 parallel aan deel 1 door te werken. Een lesprogramma is opgenomen in het antwoordenboek. Bij cursorisch onderwijs kan de methode voor een groot deel thuis worden verwerkt. Dat geldt met name voor computerboekhouden met AccountView, dat is opgezet als een geprogrammeerde instructie. Copyright: NOI Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, database, computerbestand, internet of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NOI. Omslagontwerp: Ronald Meij
WOORD VOORAF De uitgaven 'Boekhouden in de praktijk' zijn bedoeld voor de opleiding Basiskennis boekhouden (BKB). De examens worden afgenomen door de Nederlandse Associatie voor Praktijkexamens te Amersfoort. 'Boekhouden in de praktijk 2' bestaat deels uit computerboekhouden. Net als in deel 1 zijn hierbij 'echte' boekingsstukken gebruikt. De (kolommen)balansen worden behandeld bij AccountView. Computerboekhouden betreft onderdeel II van het BKB-examen. Afdeling 2 over AccountView is opgezet als een geprogrammeerde instructie. Software De bij deel 2 benodigde software AccountView 9.0 wordt aan scholen/cursussen kosteloos ter beschikking gesteld. Via het NOI kan de cd-rom worden besteld (één cd kosteloos per school/cursus) met de bijbehorende lesadministraties en modelexamens. Voor zelfstudiecursisten, of voor huiswerkdoeleinden, kan de cd-rom desgewenst worden besteld via de webwinkel van het NOI. Deze kost in 2012 7,50 per stuk. Bij de 3 e druk, 1 e oplage In de 3 e druk is de uitgave aangepast aan de in 2012 gewijzigde Associatie-eindtermen voor BKB. De Associatie-examens BKB, BKC en PDB worden nu ook binnen het reguliere MBO-onderwijs afgenomen. De examens zijn middels een convenant met de StichtingPraktijkleren (SPL) geïntegreerdmet het Ecabo-kwalificatiedossier Financiële beroepen. Door onderstaande aanvullingen is de BKB-serie nu zowel geschikt voor de Associatie-examens als voor de MBO-opleidingen voor administratie. Het betreft de MBO-afdeling administrateur met de uitstromen Bedrijfsadministratief medewerker (II), Financieel administratief medewerker (III), Bedrijfsadministrateur (IV) en Assistent-accountant (IV). Afdeling 1 Begrippen bij computerboekhouden is geen examenstof meer. De tekst is gehandhaafd als leesstof, echter zonder de vragen. Hoofdstukken die geen examenstof bevatten zijn aangegeven met een -. Computercase Staal uit afdeling 2 betreft nu het jaartal 2013, waardoor nieuwe lesbestanden bij AccountView 9 nodig zijn. Deze staan op de cd vanaf het moment van verschijnen van de 3 e druk. In afdeling 3 Ondernemingsvormen en afdeling 4 Belastingen en wetten zijn wijzigingen aangebracht. Aan afdeling 3 zijn vijf hoofdstukken toegevoegd: vermogensbehoefte/-verkrijging, bankkrediet, leverancierskrediet, leasing en voorzieningen. Aan afdeling 5 zijn de onderwerpen functiescheiding en administratieve organisatie toegevoegd. Afdeling 6 Internetbankieren is iets ingekort. De 3 e druk is niet naast de 2 e druk te gebruiken. Voor uw ervaringen en suggesties houden wij ons van harte aanbevolen. Ons adres is: NOI bv, Antwoordnummer 58, 3740 VB BAARN Telefoon 035-5416743, fax 035-5417341, e-mail bkb@noi.nl NOI
afdeling hoofdstuk paragraaf 1 BEGRIPPEN INHOUD BIJ COMPUTERBOEKHOUDEN 1 GEGEVENS EN BESTANDEN...- blz. 12 1 PC, intern en extern geheugen...- 12 2 Bestanden...- 12 3 Stambestanden en tijdelijke bestanden...- 14 2 GROOTBOEK EN SUBADMINISTRATIES...- 15 1 Grootboekoverzichten...- 15 2 Subadministratie-overzichten...- 15 3 BTW-CODES EN DAGBOEKEN...- 18 1 BTW-codes...- 18 2 Dagboekprogramma's...- 18 4 5 JOURNAALPOST, INVOERVERSLAG EN JOURNAAL...- 21 1 Journaalpost en journaalregels...- 21 2 Invoerverslag en verwerkingsverslag...- 21 PERIODEAFSLUITING, VERWERKINGSVERSLAG EN KOLOMMENBALANS...- 24 1 Periodeafsluiting...- 24 2 Proef-/saldibalans en V+W-rekening/eindbalans...- 25 6 INLEIDING COMPUTERBOEKHOUDEN...- 28 1 Korte samenvatting dubbel boekhouden...- 28 2 Voordelen automatisering administratie...- 29 2 PRACTICUM COMPUTERBOEKHOUDEN MET ACCOUNTVIEW 1 INLEIDING ACCOUNTVIEW 9.0 33... 1 Menuopbouw AccountView... 33 2 Bespreking menupunten... 36 3 Combinatievensters en snelmenu... 39 4 Samenvatting van de interface... 41 5 Vragen... 42 2 START ACCOUNTVIEW 9.0, STAAL LES 1 43... 1 Geïnstalleerde licentie... 43 2 AccountView starten... 43 3 Werken met de menu's... 45 4 De werkbalken bij de tabvensters... 47
2 2 3 4 5 5 Combinatievensters gebruiken... 48 6 Administraties terugzetten... 51 7 Vragen... 55 BOEKHOUDING CONSTRUCTIEBEDRIJF STAAL, STAAL LES 1 (2 e keer)... 56 1 Kennismaking met het bedrijf... 56 2 Bedrijfsgegevens en grootboek per 20 december... 57 3 De subadministraties per 20 december... 62 4 Vensterniveaus... 66 5 Vragen... 68 DAGBOEKEN, VERKOOPFACTUREN EN INVOERVERSLAG, STAAL LES 1 (3 e keer)... 69 1 Dagboeken, grootboekkoppeling, BTW-codes... 69 2 Verkoopfacturen en verkoopboek... 72 3 Invoerverslag en journaal... 77 4 Vragen... 79 VERKOOPFACTUREN, PAKBONNEN EN JOURNAAL, STAAL LES 1 (4 e keer)... 80 1 Een nieuwe debiteur... 80 2 Een run verkoopfacturen... 82 3 Pakbonnen via het voorraadboek... 87 4 Vragen... 91 6 INKOOPFACTUREN EN JOURNAAL, STAAL LES 2 93.. 1 Inkoopfacturen en inkoopcreditfacturen... 95 2 Journaal... 99 3 Informatie journaalregels... 101 4 Inzoomen... 101 5 Snelselectie... 102 6 Zoeken... 104 7 Rapport journaalposten... 105 8 Crediteuren- en grootboekrekeningen... 106 9 Directe verwerking met 'voorlopige' posten... 107 10 Vragen... 108 7 KAS- EN BANKSTUKKEN, STAAL LES 3 110... 1 Kasstukken... 112 2 Bankafschriften... 115 3 Vragen... 121 8 STAMBESTANDEN, HELP EN CORRECTIEBOEKINGEN, STAAL LES 4... 123 1 Onderhoud stambestanden... 123 2 De online helpfunctie (F1)... 127 3 Correctieboekingen... 127 4 Vragen... 132
2 9 10 OVERZICHTEN PRINTEN EN RAPPORTEREN, STAAL LES 5... 133 1 Printen en rapporteren grootboekoverzichten... 133 2 Printen als pdf-bestand (verplicht op het BKB-examen)... 137 3 Selecties... 138 4 Printen/rapporteren debiteuren-/crediteurenoverzichten... 141 DIVERSENSTUKKEN, BACK-UP EN PERIODEAFSLUITING, STAAL LES 5 (2 e keer)... 145 1 Diversenstukken december... 145 2 Diversenstukken boeken... 148 3 Schermvoorbeelden opvragen en rapporten printen 149 4 Back-up... 152 5 Periodeafsluiting... 154 6 Vragen... 157 7 Samenvatting ingave +/- en sneltoetsen... 158 8 Netto- en bruto-invoer... 160 Schema computerboekhouden... 162 3 ONDERNEMINGSVORMEN EN FINANCIERING 1 2 3 NATUURLIJKE PERSONEN EN RECHTSPERSONEN 164 1 Rechtsvorm van de onderneming... 164 2 Inschrijving in het handelsregister... 165 3 Vragen... 166 ONDERNEMINGEN ZONDER RECHTSPERSOONLIJKHEID... 168 1 De eenmanszaak... 168 2 Vennootschap onder firma (VOF)... 170 3 De commanditaire vennootschap (CV)...- 175 4 De maatschap... 177 5 Vragen... 178 ONDERNEMINGEN MET RECHTSPERSOONLIJKHEID 180 1 De besloten vennootschap (BV)... 180 2 De naamloze vennootschap (NV)... 185 3 De coöperatie (coöp)...- 187 4 De vereniging... 188 5 De stichting... 189 6 Vragen... 191
3 4 VERMOGENSBEHOEFTE EN VERMOGENSVERKRIJGING... 194 1 Eigenenvreemdvermogen... 194 2 Vormen van vreemd vermogen... 195 3 Activa en passiva... 197 4 Obligaties... 197 5 Vragen... 199 5 BANKKREDIET 203... 1 Rekening-courantkrediet... 203 2 Zekerheidstelling... 204 3 Factoring... 205 4 Vragen... 206 6 LEVERANCIERSKREDIET 208... 1 Leverancierskrediet ontstaat automatisch... 208 2 Korting voor contante betaling... 208 3 Kredietbeperkingstoeslag... 209 4 Leverancierskrediet en afnemerskrediet... 210 5 Vragen... 211 7 LEASING 214... 1 Twee vormen van leasing... 214 2 Leasing en financiering... 215 3 Vragen... 216 8 VOORZIENINGEN 218... 1 Garantievoorziening... 218 2 Voorziening voor groot onderhoud... 219 3 Voorziening debiteuren... 219 4 Vragen... 219 4 BELASTINGEN EN WETTEN 1 INKOMSTENBELASTING (IB) 222... 1 De drie boxen van de Wet op de Inkomstenbelasting 222 2 Het belastingtarief van box 1... 223 3 Het belastingtarief van box 2... 225 4 Het belastingtarief van box 3... 226 5 Overzicht inkomensboxen en tarieven... 227 6 Persoonsgebonden aftrekposten en heffingskortingen 227 7 Voorheffing loonbelasting... 228 8 Aangifte IB en aanslag IB... 229 9 Vragen... 229
4 2 OMZETBELASTING (BTW)... 232 1 Directe en indirecte belastingen... 232 2 Hoe wordt de omzetbelasting geheven?... 232 3 Het aangiftebiljet... 234 4 De kleine-ondernemersregeling... 235 5 Vragen... 237 3 BELASTINGEN VAN GEMEENTE EN PROVINCIE... 239 1 Rechten, leges en heffingen... 239 2 Vragen... 240 4 SOCIALE VERZEKERINGSWETTEN 241... 1 Begrippen... 241 2 Organisaties... 242 3 Werknemersverzekeringen... 244 4 Arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen. - 246 5 Volksverzekeringen... 246 6 Sociale voorzieningen...- 247 7 Van brutoloon naar nettoloon...- 248 8 Vragen... 249 5 PRIVACYWETGEVING 251... 1 Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP)... 251 2 Rechtenengeschillen... 253 3 Vragen... 254 5 ORGANISATIE EN ARCHIVEREN 1 FUNCTIESCHEIDING 258... 1 Bedrijfsprocessen... 258 2 Controletechnische functiescheiding... 259 3 Vragen... 260 2 ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE EN CONTROLE 261 1 Administratieve organisatie... 261 2 Interne controle... 261 3 Vragen... 263 3 ARCHIVERING 264... 1 Begrippen bij archiveren... 264 2 Archiefbeheer... 265 3 Vragen... 266 4 SORTEREN EN ORDENEN 269... 1 Sorteren... 269 2 Ordeningsmethoden bij het fijnsorteren... 270 3 Coderen van archiefstukkken... 272 4 Dossier... 273 5 Vragen... 274
5 5 OPBERGSYSTEMEN...- 276 1 Handmatige opbergsystemen...- 276 2 Vragen...- 278 6 DIGITALE ARCHIEVEN 279... 1 Digitale archiefsystemen... 279 2 Archiefwetgeving... 281 3 Korte samenvatting archiveren... 282 4 Vragen... 283 6 INTERNETBANKIEREN 7 EXAMENTRAINING 1 INTERNETBANKIEREN 286... 1 Beschrijving internetbankieren... 286 2 Werkwijze internetbankieren... 287 3 Opdrachten geven... 290 4 Verzenden van betalingen... 294 5 Overzichten... 295 6 Vragen... 296 2 ZAKELIJK INTERNETBANKIEREN 298... 1 Zakelijk internetbankieren... 298 2 Automatische incasso... 299 3 Vragen... 300 BKB 1 VOORBEELDEXAMEN ASSOCIATIE (Grand Reserva) 302 TREFWOORDENREGISTER... 317