Opleiding Blower Doortechnieker Door Pieter Maes, Boomer bvba & Peter Eykens, IsoproC cvba. 1 Boomer bvba, een korte voorstelling. Kern ac(viteiten Luchtdichtheid van gebouwen en woning, sedert 2003. Controle van luchtdichtheid en mejngen van luchtdichtheid sedert 2005. Isoleren van gebouwen en woningen met inblaasbare isolajematerialen (cellulose & EPS- korrels). Verkoop van materialen voor luchtdichjng en isolaje. Advies en consult op het vlak van luchtdichjng aan parjculieren en professionelen, project- begeleiding. Opgericht in 2003 door Pieter Maes. EvoluJe van luchtdichjng naar totaal- uitvoering isolaje luchtdichjng mejng / controle. Sedert 2005 Blower Doortesten. MulJ Blower Doortesten sedert 2008 2010: 3 testen / week. 2011: 4 à 5 testen per week. Géén EPB of Energie audits, blijv onawankelijk. Pieter Maes: 0474 / 262506 of pieter.maes@boomerbvba.be 2 1
Doelstelling van de opleiding? Na deze opleiding zou u: Goede kennis moeten hebben van begrip luchtdichtheid in de bouw. In staat moeten zijn ervaring op te bouwen met het inschaben van de problemajek van luchtdichtheid in een gebouw. De goede werking van een Blower Door installaje kennen en deze installaje correct kunnen gebruiken. Nodige kennis van de geldende normering om webelijk correcte Blower Door luchtdichtheidsmejngen te mogen uitvoeren. 3 I. Waarom luchtdichtheid? Inleiding. 4 2
1. Luchtdichtheid? En toen werd het windsjl. 5 1.1. En toen werd het windsjl omdat Bouwheer Wat? Waarom? Kostprijs? Soms: hoe? Architect ConsequenJes ontwerp? Verkoopbaarheid? Soms: opportuniteit? Aannemer(s) ConsequenJes realisaje? Details? Kostprijs? En blijkbaar kunnen ze dat nog meten ook!!! 6 3
Bijgevolg. Luchtdichtheid leidt momenteel maar al te vaak tot frustraje in het bouwproces. 7 1.2. Onbekend is onbemind. Luchtdichtheid komt al langer voor in sommige segmenten van de bouw: Koelcellen Labo s Sommige delen van ziekenhuizen, Maar werd nog niet frequent gemeten. En vooral: er hingen geen s aan vast Bijgevolg: luchtdichtheid was term tussen. 8 4
1.3. Oorsprong van luchtdichtheid? Waarom speelt luchtdichtheid deze dagen zo n grote rol? Hogere eisen op vlak van thermische energie voor gebouwen en woningen. 9 Lang lang geleden Rien Poortvliet, De Kabouters. 10 5
Gezellig rond een vuurtje Stralingswarmte dankzij open vuur of kachel. directe warmte. 1 zijde warm, 1 zijde koud. Kachels / open haard & luchtdichtheid? Lucht komt binnen en gaat buiten langs de schouw. Werd als normaal beschouwd. Dus: weinig comfort, massale venjlaje. 11 Vatbaar voor verbetering? http://www.zeelandnet.nl/ 12 6
Intrede van nieuwe technieken! Centrale verwarming Radiators, convectoren, vloerverwarming Voordeel: warmte wordt doseerbaar. En de kosten zouden dus beheersbaar moeten worden. Maar warme lucht s(jgt! 13 1.4. Eerste isolajereflex. http://weblog.syntra-ab.be/ 14 7
Kostprijs verwarming is mojvaje! Oliecrisis in 1973 en 1979. Eerste isolaje inspanningen met nieuwe materialen. Isomo, minerale wol, herakliet, 15 1.5. En de luchtdichtheid? De gevenjleerde isolajelaag = vochtveilig?!? GevenJleerd luchtdicht... 16 8
21-05- 2011 Want de overtuiging 80 was dat VenJlaJe met buitenlucht = vocht afvoeren. Realiteit in België. Veelal vochjge klimaat zorgt voor: 1. Vaak extra aanvoer van vocht! 2. ConvecJestromen in de isolaje. Boomer bvba & Isoproc CVBA 17 En men is hardleers hbp://randyhak.files.wordpress.com/ Rechterfoto:Uit TV- programma: Doe het zelf met Roger! http://pmg.pmgroup.be/ Boomer bvba & Isoproc CVBA 18 9
? hbp://www.ansveco.nl/ 19 En de luchtdichtheid http://www.livios.be/ http://lh5.ggpht.com 20 10
1.6. De gevolgen van niet luchtdicht isoleren. 1. Opstapeling van waterdamp. 2. Axoeling door convecjestromen. 3. Condensaat en mogelijk vochtschade. Rendement isolaje??? 21 Hoeveel waterdamp gaat er door een luchtlek? Drukverschil 20Pa (2 à 3 BV). Buiten - 10 C, Binnen 20 C. Klassiek vezelvormige isolaje. µd- waarde dampscherm = 30m Kier van 1m lang, 1mm breed. Standaard winterdag: 800g vocht per dag! Eerst in vorm van waterdamp. Bij condensaje Vochtschade 22 11
23 Gevolg: maatschappelijk draagvlak isolaje kalv af Isoleren? Doe dat maar niet te dik, daar krijgt je vochtproblemen mee!!! Meerdere schadegevallen, vooral plabe daken. Mensen zijn tegen isolaje & isoleren, angst voor Oorzaak isoleren Oorzaak = ONDESKUNDIG isoleren (lees: niet luchtdicht). 24 12
1.7. Begin 21 ste eeuw, 2 e isolaje- reflex. Aanleidingen: Hogere isolaje- eisen overheid (Kyoto verhaal) Passief en laag energie concepten winnen aan populariteit. De s komen om de hoek kijken. 25 Eerste isolaje- revoluje. We gaan dikker en denser isoleren. Voor 2000 Dak 6cm tot 12cm. Materialen lage densiteit (20 tot 35kg/m3) Geen eis voor winddichtheid. (onderdak) Extreem veel luchbransport doorheen isolajelaag. Laag rendement op isolaje. Risico op vochtproblemen bij dampdichte situajes. Evolu(e sinds 2000 Dak 18cm tot 40cm. Densiteit neem toe (35 tot 60kg/m3) Wel eis voor winddichtheid. Luchbransport doorheen isolajelaag nihil. Rendement isolaje hoger. Maar ook, geen afvoer van vocht door extreme venjlaje van de isolaje 26 13
1.9. Tweede revoluje in isolaje. Om schade te voorkomen en maatschappelijk draagvlak te bewaken: IsolaJelagen moeten luchtdicht afgewerkt worden. 27 2. Luchtdichtheid in de toekomst? 28 14
1995: 2.1. Verleden, heden en toekomst vergelijken. Ik bouw een huis en ik zou kunnen: isoleren. 2010: Ik bouw een huis en het moet: geïsoleerd worden. gevenjleerd worden. luchtdicht zijn. Luchtdichtheid doet zijn intrede in de bouw! Dé revoluje in de bouw. 29 En in cijfers VOOR 2000 N50 > 12 2000-2008 N50 > 8 < 12 Sedert 2008 N50 < 8 Tot 0,6!!! Luchtdichtheidseisen kunnen vandaag meer dan 20 keer strenger zijn dan amper 10 jaar geleden! 30 15
Blik op de toekomst. Maatschappelijk: Steeds meer sturing vanuit de bevolking naar duurzaam en verantwoord leven en wonen. Beleidsma(g: Op meerdere niveaus (Europees, federaal, gewestelijk, ) worden er inijajeven genomen om duurzamer bouwen te promoten of zelfs te verplichten. Doelstelling: 2020 elke nieuwbouw in Vlaanderen op passief niveau op vlak van luchtdichtheid. Dus: n50 0,6 ACH. Dus elke woning zal weldra gemeten moeten worden. 31 II. Terminologie ABC van luchtdichtheid. 32 16
1. (Blower Door) LuchtdichtheidsmeJng. Een luchtdichtheidsmejng is een mejng die volgens vooropgestelde normen en regels gaat bepalen hoe luchtdicht een woning of gebouw al dan niet is. 33 2. Beschermd volume (BV). Het beschermde volume van een gebouw of van een deel van het gebouw is het volume van alle kamers en ruimten van het gebouw dat men thermisch wil beschermen tegen warmteverliezen naar de buitenomgeving, naar de grond en naar naburige ruimten die niet tot een beschermd volume behoren. De plaats van de thermische isolerende lagen in de wanden is meestal een aanduiding van de ruimten die tot het beschermde volume behoren. De gebruiker beslist zelf welke ruimten moeten beschermd worden tegen warmteverliezen. Het beschermde volume moet wel minstens alle ruimten omvaben die van een warmteafgive- element zijn voorzien. 34 17
Hoe wordt het beschermde volume gemeten? Een beschermd volume van een gebouw of van een deel van een gebouw wordt gemeten en berekend op basis van de buitenafmejngen. Het volledige volume dat ingenomen wordt door de scheidingsconstrucjes zoals buitenmuren, daken, vloeren wordt meegerekend om het beschermde volume te bepalen. De scheidingsconstrucjes die de scheiding vormen tussen twee verschillende beschermde volumes worden maar voor dehelv van hun dikte meegerekend bij het ene BV. De andere helv telt mee bij het ander BV. Bron VEA 35 Voorbeeld van beschermd volume 36 18
2.1. Verschil BV EPB en BV luchtdichtheid? BV EPB BV luchtdichtheidsmejng. Is het globale volume voor een EPW of EPU studie. Hierbij gaat men uit van een volume INCLUSIEF isola(elagen. Is het binnenvolume van het globale volume voor EPW of EPU. DUS: een volume EXCLUSIEF de isola(elagen. 37 2.2. Het BV bepalen? De te meten zone moet worden bepaald, door de aanvrager van de test, in samenhang met de opdeling van het gebouw in het kader van de EPB regelgeving. (KB) Met andere woorden: de uitvoerder van de test is niet verantwoordelijk hiervoor, mag het eigenlijk zelfs niet bepalen. 38 19
2.3. Het BV in de prakjjk. Inclusief de isolajeschil = beschermd volume EPB (EPW / EPU). Exclusief deze isolajelaag = beschermd volume voor luchtdichtheidsmejng. hbp://www.passiewuispla orm.be Dit is een relevant verschil, zeker bij projecten met dikke isolajelagen. Dit zijn juist de projecten waar luchtdichtheidsmejngen krijek zijn! 39 Het BV in de prakjjk. Klassieke woning: Passiefwoning: dak: 18cm isolaje. Muur: 6cm isolaje. Vloer: 12cm isolaje. Dak 30 tot 50cm isolaje. Muur:20 tot 30cm isolaje. Vloer: 20 tot 30cm isolaje. 40 20
BV luchtdichtheid is het binnenvolume van 2. Maar 41 Wat als dak en zoldervloer geïsoleerd zijn? BV luchtdichtheid = BV EPB isolajelagen. BV wordt dus bepaald door het EPW of EPU. 42 21
Wat met garages? Indien geïsoleerd maakt de garage deel uit van het EPU of EPW. Bijgevolg moet deze zone mee getest worden! 43 3. Verliesoppervlak. De verliesoppervlakte is de som van de oppervlakten van alle schildelen die het beschermde volume beschermen van de niet verwarmde omgeving (zoals beschouwd voor de energieprestajeregelgeving). Er wordt steeds met de buitenafmejngen gerekend. De muren tussen twee beschermde volumes (bijvoorbeeld de gemene muren) worden hierbij niet aanzien als verliesoppervlakte. Hun oppervlakte wordt niet meegeteld. 44 22
4. v50- waarde. Is het gemiddelde totaal gemeten lekdebiet bij overdruk / onderdruk Jjdens een luchtdichtheidsmejng. Eenheid:m3/h 45 5. n50- waarde. Is het aantal keer dat het beschermd luchtvolume van een gebouw gewisseld wordt per uur. En dit met een gemiddeld drukverschil van 50Pa tussen binnen en buiten. Deze waarde is af te leiden van de V50- waarde. Staat in verband met het BV. Eenheid: ACH (air changes per hour) of h- 1 46 23
6. v50- waarde. Is het lekdebiet per oppervlakte- eenheid per uur doorheen de luchtdichte schil van het verliesoppervlak van het beschermd volume per uur. Deze waarde wordt afgeleid van de n50 waarde. Staat in verband met het verliesoppervlak. Eenheid: m3/h/m2 47 24