Custom made piezo stage High Tech Campus 27 januari 2010
Inleiding met introductie: Heinmade, Hein Schellens HiPrecision, Tom Bijnagte CVT, Albert van Heugten Inhoud Case Custom made piezo stage Specificatie en Piezo actuatoren, Hein Schellens Kritische factoren in het ontwerp, Tom Bijnagte Ontwerp en aanmaak proto, Albert van Heugten Assemblage, testen en kwalificatie, Hein Schellens Demo XYrZ stage
HEINMADE Hein Schellens HEINMADE B.V. High Tech Campus 9 5656 AE Eindhoven www.heinmade.com info@heinmade.com
Introductie HEINMADE Wat is piezo? Piezo is een keramiek met piezo-electrische eigenschappen. Onder druk/vervorming -> electrisch veld Electrisch veld -> rek + Rek ~ 0.5 nm/v (=0.5 pm/mv) Maximale spanning 3 kv/mm _ Maximale rek 0.15 % Fbl = 40 N/mm2
Introductie HEINMADE Suppliers (piezo know-how) Components Customers Semicon Nanomotion Consultancy Optics Noliac Piezomechanik Concept design Proto-typing Pre-run / TPD Systems Medical Consumer Space BRAINPORT Technology Know-How
Introductie HEINMADE Voorbeelden Actuator / Bender Trillingsdemper (actuator / sensor) Hoog dynamisch Hoge precisie Piezo motor / Stages
Wat doet HiPrecision? Ontwikkeling high tech machines en apparaten Precisietechnologie: nauwkeurigheid, stabiliteit... voor wie? High tech industrie in Nederland (ASML, FEI, IPS Packaging,...)... en hoe? Kennisontwikkeling rondom specifieke knelpunten Snel inzicht opbouwen, aanbevelingen leveren.
Cases HiPrecision Trillingsreductie electronenmicroscoop Motion sensoren in vacuum Precisiemechanica voor hoge versnellingen Piezo sensor+actuator als trillingsdemper Ophanging electronenoptiek
CVT is met 35 jaar ervaring een waar draadvonk-specialist. Draadvonken is een verspaningstechniek waarmee proto`s en serieproductie met hoge nauwkeurigheden gerealiseerd kunnen worden. De producten die CVT in opdracht van klanten fabriceert vinden o.a. hun weg in machines uit de High-Tech industrie (Assèmbleon, ASML,...) We onderscheiden ons doordat we onze klanten helpen met het maken van ontwerpkeuzes, zodat daardoor kosten-efficiënt geproduceerd kan worden.
Introductie van de case: Custom Made Piezo Stage
Introductie van de case: Voorbeeld genomen voor dit symposium. Vervolgens ontworpen, gedetailleerd en gemaakt. Beschrijving van de stage: Lijmen van een aluminium plaatje op een glasplaat. Lijm is gevuld met glas parels voor constante dikte. Aluminium plaatje moet gefixeerd zijn tijdens uitharden lijm. Positieterugkoppeling door de klant (resolutie +/- 1 µm). Lijmstandtijd 1 uur. Doelstelling 10 stuks verlijmen. Handzaam model met beperkte afmetingen (< 150x150 mm2) Slag enkele 0.1 mm met hoekcorrectie. Uitgang controller klant +/- 5V. Vereise nauwkeurigheid +/- 5 µm.
Introductie van de case: Competenties Vereist Beschikbaar Project begeleiding HM Piezo HM HiP Constructieprincipes HiP HM Geleiding/scharnieren HiP Fijnmechanisch Toel. Maakbaarheid CVT HM Draadvonken CVT Aansturing piezo HM Assemblage HM Materiaalkennis CVT Lijmverbinding Klant / Toel. Camera positionering Klant
Introductie van de case: Overwegingen ten aanzien van het toepassen van piezo: Keramiek bij voorkeur geen trekkrachten. Voorspannen piezo > 5 N/mm2. Voorspannen met slappe veer -> verlies tijdens slag. Slag beperkt; minimaliseren verliezen, harde inkoppeling. Slag beperkt; stapelen piezo tiles, slagvergroter toepassen. Te leveren kracht afhankelijk van het oppervlak. Inzetbaar van 0 K tot ~ 500 K. Voltage te kiezen; 60, 150, 200, 500, 1000 Volt ( standaard ). Uitzettingscoefficient. Warmte huishouding, koeling. Omgevingsinvloeden; vocht en temperatuur.
Kritische factoren in het ontwerp van een piezo stage Tom Bijnagte, HiPrecision
Inhoud Specificatie Ontwerprichtlijnen Ontwerp piezo stage Dimensionering Eind-check Maakbaarheid
Specificatie Context: Alu plaatje 40x40x0.5 lijmen op glasplaatje 40x40x3 Clamp 45x55 [mm 2 ] Functioneel: Instelbereik XY: ±150 [um] Voor elk punt in het veld 45x55 40x40 Y Z X
Specificatie F v = 1 [mm/s] D=3 h=0.02 Functioneel: Resolutie XYRz: ±1 [um] Kracht XYRz: ±0.1 [N] Afgeleid: aandrijfstijfheid XYRz: 0.1[N]/1[um] = 1*10 5 [N/m] Layout: Ruimte 125x125x10 [mm 3 ] Realisation: Lifetime: 50.000 cycles (5 slagen per gelijmd product)
Ontwerprichtlijnen piezo Kracht vs Rek Piezomateriaal soft doped 50 piezo σ voor σ Rek = L/L σ voor = 5-40 [MPa] Mechanische spanning σ excl. voorspanning [MPa] 40 30 20 10 0-0,06-0,04-0,02 0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,1 0,12 0,14 0,16-10 Uitzetting: Vrije slag maximaal +0.15% (bij F=0 [N]) onafhankelijk van voorspanning Blockingspanning op ~40 [MPa] (dan L=0 [um]) excl. voorspanning -20 Rek [%] Krimp: Vrije slag maximaal -0.04% (bij F=0 [N]) onafhankelijk van voorspanning Blockingspanning op ~ -10 [MPa] (dan L=0 [um]) excl. voorspanning
Ontwerprichtlijnen piezo Aandrijfstijfheid: E piezo = 43 [GPa] (d33 mode) Montage: geen dwarskracht of moment F = NOK F = OK M = NOK
Ontwerprichtlijnen mechanica Statisch bepaald construeren Geleiding met elastische elementen Geleiding (ZRxRy) en aandrijving (XYRz) scheiden Overspraak XYRz minimaal aandrijfkrachten in 1 lijn, symmetrie Aanslagen om spanning in elastische elementen te begrenzen Afzonderlijke bewegingen XYRz vanaf frame aandrijven
Concept-ontwerp Principe geleiding: ZRxRy stijf, XYRz slap Rz Z Ry Y X Rx Y Z X Z Y X
Concept-ontwerp Principe aandrijving XYRz Praktische uitvoering Y Z X
Concept-ontwerp Benodigde slag piezo s Stage Clamp Veld 40x40 27.5 20 x = ±150 [um] x = ±206 [um] piezo-slag X = 2x206 = 412 [um] piezo-slag Y = 2x150 = 300 [um]
Concept-ontwerp Afschatting piezo-dimensies: Applicatie = grote slag, kleine kracht. Kies werkpunt op bv 20% van blocking-spanning, 80% van de maximale rek σ = 8 [MPa] Mechanische spanning [MPa] 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Kracht vs Rek Piezomateriaal soft doped 0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,1 0,12 0,14 0,16 Rek [%] ε = 0.12 [%]
Concept-ontwerp 1. Afschatting piezo-slag 0..412 [um] / 0.12% = 341 [mm] (effectief) terwijl 125 [mm] beschikbaar past niet oplossing: overbrenging bv 1:10, dan piezolengte plm 34 [mm] OK 2. Afschatting piezo-kracht Blocking spanning 40 [MPa] x 20% = 8 [MPa] Beschikbaar oppervlak 9x9 = 81 [mm 2 ] Max. beschikbare kracht 8e6 x 81e-6 = 648 [N] na overbrenging 65 [N] ruim voldoende
Ontwerp overbrenging Hefboomprincipes Compact Slap in Z
Ontwerprichtlijnen mechanica Piezo voorspannen met 1.5x benodigde kracht bij X=-206 [um] Halve spanning op piezo elastische constructie neutrale stand F 1.5 voorspanveer geleidingsveren 1 Piezo X=-206 [um] X= 0 [um] X=+206 [um]
Concept-ontwerp Aandrijving Geleiding Slagbegrenzing Voorspanning Y Z X
Dimensionering Dimensies bladveren, gatscharnieren Stijfheid bladveer Veer uit 2 gatscharnieren
Dimensionering Iteratie damdiktes, bladveerlengtes etc. Krachtbijdragen elastische elementen, @Y=+206 [um]: Element Stijfheid [N/m] Kracht [N] geleiding (4x) 1.9 10 4 15.5 [N] ontkoppelveer X (2x) 1.0 10 4 2.5 [N] overbrengingsveren (1x) 2.1 10 4 4.4 [N] voorspanveer (1x) 4.0 10 3 0.8 [N] Totaal kracht elastische vervorming 23.2 [N] Overbrengverhouding 1:10 [-] Benodigde kracht piezo s (10:1) F piezo = 232 [N]
Dimensionering piezo element Nodig: u = 41 [um], F = 232 [N] Standaard piezo element, 7x7 x 36 [mm 3 ]: - u = 50 [um] bij F= 0 [N] - F = 2000 [N] bij u= 0 [mm] Piezokracht [N] 600 500 400 300 200 100 0 Kracht vs Rek Piezomateriaal soft doped Werkpunt (41um,232N) 30 35 40 45 50 55 Slag [um] Max kracht 7x7 x 36 [mm3] (41um,360N)
Controleberekeningen Checks: berekend spec Aandrijfstijfheid 2.6 10 5 [N/m] 1 10 5 [N/m] OK Overspraak X/Y/Rz 0.2 [um] <1 [um] OK Spanning bij u max (eindstops) 440 [MPa] 1600 [MPa] OK Z-stijfheid piezoveren:geleiding 1:17 [-] 1:10 [-] OK
Eind-check Is ontwerp nu klaar? Specificaties gehaald? - slag XYRz ±150 [um]? OK - resolutie ±1 [um]? OK - levensduur (spanningen)? OK Controle berekeningen OK
Ontwerptekening / maakbaarheidcheck Layout Breedte vonksleuven Startgaten vonkproces Referentiegaten Bevestigingsgaten
Van ontwerp naar product Albert van Heugten, CVT
Van ontwerp naar product Inhoud Introductie maak techniek: draadvonken Maakkennis toevoegen aan ontwerp Eindresultaat: XYRz-Stage
het draadvonkproces
Geschiedenis van het draadvonken Vonkverspanen is een Russische ontwikkeling onder leiding van Dr. B.R. Lazarenko en Dr. N.I. Lazarenko in 1943. In Nederland geïntroduceerd in de jaren 60 van de vorige eeuw. Een machine had alleen een punt tot punt sturing: rechte lijnen
Eigenschappen van draadvonkproces Continue proces Hoge (repeteer) nauwkeurigheden, +/- mu Geen restspanningen (t.g.v. vonk-erosie) Geen bewerkingskrachten op het werkstuk tijdens bewerken Temperatuur stabiel proces (werkstuk in waterbad op 20C) Lage ruwheden Bewerking van alle geleidende materialen. Man arm proces Geschikt voor proto's en series 10.000+ stuks/jaar
Ruwheden& Nauwkerigheden Nauwkeurigheden: Afhankelijk van het aantal keren dat je met de draad langs een contour gaat, wordt de nauwkeurigheid groter. Nauwkeurigheid wordt voornamelijk in de eerste drie snedes gehaald, nog meer snedes zorgen voor een gladdere oppervlakte. Afhankelijk van het materiaal is een tolerantie van ± 0,001 met een Ra van 0.05µ mogelijk. Richtlijnen: werkstukhoogte tolerantie Ra waarde Met 1 snede 50 mm ± 0,02 2.5 100 mm ± 0,03 2.5 200 mm ± 0,05 2.8 Met 2 snedes 50 mm ± 0,01 1.8 100 mm ± 0,015 1.8 200 mm ± 0,02 1.8 Met 3+ snedes 50 mm ± 0,002 0.3 100 mm ± 0,005 0.3 200 mm ± 0,01 0.5
Maakkennis in het ontwerp Uitgangsmateriaal: - spanningsarm: frezen met snelstalen frees i.p.v. hardmetalen plaatjes frees" - spanningsarm gloeien -eventueel harden
Beperk "uitvalstukken" Manarm produceren: voorkomen van uitval-stukken geschikt maken voor seriematige productie Breedte bewegings-ruimte aanpassen aan draad diameter. Uitval stukken
Lengte dunne bladveer Oorpsronkelijk 0,2mm, 20 mm lang restspanningen kunnen resulteren in ongewenste vormverandering (kromme bladveer) Oplossing, gat-scharnier
Positie start-gaten
Eind resultaat Totale doorlooptijd 10 werkdagen -materiaal bestellen -programmeren -materiaal voorbewerken (slijpen, boren, harden en ontlaten) -startgaten vonkboren -draadvonken -meten
Samenstellen van de stage Hein Schellens, HEINMADE
Samenstellen van de stage Inbouwen piezo; Metaaldeel op enkele µm nauwkeurig aangeleverd. Lengte van de piezo: op maat lappen / uitvullen / lijm. Aanbrengen piezo met negatieve spanning. Stelschroeven voor korrectie maatvoering of positionering naar nul positie stage. Veren zorgen voor voorspanning op piezo. X X X X X X X X Opties positieterugkoppeling.
Samenstellen van de stage Keuze versterker; Bereik wat betreft voltage overeenstemmen met piezo. Vermogen bepaalt maximale frequentie (I=C.Vpp.f). Ruisversterker bepaalt nauwkeurigheid stage. (Let ook op ruis op ingang!) - Piezo 150 V, 40 µm. - Versterker 5 mv ruis. -> (40/150). 5e-3. 10(OB) = 13 nm
Samenstellen van de stage Resultaten; Piezo uitgevuld in slagvergroter (niet verlijmd). Van 0-120 V bereik 350 µm. Van 0-120 V bereik 6 mrad. Eventueel slag vergroten met aansturing -30 V tot 150 V. Planning; wk 1-2; Specificatie, Concept. wk 2-4; Detaillering, Bestellen mat. wk 4-5; Draadvonken. wk 5-6; Samenstellen, Testen
Samenstellen van de stage VRAGEN? DEMO