Isoleren bestaande muren! Mogelijkheden en Beperkingen ir. Marcus Peeters - marcus.peeters@hubkaho.be Lector / onderzoeker KaHo Sint-Lieven Aalst KMO-loket LED-netwerk: Duurzaam Bouwen Onderzoekskern DUBiT - DUurzaam Bouw je In Team 1
Waarom isoleren? 2
Waarom isoleren? (1) isoleren = energiesparen = geld sparen 3
Doorsneewoning Halfopen 5 personen 25 jaar Nauwelijks geïsoleerd Totaal verwarming: 22.000 kwh/jr à 0,08/kWh: 1760 /jaar (gas of mazout) 4
Warmteverliezen beperken Doorsneewoning Dak: 6600 kwh/jr Muren: 4400 kwh/jr Ramen: 3300 kwh/jr Vloer: 2200 kwh/jr Bouwknoop: 1100 kwh/jr Lucht: 4400 kwh/jr 5
Vlaams gewest BELEID VLAAMS GEWEST 6
Dakisolatie Beglazing Verwarming Buitenisolatie Spouwmuuren vloerisolatie Vervangen weerstandsverwarming Weerstandsverwarming Koeling Renovatieprogramma 2020 Verplicht in 2020 aanmoedigen Ontmoedigen 7
Vlaams gewest PRIORITEITEN 1. Alle daken of zoldervloeren degelijk isoleren 2. Alle enkele beglazing vervangen door hoogrendementsglas of beter 3. Alle verouderde verwarmingsinstallaties vervangen door condensatieketels of beter 8
Vlaams gewest PRIORITEITEN 2020 9
Subsidies energiesparen www.energiesparen.be 10
Alle premies en subsidies www.premiezoeker.be 11
Waarom isoleren? (2) Comfort! 12
Comfort 13
Comforttemperatuur Temperatuur die rustige mens voelt in kamer: T rd ~ T wand + T lucht 2 17 C 19,5 C 14
Comforttemperatuur Temperatuur die rustige mens voelt in kamer: T rd ~ T wand + T lucht 2 isoleren buitenschil 15
Comforttemperatuur -1 C = 7% besparing 16
Bron: energiesparen.be/kalender 17
Isoleren bestaande muren Bron: www.enenergiesparen.be 18
Na-isolatie spouwmuren Referentiedocumenten 19
Bron: Wayaert-Vermeersch / Isolteam inblazen isolatie Bron: Knauf 20
Bu Bi Bu Bi inblazen isolatie Webfilm VEA (Vlaams Energie Agentschap) na-isolatie van spouwmuren: http://www.youtube.com/watch?v=ghfvraih9hg 21
Bron: WTCB TV 246 Effect? Effect is begrensd: maximale isolatiedikte = aanwezige breedte luchtspouw 22
Stappen uitvoering Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009 Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Basisvoorwaarden subsidie Isolatiemateriaal: warmtegeleidbaarheid λ 0,065 W/mK Luchtspouw 50 mm Volledige vulling spouw Uitvoering door erkend aannemer 24
Basisvoorwaarden subsidie Woning aangesloten op distributienet voor 1/1/2006 6,00 /m² netto geïsoleerd geveloppervlak maximum 800,00 25
Isolatiematerialen 26
ATG s: www.butgb.be Isolatie met keuring Goedkeuring voor toepassing = systeem 27
www.butgb.be Isolatie met keuring Kies domein: AFWERKING ISOLATIESYSTEMEN Alle isolatiesystemen, dus even zoeken in de lijst. 28
Voorbeeld selectie inhoud 29
Erkende aannemers Lijst erkende aannemers: PDF-lijst http://www.energiesparen.be/spouwmuur Link tussen aannemer en isolatiesysteem 30
Inspectie vooraf Volgens vast protocol / checklist Gemiddelde breedte luchtspouw 50 mm = vastgelegde procedure (STS / TV 246) Gevels blootgesteld aan slagregen Bron: WTCB TV 246, bijlage 2 checklist 31
Luchtspouw Mogelijke toestand metselwerk binnenspouwblad Bron: www.energiesparen.be Bron: CIR-G. Timmermans 32
Toestand metselwerk Bron: WTCB TV 246 Bron: CIR-G. Timmermans 33
Koudebruggen: Ze BLIJVEN! Koudebruggen? Maar: Binnentemperatuur op oppervlak koudebrug stijgt! = minder risico op condens = minder risico op schimmel Opgelet: Luchtdichtheid muur neemt toe = minder ongecontroleerde ventilatie Isothermen berekend voor linteel boven raam Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009 Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Concreet - voorbeeld 35
Concreet - voorbeeld Spouwmuur 139 m² In niet geïsoleerde spouw van 6 cm wordt glaswol (λ < 0,065 W/mK) ingeblazen (λ kan beter: zie ATG s) Extra aandacht voor rolluikkasten en grote openingen Bron: WTCB TV 246 36
Spouwmuur 139 m² Concreet - voorbeeld Raming werken (incl. 6% BTW): 2780 Premie netbeheerder (6 ): 800 Totaal netto investering: 1980 37
Spouwmuur 139 m² Concreet - voorbeeld Terugverdientijd (voorzichtige raming): Geraamde besparing: ca. 4000 kwh /jaar Aan 0,08 /kwh: 320 /jaar Terugverdiend op ca. 6 jaar 2 maanden + je wint veel aan comfort = muren zijn warmer = aangenamer (rebound-effecten?!?) Hoe snel verdien ik dat terug? Zie ook: www.energiesparen.be (= gunstigere berekening) De calculator voor de na-isolatie van een bestaande spouwmuur berekent uw persoonlijke terugverdientijd. 4 jaar 1 maand 38
Isoleren bestaande muren Bron: www.enenergiesparen.be 39
Buitengevelisolatie Referentiedocument indien met pleisterafwerking: Informatieblad 2003/2 van de Butgb www.butgb.be Kies in menu: Butgb Infobladen 40
Buitengevelisolatie Referentiedocument indien buitenafwerking in hout of plaatmateriaal: WTCB TV 243 41
Bij renovatie volle muur Bu Bi Buitenisolatie met buitenpleister met beplanking met beplating 42
Bij renovatie spouwmuur Bu Bi Bu Bi 43
Voor- en nadelen Inpakken gebouw mogelijk - Capaciteit Ambitieniveau vrij (uitz. rooilijn 14 cm) Koudebruggen makkelijk op te lossen Nieuwe gevel grote keuze afwerking Bouwaanvraag Aanwerken aan openingen (ramen) Grote werken Kostprijs Nieuwe gevel Ideaal samen met renovatie vensters 44
Isolatiedikte? 1. Bepaal ambitie 2. Kies architect 3. Kies samen buitenafwerking 4. Kies samen SYSTEEM + aannemer Bron: WTCB TV 243 45
Isolatiedikte? 1. Bepaal ambitie Kan meestal tot hoogste ambitieniveau Subsidie (2013): 15/m² R d(isol) 2 m²k/w Maximum: 2000 Bron: WTCB TV 243 46
Kies samen afwerking Bron: Isofinishsysteem Gevelbekleding in gebakken aarde pannen zink (kunst)leien Composiet sidings Steenstrips Bron: Wienerberger - Sto 47
Gevelplaten minerale vezel Kies samen afwerking Gevelbekleding in hout Bron: Rockwool - Rockpanel Bron: stukadan.be Bron: woodforum.be Gevelpleister in alle mogelijke kleuren Bron: gevelbekleding-info.be Bron: Habitos.be 48
www.butgb.be Kies samen systeem Kies domein: AFWERKING ISOLATIESYSTEMEN Alle isolatiesystemen, dus even zoeken in de lijst. 49
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
AANDACHTSPUNTEN bij NA-isolatie: Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Isoleren bestaande muren Bron: www.enenergiesparen.be 52
Binnenisolatie Referentiedocument Via energiesparen.be: http://www.energiesparen.be/binnenisolatie Of rechtstreeks: http://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/de tail/binnenisolatie-van-buitenmuren 53
Aanbeveling Te vermijden oplossing: Enkel als het niet anders kan en schakel waar mogelijk onmiddellijk over op één van twee vorige methoden Hoe matiger je isoleert, hoe minder problemen Gezien koudebruggen heeft dikker isoleren vanaf bepaald punt maar weinig meerwaarde Geen subsidies voor deze oplossing RAADPLEEG SPECIALIST voor ADVIES 54
Inwendige condensatie BLAUW = reële dampdruk (P v) curve i.f.v. dampdoorlaatbaarheid ROOD = dampsaturatiedruk (P vs) curve i.f.v. temperatuur materiaal P v > P vs Dampscherm binnen Buiten kletsnat = interne condensatie => geen condensatie? => WEL condensatie Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009 Leidingen?
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009 Do s en Dont s:
KOUDEBRUGGEN: Moeilijk oplosbare plaatsen Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009
Bron: Binnenisolatie van Buiten muren; VEA/KUL/WTCB
Bron: Binnenisolatie van Buiten muren; VEA/KUL/WTCB
Isoleren bestaande muren Bron: www.enenergiesparen.be 62
Mooie combinatie - Combipremie Muurisolatie + vervangen ramen of glas Indien enkel glas: zeker doen Indien dubbel: aanmoediging voor 3- voudig Zie premies Zie renovatiepremie (woning > 25 jaar) Terugverdientijd sterk afhankelijk van situatie Verhoogt comfort merkelijk 63
Ramen en glas 0 C 20 C 64
65
Dank voor uw aandacht ir. Marcus Peeters - marcus.peeters@hubkaho.be Lector / onderzoeker KaHo Sint-Lieven Aalst KMO-loket LED-netwerk: Duurzaam Bouwen Onderzoekskern DUBiT - DUurzaam Bouw je In Team 66