Prebes Studiemoment bij Ceratec - 25/11/2014 : Vragen over hijsen en heffen. 1.VERHANDELINGSTOESTELLEN Vraag 1. (ref. CER.02) In het wettelijk kader is men steeds verplicht de veiligheidsgordel te bevestigen (voor bestuurder heftruck). Na risicoanalyse bij gebruik heftruck blijkt dat het onmogelijk is de gordel te dragen, door het feit dat de magazijnier steeds op en af moet. Inderdaad hij moet de rollen stof op de vorken leggen om die ofwel in het magazijn te stapelen of in de vrachtwagen te laden. De verplaatsing van de heftruck is over het algemeen tussen 10 en 30 meter afstand. Het bestaan meer risico s bij het dragen van de gordel, door het feit van steeds in en uit te klikken, tijdverlies, gordel vergeten uit te klikken, stress, enz. De arbeidsgeneesheer heeft uiting: indien te frequent op en af en als men uit risicoanalyse kan afleiden dat er geen of heel beperkte risico s zijn, denk ik dat dit niet verplicht is. Graag uw mening a.u.b. a. Het risico van kantelen van een heftruck is altijd aanwezig en hangt af van een aantal factoren: de snelheid, de snelheid in combinatie met het nemen van bochten, onvoorziene omstandigheden, ) en is qua Ernst meestal zeer ernstig tot dodelijk (chauffeur onder heftruck). b. Wanneer het dragen van een veiligheidsgordel om praktische en organisatorische redenen niet mogelijk is moeten andere maatregelen genomen worden zoals bewaakte deur zie vraag ref.cer.16 Opmerking:. Met alle respect voor de vraagsteller, is men geneigd om snel de in de vraag uiteengezette ideeëngang te volgen en te besluiten dat in dergelijke situatie het onmogelijk is om de veiligheidsgordel of enig andere veiligheidsmaatregel niet toe te passen. Een preventieadviseur of hiërarchisch verantwoordelijke moet nog altijd de risico s nuchter en objectief inschatten. Er is over het algemeen een negatieve houding tegenover de veiligheidsgordel en dit wordt versterkt door de houding van de HL om hun mensen naar de mond te praten (want dan ben ik een goede chef). Indien de persoon in kwestie in staat is om zoveel af te stappen en de rollen stof op de vorken te leggen dan is de mini inspanning om de gordel aan te klikken werkelijk infinitisimaal (begrip uit de hogere wiskunde) Het wordt tijd dat de Hl deze kwestie omturnt van een verplichting naar een kans dat we onszelf moeten bieden om veilig door het leven te gaan. VIK025 - Heftruck DOC023 heftruck dagelijkse checklist Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 1 van 11
Vraag 2. (ref. Cer.03) We hebben een hulpstuk om bigbag s te heffen. Het stuk schuift over de vorken van een stapelaar, de lussen van de bigbag worden over de constructie geschoven ( tot achter een blokkering). Valt dit onder heffen van lasten of moet je dit als hijsen beschouwen ( met aanpassingen en bijhorende periodieke controle)? Er zijn mensen die zeggen dat het heffen is omdat er geen verbindingsstukken gebruikt worden tussen het hulpstuk en de bigbag, klopt deze redenering? foto van hulpstuk Heffen: het omhoog brengen van een last op een plateau dat omhoog geduwd wordt. Hijsen: het in de hoogte trekken van een last. Dus in dit geval: de heftruck moet beschouwd worden als hijswerktuig met 3 maandelijkse keuring door een EDTC Vraag 3. (ref. Cer.09) Een graafkraan voorzien met een haak aan de bak van de kraan. Moet deze graafkraan aanzien worden als een hijstoestel en periodiek gekeurd worden door een EDTC? Een graafkraan voorzien met een haak aan de bak en waarmee lasten door middel van een ketting of kabel worden opgenomen en verplaatst, moet worden aanzien als hijstoestel, dus 3 maandelijkse keuring door een EDTC. Dat de haak zogezegd niet zal gebruikt worden is moeilijk op te volgen en zou in dit geval beter verwijderd worden. Vraag 4. (ref. CER.20) Kan een hefwerktuig/ graafmachine/ verreiker, in de meeste gevallen is dit een behandelingstoestel, gebruikt worden als hijswerktuig? Ja, mits keuring door EDTC die een aantal constructieve en organisatorische eisen zal stellen. Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 2 van 11
Vraag 5. (Ref. CER.10) Mag er met een heftruck op de openbare weg gereden worden? Ja, indien de heftruck voldoet aan de wettelijke vereisten om op de openbare weg te komen zie hiervoor Prebes Werkgroep Documenten VIK074 VIK025 : Heftruck - veiligheidsinstructie VIK074: Heftruck rijden op de openbare weg DOC023 : Heftruck dagelijkse checklist VIK089- Heftruck, omwisselen tractiebatterijen Vraag 6. (Ref. CER.11) Mag er aan 1 vork van een heftruck een kabel (of ketting) geplaatst worden en hiermee een last op te nemen? We hebben terug te maken met een hijstoestel (kabel of ketting die een last in de hoogte trekt - zie vraag 2. Ref CER.03 hijsjuk). Dus een 3 maandelijkse controle als hijstoestel door een EDTC. Opmerking: - opnemen van de last met 1 vork wil zeggen dat de vork centraal geplaatst wordt (in het midden van het vorkenjuk) en dat de toegelaten last volgens het lastendiagram gehalveerd wordt. - beter nog is 2 tegen elkaar geschoven vorken te gebruiken. - verder ook nog: respecteer de max toegelaten horizontale zwaartepuntsafstand zoals vermeld op de lastendiagram. VIK025 : Heftruck - veiligheidsinstructie DOC023 : Heftruck - dagelijkse checklist VIK089 : Heftruck, - omwisselen tractiebatterijen Vraag 7. (Ref. CER.12) Mag er aan 2 vorken van een heftruck een juk geplaatst worden om hiermee lasten op te heffen? zie vraag 2 (ref. CER.03) Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 3 van 11
Vraag 8. (Ref. CER.16) Op onze recente heftrucks worden bewaakte deuren toegepast. ( toestel kan niet heffen/rijden met geopende deuren) Op die toestellen is er nog een ( niet bewaakte) gordel aanwezig. Indien die aanwezig is, moet die dan gebruikt worden ondanks de andere bescherming? Mogen we de gordel verwijderen? Zie ook vraag 1 (Ref. CER.02) Dergelijke saloondeurtjes worden inderdaad op de markt gebracht met CE attest. Zou de uitgevoerde risicoanalyse een goede benadering zijn geweest met een werkelijke situatie? Er is inderdaad een Duitse video-opname die aantoont dat bij een mooi circulaire beweging aan hoge rotatie snelheid en bij kanteling van de heftruck een POP niet gekwetst wordt. Doch, sedert wanneer kunnen we nu een pop vergelijken met een mens? Daartegenover is er ook een Canadese video die juist het tegenovergestelde aantoont! Dergelijke saloondeurtjes bieden wel het voordeel dat de bestuurder zijn hoofd buiten de cabine kan steken om zijn vorktoppen te zien (wat in sommige gevallen noodzakelijk is). Besluit: saloondeurtjes + veiligheidsgordel is noodzakelijk. Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 4 van 11
2. HIJSWERKTUIGEN Vraag 9. (Ref. CER.01) Heffen en hijsen is in onze fabriek ook een zeer actueel thema, wij hebben bij de 15 takels staan, een rolbrug, automatische stapelaars. Vooral ook de omstandigheden zijn zeer uiteenlopend De gedragen last is vrijwel altijd staal: veren voor vrachtwagens Dikwijls is het een individueel veerblad, afmetingen: 10à30 mm dik, 80à120mm breed, 1000à2000mm lang Soms is het de volledige veer: een veerblad weegt tussen de 10à50kg, een volledige veer kan soms boven de 100kg wegen Specifiek: aan een reeks werkposten wordt de last aan 1 kant opgewarmd in een oven, het takelen gebeurt met een magneet aan het niet opgewarmde deel. Maar de magneet gaat dus daarbij ook ophitten na een zekere tijd en krijgt dan andere kleefeigenschappen Heb je over die context nuttige suggesties. a. Een vaste verbinding (haak, aanslagmateriaal, hijsoog met kabel of ketting, ) tussen takel en werkstuk is altijd te verkiezen boven een niet vaste verbinding zoals een hefmagneet, plaattang. b. Vermoedelijk is in het gebruik van een vaste verbinding tussen takel en werkstuk (veren en veerbladen) hier niet mogelijk/ of anders voorzien bij het fabricageconcept. c. De aangehaalde problemen van mindere aantrekkingskracht bij opwarming van de magneten (door nabijgelegen oven en een gedeeltelijke opwarming van de veren) zijn best te bespreken en te onderzoeken met de leverancier van de hefmagneten en ev. de EDTC. Zo kan de leverancier een aangepast diagramma van de hefmagneet bij verhoogde temperatuur voorzien. d. Ook de schilfers die ontstaan zijn tijdens het harden en ontlaten aan de oppervlakte van de veerbladen kunnen invloed hebben op de aantrekkingskracht van de hefmagneten. Best kan dit ook besproken worden met de leverancier van de hefmagneten en ev. met de EDTC om proefondervindelijk te bepalen welke ook hier de invoed is op de aantrekkingskracht van de magneten. e. Ook belangrijk is te onderzoeken of er reeds incidenten/ ongevallen zijn gebeurd met loskomende veerbladen. Bijkomende commentaar: Is het gebruik van een hijsgereedschap met een holle rechthoek aan de opnamekant en een tegengewicht aan de andere zijde een alternatief? Vraag 10. (Ref. CER.04) De hijsplannen bij geplande kraanwerken worden voorafgaand aan het bedrijf voorgelegd. (telescoopkraan) Hoe kan de preventieadviseur de hijsplannen correct beoordelen? Hij kan kijken naar de installaties op het bedrijf en of er riolen en andere aanwezig zijn. Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 5 van 11
Maar hoe kan hij beoordelen of de opgegeven lasten kloppen ( druk op de stempels) wetende dat de druk op de bodem wijzigt bij het roteren van de kraan of stijgen/dalen van de arm. Wat als het misgaat? a. In alle geval moet de werfleiding de liggingsplannen opvragen van de ondergrondse kabels, leidingen, rioolputten en/of ondergronds tanks. Hiermee moeten, indien de werken zich in de zones bevinden waar ondergrondse kabels, leidingen, riolen, ondergrondse tanks aanwezig zijn, sonderingen gedaan worden teneinde de nodige voorzorgen te kunnen nemen om beschadigingen uit te sluiten. b. Indien er boven deze ondergrondse kabels, leidingen, rioolputten en/of ondergrondse tanks hijswerken met een hijskraan moeten uitgevoerd worden, moeten de nodige maatregelen genomen worden om beschadigingen uit te sluiten. De constructeur van de kraan kan perfect weergeven welke de maximum grondoppervlaktedruk is van de 4 stempels. Indien er gerekend wordt met de maximum druk van de stempels, wat in de meeste gevallen toch zal bereikt worden en afhankelijk is van zwaarte van de last en de positie van de giek alsook met de aard van de grond (te vinden in de weerstandstabellen volgens het soort van grond), kan er reeds een berekening gemaakt worden. Op die manier kunnen er, indien nodig, bijkomende maatregelen genomen worden zoals rijplaten, verstevigingen,. Vraag 11. (Ref. CER.05). Moet een speciaal hijsgereedschap die maar sporadisch gebruikt wordt (bv 1x/jaar) ook gekeurd worden door een EDTC? a. Hijsgereedschappen moeten driemaandelijks gekeurd worden door een EDTC. b. Hijsgereedschappen die maar sporadisch gebruikt worden, moeten vóór dit gebruik gekeurd worden door een EDTC. c. De periodiciteit van keuring van een hijswerktuig kan, op aanvraag van de klant, door de EDTC onder strikte voorwaarden aangepast worden. Dit geldt niet voor het aanslagmateriaal en de hijsgereedschappen. Vraag 12. (Ref. CER.19) Kan het aantal periodieke controles van hijswerktuigen verminderd worden? Zo ja, door wie? a. Hijstoestellen (kraan, takel, rolbrug, ) en hijstoebehoren (kabels, kettingen, heflinten,...) voor het hijsen van lasten en om personen in de hoogte te brengen moeten om de 3 maand gekeurd worden door een EDTC. b. In bepaalde gevallen kan er een afwijking aangevraagd worden aan de EDTC voor hijstoestellen (kraan, takel, rolbrug, ) indien het gaat over hijstoestellen voor het hijsen Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 6 van 11
van lasten die minder frequent worden gebruikt dan bij een normaal gebruik (genomen over een periode van 3 maand). Hierbij zijn een aantal beperkende voorwaarden : een voldoende zekerheid over het beperkt gebruik. uitsluitend goederenverhandeling en geen personenvervoer. geen montagewerkzaamheden. Voor hijstoebehoren blijft een 3 maandelijks keuring door een EDTC verplicht. Vraag 13. (Ref. CER.06) We zien regelmatig aan torenkranen na de werkuren lasten hangen aan de hijshaak (zoals materiaalbak, ladders, betonmolen, ). Is dit wettelijk in orde? a. Wettelijk mag men een last niet onbeheerd achterlaten. b. Indien de last boven openbaar terrein kan komen (bv openbare weg, ), is dit wettelijk niet toegelaten. c. Indien de last niet boven openbaar terrein komt en zich altijd volledig binnen een volledig afgesloten werf bevindt, is dit toegelaten. VIK111 : Torenkraan, vast opgesteld, cabinebesturing. Vraag 14. (Ref. CER.07) Er is weinig plaats in de doorgangen (bv belemmerde doorgangen) van een atelier. Mogen er lasten in de hoogte van de ene kant van de werkplaats naar de andere kant vervoerd worden met een rolbrug? Dit zou kunnen, doch niet aan te raden maar zeker niet in de nabijheid en boven personen. Hierbij dienen er organisatorische maatregelen getroffen te worden, in de vorm van een instructie die door iedereen, rolbrugbestuurder, signaalgever, alle werknemers en de HL, moet nageleefd worden. Deze instructie bevat o.a.: er wordt gewerkt met trage beweging. de rolbrugbediener informeert met een krachtige geluidshoorn zijn komst. de signaalgever gaat voldoende vooruit en controleert dat iedereen zich uit de valzone heeft verwijderd; zo niet verwittigt hij (per walkie-talkie) de rolbrugbestuurder die onmiddellijk stopt. indien deze procedure niet toepasbaar of te omslachtig is, moet men de lay-out van de werkplaats aanpassen of materiële beschermingen aanbrengen. VIK108 : Rolbrug: peer- of afstandsbediening Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 7 van 11
Vraag 15. (Ref. CER.08) Er is weinig plaats in een werkplaats. Mogen er lasten boven werknemers verplaatst worden? Neen Zie ook antwoord Vraag 14 (Ref. CER.07). VIK107 : Rolbrug: cabinebediening Vraag 16. (Ref. CER.13) Een rolbrug is voorzien met alle veiligheden (boven, onder, max lastbegrenzer, eindeloop, ). Mag iedereen dan deze rolbrug bedienen? Het vertrekpunt is dat alle hijswerktuigen volledig zijn uitgerust met alle veiligheidsvoorzieningen. Het bedienen van een hijswerktuig is een veiligheidsfunctie en is enkel voorbehouden aan bekwame en bevoegde personen. Bekwaam betekent: voldoende opgeleid. Bevoegd betekent: bekwaam persoon die door de werkgever de toelating krijgt om deze tuigen te bedienen. Vraag 17. (Ref. CER.14) Moet het back-up systeem ( bij spanningsuitval )van een elektromagneet ook gekeurd worden door een EDTC? Ja, het is een essentieel onderdeel voor een veilige werking van de magneet. De behoud-tijd na spanningsuitval bedraagt minimum 20 min. De gebruiker dient ook het groen signaallampje van de batterijlader regelmatig na te zien. Idem voor de zuignappen met onderdrukvoeding. Vraag 18. (Ref. CER.15) In bijlage een foto waar ik nogal wat uitleg zou willen bij krijgen mbt: Indienststelling: kraan, giek en trilblok met klem giek en trilblok passen op elke kraan (hydraulische verwisselbare aanbouwdelen) Keuring: extern als geheel? Veel samenstellingen mogelijk als je 10 kranen hebt Opleiding bediener en handlanger Registratie onderhoud Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 8 van 11
De graafkraan op zich is een grondverzetmachine en geen hijswerktuig en moet bijgevolg niet gekeurd worden zolang ze als grondverzetmachine gebruikt wordt. Er wordt een triltoestel gemonteerd op de graafkraan en daar doet men twee zaken mee: Het voorwerp (bv damplank) wordt ingeklemd en omhoog gehesen. Op dit ogenblik wordt de graafkraan een hijswerktuig en het triltoestel wordt een hijstoebehoren. Dus beiden worden keuringsplichtig. Het voorwerp wordt in de grond getrild en de hijsfunctie van de graafkraan en het triltoestel valt weg. Op dit ogenblik valt ook de keuringsplicht weg. Besluit: de beide toestellen laten keuren door een EDTC. Keuren als één geheel? Iedere kraan op zich moet voor dergelijke werkzaamheden gekeurd worden. Ook de triller wordt gekeurd en mag op alle gekeurde kranen gemonteerd worden op voorwaarde natuurlijk dat de lasttabel van de kraan gerespecteerd wordt. Opleiding bediener en aanhaker. Ik veronderstel dat je met handlanger de aanhaker bedoeld. De eindterm is (Codex T1): de werkgever zorgt dat de werknemers de nodige bekwaamheid bezitten. Dit wordt herhaald en bekrachtigd bij de Codex T6 Mobiele arbeidsmiddelen. Een opleiding om deze eindterm te bereiken is noodzakelijk. Deze kan zowel intern als extern gebeuren. Voor de aanhaker en kraanman zijn correcte en volledige instructies, opgemaakt door de HL en nagezien en desnoods aangevuld door de P.A. wat betreft de veiligheidsaspecten en door de P.A. Arbeidsgeneesheer wat betreft de medische aspecten, onontbeerlijk. Deze dienen als basis voor de opleiding. De inhoud van de instructies bevatten minimaal de gevaren en de bescherming bij het werken met en in de nabijheid van de kraan en de specifieke handelingen noodzakelijk bij de begeleiding. De inhoud van de instructies worden grondig besproken met beide werknemers. Wie deze opleiding moet verstrekken is niet vermeld in de reglementering, doch het moet een persoon zijn die beantwoordt aan volgende vereisten: hij kent de werkzaamheden door en door, Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 9 van 11
hij treedt op als een hiërarchische overste (= gezagsfunctie), dus geen collega, hij kent de werknemers, hij bezit voldoende bekwaamheid, assertiviteit en didactisch inzicht, hij neemt verantwoordelijkheid en laat geen personen toe tot de job die onvoldoende bewaamheid vertonen of onvoldoende karakteriële eigenschappen bezitten. Besluit: De best geplaatste persoon is de rechtstreekse chef want hij moet al deze vereisten waarborgen. Het kan ook een externe zijn die dezelfde eigenschappen bezit en uiteraard moet hij zich volledig bekwamen in de jobvereisten. Voor de kraanman (die een veiligheidsfunctie uitoefent) is een bijkomende opleiding noodzakelijk die inhoudelijk volgende elementen moet bevatten: bediening van de kraan, de werk- en belastingsvoorwaarden, de veiligheidsaspecten bij het bedienen van een kraan en met een persoon in het werkgebied (zie Prebes Werkgroep Documenten VIKxxx: Graafkraan in ontwerpfase), een evaluatie van de kennis van de veiligheidsaspecten en praktijk. Een arbeidsgeneeskundig onderzoek is wettelijk verplicht. Registratie onderhoud. Is een wettelijke verplichting volgens de minimum voorschriften arbeidsmiddelen (Codex T6) De doelstelling die moet bereikt worden is te kunnen nagaan (door inspectiediensten en parket en bij keuringsplichtige toestellen ook de EDTC) als de ingrepen tijdens de volledige levensloop van het toestel het veiligheidsniveau behouden werd. De toegepaste archiveringsmethode is vrij te bepalen. Bijkomende opmerking: Vooraleer de werken aan te vatten moeten door de werfverantwoordelijken de plannen aangevraagd worden van de ondergrondse kabels, leidingen en ondergrondse installaties. Deze moeten de plaats van deze ondergrondse kabels, leidingen en ondergrondse installaties uittekenen op de werf. Ook laten de werfverantwoordelijken de nodige manuele sonderingen uitvoeren teneinde exact te weten waar de ondergronds kabels en leidingen liggen zodanig dat er geen beschadigingen of ongevallen kunnen gebeuren. Vraag 21. (Ref. CER.Suppl) Hoe kan je ARAB 280 en ARAB 281 toepassen op hijstoestellen ( telescoopkraan, vrachtwagenkraan... ) die je door de aannemer voor 1 dag naar België worden gehaald? vb. afladen van een vrachtwagen met materiaal vb. afladen van een vrachtwagen met materiaal en equipment op hun plaats hijsen. Het antwoord is terug te vinden in het ARAB art 281 Quater. Samengevat: 1. Als men in België een hijswerktuig en hijstoebehoren uit het buitenland voor een periode van minder dan 3 maand wil gebruiken, worden de recentste verslagen over Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 10 van 11
de periodieke keuring en de keuring bij indienststelling van het apparaat, opgesteld door een erkend keuringsinstituut in het land van herkomst, aanvaard. 2. Een aantal bijzondere voorwaarden zijn van toepassing nl.: het land van herkomst is een lidstaat van de Europese Unie, de verblijfsduur in België mag de 3 maanden niet overschrijden (bijzonderheden: a) indien de periode van 3 maand wel wordt overschreden en de keuring in het buitenland is nog geldig, moet de Belgische EDTC een keuring uitvoeren; b) indien de buitenlandse keuring vervalt gedurende de periode van 3 maand, moet de Belgische EDTC een keuring uitvoeren) het verslag is opgemaakt door een geaccrediteerde, erkende of gelijkwaardige keuringsinstelling; het verslag is opgesteld in één van de drie landstalen of gaat vergezeld van een vertaling in één van deze talen en heeft betrekking op de elementen van onderzoek zoals bedoeld in artikel 280, derde lid, a) tot en met d). Indien aan deze voorwaarden niet wordt voldaan, moet het hijstoestel gekeurd worden door een EDTC volgens het ARAB art 280 en 281 Prebes Werkgroep Documenten 25.11.2014 - Pagina 11 van 11