De keizersnede Belangrijk Voor deze behandeling, ingreep of onderzoek dient u nuchter te blijven; dit betekent dat u vanaf 6 uur voor de opname: Niets meer mag eten Niet meer mag roken Tot 2 uur voor de opname alleen nog water mag drinken. Dus geen melk of melkproducten of andere vloeistoffen. Voorbeelden: Als u om 8.00 uur wordt opgenomen, mag u vanaf 2.00 uur s nachts niets meer eten en niet meer roken en mag u tussen 2.00 en 6.00 uur alleen nog water drinken. Als u om 14.00 uur wordt opgenomen, mag u vanaf 8.00 uur niets meer eten en niet meer roken en mag u tussen 8.00 en 12.00 uur alleen nog water drinken. Als u zich hier niet aan houdt, loopt u het risico dat tijdens de operatie maaginhoud in uw longen komt en dat kan levensgevaarlijk zijn. Dus niet nuchter zijn betekent altijd dat de operatie moet worden uitgesteld. Inleiding Deze folder geeft informatie over de gebruikelijke gang van zaken rond een keizersnede. De medische term daarvoor is een sectio caesarea. Een keizersnede is een operatie waarbij het kind via de buikwand ter wereld komt. De operatie duurt ongeveer een half uur. Er bestaan verschillende redenen voor een keizersnede. In deze folder geven wij informatie over wat u in het Elkerliek ziekenhuis kunt verwachten. Reden voor een keizersnede De gynaecoloog adviseert een keizersnede alleen als een bevalling via de vagina (schede) niet mogelijk is of te grote risico s met zich meebrengt voor u, uw kind of voor u beiden. Een geplande keizersnede Soms is tijdens de zwangerschap al duidelijk dat (te zijner tijd) een keizersnede noodzakelijk zal zijn, bijvoorbeeld als de placenta (moederkoek) voor de baarmoedermond ligt, er een vleesboom de indaling van het kind verhindert, er een liggingsafwijking is, zoals een stuitligging de conditie van moeder of kind dit noodzakelijk maakt. Men spreekt dan van een geplande of primaire keizersnede. Pagina 1 van 10
Voorbereiding op een keizersnede Bezoek aan de anesthesioloog Zoals bij elke operatie vindt bij een geplande keizersnede vooraf onderzoek plaats naar uw gezondheidstoestand. U krijgt een gesprek met een anesthesioloog op de polikliniek van de anesthesiologen. De anesthesioloog bespreekt onder andere met u of u al eens eerder een operatie heeft gehad en of u bekend bent met allergieën. In dit gesprek wordt ook de vorm van anesthesie besproken welke bij u wordt toegepast. Meer informatie hierover vindt u terug in de brochure Anesthesie. Als u medicijnen gebruikt dan dient u dit aan de anesthesioloog door te geven. De anesthesioloog zal aangeven of u mag doorgaan of moet stoppen met het innemen van de medicijnen. Nuchter blijven Voor de operatie moet u nuchter zijn (zie de regels vooraan in de folder). Vormen van anesthesie De keizersnede vindt meestal plaats onder verdoving via een ruggenprik. Bij een ruggenprik spuit de anesthesioloog verdovende vloeistof tussen de ruggenwervels. De huid wordt eerst plaatselijk verdoofd. Vaak voelt u dan de ruggenprik zelf nauwelijks meer. Al snel worden uw onderlichaam en benen gevoelloos. Voordat de ruggenprik wordt gegeven krijgt u eerst een infuus. Via dit infuus krijgt u extra vocht toegediend. Dit helpt te voorkomen dat uw bloeddruk gaat dalen. Het dalen van de bloeddruk kan voorkomen als bijwerking van de ruggenprik. Bij een ruggenprik maken u en uw partner de geboorte van uw kind bewust mee, en al tijdens de operatie kunt u uw kind zien, horen en aanraken. U heeft tijdens de operatie geen pijn. Wel voelt u soms dat er getrokken wordt of op de buik geduwd. Een enkele keer reikt de verdoving iets hoger dan alleen uw onderlichaam. Het lijkt dan of ademhalen moeilijk gaat. Dit is vervelend, maar het kan geen kwaad. Soms vindt de keizersnede onder algehele anesthesie plaats. Hier wordt alleen voor gekozen als er sprake is van een noodsituatie of op medische indicatie. Bij algehele anesthesie slaapt u tijdens de keizersnede. De anesthesie wordt zo gegeven dat het kind zo weinig mogelijk medicijnen zoals inslaapmiddelen en pijnstillers via de placenta krijgt. De medicijnen voor de anesthesie worden via een infuus ingespoten. Soms krijgt u van te voren wat zuurstof via een kapje of slangetje voor of in uw neus. Terwijl u slaapt krijgt u een buisje in uw luchtpijp voor de beademing. U voelt geen pijn en wordt wakker als de operatie klaar is en uw kind en de placenta geboren zijn. De dag van opname Wat neemt u mee Voor de keizersnede dient u de volgende spullen mee te nemen: toiletartikelen, eventueel ook voor uw partner als die blijft overnachten in de gezinssuite, nachthemd om na de bevalling te dragen, ondergoed, ochtendjas en pantoffels, steungevende bh (een voedings-bh kunt u het beste pas minimaal 4 dagen na de bevalling kopen in verband met stuwing van de borsten; de maat van de bh zal door de stuwing veranderen), fototoestel/videocamera, Maxi-cosi + dekentje (deze kunt u in de auto laten staan totdat u met ontslag gaat), lectuur, kleertjes en mutsjes voor uw kind, 2,00 voor het rolstoelgebruik, Adressenboekje, zodat u alle belangrijke adressen/telefoonnummers van familie of vrienden direct bij de hand heeft. Pagina 2 van 10
Tip Grote geldbedragen, sieraden en waardevolle papieren kunt u het beste thuis laten. In elke kledingkast bevindt zich een kluisje waarin u eventuele waardevolle spullen kunt opbergen. U heeft hiervoor 2,00 nodig. Algemeen gebruik TV en internet; aan het gebruik van TV en/of internet zijn kosten verbonden (zie de folder Bedside-terminal), met uit zondering van de gezinssuites. U heeft een hoofdtelefoon nodig bij het gebruik van de televisie en radio. Deze is gratis te verkrijgen op de afdeling. De voorbereiding Op de dag van opname mag u geen bodylotion op de huid smeren. Ook mag u geen make-up of nagellak op hebben. Sieraden, haarspelden en/of piercings moeten verwijderd zijn. Bij opname op de afdeling wordt altijd een registratie van het hartritme van de baby gemaakt (CTG). Indien uw baby in stuitligging ligt, zal er altijd een echo worden gemaakt om de ligging van de baby nogmaals te controleren. Voor dat u naar de operatiekamer gaat moeten contactlenzen en/of kunstgebit verwijderd zijn. U krijgt een operatiejasje aan. Op de afdeling brengt de verpleegkundige een blaaskatheter in. Dit is een dun siliconen slangetje dat via de plasbuis in de blaas wordt gebracht. Dit gebeurt, omdat een volle blaas tijdens de operatie in de weg kan zitten. Een dag na de operatie wordt de blaaskatheter weer verwijderd. Tevens wordt ook een infuus ingebracht voor vochttoediening. Via dit infuus krijgt u 1 uur voor de operatie antibiotica toegediend voor een betere wondgenezing. Kort voor de operatie wordt u naar de operatieafdeling gebracht. Er gaat een verpleegkundige van de afdeling met u mee. Zij zal zorgdragen voor uw kindje. Om trombose te voorkomen krijgt u na de keizersnede een injectie in het bovenbeen met een bloedverdunnend middel (Fragmin). Deze injectie krijgt u iedere avond tot aan het ontslag. Bij een ongeplande keizersnede gebeuren deze voorbereidingen vaak in een sneller tempo. De keizersnede De operatie Bijna altijd maakt de gynaecoloog een bikinisnede, een horizontale (dwarse) snede van 10-15 cm vlak boven het schaambeen, ongeveer rond de haargrens. Na de snede in de huid worden het vet onder de huid en een laag verstevigend bindweefsel boven de buikspieren doorgesneden. De lange buikspieren die van de ribbenboog naar beneden lopen worden opzij geschoven, en vervolgens opent de gynaecoloog de buikholte. De blaas, die voor een deel over de baarmoeder heen ligt, wordt losgemaakt van de baarmoeder en naar beneden geschoven. Daarna haalt de gynaecoloog via een snede in de baarmoeder uw kind naar buiten. Meestal drukt men daarbij op uw buik. Als uw kind geboren is, wordt de navelstreng doorgeknipt. Als de placenta geboren is, hecht de gynaecoloog de baarmoeder en de verschillende lagen van de buikwand. Pagina 3 van 10
Regels op de operatiekamer Uw partner kan bij de keizersnede aanwezig zijn. Uw partner krijgt van de verpleegkundige speciale operatiekleding aangereikt (overall, operatiemutsje en mondkapje). Ook hoort hij waar hij plaats kan nemen. Dit vanwege de veiligheid, steriliteit en rust op de operatiekamer Om het zorgproces niet te belemmeren, dient u zich aan deze regels te houden. Anders zijn wij genoodzaakt u de toegang tot de operatiekamer te weigeren. Als uw partner niet aanwezig kan zijn, mag er iemand anders mee (vriendin, moeder, verloskundige). Soms kan het bij een spoedkeizersnede of algehele narcose voorkomen dat uw partner niet op de operatiekamer aanwezig mag zijn. Filmen mag niet op de operatiekamers. Als u een fotocamera meeneemt zal iemand van de operatiekamer voor u de foto s maken. Uw kind Afhankelijk van de reden voor de keizersnede, de zwangerschapsduur en de controle van de baby mag de baby bij u op de operatiekamer blijven. De verpleegkundige zorgt voor de eerste opvang van de baby en zal de baby bij u op de borst leggen. Uw partner mag bij u op de operatiekamer blijven. Alleen als er voor en/of na de keizersnede zich problemen voordoen, kan het nodig zijn dat een kinderarts aanwezig is. Wij stellen alles in het werk om toch te proberen uw gezin op de operatiekamer/ verkoeverkamer bij u te laten zijn. Incidenteel is dit door drukte op de verloskamers niet mogelijk. De kraamvrouw Na de operatie wordt u naar de verkoeverruimte (uitslaapkamer), vlak bij de operatiekamer gebracht. U gaat hier ook bij een ongeplande keizersnede, samen met de baby, uw partner en de verpleegkundige naar toe. Op de verkoeverkamer zijn ook andere patiënten aanwezig. Wij vragen u hun privacy te respecteren. Om die reden worden de bedgordijnen gesloten. Indien u borstvoeding geeft wordt uw kindje in de verkoeverruimte aan de borst gelegd. Uw bloeddruk, de polsslag, het bloedverlies en de hoeveelheid urine wordt regelmatig gecontroleerd. Via het infuus krijgt u vocht toegediend. Zo nodig krijgt u medicijnen voorgeschreven, zoals pijnstillers en middelen tegen de misselijkheid. Als uw conditie goed genoeg is wordt u teruggebracht naar uw afdeling. U mag nu uw familie bellen. Bij een ruggenprik heeft u de eerste uren na de operatie nog geen controle over uw benen. Geleidelijk krijgt u het gevoel en de kracht in uw benen terug. De dag na de operatie wordt zo nodig bloed afgenomen om na te gaan of u bloedarmoede hebt. De eerste dagen bent u vaak nog slap en wat duizelig bij het opstaan; dat wordt daarna geleidelijk minder. Na één a twee dagen beginnen de darmen weer te werken. De buik is dan nog opgezet en u kunt pijnlijke krampen hebben. Na de operatie mag u weer gewoon eten en drinken. Kort na de keizersnede heeft u pijn aan de wond en soms pijnlijke naweeën. Op de afdeling werkt men met een pijnprotocol waarin beschreven staat welke vormen van pijnbestrijding mogelijk zijn. Meer informatie hierover vindt u in de folder De PCA-pomp. Bij het hechten van de huid worden nietjes gebruikt. Deze mogen na 5 dagen verwijderd worden. Borstvoeding Bent u van plan borstvoeding te geven, dan is dit ook na een keizersnede mogelijk. Het maakt niet uit of de keizersnede gepland was of niet, of u algehele anesthesie heeft gekregen of een ruggenprik. Wel speelt de conditie van uw kind een rol. Als uw kind in de couveuse ligt, kunt u zelf uw kind voeden op de couveuse-unit. Zo nodig leert de verpleegkundige u hoe u moet kolven. De melk kan op verschillende manieren gegeven worden bijvoorbeeld via cupfeeding of een flesje. Bij voedingsproblemen gebeurt dit via een sonde, een dun slangetje dat in de maag van het kind uitkomt. Door uw kind kort na de geboorte aan te leggen aan de borst komt de borstvoeding vlot op gang. Uw kind profiteert van deze eerste voeding ( het colostrum). In principe wordt er gevoed op vraag. Pagina 4 van 10
De verpleegkundige of kraamverzorgende zal u leren deze signalen te herkennen bij uw kind en zal u hierin begeleiden. Indien er behoefte is aan een lactatiekundige, kan deze te allen tijde in consult geroepen worden. De kosten hiervoor zijn helaas voor uw eigen rekening. ldentificatie Gedurende uw verblijf in het ziekenhuis krijgen u en uw kind een identificatiebandje om. Dit bandje wordt om de pols gedaan en vermeldt de naam en geboortedatum van u en uw kind. De verpleegkundige die aanwezig is bij de bevalling doet dit bandje bij uw kind om en is verantwoordelijk voor de identificatie. Aan u wordt gevraagd de naam van uw kind te controleren. Het kraambed Verpleegafdeling Na de keizersnede gaan u en uw kind naar verpleegafdeling 1A. Op deze unit liggen kraamvrouwen, baby's, zwangeren en vrouwen die een gynaecologische ingreep hebben ondergaan. De gynaecologische patiënten liggen op een aparte kamer. De afdeling heeft 1 en 2-persoonskamers en een 4-persoonskamer. Iedereen heeft een eigen telefoon, televisie en radio. Op iedere kamer is een klein koelkastje aanwezig. Na een keizersnede verblijft u in principe in onze gezinssuites, hiervan zijn er 6 op de afdeling aanwezig. Indien er geen plaats is in een gezinssuite komt u op een 1- of 2-persoonskamer. Wanneer uw kindje op de couveuse-unit ligt, komt u niet in een gezinssuite maar op een 1- of 2-persoonskamer. De zorg wordt verleend door specialisten, (leerling)verloskundigen, verpleegkundigen, kraamverzorgenden, leerling verpleegkundigen, voedingsassistenten en afdelingssecretaresses. Op de afdeling wordt gewerkt in wisselende diensten. Hierdoor krijgt u te maken met meerdere verpleegkundigen. Er wordt voor gezorgd dat u zoveel mogelijk met dezelfde verpleegkundigen te maken krijgt. Met uw vragen en opmerkingen kunt u bij hen terecht. Maak uw wensen kenbaar! Globale dagindeling 7.30 uur Uw pols en temperatuur worden gecontroleerd, medicijnen en het ontbijt worden uitgedeeld 8.00 uur Een verpleegkundige helpt u, indien nodig, bij de lichamelijke verzorging en maakt uw bed op. 9.30 uur Er wordt u iets te drinken aangeboden 10.30 uur Aanvang bezoektijd 12.00 uur Einde bezoektijd. De broodmaaltijd wordt uitgedeeld. Hierna volgt er een rustperiode tot 15.00 uur 15.00 uur Gelegenheid tot opfrissen en u wordt zo nodig verder verzorgd. Uw pols en temperatuur worden gecontroleerd. Er wordt u iets te drinken aangeboden 16.30 uur De warme maaltijd wordt uitgedeeld 18.00 uur Aanvang bezoektijd 20.00 uur Einde bezoektijd. Uw partner mag tot 22.00 uur blijven. Op de gezinssuite mag uw partner de hele avond blijven en ook overnachten. Hierna krijgt u zo nodig hulp van een verpleegkundige bij de verzorging 22.00 uur Tijd voor uw partner om afscheid te nemen De partner is welkom van 10.00 22.00 uur, behalve tijdens de rusttijd van 12.00 15.00 uur. In de gezinssuite heeft de partner de mogelijkheid te blijven slapen. Pagina 5 van 10
Bezoektijden Op verpleegunit 1A (verloskunde/gynaecologie) gelden andere bezoektijden dan op de overige afdelingen van het ziekenhuis. De bezoektijden: 10.30 tot 12.00 uur en van 18.00 tot 20.00 uur. Voor uw partner zijn van 10.00 tot 12.00 uur en van 15.00 tot 22.00 uur. Maximaal drie bezoekers per patiënt! Wijs uw bezoek hierop. Op de gezinssuites kunt u in principe doorlopend bezoek ontvangen. Probeer wel de rusttijd van 12.00 15.00 uur in acht te nemen. De bezoektijden van de couveuse-unit: 9.30 tot 10.30 uur en van 18.30 19.30 uur. Rusttijd Van 12.00 tot 15.00 uur is het rusttijd op de afdeling. Hieraan wordt strikt de hand gehouden in het belang van u en uw kind. Uw kind Overdag en 's nachts verblijft uw kind bij u op de kamer, in een wiegje naast uw bed. Als uw kind in de couveuse ligt, is er op de afdeling de mogelijkheid uw kind te zien via het tvscherm in uw bedarm. Wanneer uw kindje flesvoeding krijgt, zal uw kindje ongeveer om de 3 uur worden gevoed. Indien u borstvoeding geeft, kunt u op vraag voeden. Dit houdt in dat de baby telkens wanneer hij/zij daar behoefte aan heeft de borst krijgt. Alleen op indicatie zal er bijvoeding gegeven worden. Op de couveuseafdeling gelden andere voedingstijden. De couveuseafdeling heeft een eigen folder waarin onder andere de voedings- en bezoektijden beschreven staan. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis worden u en uw partner zoveel mogelijk bij de zorg van uw kind betrokken. Bent u te moe om dat te doen, dan mag u dit aangeven. Een zwangerschap en keizersnede vergen nu eenmaal veel van uw energie. De verpleegkundigen begrijpen dit en zullen de verzorging, waar nodig, van u overnemen. De kraamvrouw De verpleegkundige geeft u ondersteuning bij uw verzorging en legt onduidelijkheden uit. Doucht u zich alleen als u zich goed voelt, wast u zich anders op bed (als u zich doucht doe dit dan kort en houd de schaamstreek goed schoon. Hygiëne is erg belangrijk, u bent vatbaarder voor infecties). Na de bevalling neemt het vaginale bloedverlies geleidelijk af. De eerste menstruatie komt, als u geen borstvoeding geeft, meestal na 6 tot 12 weken. Als u borstvoeding geeft kan de eerste menstruatie maanden op zich laten wachten. Het uitblijven van de menstruatie betekent niet dat u niet zwanger kunt worden. Doe rustig aan, overhaast niets. Pas op met trappen lopen. Door de zwangerschap en bevalling zijn de spieren van uw bekkenbodem en buik verslapt. Met buikspieroefeningen kunt u zes weken na de operatie weer beginnen. De verschillende lagen van de buikwand zijn dan goed genezen. Deze oefeningen vindt u terug in het boekje kraambedgymnastiek welke u tijdens uw verblijf in het ziekenhuis van de verpleegkundige krijgt. Pagina 6 van 10
Ontslag en nazorg Ontslag Het ontslag vindt plaats 2 of 3 dagen na de keizersnede. Dit wordt in overleg met uw behandelend arts bepaald. De snelheid van uw herstel en de gezondheid van uw kind (couveuseopname) spelen natuurlijk een rol. Ligt uw kind voor langere tijd in de couveuse, dan is uw verblijf in het ziekenhuis toch verbonden aan een maximaal aantal dagen. U gaat dan uiterlijk op de 7e dag na de bevalling met ontslag, tenzij uw behandelend arts om medische redenen hiervan afwijkt. Aangifte van uw kind Na de geboorte van uw kind moet uw partner binnen 3 werkdagen hiervan aangifte doen bij de burgerlijke stand in Helmond (de geboorteplaats van uw kind). U krijgt na de geboorte van uw kind een papier met daarop de precieze uitleg over de aangifte bij de burgerlijke stand. Kraamzorg en verloskundige Als u in het begin van uw zwangerschap kraamzorg geregeld heeft, belt u dan naar het kraamcentrum wanneer uw kind geboren is en nogmaals wanneer u weet wanneer u en uw kind naar huis mogen. Zij kunnen hier dan rekening mee houden in de planning. U krijgt een overdrachtformulier mee voor de kraamverzorgster en verloskundige. Hierin staan alle gegevens op die van belang zijn. U krijgt zelf ook een exemplaar. De verpleegkundige brengt de verloskundige op de hoogte van uw thuiskomst. De verloskundige komt de eerste tien dagen om de dag en verwijdert de zevende dag eventuele hechtingen. De hielprik De 4e dag na de bevalling (dus in principe thuis) krijgt ieder kind de hielprik om wat bloed af te nemen. Dit wordt onderzocht op een aantal aandoeningen (zie ook www.rivm.nl/hielprik). Bij vroegtijdige behandeling kan schade voor het kind beperkt worden. Tijdens het kraambed krijgt u hier meer informatie over. Nacontroles U krijgt een controleafspraak mee voor 5-6 weken na de bevalling. Dit is een kort gesprek, als het nodig is worden er onderzoeken gedaan. Deze controle vindt in principe plaats bij uw gynaecoloog. Belangrijk Als u de controleafspraak wilt verzetten dient u met het volgende rekening te houden: wanneer de controleafspraak later dan 6 weken na de ingreep/behandeling plaatsvindt wordt ziet de zorgverzekering dit als een nieuwe behandeling en worden mogelijk extra kosten bij u in rekening gebracht. Weer thuis Thuis zult u verder moeten herstellen. De tijd die nodig is voor het herstel is na een keizersnede vaak langer dan na een bevalling via de vagina. U bent niet alleen (opnieuw) moeder, maar daarnaast ook herstellende van een operatie. Een veel gehoorde klacht na een keizersnede is moeheid. U kunt daar het beste aan toegeven: probeer zoveel mogelijk rust te nemen. Aanvaard ook hulp die familie en kennissen u aanbieden. Soms vergoedt de verzekering na ontslag uit het ziekenhuis aanvullende kraamzorg. Een kraamverzorgster kan ook vragen beantwoorden, huishoudelijke taken overnemen en uw partner ondersteunen. Haar hoofdtaak is de verzorging van moeder en kind. Naarmate u meer hulp hebt als u thuiskomt, is de overgang gemakkelijker en went u sneller aan uw nieuwe levenssituatie. Kraamzorg kunt u aanvragen bij uw ziektekostenverzekeraar. Na de eerste weken merkt u dat u geleidelijk weer meer kunt doen. Zwaar tillen (vuilniszakken, zware boodschappentassen) wordt de eerste zes weken nog ontraden, maar geleidelijk aan kunt u wel uw activiteiten uitbreiden (licht huishoudelijk werk, kleinere boodschappen). Pagina 7 van 10
De eerste periode na de keizersnede wordt baden, zwemmen en seksueel contact afgeraden. Mocht er nog wat vocht of een beetje bloed uit de wond naar buiten komen, dan kunt u de wond met de douche schoonspoelen, voorzichtig drogen, en een droog gaas eroverheen doen om uw kleding te beschermen. Aan de zijkant van het litteken hebt u de eerste tijd soms een trekkend gevoel van inwendige hechtingen. Dit is normaal. Het gebruik van voorbehoedsmiddelen (anticonceptie) is niet anders dan na een normale bevalling. Vraag zo nodig de verloskundige, huisarts of gynaecoloog om advies. Wacht in ieder geval met gemeenschap tot de bloederige afscheiding voorbij is. Voor veel vrouwen duurt het langere tijd voordat zij weer zin hebben in seksueel contact. Omdat bij een bikinisnede zenuwen in de buikhuid zijn doorgesneden, houdt u vrij lange tijd een doof gevoel rond het litteken. Boven dit gebied met een doof gevoel is er dikwijls halverwege de navel een gebied dat juist extra gevoelig is. Vaak is pas na 6 tot 12 maanden het gevoel in de buikwand weer normaal. Complicaties Iedere operatie brengt risico s met zich mee, ook een keizersnede. Ernstige complicaties zijn gelukkig zeldzaam, zeker als u gezond bent. Wij noemen hieronder de meest voorkomende complicaties. Bloedarmoede Bij elke keizersnede is er bloedverlies. Bij ruim bloedverlies ontstaat er bloedarmoede. Niet zelden is na afloop het gebruik van ijzertabletten of een bloedtransfusie noodzakelijk. Bij een voorliggende moederkoek (placenta praevia) is de kans op fors bloedverlies en een bloedtransfusie groot. Blaasontsteking Een enkele keer komt na een keizersnede een blaasontsteking voor. Zo nodig krijgt u een antibioticum. Nabloeding in de buik Een nabloeding is een zeldzame complicatie van een keizersnede. Een enkele keer is een tweede operatie noodzakelijk. Bloeduitstorting in de wond Een onderhuidse bloeduitstorting in de wond ontstaat doordat een bloedvaatje in het vet onder de huid blijft nabloeden. Infectie Een infectie van de wond komt een enkele keer voor. De kans hierop is wat groter bij een keizersnede na een langdurige bevalling. Om een infectie te voorkomen, krijgt u 1 uur voor de operatie een antibioticum toegediend. Trombose Bij elke operatie en na elke bevalling is er een verhoogd risico op een trombose. Om dit te voorkomen krijgt u bloedverdunnende middelen zolang u nog niet zoveel uit bed bent. Een beschadiging van de blaas Een beschadiging van de blaas is een zeldzame complicatie. De kans hierop is wat groter als u al verschillende malen een keizersnede hebt ondergaan. Er kunnen dan verklevingen rond de blaas zijn. Het is goed mogelijk een blaasbeschadiging te hechten. Wel hebt u vaak langer een katheter nodig. Pagina 8 van 10
Darmen die niet goed op gang komen (ileus) Na een keizersnede moeten de darmen weer op gang komen. In zeldzame gevallen gebeurt dit niet of te traag. Er verzamelt zich dan vocht in maag en darmen, wat leidt tot misselijkheid en braken. Een maagsonde kan dan nodig zijn om dit vocht af te voeren. Pas daarna komen de darmen op gang. Deze complicaties komen gelukkig weinig voor. Emotionele aspecten rondom een keizersnede De beleving van een keizersnede wisselt sterk. Sommige vrouwen hebben er emotionele problemen mee. Ze zijn teleurgesteld dat de bevalling niet langs de normale weg kon plaatsvinden en hebben het gevoel dat een normale bevalling van hen is afgenomen. Soms vinden ze dat ze gefaald hebben. Bij algehele anesthesie maken vrouwen de geboorte van hun kind niet bewust mee, waardoor ze soms moeite hebben om aan hun kind te wennen. Spelen dergelijke gevoelens bij u, praat erover met uw partner, vrienden en familieleden. Bespreek tijdens de nacontrole uw emoties en vragen, zoals waarom de keizersnede nodig was. Dit kan u ook helpen bij het verwerken van emoties. Schrijf uw vragen van te voren op zodat u niets vergeet. Ook na langere tijd of voorafgaand aan een volgende zwangerschap kunt u met de gynaecoloog, de verloskundige of de huisarts nog eens de hele gang van zaken bespreken als u daar behoefte aan hebt. Soms is het een opluchting om ervaringen uit te wisselen met lotgenoten, die u kunt benaderen via de Vereniging Keizersnede-Ouders (zie adressen). Het omgekeerde is ook mogelijk: als een keizersnede gedaan werd nadat u lange tijd zeer pijnlijke weeën hebt gehad, betekent de operatie vaak juist een opluchting. Voor de vader is een keizersnede soms ook moeilijk te verwerken. Hij ziet u negen maanden met het kind rondlopen en dan moet u (na eventuele weeën) ook nog een operatie ondergaan om het kind geboren te laten worden. Soms voelt een partner zich nutteloos omdat hij het gevoel heeft nauwelijks iets voor u te hebben kunnen doen. Ook kan hij bang zijn geweest dat er iets mis zou gaan. Als dergelijke gevoelens spelen, probeer ze dan met elkaar te bespreken. Opnieuw zwanger worden Mocht u snel opnieuw zwanger willen worden, dan is daar geen bezwaar tegen, tenzij de gynaecoloog u adviseert er nog mee te wachten. Of bij een volgende bevalling weer een keizersnede nodig is, hangt van de reden van deze keizersnede af. Bespreek daarom bij de nacontrole hoe groot de kans is dat u een volgende keer een normale bevalling tegemoet kunt zien. Vaak is bij een volgend kind geen keizersnede nodig. Wel krijgt u dan altijd een medische indicatie om in het ziekenhuis te bevallen. Algemeen Klachten Aarzelt u niet uw eventuele klachten kenbaar te maken bij een verpleegkundige of het afdelingshoofd. Het is goed en in ieders belang, wanneer u uw klachten uitspreekt. Wanneer de behandeling van de klacht na overleg niet naar tevredenheid verloopt, of als u het noodzakelijk acht, kunt u uw klachten indienen bij de medewerker klachtenbemiddeling van het Elkerliek ziekenhuis. Informatie Voor meer informatie kunt u terecht op onze website www.elkerliek.nl of op de website van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie www.nvog.nl. Privacy Informatie over uw gezondheid is privé-informatie. Wij geven deze informatie alleen aan u persoonlijk. Zonder uw toestemming is het niet toegestaan informatie aan bijvoorbeeld uw partner te geven. Als u dit wel wilt kunt u een contactpersoon aanwijzen, maak deze dan bij de verpleegkundige bekend. De door u aangewezen contactpersoon kan dan ook medische informatie over u en uw kind ontvangen. Pagina 9 van 10
Bouw couveusesuites In 2015 starten we op verpleegafdeling 1A met de bouw van de couveusesuites, waar moeder en kind samen kunnen verblijven. Tot slot We hopen dat u zich door middel van deze brochure voldoende op de hoogte gesteld voelt, over de zorg die gegeven wordt rondom uw zwangerschap en bevalling in het Elkerliek ziekenhuis. Mocht u nog vragen, op- of aanmerkingen hebben, aarzel dan niet deze met ons te bespreken. Toestemming Naam partner/begeleider:. geeft hierbij aan de gedragsregels te hebben begrepen en hiernaar te handelen. Datum: Handtekening:... Telefoonnummers en adressen Polikliniek Gynaecologen Locatie Deurne T: 0493 32 89 17 Locatie Helmond T: 0492 59 59 57 Verloskamer T: 0492 59 56 42 Verpleegunit 1A T: 0492 59 56 40 Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) I: www.nvog.nl Vereniging Keizersnede-Ouders (VKO) T: 076 503 71 17 Elkerliek ziekenhuis www.elkerliek.nl Locatie Helmond Locatie Deurne Locatie Gemert Wesselmanlaan 25 Dunantweg 16 Julianastraat 2 5707 HA Helmond 5751 CB Deurne 5421 DB Gemert T: 0492 59 55 55 T: 0493 32 88 88 T: 0492 59 55 55 Bronvermelding: Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) model 32424 mv 0115 versie 5.0 Pagina 10 van 10