UvA-DARE (Digital Academic Repository) Veilgheidsbeleid en Airpower onder Jeltsin en Poetin de Haas, M. Link to publication Citation for published version (APA): de Haas, M. (2004). Veilgheidsbeleid en Airpower onder Jeltsin en Poetin General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: http://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl) Download date: 20 Jan 2018
Bijlagee I: Chronologie Russische en internationale militairpolitiekee ontwikkelingen 1985-2000 1985-1990 1985-1990 85-03-111 Gorbatsjov wordt SG CPSU en daarmee leider van de USSR. 85-07-011 Sjevardnadze vervangt Gromyko als Minister van Buitenlandse Zaken. 85-111 -19 Reagan en Gorbatsjov besluiten tot vermindering van kernwapens. 87-05-299 Warschaupact kondigt een defensieve doctrine af. 88-09-211 Na onlusten staat van beleg in Nagorno-Karabach. 88-122 Gorbatsjov voert grondwetswijziging door om macht van conservatief partij kader tegen tee gaan.in de Grondwet vervangt het Congres van Volksafgevaardigden de Opperste Sovjett als hoogste orgaan van staatsmacht. 88-12-077 Gorbatsjov kondigt bij de VN eenzijdige militaire reducties van 500.000 man aan afkomstigg van onder andere Hongarije (SGF) en Tsjecho-Slowakije (CGF). 89-02-155 Sovjet leger teruggetrokken uit Afghanistan. 89-03-266 Verkiezingen resulteren in een hervormingsgezind Congres van Volksafgevaardigden. 89-04-099 Sovjet leger onderdrukt met geweld demonstratie in Georgië. 89-04-255 Aanvang terugtrekking Sovjet troepen uit Hongarije. 89-111 -09 Val van de Berlijnse Muur: vrije toegang tussen DDR en BRD. 1990 1990 90-011 - i 9 Sovjet troepen onderdrukken nationalisme in Azerbajdzjan. 90-03-ll l Sovjet republiek Litouwen verklaart zich onafhankelijk. 90-03-133 Verdere grondwetswijzigingen van Gorbatsjov. In de Grondwet worden President en Presidentiëlee Raad opgenomen. Opperste Sovjet kiest Gorbatsjov als President. 90-05-044 Sovjet republiek Letland verklaart zich onafhankelijk. 90-05-088 Sovjet republiek Estland verklaart zich onafhankelijk. 90-05-300 Jeltsin gekozen tot leider van de Russische Sovjet republiek RSFSR. 90-06-088 Parlement RSFSR verklaart zich soeverein en plaatst eigen wetgeving boven die van de USSR.. Andere Sovjet republieken volgen dit voorbeeld. 90-07-066 NAVO-verklaring van Londen: samenwerking met Oost-Europa. Secretaris-Generaall van de NAVO Wörner bezoekt Moskou. 322 2
90-08-022 Irak valt Koeweit binnen; VN Veiligheidsraad besluit unaniem tot sancties en eist Irakesee terugtrekking uit Koeweit. 90-09-122 'Twee+Vier' Verdrag inzake hereniging Duitsland getekend. 90-10-033 Oost- en West-Duitsland herenigd. 90-10-099 Opperste Sovjet neemt wet aan voor meerpartijenstelsel. 90-10-255 Eerste Plaatsvervangend Minister van Defensie USSR tevens Chef Generale Staf generaall Moisejev bezoekt de NAVO. 90-11-199 NAVO en Warschaupact ondertekenen in Parijs een wapenbeheersingsverdrag over Conventionelee Strijdkrachten in Europa (CSE). 90-122 Concept Militaire Doctrine USSR 1990 gepubliceerd. 90-12-200 Sjevardnadze neemt ontslag als Minister van Buitenlandse Zaken en waarschuwt voor eenn nieuwe dictatuur in de USSR. 1991 1991 99 l-0l -13 Sovjet leger en KGB onderdrukken nationalisme in Litouwen. 91-01-177 Aanvang Golfoorlog: luchtoffensief tegen Irak. 91-02-244 Grondoffensief van de Coalitiestrijdkrachten in Koeweit. Irak accepteert VNVR resolutiess inzake terugtrekking uit Koeweit. 91-03-311 Formele ontbinding van militaire structuren van het Warschaupact. 91-04-233 Negen Sovjet republieken gaan in onderhandeling met Gorbatsjov over een nieuw unieverdrag.. Tussen april en december verklaren de resterende Sovjet republieken zich onafhankelijk.. 91-05-077 Joegoslavische Minister van Defensie stelt dat zijn land in staat van burgeroorlog verkeert.. 911-05-12 Laatste SS-20 raketten vernietigd conform INF verdrag. 911-06-25 Slovenië en Kroatië' verklaren zich onafhankelijk van Joegoslavië. 91-066 Terugtrekking Sovjet troepen uit Hongarije en Tsjecho-Slowakije voltooid. 911-07-01 Formele ontbinding van het Warschaupact. 911-07-30 Jettsin erkent onafhankelijkheid Litouwen. 91-07-311 START-I Verdrag ondertekend door Gorbatsjov en Bush. 91-08-199 Sovjet President Gorbatsjov wordt uit zijn ambt gezet. Russische president Jeltsin roept opp tot verzet tegen staatsgreep en weet zich gesteund door legereenheden. 21 augustus eindigtt poging tot staatsgreep. Gorbatsjov gaat over tot zuiveringen van leger en KGB, treedtt af als SG CPSU en wil communistische partij verbieden. 911-08-23 Sjaposjnikov vervangt Jazov als Sovjet Minister van Defensie. 323 3
911-08-26 Gorbatsjov verklaart zich niet langer te verzetten tegen wens tot afscheiding van Sovjet republieken.. 9l-ll 1-06 Jeltsin verbiedt de CPSU en de Russische communistische partij. 91-12-088 Presidenten van de Sovjet republieken RSFSR, Wit-Rusland en Oekraïne besluiten tot oprichtingg GOS ter vervanging van de USSR. Andere Sovjet republieken zijn niet uitgenodigdd tot deelname. 91-12-122 Parlement RSFSR ratificeert GOS overeenkomst. 911-12-20 Eerste vergadering Noord-Atlantische Samenwerkingsraad (NAVO + Oost-Europese staten).. 91-12-211 Elf Sovjet republieken richten in Alma-Ata het GOS op. Georgië en de drie Baltische republiekenn nemen niet deel. 91-12-255 Gorbatsjov treedt af als President van de USSR en Opperbevelhebber van het Sovjet leger;; de RSFSR wordt omgedoopt tot Russische Federatie. 91-12-300 GOS Topontmoeting in Minsk. 91-12-311 USSR houdt op te bestaan, Rusland wordt rechtsopvolger. 1992 1992 92-011 -01 Sovjetunie opgeheven, Gemenebest van Onafhankelijke Staten treedt in werking. Hett voormalige Sovjet Ministerie van Defensie en de Generale Staf worden omgevormd tott Oppercommando van de GOS Strijdkrachten, met voormalig Sovjet Minister van Defensie,, maarschalk Sjaposjnikov, als ad interim Opperbevelhebber. 92-01-033 Oekraïne verklaart voormalige Sovjet troepen onder zijn bevel, waaronder de Zwarte Zeee vloot. 92-011 -23 RF Opperste Sovjet uit zich tegen Oekraïens gezag over de Krim. 92-02-144 GOS Top in Minsk: De Russische maarschalk Sjaposjnikov wordt opperbevelhebber van dee verenigde GOS strijdkrachten. Overeenkomsten worden gesloten inzake strategische enn conventionele strijdkrachten en de oprichting van een GOS Raad van Defensieministers.. 92-03-166 Russisch Ministerie van Defensie opgericht met Jeltsin als minister. 92-055 Concept Militaire Doctrine RF 1992 gepubliceerd. 92-05-055 Veiligheidsraad van de Russische Federatie (VRRF) opgericht. 92-05-066 Voormalig Sovjet Militair District Wit-Rusland (BEMD) opgeheven. 92-05-077 Russische strijdkrachten bij decreet opgericht. 92-05-1592-05-15 GOS Top in Tasjkent: Collectief Veiligheidsverdrag afgesloten tussen Rusland, Armenië,, Kazachstan, Kyrgyzstan, Tadzjikistan en Oezbekistan. Azerbajdzjan, Georgië enn Moldova treden later toe. 92-05-188 Legergeneraal Gratsjov benoemd tot RF Minister van Defensie. 324 4
92-05-233 RF, Wit-Rusland, Oekraïne en Kazachstan tekenen als nucleaire rechtsopvolgers van de SUU een Protocol bij het START-I Verdrag. 92-07-066 GOS Top in Moskou: GOS leiders richten een verenigde vredesondersteunende troepenmachtt op. 92-099 Terugtrekking Russische troepen uit Mongolië voltooid. 92-10-066 Jeltsin verklaart voor de Opperste Sovjet dat het 'nabije buitenland' de hoogste prioriteit heeftt in het Russische buitenlandse beleid. 92-10-099 GOS Top in Bisjkek: steun voor Russische militaire presentie in Tadzjikistan. 1993 1993 93-011 -03 START-II Verdrag ondertekend door Jeltsin. 93-lentee Oplopende machtsstrijd tussen Jeltsin en het Parlement. Bevoegdheden President worden ingeperkt.. 93-044 Concept Buitenlands Beleid door Jeltsin bekrachtigd. 93-06-111 Opperste Sovjet gaat niet akkoord met het voorstel om maarschalk Sjaposjnikov te benoemenn tot Secretaris VRRF; desalniettemin zet Jeltsin de aanstelling door. 93-06-155 GOS Verenigd Militair Commando wordt opgeheven. Functie van Opperbevelhebber GOSS verenigde strijdkrachten wordt omgezet in Hoofd Verenigde Staf. 933-07-15 Concept nieuwe grondwet RF gepubliceerd. 93-09-177 Terugtrekking Russische troepen uit Polen voltooid. 93-09-211 Jeltsin ontbindt Opperste Sovjet. Opperste Sovjet verzet zich hiertegen en benoemt Roetskojj tot President in plaats van Jeltsin. 93-09-299 GOS Top in Moskou: raamwerkovereenkomst voor een economische unie van de GOS lidstatenn Azerbajdzjan, Armenië, Wit-Rusland, Kazachstan, Kyrgyzstan, Rusland en Oezbekistan.. Oekraïne en Turkmenistan treden toe als geassocieerde leden. 93-10-044 Jeltsin Iaat door militaire eenheden het bezette parlementsgebouw ontruimen, parlementariërss gearresteerd, aantal partijen en kranten verboden. 93-111 -02 Militaire doctrine 1993, door presidentieel decreet van kracht. 93-12-033 NAVO richt Partnership for Peace op voor samenwerking met Oost-Europese staten en voormaligee Sovjet republieken. 93-12-122 Referendum resulteert in nauwe aanvaarding nieuwe Russische Grondwet met meer bevoegdhedenn voor de President ten koste van de Doema. De Doema, opvolger van de Opperstee Sovjet, wordt tegelijkertijd gekozen met een meerderheid tegen Jeltsin. 93-12-211 Russische Ministerie van Veiligheid omgevormd tot Federale Veiligheidsdienst (FSB). 1994 1994 94-022 Russische troepen ontplooid in Bosnië als deel van UNPROFOR. 325 5
94-02-244 Jeltsin spreekt zich uit tegen NAVO-uitbreiding zonder Rusland. 94-04-066 Presidentiële staf van Jeltsin presenteert een rapport over de vestiging van Russische militairee basis in GOS republieken. 94-04-111 Jeltsin protesteert tegen NAVO luchtaanvallen in Bosnië zonder consultatie met Rusland.. 94-05-166 Staakt-het-vuren in Nagorno-Karabach na Russische bemiddeling. 94-06-299 Jeltsin spreekt zich uit voor vorming van een GOS veiligheidssysteem en over Ruslands morelee en politieke verantwoordelijkheid voor voormalige Sovjet republieken. 94-08-311 Terugtrekking Russische troepen uit Duitsland, Estland en Letland voltooid. WGF wordt opgeheven.. 94-10-244 Presidentieel decreet inzake vaststelling sterkte strijdkrachten op 1,7 miljoen. 94-12-111 Aanvang Eerste Tsjetsjeense Oorlog (1994-1996) door inval Russische leger. 1995 1995 95-011 -10 Raad van Europa bevriest Russische toetreding vanwege schending mensenrechten in Tsjetsjenië.. 95-01-233 Europese Unie veroordeelt Russische schending mensenrechten in Tsjetsjenië. 95-02-100 RF, Wit-Rusland, Oekraïne, Georgië, Armenië, Kyrgyzstan, Turkmenistan, Tadzjikistan, Kazachstann en Oezbekistan tekenen een overeenkomst inzake de oprichting van een geïntegreerdd luchtverdedigingssysteem. 95-02-166 Jeltsin verdedigt optreden in Tsjetsjenië en veroordeelt NAVO-uitbreiding. 95-03-233 Minister van Buitenlandse Zaken Kozyrev stelt tegenover zijn Amerikaanse collega dat dee tijd van goede onderlinge relaties voorbij is. 95-04-033 Minister van Defensie Gratsjov protesteert tegen uitbreidingsplannen NAVO en dreigt mett opzegging CSE Verdrag als de flanksterkte voor Rusland niet wordt gewijzigd. 95-04-188 Kozyrev verklaart dat Rusland bereid is om landgenoten in de andere GOS republieken mett militaire middelen te beschermen. 95-055 GOS overeenkomst inzake de bescherming van externe grenzen, in Minsk getekend door dee RF, Armenië, Wit-Rusland, Georgië, Kazachstan, Kyrgyzstan en Tadzjikistan. 95-05-100 Jeltsin en Clinton komen overeen dat Rusland een speciale relatie krijgt met de NAVO enn dat CSE limieten zullen worden herzien. 95-05-266 Jeltsin protesteert tegen NAVO luchtaanvallen in Bosnië zonder consultatie met Rusland enn wil optreden als bemiddelaar met de Serven. 95-08-011 NAVO lanceert Operatie Deliberate Force: lucht- en artillerieoffensief tegen Bosnisch- Servischee stellingen bij Sarajevo. 326 6
95-099 Jeltsin eist stopzetting NAVO luchtaanvallen in Bosnië en waarschuwt tegen NAVO uitbreidingg als nieuwe scheidslijn in Europa; Gratsjov stelt dat NAVO acties in Bosnië wapenbeheersingsakkoordenn en samenwerking NAVO-Rusland op het spel zetten; Russischh protest tegen VN-NAVO overeenkomst inzake militair optreden in Bosnië; USAA nodigt Rusland uit voor deelname aan vredesmacht in Bosnië; Kozyrev verwelkomtt Westerse CSE flankvoorstellen maar waarschuwt voor NAVO expansie en eenn nieuwe Koude Oorlog; Raad van Europa kondigt reactivering van Ruslands toetredingsprocess aan. 95-111 en GOS overeenkomst inzake de oprichting van een geïntegreerd _ fii luchtverdedigingssysteem, waaraan wordt deelgenomen door de RF, Wit-Rusland, Georgië,, Kyrgyzstan, Tadzjikistan, Armenië, Kazachstan en Oezbekistan. 95-122 Dayton Akkoorden voor Bosnië ondertekend. NAVO vredesmacht IFOR vervangt UNPROFORR in Bosnië. 1996 1996 96-011 Overeenkomst inzake een Douane-unie tussen de RF, Wit-Rusland en Kazachstan. 96-01-133 Russische troepen ontplooid in Bosnië als deel van IFOR. 96-033 Oprichting van het GUAM samenwerkingsverband binnen het GOS tussen Georgië, Oekraïne,, Azerbajdzjan en Moldova, tijdens een CSE Top te Wenen. 96-07-033 Jeltsin herkozen als president RF, gesteund door generaal Lebed. 96-077 Legergeneraal Rodionov volgt Gratsjov op als Minister van Defensie. 96-08-277 Einde Eerste Tsjetsjeense Oorlog (1994-1996). Vredesonderhandelingen gevoerd door luitenant-generaall Lebed, Secretaris VRRF. 96-10-199 Jeltsin ontslaat Lebed als Secretaris VRRF. Wijzigingen doorgevoerd in structuur Veiligheids-- en Defensieraad. 1997 1997 97-02-12:: Jeltsin besluit tot inkrimping RF strijdkrachten met 200.000 man. 97-05-222 Legergeneraal Sergejev vervangt Rodionov als Minister van Defensie. 97-05-277 Stichtingsakte NAVO-Rusland in Parijs ondertekend, waarmee Rusland een speciale statuss krijgt bij de NAVO. 97-05-311 Overeenkomst tussen RF en Oekraïne inzake Zwarte Zee Vloot. 97-07-0897-07-08 NAVO-top in Madrid: Tsjechië, Polen en Hongarije worden uitgenodigd toe te treden tot dee NAVO. 97-07-166 Jeltsin kondigt militaire hervormingen aan: reductie tot 1,2 miljoen personeelssterkte, samengaann Ruimte- en Luchtdoelrakettroepen, samengaan Luchtverdedigings- en Luchtstrijdkrachten,, een beoogd einde van de dienstplicht en een volledig beroepsleger inn 2005. 97-10-244 Rusland plaatst een generaal als liaison-officier bij de NAVO. 327 7
97-12-277 RF Nationaal Veiligheidsconcept 1997 gepubliceerd. 1998 1998 98-03-055 NAVO spreekt bezorgdheid uit over gewelddadigheden in Kosovo. 98-06-122 Overlegraad NAVO - Rusland veroordeelt geweld in Kosovo. 98-07-2598-07-25 Poetin benoemd tot Hoofd van de Federale Veiligheidsdienst FSB. 98-09-233 VN Veiligheidsraad maant Belgrado te stoppen met geweld in Kosovo. 98-09-244 NAVO besluit tot ACTWARN: mogelijk luchtoffensief in Kosovo. 1999 1999 99-033 Poetin benoemd tot Secretaris VRRF. 99-03-244 Aanvang NAVO Operatie Allied Force: NAVO luchtaanvallen in / rond Kosovo. 99-03-299 Mislukte bemiddelingspoging van Rusland: Jeltsin stuurt Minister van Buitenlandse Zaken,, Primakov, en Ministervan Defensie, maarschalk Sergejev, naar Belgrado. 99-033 Grootschalige luchtverdedigingsoefeningen door de RF 'Luchtbrug-99' en in het kader 99-044 van het GOS geïntegreerde luchtverdedigingssysteem. 99-04-233 NAVO top in Washington: nieuw Strategisch Concept dat NAVO optreden in Euro- Atlantischee regio mogelijk maakt; Tsjechië, Polen en Hongarije opgenomen als nieuwe ledenn van de NAVO. 99-055 GOS Collectieve Veiligheidsverdrag van 1992 voortgezet door Rusland, Armenië, Kazachstan,, Kyrgyzstan, Tadzjikistan, maar zonder Georgië, Azerbajdzjan, Oezbekistan enn Moldova. 99-05-066 G8 bereikt een principe-akkoord over een vredestroepen macht in Kosovo. 99-06-100 Einde NAVO-luchtoffensief rond Kosovo. Instelling KFOR, NAVO troepenmacht in Kosovo,, door een resolutie van de VN Veiligheidsraad. 99-06-122 Russische troepen worden verplaatst van Bosnië naar Kosovo om zo deelname aan KFORR af te dwingen. 99-06-199 Rusland en de NAVO akkoord over Russische rol in KFOR. 99-066 Zccpad-99, grootschalige oefening van RF defensiestrijdkrachten en andere troepen. In samenwerkingg met Wit-Rusland. 99-08-099 Poetin benoemd tot waarnemend Eerste-Minister van de RF. 99-09-299 Concept Militaire Doctrine 1999 door het Collegium van het Ministerie van Defensie aanvaard.. 99-10-011 Aanvang Tweede Tsjetsjeense Oorlog. 99-10-0599-10-05 Concept Nationaal Veiligheidsconcept door VRRF aanvaard. 99-111 Op de OVSE Top in Istanboel stemt de RF in met een gefaseerde terugtrekking van de Russischee troepen uit Moldova (Transdnestrië) en Georgië. 328 8
99-12-088 Unieverdrag getekend tussen Wit-Rusland en de RF. 99-12-199 Verkiezingen van de Doema resulteren in ruime steun voor Poetin. 99-12-311 Jeltsin treedt af als President van de Russische Federatie. 2000 2000 00-011 -01 Poetin wordt waarnemend President RF. 00-01-100 Nieuw Nationaal Veiligheidsconcept bij presidentieel decreet van kracht. 00-01-255 Besluit tot oprichting van een GOS Anti-Terreur Centrum, waarin speciale eenheden van dee veiligheidsdiensten zouden worden opgenomen. 00-02-044 Militaire Doctrine 2000 door RF Veiligheidsraad aanvaard. 00-03-044 Uitgangspunten RF Maritiem beleid tot 2010 bij presidentieel decreet van kracht. 00-03-266 Poetin wint de presidentiële verkiezingen. 00-04-211 Nieuwe Militaire Doctrine bij presidentieel decreet van kracht. 00-05-077 Poetin ingezworen als President RF. 00-06-288 Nieuw Concept Buitenlands Beleid RF bij presidentieel decreet van kracht. 00-077 Conflict over prioriteit nucleaire of conventionele strijdkrachten tussen respectievelijk Ministerr van Defensie Sergejev en Chef Generale Staf Kvasjnin. 00-08-111 Poetin draagt zeggenschap over militaire hervormingen over van de Generale Staf aan de VRRF,, hetgeen de macht van de legertop verkleint. 00-100 Top van het GOS Collectieve Veiligheidsverdrag in Bisjkek waarop de aanzet wordt gegevenn tot een collectieve rapid deployment force tegen agressie en terrorisme. 00-111 VRRF besluit om binnen vijfjaar de personeelssterkte van de militaire organisatie (strijdkrachtenn en anderen troepen) te reduceren met 600.000 man. VoornaamsteVoornaamste bronnen: Malcolm (1996]; Odom 11998]; Military Balance (1990-2002]; NA VO Handboek [19966 en 1998 329 9