Orde van dienst op zondag 10 september 2017 De Regenboog, aanvang 10:00 uur Voorganger : Mw. Petra Vossegat-de Bruin, Zoetermeer Organist : Dries Piening Lector : Wietske van der Wiel Collectes - Diaconie - Wijkwerk Kerkrentmeesters - Wijkbegroting D I E N S T V A N D E V O O R B E R E I D I N G Orgelspel We zijn stil als het orgel zwijgt om ons voor te bereiden op de dienst Welkom en mededelingen U mag gaan staan Aanvangslied: 'Ontwaak, o mens, de dag breekt aan' Lied 215: 1, 2, 3 en 4 Drempelgebed Laten we bidden: Wij komen voor uw aangezicht O Heer: Zie naar ons: Een bonte groep mensen, allemaal verschillend. Sommigen kritisch of gereserveerd, Anderen open en ontvankelijk. Sommigen die zich goed voelen en vol levenskracht zijn anderen uitgeblust, vol van verdriet. Liefdevolle God, wij komen tot u met alles wat we zijn, en wie we zijn. Met alles wat ons leven kleur geeft, en alles wat het leven zwart kan maken. En we bidden: raak ons aan. Geef ons een teken van uw aanwezigheid, dat wij in woorden, liederen of gebeden, iets mogen beleven van wie wij zelf zijn en wie U bent voor ons, door Jezus Christus uw zoon. Stilte Bemoediging (v:) Wij verwachten onze hulp van de Heer (a:) die hemel en aarde gemaakt heeft. (v:) Die trouw is tot in eeuwigheid (a:) en niet laat varen het werk van zijn handen.
Groet (v:) Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus (a:). Vervolg aanvangslied: 'Houd dan de hemel in het oog' Lied 215: 5, 6 en 7 U mag gaan zitten Kyriegebed gebed voor de nood van de wereld God, als wij met open ogen kijken naar de wereld om ons heen staan we soms verwonderd om wat U zo prachtig gemaakt hebt en vol liefde tot leven geroepen maar tegelijkertijd zijn we verbijsterd vanwege alles wat het leven verwoesten kan alles wat mensen elkaar aandoen alles wat ziekte met ons doen kan en we zien: puinhopen overal in onze wereld levens bedreigt door haat, door uitbuiting levens afgesneden door de dood ziet U het ook God dat verdriet van mensenlevens de wanhoop, de ellende, de pijn? hoort U het ook het huilen en het roepen om hulp? ontferm U toch over uw wereld ontferm U toch over uw mensen ontferm U toch ook over ons. Glorialied: 'Ere zij aan God, de Vader' Lied 705: 1, 2, 3 en 4 D I E N S T V A N H E T W O O R D Zingen voor de opening van de Schrift: 'Here Jezus, om uw woord' Lied 314: 1, 2 en 3 Gesprek met de kinderen Kinderlied: 'Wij gaan voor even uit elkaar' De kinderen gaan naar hun eigen dienst
Evangelielezing: Lucas 10: 23 t/m 37 We zingen: 'Neem mijn leven, laat het, Heer' Lied 912: 1 t/m 6 Brieflezing: Romeinen 12: 9 t/m 21 We zingen: 'Liefde, eenmaal uitgesproken' Lied 791: 1 t/m 6 Overdenking Gemeente van de opgestane Heer, lieve mensen, De hele week zit hij al in mijn hoofd: de barmhartige Samaritaan. Hij houdt mij nogal bezig. Het hele verhaal houdt mij al even bezig. Weet u ik voel me altijd wat ongemakkelijk bij dit verhaal. Dat komt door twee dingen: allereerst de vraag die de wetgeleerde stelt aan Jezus: wie is mijn naaste. Een vraag waar ik al heel lang over na denk: wie is mijn naaste? Is dat degene die ik ken, die letterlijk naast mij woont, leeft, die ik in mijn werk tegenkom? Maar is mijn naaste ook degene die ik niet ken maar die ik toevallig tegenkom. En zijn mijn naasten ook de mensen op televisie die in al hun ellende mijn huiskamer binnenkomen en voor wie ik zo af en toe heel graag mijn ogen sluit omdat het niet te begrijpen is wat mensen overkomt? Moeilijke vragen hoor/ lastig verhaal wat Jezus vertelt. En dan krijg ik als uitsmijter ook nog die opmerking van Jezus mee: doet u dan voortaan net zo! Poeh dat is nogal wat! Daar wordt nog al wat van ons mensen gevraagd! Op het eerste gezicht een lastige Bijbeltekst met een lastige vraag: wie is mijn naaste? Een vraag die mij wel vaker bezighoudt. En mij niet alleen zo blijkt. Afgelopen donderdagavond had ik het volgende op mijn facebookpagina gezet: Ik zit mijn overdenking voor as zondag in Pwg De Regenboog te schrijven. De barmhartige Samaritaan staat centraal. Ik ben nu nog aan het mijmeren wat het woord barmhartigheid en het begrip naaste voor mij inhoud in mijn dagelijks leven. Op dit bericht van mij reageerden verschillende mensen met elk hun eigen gedachten. Een goeie kennis van mij reageerde er als volgt op: Ik sprak vandaag iemand die op de Ramblas was toen die aanslag was. Voor zijn neus gebeurde dit terwijl hij daar liep met vrouw en 2 dochters. Met een EHBO diploma op zak, wegvluchten voor eigen veiligheid en die van vrouw en dochters, terwijl er een slachtoffer vlakbij ligt Ik moet er nu weer aan denken nu ik jouw mijmering lees Ik vind mezelf best barmhartig, maar ook niet ten koste van alles. Een mens weet pas wat hij doet als t zover is Iedereen is je naaste, maar de ene is nou net even wat naaster dan de ander Ik mijmer nog maar even met je mee " Ik werd geraakt door dat ene zinnetje: iedereen is je naaste maar de ene is nou net even wat naaster dan de ander. Mijn spellingscontrole zegt mij dat naaster geen Nederlands woord is maar ik begrijp heel goed wat zij bedoelt. Ik heb die donderdagavond hierover nog wat verder zitten mijmeren en vroeg mij ook af of het echt zo is dat iedereen je naaste is en of Jezus dat bedoelt in deze gelijkenis. Toen werd het tijd om de bijbel er bij te pakken en de Bijbeltekst waar het allemaal om draait punt voor punt te bestuderen en te zien wat de tekst ons brengen zal. We lezen over een wetgeleerde die Jezus op de proef wil stellen. Hij vraagt aan Jezus: Meester wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven? Ik heb deze Bijbeltekst al heel vaak gelezen en er ook al vaak over verteld maar nu voor het eerst viel mij op dat de vraag gaat over het hier en nu: wat moet ik doen om deel te krijgen aan Maar eeuwig leven dat is toch iets voor na je dood? Nee helemaal dus niet, de
Bijbelse opvatting van eeuwig leven is leven dat de Eeuwige schenkt. Leven dat geleefd wordt in de Relatie met die Eeuwige, onze God. In Johannes 17 lezen we: Het eeuwige leven, dat is dat zij u kennen, de enige ware God, en hem die u gezonden hebt, Jezus Christus. De wetgeleerde vraagt dus niet naar hoe hij in de hemel kan komen maar hij vraagt hoe of hij in het hier en nu moet leven in relatie met God. Jezus stelt de man een wedervraag:" Wat staat er in de wet geschreven? Wat leest u daar? Hij is immers een wetgeleerde dus dan mag je er vanuit gaan dat hij de wet, de Thora, kent. Maar de vraag is niet alleen of hij de wet kent de vraag van Jezus is ook hoe hij de wet verstaat, hoe hij het geschrevene opvat. Wat leest u daar? Immers wat geschreven staat komt tot leven in de wijze waarop het verstaan wordt. De vraag is niet moeilijk voor de wetgeleerde. Hij kent de wet als geen ander. Direct citeert hij het Sjema Jisraël: God liefhebben met hart, ziel en kracht. Dit staat in Deuteronomium 6 vers 5. Het is de Joodse geloofsbelijdenis die ook vandaag de dag nog dagelijks gebeden wordt. Hij voegt er zelf nog iets aan toe: verstand! Heb de Heer uw God lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw kracht en met heel uw verstand. Dat verstand is best belangrijk, je moet wel begrijpen waarom je God liefhebt. En om helemaal duidelijk te maken dat hij wetgeleerde is en de wet tot in de puntjes kent voegt hij ook nog Leviticus 19 vers 18 toe: Heb je naaste lief als jezelf. En dan hebben we zijn antwoord compleet op de vraag hoe kan ik deel krijgen aan het eeuwig leven: "ik kan deel krijgen aan het eeuwig leven door de Heer, mijn God, lief te hebben met heel mijn hart en met heel mijn ziel en met heel mijn kracht en met heel mijn verstand, en mijn naaste als mijzelf." Weet u wat eigenlijk heel bijzonder is aan dit eerste en grote gebod? Dat er niet gevraagd wordt om in God te geloven. Nergens staat geschreven: gij zult in God geloven! Nee ons wordt gevraagd om God lief te hebben. Waarom wordt ons niet gevraagd om in God te geloven? Jaap Goorhuis schrijft hierover: Geloven is vrijblijvend, het speelt zich af in je hoofd niemand hoeft er iets van te merken. Liefhebben is andere koek, liefhebben is van een andere orde. Dit vergt overgave, inzet, verbinding. Geloven kost niets; liefde kost en geeft alles. Eigenlijk gaat het in de kerk niet over geloof maar over liefde. En bij die liefde tot God is alles betrokken: je hart, je ziel, je kracht en je verstand! Dat is je totale menszijn. En deze totale betrokkenheid met hart, ziel, kracht en verstand op God en mensen heet in de Schriften dus eeuwig leven! Een prachtig Joods gezegde is: 'Je hoeft niet in God te geloven, als je maar doet wat Hij zegt' Als je maar doet wat Hij van je vraagt. En dat is God liefhebben met heel je hart, je ziel, je kracht en je verstand en je naaste als jezelf. Dat was ook het antwoord van de wetgeleerde. Ik vind het een prima antwoord en Jezus vindt dat ook. We horen het hem zeggen: Goed geantwoord! Maar nu nog de praktijk hoor ik hem denken. En dat zegt hij dan ook: "Doe dat en u zult leven." Ik hoor in de woorden van Jezus enige ironie: Als je het allemaal zo goed weet doe er dan ook wat mee. Ga die mooie regels die je zojuist zo goed wist te citeren nu maar in praktijk brengen. Je zult zien als je zo leeft zoals je spreekt dat je echt leven zult proeven. Je leven zal verrijkt worden, je zult van eeuwige betekenis zijn! Ik denk dat de wetgeleerde zich niet helemaal prettig voelde bij deze bemoeienis van Jezus met zijn levensstijl. Hij wilde zich rechtvaardigen misschien wel aan Jezus laten merken dat hij best heel erg bezig is met deze levensvragen over God liefhebben en je naaste als jezelf. Dat hij best wel nadenkt over wie in hemelsnaam dan zijn naaste is. Net zoals ik daarover mijmerde en mijn kennisje dat ook doet. En u misschien ook wel? Want tja wie is onze naaste en is iedereen onze naaste? In die tijd in Israël was deze vraag ook heel actueel: wie is mijn naaste? Zijn dit alleen de Joden of De wetgeleerde stelt Jezus daarom opnieuw een vraag: "Wie is dan mijn naaste?" Daarop vertelt Jezus een verhaal, een parabel. We horen hem vertellen over een man die reist van Jeruzalem naar Jericho. Dit is de weg van bevrijding omgekeerd. Niet ik zal opgaan naar Jeruzalem maar ik daal af naar Jericho. Ik keer de Lichtstad de rug toe en loop het donker tegemoet. En dat is ook wat gebeurt. De man wordt overvallen door
duistere figuren. Er gebeuren daar op die weg zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Een man wordt beroofd van al zijn bezittingen en van zijn kleding en wordt halfdood achter gelaten. Het woord halfdood impliceert dat de man bewusteloos is en niet kan spreken. Voor een voorbijganger is het niet zichtbaar wie deze man is en hij kan zichzelf ook niet bekend maken als Jood of als niet Jood. Dus weten voorbijgangers ook niet of hij een naaste is volgens de letter van de Joodse wet. En dat nou is precies de reden dat zowel de priester als de Leviet de man in nood links laten liggen. Immers zij weten niet wie daar ligt en zij hebben volgens de wet alleen maar de plicht om een broeder te helpen. Maar misschien belangrijker nog: wie weet is de man al wel overleden en dan mogen zowel priester als Leviet niet met de man in aanraking komen anders kunnen zij onrein worden en dan mogen ze hun werk in de tempel niet meer doen. Volgens rabbijnse teksten moest men tenminste 2 meter van een dode vandaan blijven. Vandaar dat er staat dat zij er met een boog om heen liepen. En eigenlijk heb ik daar wel een beetje begrip voor. Zij waren werknemers in Gods huis en bij dat werk horen nou eenmaal regels die je hebt te aanvaarden. Misschien wilde ze wel anders maar konden ze niet anders. Ze beschikten niet over een mobieltje om die zoals wij te pas en te onpas te kunnen gebruiken. En wie weet zijn ze wel heel snel doorgelopen en hebben ze de eerste de beste voorbijganger gevraagd om bij de man te gaan kijken. Maar dat is niet meer nodig want in het verhaal is een andere voorbijganger gearriveerd. Het is een Samaritaan. Iemand uit een volk waar de Joden op neer kijken. Zo kun je lezen in het boek Jezus Sirach: Twee volken verfoei ik en het derde is geen volk dat zijn de Samaritanen. Deze, in de ogen van de Joden, onreine Samaritaan, ziet de man liggen en krijgt medelijden of zoals in een oudere vertaling staat; hij wordt met ontferming bewogen. Hij laat zich in zijn hart raken door de nood van de ander en handelt daarnaar. En wordt daarmee een barmhartig mens. Tot zover het verhaal van de barmhartige Samaritaan. Jezus sluit zijn parabel af met een vraag aan de wetgeleerde: "Wie van de drie is volgens u de naaste geworden van de man die halfdood langs de weg lag?" Hoort en ziet u wat er hier gebeurt? Jezus draait de vraag van de wetgeleerde om; deze vroeg aan Jezus: "Wie is mijn naaste?" Daarmee vraagt hij naar het voorwerp van zijn liefde: welke mensen moet ik helpen. Hij wil graag een definitie van de ander van die naaste. Maar Jezus kijkt vanuit een ander perspectief: het gaat niet om de ander, om die is wel mijn naaste en die niet, nee het gaat om jezelf om wie jij bent. Wie is de naaste geworden? Wie is jouw naaste geworden. Hij zegt als het waren tegen de wetgeleerde: stel je voor jij ligt daar halfdood langs de kant van de weg. Maak je je dan nog druk over wie jou komt helpen, nee dan ben je dankbaar voor alle hulp die op jouw weg komt. Dan ben je dankbaar voor degene die jou tot naaste is geworden. Met deze vraag: wie is tot naaste geworden? Maakt Jezus aan ons duidelijk dat je niet van tevoren kunt bepalen wie jouw naaste is. Je wordt pas tot naaste als een ander dat zo ervaren heeft. Je bent een naaste als je barmhartigheid betracht aan degene die op jouw pad komt. Dus wie van de drie is de naaste geworden? De wetgeleerde geeft wederom het juiste antwoord: degene die medelijden met hem heeft getoond. De term "eleos", medelijden of barmhartigheid is één van de kernwoorden van ons geloof. Me-de-lijden, daar zit gezamenlijkheid in, je lijdt mee met de ander, je bent met elkaar verbonden. Barmhartigheid. Je wordt geraakt in je hart. Wanneer je je aan de ander verbindt en je je laten raken in je hart en daarnaar handelt dan wordt je tot een naaste. De wetgeleerde heeft dat goed benoemd. Jezus zegt tegen hem: "Doet u dan voortaan net zo" Of wel "ga op deze weg, de weg van de liefde tot God en de naaste, de weg van het Eeuwige Leven" Nu zou ik kunnen zeggen maar ik wil nog heel even doorgaan om beide lezingen recht te doen. Van tevoren had ik allerlei voorbeelden bedacht die ik hier zou kunnen vertellen over wie mijn naaste zijn of zijn geworden maar zo bedacht ik me eigenlijk kunt u die voorbeelden
ook voor uzelf bedenken. Bijbelteksten mogen ook mensen gewoon aan het werk, het denkwerk zetten. We hebben nog een tekst gehoord, de tekst uit Romeinen 12. Een tekst die voor mij heel mooi aansluit bij de gedachten over het eeuwig leven in het hier en nu zoals ik hiervoor aangaf. Leven met de Eeuwige. Paulus zegt daar heel mooie dingen over. Lees ze nog maar eens rustig door en kijk voor u zelf wat of in uw leven van toepassing kan zijn. Er zullen dingen bij zijn die bij u passen maar vast ook dingen die u moeilijk vindt. Dat geeft niet. We zijn immers allemaal verschillend. En Paulus was ook maar gewoon een mens die ons probeerde na te laten denken over het leven, over onze relatie met God en mensen. Ik wil afsluiten met de laatste zin uit de Romeinenlezing: "Laat u niet overwinnen door het kwade maar overwin het kwade door het goede." Er is heel veel kwaad in de wereld, er is heel veel kwaad in ons mensen. Maar ik ben er van overtuigd en ik wil erin blijven geloven dat het Goede zal overwinnen. Door Jezus Christus. Meditatieve muziek We zingen: 'O grote God die liefde zijt' Lied 838: 1, 3 en 4 D I E N S T V A N H E T A N T W O O R D De kinderen komen terug Inzameling van de gaven Gebeden Dankgebed voorbeden stil gebed Onze Vader Goede God, Vader van onze Heer Jezus Christus, Wij danken u voor dit uur van samenkomen, om weer te weten waartoe wij bestaan Wij danken u voor uw Woord ook op deze zondag weer gehoord. Wij danken u voor uw Zoon, Jezus Messias, die ons leert wat barmhartigheid kan zijn. Wij danken u voor deze gemeenschap van mensen, die de moeite nemen om hier op zondagochtend elkaar en u te ontmoeten. Wij danken u dat ook vandaag het licht van Pasen weer in ons midden mag branden. Als teken van de Opgestane Heer in ons midden. Vanuit dit samenkomen rondom uw Woord, vanuit het licht van de Paaskaars willen wij onze voorbeden bidden. God wij zijn verbijsterd door al dat natuurgeweld van de afgelopen week. St. Maarten, Mexico, andere plaatsen waar de natuur rampen veroorzaakt. Hoe machteloos zijn wij mensen bij zoveel geweld. God wij zijn een moment stil voor al die mensen die zo genadeloos getroffen zijn Onze gedachten gaan naar alle mensen voor wie het leven zo verdraaide lastig is. Mensen hier in De Regenboog maar ook daarbuiten. Wij denken aan hen die moeite hebben met het leven van alle dag omdat er iedere dag opnieuw zoveel pijn, eenzaamheid en verdriet is. Wij denken aan hen die niet gezond zijn en zich daar zorgen om maken Wij denken aan hen die iedere dag opnieuw geconfronteerd worden met hun eigen beperkingen Wij denken aan hen die geen hoop meer hebben dat het ooit nog goed komt Voor allen bidden wij u om uw dragende Kracht
God in de stilte van dit moment U mag gaan staan Slotlied: 'Laat ons de Heer lofzingen' Lied 864: 1 en 2 Zegenbede Zegen onze vingers, dat zij begaanbare wegen zullen wijzen; Zegen onze oren, dat zij het geroep van hen die pijn hebben zullen horen; Zegen onze ogen, dat zij in ieder mens het verhaal van God mogen zien; Zegen onze schouders, dat zij tot steun mogen zijn; Zegen onze lippen, dat zij woorden van troost, van hoop en toekomst mogen uitspreken; Zegen onze handen, dat zij liefde mogen ontvangen en doorgeven; Zegen onze voeten, dat zij wegen ten goede mogen gaan. Zo zegene ons de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Afgesloten met 'Daarom lof zij de Here' Lied 864: 5