NT00066_416 Nadere Toegang op inv. nr. 416 uit het archief van het Stadsgerecht Rhenen, 1461-1812 (66) H.J. Postema September 2017
Inleiding Dit document bevat regesten op een katern met akten van testament, transport, hypotheek, procuratie, borgtocht en lijftocht te Rhenen over de periode 6-2-1656 tot en met 1-12-1656. 2
Regesten 6-2-1656 Melchert Petersz x Aeltje Melcherts, vroedvrouw, lijftochten elkaar in al hun goederen. 7-2-1656 Maagje Cornelis legateert aan Jantje van Schaijck, haar zusterskind dat bij haar in huis is, haar linnen en wollen goed en zilver en hetgeen tot haar lijf behoort en de halve inboedel en het beste bed waar zij op ligt met toebehoren. En aan haar broer Jan Cornelisz met zijn zoon Cornelis Jansz de hof buiten de Westpoort en de grote kast aan haar zustersdochter op de Duinen en het boomgaardje te Kesteren aan Cornelis van Schaijck, haar zusterszoon en aan Cornelis Jansz, haar broerszoon ieder voor de helft. Tot haar erfgenamen stelt zij de kinderen van haar broers en zusters. Op 10-2-1656 herroept zij dit testament. Zij prelegateert nu aan haar nicht die bij haar in woont, genaamd Janneke van Schaijck, al haar kleren, linnen en wollen en hetgeen tot haar lijf behoort en de helft van het zilverwerk dat tot haar lijf behoort en de helft van de inboedel en het beste bed met toebehoren. En aan haar nicht Annigje Thonis op de Duinen de andere helft van het zilverwerk tot haar lijf behorende en de beste kast en van haar kleren het beste manteltje. En aan haar broer Jan Cornelisz en diens zoon Cornelis Jansz en Cornelis Fransz van Schaijck te Utrecht ieder een pak nieuw zwart kleed gemaakt. En tot universele erfgenamen haar broer Jan Cornelis, Annigje Thonis in plaats van haar moeder, en de zusterskinderen te Utrecht i.p.v. hun moeder en de kinderen van Hendrick Cornelisz i.p.v. hun vader. 11-2-1656 Gerard van Amerongen, oud-schepen, x Cornelia van Rhede, transporteren aan Willem Poll x Anna van Lijmput, won. Utrecht, het goed Langelaar te Achterberg, groot 12 morgen, daar de kopers zelf met 4 morgen in gelegen zijn, strekkende noordwaarts tot over de grift, zuidwaarts Cuneraweg, westwaarts Willem Woutersz Roest c.s., nu door Cornelis Cornelisz gebruikt, vrij allodiaal goed, met een jaarlijkse tins van 1 stuiver die Jacob van Rhenen daaruit heeft. Dit goed is hen aangekomen door maakgescheid van burgemeester Vonck en diens vrouw op Evert Wijnen en door het overlijden van Evert Wijnen op de verkopers bij erfenis gekomen. 11-2-1656 Teuntje Jacobs van Schuijlenburg, huisvrouw van Olof Philips, prelegateert aan haar dochtertje Anneke Philips haar kleren, linnen en willen, goud en zilver tot haar lijf behorende, en aan haar zoon Jacob Olofsz 100 gulden. En een hele lijst met name genoemde sieraden aan haar dochtertje. 3
13-2-1656 Sander van Setten stelt tot universele erfgenaam zijn moeder Crijntje Jans. 8-3-1656 Jonker Fredrick van der Velde voor zichzelf en namens zijn absente broer jonker Hago van der Velde en jonkvrouw Hillegonda van der Velde transporteert aan jonkvrouw Maria van Beeck een gevestigde rente door jonker Ansem van Deuverden van Voort op 2-8-1649 gepasseerd waaraan nog 325-7-8 resteert, gevestigd in het goed waar Dirck Petersz op woont en door Johan Toll gekocht. 13-3-1656 Willem Ariens Roest en Reijnier van Osenbrugge voor henzelf en namens hun huisvrouwen, en Gerrit Gerritsz van Bronkhorst als weesmeester en namens Jenneke van Osenbrugg en Jacob Hendricksz transporteren aan Jan Huijbertsz van Helden 1 morgen land in de Nude voor vrij erf en goed, daar oostwaarts de secretaris Hogenhoeck, zuidwaarts dhr. van der Well en noordwaarts de Weijdijk. 11-3-1656 Gepasseerd te Arnhem. Anneke Hendricks, geassisteerd met dr. Josias van Harn, secretaris, constitueert haar man Willem Maesz Roest om te transporteren aan Jan Huijbersz, won. Rhenen, 1 morgen weiland in de Rhenense Nude. 7-10-1655 Thonis Vonck, ruiter onder de compagnie van graaf Willem, en namens zijn huisvrouw Elske Hendricks transporteert aan Peter Robbertsz x Marritje Reijers een huis met hof in de steeg tegenover de Sleutels, vrij goed, daar oostwaarts de steeg, westwaarts Gerrit de schipper, zuidwaarts de wed. mr. Lindenius en noordwaarts Hermen van Volgens de procuratie van Elske Hendricks op Thonis Vonck stond dit huis tussen de erfenis van Fulvio Portone en Peter Gerritsz in. Dit huis kwam aan Elske als erfgenaam van Hendrick Hartgers. 18-3-1656 De magistraat van Rhenen bekent schuldig te zijn aan jonker Cornelis van Deuverden van Voort x Susanna van Deuverden 1000 gulden. 20-3-1656 Gijsbert Cornelisz de Bruijn transporteert aan Maijgje Geurt, wed. Bastiaen Reijersz, t.b.v. Gerrit Evertsz x Marreke Ariens, een hoekje land buiten de Bergpoort, genaamd het Molenkampje, daar oostwaarts de Dijkseweg, zuidwaarts Evert Budding, west- en noordwaarts Bruineneng. 5-2-1655 Peter Cornelisz van Schoonhoven heeft verkocht aan Marrigje Cornelis een huis in de Dijk waar zij nu in woont, daar westwaarts Jacob Arisz, oostwaarts de commandeur, zuidwaarts Jasper Roelofsz, noordwaarts de herenweg. Transport op 10-4-1656. 24-4-1656 Jacob Hendricksz Gout en zijn vrouw bekennen schuldig te zijn aan Jan Dircksz metselaar 400 gulden. Zij stellen als onderpand hun huis en hof in Veenendaal aan de Markt daar oostwaarts Jelis van Deijll en westwaarts Beernt Jansz, erfpacht van jonker Willem van Montfoort. 4
3-5-1656 Gijsbert Jansz van Manen x Dirkje Otten van Winterswijk bekennen schuldig te zijn aan Meijnske Willems 200 gulden. Zij stellen als onderpand huis, schuur en hof in de Lange Herenstraat, tussen de huizen van Joriphaes Dircksz Soet en Arien Dircksz van Noort, schoenmaker. 20-5-1656 Gepasseerd te Arnhem. Clara van der Graeff, wed. Willem van Harn, in leven secretaris van Arnhem, voor zichzelf en haar kinderen, broers en zusters, Elisabeth, Everhardt, Anna, Johan, Catarina, Antonetta en Gerhard van Harn, constitueren Johan Toll, weerd in de Koning van Denemarken te Rhenen, om te transporteren aan Dirck Robbertsz, burger aldaar, de landerijen die hij op 30-8-1653 heeft gekocht. Het gaat om huis en hofstede met hooiberg te Achterberg in de Dijk en 2 morgen weiland, genaamd Den Horstbrant, tussen het klooster en Coendert Willemsz gelegen, 4 morgen hooiland aaneen gelegen in de Maat, oostwaarts de kerk van Rhenen, westwaarts secretaris Alart van Harn zaliger, en 2 morgen in Velderbroek, gemeen met Metje de Leeuw in de Rouwencamp, en 8 hont voor aan in die Rouwencamp, en 2 morgen bouwland genaamd de Heuvel en de Cuijlakker, zuidwaarts Grietje van Hoeven en noordwaarts het Ruiterpad, en een akker van 1 hont, oostwaarts Meerten Jansz, westwaarts Stoutenburg, en 4 verschillende akkertjes daar de weg uit de Dijk Schones door komt, tezamen groot 0,5 morgen, en een hoekje van 2 hont aan alle zijden tussen de kloosters geland en een klein akkertje aan de weg, groot 0,5 hont, aan de ene zijde het klooster en aan de andere zijde noordwaarts de gemene weg, in de Veldereng 2 morgen met het akkertje waar de boompjes hebben gestaan, zuidwaarts het klooster en noordwaarts Grietje van Coeven, strekkende het akkertje van de ene weg tot de andere. En het Geijtspat 2 hont, zijnde tiendvrij, zuidwaarts het klooster, noordwaarts Gijsbert Willemsz. En de Bijakker, groot 1 hont, zuid- en noordwaarts dhr. Van der Horst. En de Plagakker, groot 0,5 hont, zuidwaarts Jan Aertsz, noordwaarts het klooster. En een akker van 1 hont, zuidwaarts dhr. Van der Horst, noordwaarts Stoutenburg. En de Lantschulp, zijnde een hoekje van 2 hont, zuidwaarts Stoutenburg en noordwaarts de commandeur. En een klein akkertje van 1,5 hont, zuidwaarts dhr. Van der Horst en noordwaarts de commandeur. En een klein akkertje van 0,5 hont, zuidwaarts het klooster, noordwaarts Sweer Thonisz met zijn erfdelen. En een hoekje genaamd In Bergsdal, groot 0,5 morgen, oostwaarts Sweer Thonisz, westwaarts Stoutenburg. En onverdeeld met Sweer Thonisz een stuk hei of plaggenveld van 1 morgen waar niet veel aan gelegen is. Al dit land heeft Huijbert Claesz lange jaren in pacht gehad tot op heden, gelegen te Achterberg. Transport op 25-5-1656. 24-6-1656 Cornelia Gerrits, wed. Gouda Geurtsz, won. Rhenen, gezond van lichaam, stelt tot haar erfgenamen haar zoon Geurt Gouda voor de helft en haar dochter Maria Gouda, gehuwd met Alert Roelofsz, voor de 5
andere helft. Zoon Gerrit Gouda is enige jaren geleden naar West-Indië gereisd. Men weet niet waar hij is gebleven en of hij nog leeft. Als hij terug komt, krijgt hij 1/3 deel. 10-7-1656 Peter van Kesteren, oud-burgemeester, legateert aan zijn dochter Cornelia van Kesteren 500 gulden. 24-7-1656 Johan Bor, pander van de Staten van Utrecht, stelt in handen van het gerecht een hofstede met 28 morgen land in Veenendaal, nagelaten door Jannigje Mattheusdr van Langelaar, om daaraan 188-4-8 te verhalen. En een huis, schuur met de grond in de Grebbe, door Wessel van Kesteren nagelaten, om daaraan 148-8 te verhalen. 31-12-1644 Cornelis Petersz, wed. Anneke Gerrits, geassisteerd met zijn zwager Wessel Hendricksz, ter ener zijde, en Gijsbert Gerritsz als oom en bloedmomber van de vier onmondige weeskinderen van Cornelis aan Anneke verwekt, geassisteerd met zijn zwager Jan Cornelisz, ter andere zijde, houden boedelscheiding op arbitrage van ds. Jacobus Bergman, predikant te Veenendaal, Jan Gijsbertsz, Willem Gerritsz Lam, Willem Elisz en Cornelis Sandersz. Cornelis stelt als onderpand zijn huis en hofstede, waar hij woont, groot 13 morgen in Veenendaal. bezwaard met 300 gulden die Willem Toll te Utrecht daarop heeft. 28-7-1656 Jantje Geurts, won. Veenendaal, heeft nader verklaard haar uiterste wil te zijn dat Disje Wouters haar universele erfgename zal zijn en heeft Bartje Grans gemaakt 10 gulden. Als Disje zonder kinderen overlijdt komt haar deel aan de diaconie van Veenendaal. Haar vorige testament dateert van 23-1-1640. 1-8-1656 De magistraat van Rhenen bekent schuldig te zijn aan Susanna van Deuverden t.b.v. haar kinderen Agnieta en Cornelis van Huchen een jaarlijkse losrente van 125 gulden wegen lening van 2500 gulden. 10-8-1656 Anthonis van Brenck x Haeske Huijberts bekennen schuldig te zijn aan Joriphaes van Wijck, domheer, 1000 gulden. Als onderpand stellen zij de helft van 5 morgen uiterwaard in de Grebbe, daar oostwaarts en zuidwaarts de domheer zelf, westwaarts de commandeur en noordwaarts de Dijk. Op 4-5-1670 afgelost door Huijbert Hendricksz van IJsendoorn aan Jean Coene, man van Anna Andriessens, te voren weduwe van domheer Joriphaes van Wijck. Anthonis en Haesge transporteren het 10-8-1656 aan Huijbert Hendricksz van Isendoorn. 21-8-1656 Cornelis van Wijck, oud-schepen en raad van Rhenen, consenteert dat het weeshuis op de lijdrente monterende jaarlijks 150 gulden, staande ten lijve van jonkvrouw Hillegonda van Wijck, huisvrouw van Jacob Casembroot, ten laste van het kwartier van Veluwe, voor hen zullen worden geprefereerd met achterwezen dat het weeshuis competeert het arrest door schepen Wijck gedaan. 6
25-10-1650 De gecommitteerden van het gerecht, met de gasthuismeesters, weesmeesters en diakenen hebben verkocht aan Jan Juchaud x Catalina Jans een huis in de Koningsstraat met twee kasten, een bedstede en hetgeen daarin bevonden wordt, voor 220 gulden. Zij transporteren dit aan Jan Juchaud x Catalina Jans op 29-8-1656. Het huis staat tussen dat van Peter Jansz en zijn eigen huis, van Jantje Segers gekocht, in. 17-9-1656 Burgemeester Clerck en Huijbert van Wijck hebben ten overstaan van mr. Dirck de Leeuw, ontvanger-generaal van deze provincie van 30 en 40 e penning, geëstimeerd een perceel slijk en veen door Annigje de Bont nagelaten in Veenendaal aan het benedeneind. En een perceel veld en grond op 600 gulden. En een huis en hofstede met 8 morgen te Achterberg, door Evert Wijnen nagelaten op 1400 gulden. En een huis in de Kruisstraat door Evert Wijnen nagelaten op 1500 gulden. En een vierendeel te Rhenen door Gijsbertje Taets nagelaten op 125 gulden. En van jonker Jan van der Meesche in collaterale linie nagelaten erfpacht 24 gulden jaarlijks in Veenendaal en uitgeslagen zonder volgens heer van Urck rakende aan de Witse van Molen. En een huis van de burgemeester Peter van Kesteren in de Lange Herenstraat op 2500 gulden. 23-9-1656 Cornelis Petersz x Marreke Rutgers bekennen schuldig te zijn aan mr. Johan van Wijck, domheer te Utrecht, en Aletta Steck 377 gulden, wegens gehaalde bieren en rente van Anthonis Aelbertsz Steck gehaald, welke schuld Johan van Wijck als mede-erfgenaam van Steck ten dele is gevallen. Als onderpand stelt hij 15 morgen bouw- en weiland en rulling in Veenendaal aan het Benedeneind, daar oostwaarts Gerrit Goijertsz, zuidwaarts Cuneraweg, westwaarts Hendrick Fransz en Marcelis Jansz Waecker, noordwaarts de gemene grift. Zijnde erfpacht van het weeshuis te Utrecht. En het goed naast zijn huis genaamd Boomkensgoet, dat zij met haar zuster gedeeld en gemeen hebben, groot in het geheel 6 morgen. 5-6-1652 Cornelis Petersz x Marreke Rutgers verkopen aan Assuerus Anthonisz Vereest x Geertruijt van Schaijck het tweede kampje bouwland van Cuneraweg af met de weg, zonder metingen, achter het huis van de verkopers, vrij goed, daar zuidwaarts Maes Willemsz en noordwaarts de verkopers. En 3 morgen en stijf 3 roeden in de lengte rulling achter het huis van de verkopers aan het einde van het vorige kampje. Transport op 23-9-1656. 14-8-1656 De magistraat van Rhenen maken bekend met deze open brief van decreet hoe Jelis van Stoutenburg en Adriaen van Leuwen als curators over de desolate boedel van Thijmen van Leeuwen hebben verkocht aan Cornelis van Schoonhoven een huis, hofstede, berg- en schaapschot, met het binnenland, tiendvrij, genaamd Geresteeg, en daartoe nog derdehalve morgen hooiland met de gerechtigheid van het 7
bosland en heiland en 11 morgen bouwland leenroerig aan de Staten van Utrecht, daar oostwaarts zekere vicarielanden, zuidwaarts de gemene weg, westwaarts de hofstede van Lijsters en noordwaarts de gemene straat. Op de last van vijftalve pijnt rogge, competerende de erfgenamen van Gerrit Jansz Reumelaar. En 2 gulden en 1,5 kapoen komende de erfgenamen van Stoutenburg. z.j. De Staten vn Utrecht verlijen Maria van Amerongen na dode van haar moeder Bartruijt Jansdr. van Harn met een hofstede in de buurschap ten Velde beneden Gerdenstege, houdende derdehalve schepel zaad. En een stuk land genaamd Dat Blauwe Stuck. 8-10-1656 Te Utrecht gepasseerd. Mr. Arnold van Bassen, advocaat voor het Hof van Holland, en sr. Arnt Clock x Anna van Muijden constitueren sr. Johan Toll, won. Rhenen, om te transporteren aan Willem Toll x Anna van Leemputten 4 morgen hooiland, hen ieder voor de helft competerende als erfgenamen van zaliger Hendrick van Rempst, gelegen in een kampje van 16 morgen te Achterberg, waarvan de 12 morgen Willem Toll al competeren. Transport op 12-10-1656. 25-10-1656 Aelbert Steck cedeert aan domheer Johan van Wijck 600 gulden ten laste van Claes Pauwelsz en zijn huisvrouw wegens bieren, volgens afrekening dhr. Steck en dhr. van Wijck nomine uxoris door het overlijden van Anthonis Aelbertsz Steck ten dele gevallen. 27-10-1656 Dick Robbertsz, raad te Rhenen, x Anna Bongarts stellen tot erfgenamen hun kinderen, mits dat hun twee jongste dochters vooruit uit de boedel zal worden geälimenteerd. Zij stellen tot mombers Assuerus Anthonisz Vereest en Cornelis van Wijck, burgers van Rhenen, Jan Robbertsz, Gosen Bongarts, burgers te Wageningen, hun broeders. 10-11-1656 Lijsbet de Cruijff heeft haar vier kinderen Hermen, Jan, Lijsbet en Aert Cornelisse de Cruijff tot universele erfgenamen gesteld, mits dat Aert Cornelisz de Cruijff vooruit 250 gulden zal trekken. 12-9-1656 Hendrick Hersen x Anneke Strocks cederen aan Willem Clerck, secretaris van Nijmegen, 464-18. 20-11-1656 Josina van Hattem revoceert alle testamenten en verklaart dat jonker Peter van Hattum, haar broer, en juffr. Freuwe van Hattem, haar nicht, die bij haar enige tijd heeft gewoond, haar enige erfgenamen zullen zijn. 1-12-1656 Gerrit van Amerongen, oud-schepen van Rhenen, x Cornelia van Rhede bekennen schuldig te zijn aan Gerard Clerck, burgemeester, x Fredrica Vonck van Lienden 700 gulden. Zij stellen als onderpand het hooghuis met toebehoren, schuur, boomgaard, hof, staande op het hoekje van de Koningsstraat, daar oostwaarts dhr. Van Well, zuidwaarts de Koningsstraat, westwaarts en noordwaarts Cornelis van Schoonhoven, Willem Verweij en de erfgenamen van secretaris Both. 8