LIGDUURMONITOR Nederlandse ziekenhuizen 2012 Ligduur neemt verder af, verschil tussen ziekenhuizen wordt kleiner December 2013
Voorwoord De ligduur in ziekenhuizen is een goede graadmeter voor de veranderingen in de efficiency van de geleverde zorg in Nederland. Consultancybureau Coppa volgt al enkele jaren de ligduur in Nederlandse ziekenhuizen en brengt jaarlijks de ligduurmonitor uit. We zien de ligduur gestaag dalen, jaar na jaar. Deze daling is terug te voeren op verbeteringen in de patiëntenlogistiek: de juiste zorg wordt steeds efficiënter op het juiste moment aan de patiënt gegeven waardoor deze niet onnodig lang hoeft te wachten. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat minder OK s hoeven te worden geannuleerd en dat patiënten niet onnodig in een bed hoeven te wachten. Steeds meer mensen doen een groter beroep op de zorg en dit zal de komende jaren alleen maar toenemen. De middelen, die de zorg ter beschikking staan, zijn echter duur en schaars. Daarom moet daar efficiënt mee worden omgegaan. Een optimale en doelmatige patiëntenlogistiek is hierbij een belangrijk hulpmiddel: zo kan meer zorg worden geleverd in dezelfde hoeveelheid tijd en kunnen patiënten sneller worden geholpen zodat zij weer sneller naar huis kunnen. Coppa heeft expertise op het gebied van patiëntenlogistiek. We zien het als onze taak inzichtelijk te maken welke ziekenhuizen hier slim mee omgaan en welke ziekenhuizen nog verbeteringen zouden kunnen doorvoeren. Sinds 2009 voeren we dit onderzoek elk jaar uit, onafhankelijk. Als bron voor het berekenen van de ligduur gebruiken we de maatschappelijke jaarverslagen van bijna 90 Nederlandse ziekenhuizen. In de ligduurmonitor van dit jaar kijken we niet alleen terug op het verloop van de ligduur in de afgelopen jaren maar blikken ook vooruit naar de komende jaren. In hoeverre zal de ligduur gestaag blijven dalen of komt het einde in zicht? Wat zullen de komende jaren de verschillende nog zijn tussen de best en middelmatig presterende ziekenhuizen op dit terrein? Deze en andere vragen worden in deze nieuwe monitor beantwoord. Paul Gelderman, Bas Bouwman Partners Coppa Consultancy Amsterdam, December 2013 2
Inhoudsopgave Voorwoord 2 Samenvatting 4 Inleiding 5 Ranglijsten ligduur 6 Ranglijst gewogen gemiddelde ligduur 6 Ranglijst gemiddelde ligduur 7 Uitsplitsing per type ziekenhuis 7 Verbetering ten opzichte van voorgaande jaren 9 Verbetering per specialisme 11 Verband ligduur en verhouding dagverpleging/ verpleegdagen 12 Ligduurverkorting, einde is ook dit jaar nog niet in zicht 13 Opnamedaling 15 Financiële prestatie 16 Conclusies 17 Verantwoording 18 Over de auteurs 19 3
Samenvatting Zorgkosten stijgen in Nederland en om de zorg betaalbaar te houden worden er maatregelen vanuit de overheid opgelegd. Het realiseren van bezuinigingen is voor veel zorginstellingen een van de belangrijkste speerpunten de komende jaren. Ziekenhuizen moeten daarom meer en betere zorg leveren voor minder geld. Het verkorten van de ligduur door de patiëntenlogistiek te verbeteren zal kunnen bijdragen om de kosten in de hand te houden. Vanaf 2008 heeft Coppa onderzoek gedaan naar de ligduur in de Nederlandse ziekenhuizen. Dit wordt gedaan op basis van de beschikbare jaarverslagen van de ziekenhuizen. De gewogen gemiddelde ligduur is berekend om een beter beeld te krijgen van de verandering in ligduur. Net zoals voorgaande jaren is ook dit jaar deze gewogen gemiddelde ligduur korter geworden. In 2011 was deze 2,98 dagen en in 2012 2,84 dagen, een daling van 4,7%. De verhouding tussen dagverpleging en klinische verpleegdagen is van 21,9% in 2011 gestegen naar 23,4% in 2012. Dit betekent dat er meer behandelingen zijn uitgevoerd in dagbehandeling. Niet alleen hierdoor is de ligduur afgenomen want ook de gemiddelde ligduur van de klinische opnamen is gedaald van 5,08 in 2011 naar 4,91 dagen in 2012. Academische ziekenhuizen maken een inhaalslag met de gewogen gemiddelde ligduur, deze is met bijna 9% afgenomen in 2012. In totaal is over alle ziekenhuizen in vijf jaar tijd (2008-2012) de gewogen gemiddelde ligduur met 19% afgenomen. Er blijkt een negatief exponentieel verband te zijn tussen de verhouding dagverpleging/klinische verpleegdagen en de gewogen gemiddelde ligduur. Mede hierdoor doen wij een voorspelling dat de gewogen gemiddelde ligduur in 2013 zal uitkomen op 2,70 dagen. Bovendien zien wij dat het verschil tussen de tien ziekenhuizen met de hoogste en de tien met de laagste gewogen gemiddelde ligduur in 2008 nog ruim anderhalve dag was, deze in 2012 is afgenomen tot één dag en we voorspellen dat dit over vijf jaren is afgenomen tot ongeveer een halve dag dag. De winstmarge van de ziekenhuizen is gestegen in 2012, maar er zijn minder behandelingen uitgevoerd ten opzichte van 2011. Er is geen causaal verband aan te tonen tussen de verkorting van de gewogen gemiddelde ligduur met de winstmarge en tussen de gewogen gemiddelde ligduur met het aantal opnames. Het lijkt er echter wel op dat door verbeteringen in de logistiek de ligduur verkort en daarmee helpt aan het betaalbaar houden van de zorg. 4
Inleiding Dagelijks wordt ons vanuit de politiek en de media toegeroepen dat het betaalbaar maken van de zorg een van de grootste uitdagingen is waar onze maatschappij voor staat. Hoe dit te realiseren wordt er meestal niet bij vermeld. Wel is duidelijk dat het een balanceerkunst is om kwalitatief hoogstaande zorg op een efficiëntere manier te leveren, in plaats van simpelweg minder of slechtere zorg te leveren om kosten te besparen. Bij slimmer werken moet er een brug worden geslagen tussen drie werelden: de wereld van de manager, van de zorgprofessional en uiteraard van de patiënt. Een van de graadmeters van een efficiënte zorg is de patiëntenlogistiek en in het bijzonder de ligduur in ziekenhuizen. Het idee is dat door een slimmere patiëntenlogistiek de juiste zorg op het goede moment door zorgprofessionals zal worden geleverd terwijl op hetzelfde moment managers hun kosten reduceren. Door het laten afnemen van de ligduur zullen de kosten hiervoor afnemen; elke verpleegdag minder maakt de kosten voor een behandeling flink lager. Deze redenering roept de vraag op of slimme patiëntenlogistiek inmiddels heeft geleid tot een kortere ligduur en of deze afname zich ook de komende jaren zal voortzetten. Als dit het geval is dan zal dit immers bijdragen aan het betaalbaar houden van de zorg. Ons onderzoek richt zich op de patiëntenlogistiek in de kliniek van het ziekenhuis. We hebben daarom gebruik gemaakt van de maatschappelijke jaarverslagen van 85 ziekenhuizen in Nederland. Hierin staan gegevens vermeld over het aantal klinische verpleegdagen, het aantal klinische opnames en het aantal dagbehandelingen. Sommige ziekenhuizen vermelden de gemiddelde ligduur ook per specialisme. De patiëntenmix verschilt per ziekenhuis. In onze berekeningen hebben we daarom ziekenhuizen ingedeeld in drie onderscheidende categorieën: algemene (perifere), topklinische en academische ziekenhuizen. Uit de financiële jaarverslagen hebben we cijfers gehaald over productie, winst en omzet. Onze analyse laat duidelijk zien hoe Nederlandse ziekenhuizen zich onderling verhouden. Ook worden trends zichtbaar: hoeveel sneller zijn Nederlandse ziekenhuizen zorg gaan leveren ten opzichte van de jaren daarvoor? Welke ziekenhuizen slagen hier beter in? En is een einde van de ligduurverkorting in zicht? In deze monitor hebben wij ook de relatie tussen het percentage dagbehandeling/klinische verpleegdagen en de (gewogen) gemiddelde ligduur verder uitgezocht. Is het ophogen van het percentage dagbehandelingen zaligmakend voor een lage ligduur of zijn er ook andere mogelijkheden om de ligduur te verkorten? In 2012 is een trendbreuk geweest wat betreft het aantal opnames. Daar waar dit de jaren ervoor steeds was toegenomen is over afgelopen jaar een afname gesignaleerd in het aantal opnames. Wij hebben geanalyseerd of er een verband is te achterhalen tussen deze afname en de mate waarin de ligduur is veranderd. Zoals hiervoor vermeld zal een kortere ligduur zorgen voor kostenbesparingen in de zorg. In ons onderzoek hebben wij ook bekeken in hoeverre deze afname van de ligduur ook de komende jaren kan worden voortgezet. Is er een theoretische ondergrens aan de ligduur; zo ja wat betekent dit dan in de praktijk en op hoeveel verpleegdagen ligt die grens? Waar zal de ligduur het komende jaar op uitkomen en wat valt te verwachten over vijf jaar? Op deze en andere vragen hopen wij in deze monitor antwoord te kunnen geven. 5
Ranglijsten ligduur Gewogen gemiddelde ligduur zegt meer Ook dit jaar is de ligduur van de verschillende ziekenhuizen vergeleken aan de hand van de gewogen gemiddelde ligduur. Deze gewogen gemiddelde ligduur geeft een beter beeld van de daadwerkelijke ligduur van patiënten dan de traditionele gemiddelde ligduur. Het aantal ingrepen dat in dagbehandeling verricht wordt stijgt nog steeds. Een behandeling die eerst een klinische opname was met bijvoorbeeld een ligduur van twee dagen, gebeurt nu op de polikliniek in dagbehandeling. Naarmate er meer opnamen worden verplaatst van de kliniek naar de polikliniek, stijgt de gemiddelde klinische ligduur van een ziekenhuis. Echter in vele gevallen zijn patiënten juist sneller geholpen, waardoor de gemiddelde ligduur een verkeerde indruk geeft. De gewogen gemiddelde ligduur houdt rekening met deze dagopnamen, waardoor deze ook altijd lager is dan de gemiddelde ligduur. Om de gewogen gemiddelde ligduur te berekenen wordt het aantal dagverplegingsdagen opgeteld bij het aantal klinische verpleegdagen, waarna dit getal wordt gedeeld door het aantal dagopnamen opgeteld bij het aantal klinische opnamen. Formule gewogen gemiddelde ligduur (aantal verpleegdagen + aantal dagbehandelingen) Gewogen gemiddelde ligduur = (aantal opnamen + aantal dagbehandelingen) Gewogen ligduur met 4,7% afgenomen Ranglijst gewogen gemiddelde ligduur De gewogen gemiddelde ligduur voor alle ziekenhuizen in 2012 is gemiddeld 2,84 dagen. Dit is een afname van 4,7% ten opzichte van 2011, toen deze voor alle ziekenhuizen 2,98 dagen was. Tabel 1 geeft de top-10 weer van de ziekenhuizen met de kortste gewogen gemiddelde ligduur. Al drie jaar staat het Zaans Medisch Centrum in Zaandam op de eerste plaats. Opvallend is echter dat de gewogen gemiddelde ligduur van het Zaans Medisch Centrum dit jaar is gestegen van 2,21 dagen in 2011 tot 2,33 dagen in 2013. Er zijn vier nieuwe ziekenhuizen de top-10 binnengekomen in 2012. Nieuw op de ranglijst is Rivas Zorggroep in Gorinchem, dat vorig jaar niet op de lijst stond vanwege het ontbreken van cijfers voor het berekenen van de gewogen gemiddelde ligduur. Ziekenhuis Bronovo in Den Haag is gestegen vanaf de dertigste plaats in 2011 naar een zevende plaats in 2012, met een ligduurverkorting van een kwart dag. De groene en rode pijlen in tabel 1 geven een stijging of daling weer in gewogen gemiddelde ligduur ten opzichte van 2011. In bijlage 1 is de complete ranglijst voor de gewogen gemiddelde ligduur te vinden. Rang 2011 Ziekenhuis Type Gewogen Verhouding (2010) gemiddelde dagverpleging/ ligduur verpleegdagen 1 (1) Zaans Medisch Centrum Perifeer 2,33 36% 2 (9) St. Anna zorggroep Perifeer 2,36 35% 3 (2) Rijnland Ziekenhuis Perifeer 2,41 34% 4 (21) Rode Kruis Ziekenhuis Perifeer 2,41 33% 5 (5) Deventer Ziekenhuis Topklinisch 2,43 32% 6 (-) Rivas Zorggroep Perifeer 2,44 30% 7 (30) Ziekenhuis Bronovo Perifeer 2,46 25% 8 (6) St. Jansdal Ziekenhuis Perifeer 2,48 29% 9 (4) Zuwe Hofpoort Ziekenhuis Perifeer 2,49 26% 10 (14) BovenIJ Ziekenhuis Perifeer 2,51 27% Gemiddelde alle ziekenhuizen 2,84 23% Tabel 1: Top-10 gewogen gemiddelde ligduur Veel dagbehandelingen geen garantie voor lage ligduur Een parameter die logischerwijs samenhang vertoont met de gewogen gemiddelde ligduur is de verhouding tussen de dagverpleging en het aantal klinische verpleegdagen, zie hiervoor de vijfde kolom in tabel 1. Over het algemeen is af te leiden dat hoe meer behandelingen er gedaan worden op de polikliniek/in dagverpleging (in plaats van tijdens een klinische opname), des te lager de gewogen gemiddelde ligduur is. In bijlage 1 valt te zien dat deze verhouding niet altijd garantie biedt voor een lage gewogen gemiddelde ligduur. Er zijn ziekenhuizen met een relatief hoge verhouding in vergelijking met andere ziekenhuizen, maar hebben toch een hogere gewogen gemiddelde ligduur en omgekeerd. Het Maxima Medisch Centrum heeft een verhoudings percentage van 32% 6
en een gewogen gemiddelde ligduur van 2,61 dagen, terwijl Ziekenhuis Bronovo in Den Haag een verhoudingspercentage heeft van 25% maar een ligduur van 2,46 dagen. Stijging dagverpleging/klinische verpleegdagen naar 23,4% De verhouding tussen het aantal dagbehandelingen en het aantal klinische verpleegdagen is in 2012 voor alle ziekenhuizen gestegen naar 23,4%. Dit was in 2011 nog 21,9%. Het Zaans Medisch Centrum in Zaandam heeft het hoogste verhoudingspercentage met 36%. Dit was echter in 2011 nog 46%, zie tabel 2. Dit jaar staat UMC Utrecht onderaan met een verhoudingspercentage van 13%. Hier worden relatief de minste dagbehandelingen uitgevoerd en daarbij is de gewogen gemiddelde ligduur daar ook het langst met 4,10 dagen. Ziekenhuis Verhouding Verhouding Verhouding Verhouding Verhouding 2008 2009 2010 2011 2012 Zaans Medisch Centrum 34% 35% 40% 46% 36% St. Anna Zorggroep 24% 25% 27% 31% 35% Rijnland Ziekenhuis 22% 27% 29% 32% 34% Rode Kruis Ziekenhuis 17% 18% 18% 25% 33% Rivierenland Ziekenhuis 20% 23% 23% 26% 32% Maxima Medisch Centrum 21% 22% 24% 28% 32% Deventer Ziekenhuis 21% 24% 25% 29% 32% Rivas Zorggroep 20% 20% 21% 23% 30% Ziekenhuis Amstelland 19% 21% 27% 31% 29% St. Jansdal Ziekenhuis 21% 23% 24% 28% 29% Gemiddelde alle ziekenhuizen 17% 18% 20% 22% 23% Tabel 2: Top-10 2012 verhoudingspercentage dagverpleging/klinische verpleegdagen Gemiddelde ligduur 4,91 dagen Ranglijst gemiddelde ligduur Uit ons onderzoek is gebleken dat de gewogen gemiddelde ligduur afneemt door onder meer de verplaatsing van behandelingen van de kliniek naar de polikliniek/dagbehandeling. Maar ook blijkt dat de gemiddelde ligduur in de kliniek nog steeds daalt, zoals te zien is in tabel 3. Deze gemiddelde ligduur is berekend door het aantal klinische verpleegdagen te delen door het aantal klinische opnamen. De gemiddelde ligduur voor alle ziekenhuizen is 4,91 dagen in 2012. In 2011 was dit nog 5,08 dagen. Ziekenhuis Bronovo in Den Haag heeft de laagste gemiddelde ligduur met 3,89 dagen. UMC Utrecht sluit de lijst af met een gemiddelde verpleegduur van 6,94 dagen. De complete ranglijst voor de gemiddelde ligduur is te vinden in bijlage 2. Rang 2012 Ziekenhuis Type Gemiddelde Gemiddelde (2011) ligduur 2012 ligduur 2011 1 (4) Ziekenhuis Bronovo Perifeer 3,89 4,18 2 (5) Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Topklinisch 3,99 4,33 3 (2) Zuwe Hofpoort ziekenhuis Perifeer 4,05 4,10 4 (58) Gelre Ziekenhuis Topklinisch 4,10 5,20 5 (1) Maasstad Ziekenhuis Perifeer 4,17 4,05 6 (37) Saxenburgh Groep Perifeer 4,21 4,87 7 (-) Rivas Zorggroep Perifeer 4,25-8 (6) BovenIJ ziekenhuis Perifeer 4,25 4,35 9 (11) Zorgcombinatie Noorderboog Perifeer 4,26 4,47 10 (10) Maasziekenhuis Pantein Perifeer 4,28 4,47 Gemiddelde alle ziekenhuizen 4,91 5,08 Tabel 3: Top-10 gemiddelde ligduur Uitsplitsing per type ziekenhuis Het grootste deel van de top-10 voor zowel de gemiddelde ligduur als de gewogen gemiddelde lig duur bestaat uit perifere ziekenhuizen. In de top-10 voor de gemiddelde ligduur komen twee topklinische ziekenhuizen voor en bij de gewogen gemiddelde ligduur één. Academische ziekenhuizen zijn niet terug te vinden in de top-10. Om duidelijk te krijgen hoeveel de gewogen gemiddelde ligduur is veranderd over de jaren heen is een onderscheid gemaakt (zie tabel/grafiek 4) naar type ziekenhuis. 7
Hoewel we afgelopen jaren niet met een groot programma hebben gestuurd op de uitstroom van patiënten, lukt het ons toch om de ligduur in de kliniek beperkt te houden. De kwaliteit van de zorg hoog houdend, zijn we door goede samenwerking in staat de patiënt tijdig naar huis te sturen. De invoering van Epic heeft ons hierbij geholpen omdat we daarmee een geïntegreerd patiëntdossier hebben gekregen. Françoise Dings, Lid Raad van Bestuur Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Academische ziekenhuizen nog steeds boven drie dagen Academische ziekenhuizen kennen nog steeds de langste gewogen gemiddelde ligduur en perifere ziekenhuizen de kortste. Voor alle drie typen ziekenhuizen is te zien dat de gewogen gemiddelde ligduur over de jaren is gedaald. Academische ziekenhuizen blijven nog steeds ruim boven een gewogen gemiddelde ligduur van drie dagen, terwijl topklinische en perifere ziekenhuizen er sinds 2011 onder zitten. Tabel/grafiek 4: Gewogen gemiddelde ligduur per type ziekenhuis Relatief meer dagbehandelingen In tabel/grafiek 5 is te zien dat er een toename is in het verhoudingspercentage dagverpleging / klinische verpleegdagen. Ziekenhuizen ruilen klinische opnamen in voor dagbehandelingen, een trend die te zien is over de jaren. Deze stijging is bij academische ziekenhuizen en perifere ziekenhuizen 7% in de periode 2008-2012, terwijl dit bij topklinische ziekenhuizen 5% is geweest. Tabel/grafiek 5: Gemiddeld verhoudingspercentage dagverpleging/klinische verpleegdagen De gewogen gemiddelde ligduur in academische en topklinische ziekenhuizen is hoger en het percentage dagbehandelingen lager dan in perifere ziekenhuizen. Een logische verklaring voor dit verschil is het type patiënten dat deze ziekenhuizen bezoekt in combinatie met de complexe behandelingen die worden uitgevoerd. In topklinische ziekenhuizen worden vaak patiënten behandeld die zijn doorgestuurd vanuit perifere ziekenhuizen. Patiënten met complexe aandoeningen die niet behandeld kunnen worden in een topklinisch of perifeer ziekenhuis komen bij academische ziekenhuizen voor een behandeling. Academische en topklinische ziekenhuizen 8
voeren hierdoor vaker meer complexe behandelingen uit. Deze behandelingen zullen meestal minder snel als dagbehandeling uitgevoerd kunnen worden. LUMC laagste ligduur bij academische ziekenhuizen Deventer Ziekenhuis laagste ligduur bij topklinische ziekenhuizen Zaans Medisch Centrum laagste ligduur bij perifere ziekenhuizen Om een beter beeld te krijgen van de ligduurprestaties van ziekenhuizen, is in tabel 6 een top-3 voor de gewogen gemiddelde ligduur per type ziekenhuis gemaakt. In de ranglijst bij de categorie academische ziekenhuizen staan dezelfde drie ziekenhuizen in de top-3 als vorig jaar. Te zien is dat LUMC in Leiden is gestegen van de derde plaats in 2011 naar de eerste plaats in 2012 met een gewogen gemiddelde ligduur van 2,94 dagen. De ligduur is in 2012 met maar liefst 19.3% afgenomen ten opzichte van 2011. In de totale ranglijst van alle ziekenhuizen staat het LUMC echter op de 61e plaats. UMC Utrecht sluit de lijst met een gewogen gemiddelde ligduur van 4,10 dagen. Onder de topklinische ziekenhuizen staat wederom het Deventer Ziekenhuis op de eerste plaats met een gewogen gemiddelde ligduur van 2,43 dagen. Het Gelre Ziekenhuis in Apeldoorn en Zutphen is een nieuwkomer in de top-3. Dit ziekenhuis is gestegen van de 19e plaats in 2011 naar de derde plaats in 2012 met een gewogen gemiddelde ligduur van 2,58 dagen. Medisch Centrum Haaglanden in Den Haag sluit de rij en heeft de langste gewogen gemiddelde ligduur van alle topklinische ziekenhuizen: 3,18 dagen. Bij de perifere ziekenhuizen staat het Zaans Medisch Centrum in Zaandam net zoals in 2011 op de eerste plaats met een gewogen gemiddelde ligduur van 2,33 dagen, overigens een stijging van 5,8% in ligduur ten opzichte van 2011. Het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam staat op de laatste plaats bij de perifere ziekenhuizen met een gewogen gemiddelde ligduur van 3,18 dagen. Top-3 gewogen gemiddelde ligduur academische ziekenhuizen Rang 2012 Ziekenhuis Gewogen Verhouding Verbetering gewogen (2011) gemiddelde dagverpleging / gemiddelde ligduur ligduur verpleegdagen t.o.v. 2011 1 (3) LUMC 2,94 26% 19,3% 2 (1) UMC St Radboud 2,99 25% -0,16% 3 (2) VU Medisch Centrum 3,10 25% 6,3% Top-3 gewogen gemiddelde ligduur topklinische ziekenhuizen Rang 2012 Ziekenhuis Gewogen Verhouding Verbetering gewogen (2011) gemiddelde dagverpleging / gemiddelde ligduur ligduur verpleegdagen t.o.v. 2011 1 (1) Deventer ziekenhuis 2,43 31,55% 3,7% 2 (3) Meander Medisch Centrum 2,58 25,19% 2,3% 3 (19) Gelre Ziekenhuis 2,58 23,35% 6,9% Top-3 gewogen gemiddelde ligduur perifere ziekenhuizen Rang 2012 Ziekenhuis Gewogen Verhouding Verbetering gewogen (2011) gemiddelde dagverpleging / gemiddelde ligduur ligduur verpleegdagen t.o.v. 2011 1 (1) Zaans Medisch Centrum 2,33 36% -5,8% 2 (8) St. Anna zorggroep 2,36 35% 5,9% 3 (2) Rijnland Ziekenhuis 2,41 34% 2,5% Tabel 6: Top-3 gewogen gemiddelde ligduur per type ziekenhuis Verbetering ten opzichte van voorgaande jaren Drie academische ziekenhuizen in top-10 verbetering In de vorige paragraaf is gesproken over de ontwikkeling van de gewogen gemiddelde ligduur en de verhouding dagverpleging/klinische verpleegdagen in de afgelopen jaren. Door toenemende marktwerking en opgelegde bezuinigingen vanuit de overheid zijn ziekenhuizen genoodzaakt efficiënter te gaan werken. Gezien de verbeteringen in gewogen gemiddelde ligduur de afgelopen jaren, werken de ziekenhuizen inderdaad efficiënter als het gaat om ligduur. In tabel 7 is de top-10 weergegeven van ziekenhuizen met de grootste relatieve verbetering van de gewogen gemiddelde ligduur van 2012 ten opzichte van 2011. Het UMC Groningen staat op de eerste plaats en heeft in 2012 de gewogen gemiddelde ligduur gereduceerd met 21% ten opzichte van 2011. In de top-10 staan op het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk na alleen maar nieuwe ziekenhuizen. Opvallend is dat dit jaar in de top-10 drie academische ziekenhuizen staan. Vorig jaar stonden er alleen top klinische en perifere ziekenhuizen aan de top. Het lijkt erop dat academische ziekenhuizen met een inhaalrace zijn begonnen. 9
Rang 2012 Ziekenhuis Type Verbetering Verbetering Verbetering Verbetering (2011) 2009 t.o.v. 2008 2010 t.o.v. 2009 2011 t.o.v. 2010 2012 t.o.v. 2011 1 (59) UMC Groningen Academisch 6,2% 8,1% 4,9% 21,0% 2 (75) LUMC Academisch 6,9% 6,9% 3,3% 19,3% 3 (73) Rivas Zorggroep Perifeer -1,4% 5,6% 3,5% 12,6% 4 (83) AMC Academisch 4,7% 3,5% 0,9% 12,0% 5 (35) Ziekenhuis Bronovo Perifeer 11,9% 0,2% 7,0% 11,3% 6 (7) Rode Kruis Ziekenhuis Perifeer 2,6% 5,6% 14,9% 11,2% 7 (30) Maxima Medisch Centrum Topklinisch -0,2% 3,8% 7,7% 9,5% 8 (89) Albert Schweitzer Ziekenhuis Topklinisch 7,0% 7,2% -3,7% 9,0% 9 (17) CuraMare Perifeer 3,4% 4,8% 9,4% 8,7% 10 (16) Zuwe Hofpoort ziekenhuis Perifeer 6,7% 0,8% 3,3% 8,7% Gemiddelde alle ziekenhuizen 5,2% 4,6% 6,0% 4,7% Tabel 7: Top-10 relatieve verbetering gewogen gemiddelde ligduur in 2012 ten opzichte van 2011 Wisselend beeld verbetering door jaren heen In de tabel is te zien dat niet alle ziekenhuizen ieder jaar verbeteren, sommige ziekenhuizen laten ook negatieve cijfers in verbetering zien zoals de Rivas Groep in 2009 met -1,4%. Daarnaast gaat de verbetering het ene jaar veel sneller dan het andere jaar. Het UMC Groningen had in 2011 een verbetering van 4,9%, terwijl in 2012 de verbetering 21,0% was. Op basis van alleen deze gegevens is niet te achterhalen waarom het ene ziekenhuis verbetert en het andere juist verslechtert of minder snel verbetert. Tabel/grafiek 8: Verbetering gewogen gemiddelde ligduur ten opzichte van het voorgaande jaar per type ziekenhuis Academische ziekenhuizen inhaalslag in 2012 In tabel/grafiek 8 is een uitsplitsing gemaakt naar verbetering in gewogen gemiddelde ligduur per categorie ziekenhuis. In tegenstelling tot vorig jaar hebben dit jaar de academische ziekenhuizen de grootste verbetering in gewogen gemiddelde ligduur gerealiseerd met 8,8% ten opzichte van 2011. Topklinische ziekenhuizen volgen op afstand met 4,5% en de perifere ziekenhuizen maken de kleinste verbetering door met 3,4%. De academische ziekenhuizen zijn in 2012 begonnen met een inhaalslag voor de gewogen gemiddelde ligduur. Academische ziekenhuizen grootste verbetering Doordat de verbetering van de gewogen gemiddelde ligduur varieert per jaar is in tabel 9 een overzicht opgenomen van de verbetering in vijf jaar tijd. De academische ziekenhuizen staan over vijf jaar gemeten bovenaan met een verbetering van bijna 23% in de gewogen gemiddelde ligduur. De perifere ziekenhuizen volgen met 19% en de topklinische ziekenhuizen met 18%. De gemiddelde verbetering van de gewogen gemiddelde ligduur voor alle ziekenhuizen is 19%. De gewogen gemiddelde ligduur is in vijf jaar tijd dus met bijna een vijfde afgenomen. Type ziekenhuis / verbetering Verbetering in 2012 t.o.v. 2008 Academische ziekenhuizen 22,6% Topklinische ziekenhuizen 18,2% Perifere ziekenhuizen 18,9% Tabel 9: Verbetering gewogen gemiddelde ligduur 2012 ten opzichte van 2008 per type ziekenhuis 10
UMC Groningen, grootste verbetering bij academisch HagaZiekenhuis grootste verbetering bij topklinisch Saxenburgh groep grootste verbetering bij perifeer Tabel 10 geeft een overzicht van de drie ziekenhuizen per categorie ziekenhuis die tussen 2008 en 2012 de grootste verbetering hebben gerealiseerd. Bij de academische ziekenhuizen is het UMC Groningen van de tweede naar de eerste plaats opgeschoven. De gemiddelde gewogen ligduur is in het UMC Groningen met 35.2% verbeterd in vijf jaar tijd. Het LUMC in Leiden en het UMC Radboud in Nijmegen hebben een kleinere verbetering in gewogen gemiddelde ligduur over de vijf jaren, maar hebben ten opzichte van UMC Groningen wel een lagere gewogen gemiddelde ligduur want deze zaten in 2008 al lager. Onder de topklinische ziekenhuizen is de top-3 hetzelfde gebleven als vorig jaar. Ook dit jaar heeft het HagaZiekenhuis in Den Haag de grootste verbetering gerealiseerd in gewogen gemiddelde ligduur ten opzichte van 2008. De gewogen gemiddelde ligduur van het HagaZiekenhuis in 2012 is 2,84 dagen, een verbetering van 27,9%. Onder de perifere ziekenhuizen heeft het Bronovo Ziekenhuis in Den Haag een grote stap gemaakt door te stijgen van de 17e naar de 3e plaats in de top-3 verbetering gewogen gemiddelde ligduur 2012 ten opzichte van 2008 (27,5%). De Saxenburgh Groep in Hardenberg staat op de eerste plaats met een verbetering van 32,7% in vijf jaar tijd. De Saxenburgh Groep is de afgelopen jaren structureel bezig geweest met het verbeteren van de kwaliteit van zorg waarbij de patiënt centraal staat. Dit betekent dat een patiënt de juiste zorg op het juiste moment ontvangt en niet onnodig moet wachten op een behandeling. Daarnaast is de afstemming met de eerste lijn geoptimaliseerd en kunnen wij doordat wij beschikken over niet alleen een ziekenhuis maar ook over verpleeghuizen de uitstroom optimaliseren binnen de grenzen van onze organisatie. Dit is niet alleen de uitkomst van een visie maar ook van de inzet van alle medewerkers binnen de Saxenburgh Groep. Pauline Terwijn, Lid Raad van Bestuur Saxenburgh Groep Het Rode Kruis Ziekenhuis en Ziekenhuis Bronovo hebben zowel een grote sprong voorwaarts gemaakt, maar staan ook in de top 3 van de kortste gewogen gemiddelde ligduur voor perifere ziekenhuizen. De complete lijst voor alle ziekenhuizen is terug te vinden in bijlage 3. Top-3 verbetering 2012 t.o.v. 2008 Academische ziekenhuizen Rang 2012 Ziekenhuis Verbetering Gewogen gemiddelde (2011) 2012 t.o.v. 2008 ligduur in 2012 1 (2) UMC Groningen 35,2% 4,00 2 (4) LUMC 32,4% 2,94 3 (1) UMC St Radboud 21,9% 2,99 Top-3 verbetering 2012 t.o.v. 2008 Topklinische ziekenhuizen Rang 2012 Ziekenhuis Verbetering Gewogen gemiddelde (2011) 2012 t.o.v. 2008 ligduur in 2012 1 (1) HagaZiekenhuis 27,9% 2,84 2 (2) Onze Lieve Vrouwe Gasthuis 26,1% 2,83 3 (3) Sint Lucas Andreas Ziekenhuis 25,4% 2,79 Top-3 verbetering 2012 t.o.v. 2008 Perifere ziekenhuizen Rang 2012 Ziekenhuis Verbetering Gewogen gemiddelde (2011) 2012 t.o.v. 2008 ligduur in 2012 1 (8) Saxenburgh Groep 32,7% 2,52 2 (9) Rode Kruis Ziekenhuis 30,5% 2,41 3 (17) Ziekenhuis Bronovo 27,5% 2,46 Tabel 10: Verbetering gewogen gemiddelde ligduur in 2012 ten opzichte van 2008 Verbetering per specialisme Naast de gemiddelde ligduur voor het hele ziekenhuis is ook gekeken naar de gemiddelde ligduur per specialisme. Er zijn over 2012 minder ziekenhuizen die in hun jaarverslag de ligduur per specialisme hebben opgenomen dan in voorgaande jaren. Hierdoor is het gemiddelde per specialisme dit jaar maar op een beperkt aantal ziekenhuizen gebaseerd (grotendeels n=14) en daarom kunnen de resultaten 11
ook afwijken van voorgaande jaren. Desondanks is het toch interessant om hieruit een gemiddelde te berekenen en te zien welke specialismen de grootste ligduurafname hebben gerealiseerd sinds 2008. In grafiek 1 is de gemiddelde ligduur en de verbetering van de gemiddelde ligduur ten opzichte van 2008 uiteengezet. Op basis van deze gegevens kan worden gezegd dat over het algemeen maag- darm- en leverziekten de meeste ligduurverkorting realiseert over vijf jaar tijd en oogheelkunde de minste. Grafiek 1: Gemiddelde ligduur en verbetering ligduur 2008-2012 per specialisme Verband ligduur en verhouding dagverpleging/ verpleegdagen Negatief exponentieel verband ligduur en dagverpleging/klinische verpleegdagen In grafiek 2 is een overzicht opgenomen van de gemiddelde gewogen ligduur afgezet tegen de verhouding tussen het aantal dagverpleging en verpleegdagen. Er is een sterk negatief exponentieel verband te ontdekken (R2=0,672), bij een lineair verband is dat lager (R2=0,6287). Dit houdt in dat bij een relatieve toename van het aantal dagbehandelingen de gemiddelde gewogen ligduur weliswaar steeds kleiner wordt, maar dit effect bij verdere toename steeds verder afneemt. Grafiek 2: Verhouding dag/kliniek t.o.v. gemiddelde gewogen ligduur Driedeling, van grote naar kleine spreiding Ziekenhuizen verschillen van elkaar wat betreft type patiënten en mogelijkheden voor verbetering in gewogen gemiddelde ligduur. In grafiek 2 is een driedeling te zien tussen de verschillende ziekenhuizen, waarbij de eerste groep (I) een grote spreiding kent in gewogen gemiddelde ligduur en de laatste groep (III) een kleine spreiding. In de groep 10-20% (I) bij de verhouding dag/kliniek is er een grote spreiding te zien in gewogen gemiddelde ligduur. Bij een verhouding van ongeveer 12
17% is er een ziekenhuis met een gewogen gemiddelde ligduur van 3,7 dagen, maar ook van 2,7 dagen. Dit scheelt een volle verpleegdag. In de groep 20-30% (II) zijn de verschillen tussen de ziekenhuizen al iets minder groot en komen ze dichter in de buurt van de exponentiële trendlijn. Bij een verhouding van 25% is er een ziekenhuis met een gewogen gemiddelde ligduur van 3,1 dagen, maar ook van 2,5 dagen. In de laatste groep, 30-40% (III), zijn de verschillen het kleinst. Bij een verhoudingspercentage van 32% is er een gewogen gemiddelde ligduur van 2,6 dagen, maar ook een van 2,4 dagen. Hier valt uit af te leiden dat het verhoudingspercentage invloed heeft op de gewogen gemiddelde ligduur, maar niet allesbepalend is. Ziekenhuizen kennen ook andere mogelijkheden om de gewogen gemiddelde ligduur te verkleinen, waardoor de spreiding in de grafiek te zien is. Ligduurverkorting, einde is ook dit jaar nog niet in zicht Juiste voorspelling vorig jaar De afgelopen jaren hebben we in de ligduurmonitor aangetoond dat de gewogen gemiddelde ligduur over de jaren afneemt. Daarbij is vorig jaar een voorspelling gedaan voor de gewogen gemiddelde ligduur van 2012. Voor alle ziekenhuizen samen was de voorspelling dat deze uit zou komen op 2,84 dagen. Kijkend naar de gewogen gemiddelde ligduur voor alle ziekenhuizen klopt deze voorspelling inderdaad. Als er echter gekeken wordt per type ziekenhuis, dan wijkt deze af in de voorspelling. Perifere ziekenhuizen hebben een hogere, topklinische en academische ziekenhuizen een lagere gewogen gemiddelde ligduur dan vorig jaar voorspeld is. Je zou mogen verwachten dat de minimale ligduur bereikt wordt indien alle mogelijkheden hiervoor uitgenut zijn. De verwachting is dat er uiteindelijk een stabiele ligduur zal komen die niet meer sterk verlaagd kan worden. Wij hebben dit onderzocht door per type ziekenhuis de gewogen gemiddelde ligduur over de jaren 2008 t/m 2012 uit te zetten in een grafiek. In grafiek 3 is het resultaat te zien voor de perifere, topklinische en academische ziekenhuizen en het gemiddelde van alle ziekenhuizen samen. Grafiek 3: Gewogen gemiddelde ligduur per jaar per type ziekenhuis Negatieve exponentiële daling ligduur Over de jaren heen is de gewogen gemiddelde ligduur gestaag gedaald met een gemiddelde van 0.17 dag per jaar. Er is een sterk negatief exponentieel verband (R2=0,9985) in verandering van de gemiddelde gewogen ligduur voor alle ziekenhuizen. Dit betekent dat de ligduur minder snel afneemt in de loop van de tijd, maar er is nog steeds een daling waar te nemen. Tussen de verschillende ziekenhuizen zijn er grote verschillen met betrekking tot de gewogen gemiddelde ligduur en is het zeker dat de gewogen gemiddelde ligduur over het geheel nog meer zal dalen. Het is opval- 13
lend dat de topklinische ziekenhuizen een zelfde verloop tonen als het gemiddelde van alle ziekenhuizen samen. Ondanks dat de verandering in gewogen gemiddelde ligduur voor de academische ziekenhuizen tussen 2010 en 2011 minder snel daalde is er nu weer een snellere daling ingezet en is de gewogen gemiddelde ligduur op bijna hetzelfde punt gekomen als wanneer de daling lineair was gebleven. Voor de perifere ziekenhuizen is de daling iets minder snel gegaan afgelopen jaar. In grafiek 4 is de top-10 van ziekenhuizen te zien met de laagste gemiddelde gewogen ligduur in 2012. Ziekenhuizen die in 2008 nog verder van elkaar afliggen komen steeds dichter naar elkaar toe. Niet elk ziekenhuis kent elk jaar een daling in gemiddelde gewogen ligduur, zoals ook voor het Zaans Medisch Centrum in Zaandam is te zien. In 2012 is daar de gemiddelde gewogen ligduur ten opzichte van 2011 gestegen. Grafiek 4: Gewogen gemiddelde ligduur per jaar top-10 ziekenhuizen 2012 Kleinere verschillen tussen ziekenhuizen Uit bovenstaande grafieken blijkt dat ziekenhuizen steeds dichter naar elkaar toe komen in gewogen gemiddelde ligduur. In grafiek 5 is daarom een overzicht per jaar gemaakt voor de tien ziekenhuizen met de hoogste en de tien met de laagste gewogen gemiddelde ligduur. Grafiek 5: Ligduur 10 ziekenhuizen met laagste en hoogste gewogen gemiddelde ligduur Over tien jaar gelijke ligduur? In de grafiek is te zien dat waar het verschil in 2008 tussen de ziekenhuizen met de hoogste en laagste gewogen gemiddelde ligduur nog 1,58 dagen was, deze in 2012 is afgenomen tot 1,07 dag. Als deze lijn zou worden doorgetrokken voor de tien ziekenhuizen met de hoogste en laagste gewogen gemiddelde ligduur dan zouden theoretisch over 10 jaar de lijnen voor de ziekenhuizen met de hoogste en laagste gewogen gemiddelde ligduur bij elkaar komen. Als we eerder in de tijd kijken dan zouden we zien dat de verwachting is dat over 5 jaar het verschil tussen beide lijnen nog 0,5 dag is. Door de verschillen in complexiteit van patiënten en ingrepen die in de verschillende ziekenhuizen plaatsvinden is dit een realistischer beeld. Er zal waarschijnlijk altijd een verschil blijven tussen ziekenhuizen in gewogen gemiddelde ligduur. 14
Voorspelling 2013 Er van uitgaande dat de gewogen gemiddelde ligduur lineair zou verlopen, is de voorspelling dat de totale gewogen gemiddelde ligduur in 2013 uitkomt op 2,67 dagen. Opgesplitst naar verandering van de gewogen gemiddelde ligduur naar type ziekenhuis zal dit voor perifere ziekenhuizen 2,57 dagen betekenen; voor de topklinische en academische ziekenhuizen zal dit uitkomen op 2,68 en 3,29 dagen. De verwachting is echter dat het negatieve exponentiële verband zich doorzet en de gewogen gemiddelde ligduur boven de voorspelde ligduur uitkomt, doordat de mogelijkheden om te verbeteren steeds beperkter zullen worden. Als we kijken naar het exponentiële verband is de verwachting dat de gewogen gemiddelde ligduur in 2013 uitkomt op 2,70 dagen. Opnamedaling Daling aantal opnames Ligduur kan invloed hebben op verschillende onderdelen van het ziekenhuis zoals op de bezetting van de bedden, maar is ook afhankelijk van verschillende factoren zoals bijvoorbeeld de complexiteit van de behandeling. Door slimme patiëntenlogistiek neemt de ligduur af, zoals in de vorige paragrafen is uitgelegd. De patiënt kan sneller naar huis en er zijn meer vrije bedden. Daar waar tussen 2008 en 2011 er steeds een stijging in aantal opnames was, is er in 2012 juist een daling van 3,44%, zie tabel 11. Deze afname kan voor een verpleegafdeling betekenen dat er minder bedden bezet zijn en er daardoor misschien bedden gesloten kunnen worden. Een andere mogelijkheid is dat verpleegafdelingen patiënten langer laten liggen dan bij meer opnames, doordat de bedden nu niet direct weer gebruikt moeten worden voor nieuwe patiënten. 2009 t.o.v. 2008 2010 t.o.v. 2009 2011 t.o.v. 2010 2012 t.o.v. 2011 Totaal 3,81% 5,08% 2,92% -3,44% Tabel 11: Verandering aantal opnames ten opzichte van het voorgaande jaar Er is daarom een analyse gedaan om te kijken of de procentuele afname in aantal opnames op de verpleegafdelingen invloed heeft op de procentuele verandering in gewogen gemiddelde ligduur, zie grafiek 6. Een daling in het aantal opnames en een minder snelle daling in gewogen gemiddelde ligduur zou kunnen betekenen dat verpleegafdelingen patiënten langer laten liggen dan bij meer opnames. Grafiek 6: Vergelijking verandering gewogen gemiddelde ligduur en aantal opnames 2012 t.o.v. 2011 Geen causaal verband daling opnames en ligduur Uit onze analyse is gebleken dat er geen causaal verband aan te tonen is tussen daling in het aantal opnames en een daling in de ligduur. Dit betekent dat het aantal opnames geen of maar een kleine invloed heeft op de verandering in de gewogen gemiddelde ligduur. 15
Financiële prestatie Stijgende winstmarge Vorig jaar is er voor het eerst gekeken naar het effect van een verbeterde patiëntenlogistiek op het financiële resultaat van de bedrijfsvoering. Door een kortere ligduur zijn er meer vrije bedden. Het management kan hierdoor een paar dingen doen. De eerste mogelijkheid is het eerder dan gepland behandelen van patiënten, waardoor ze nieuwe patiënten proberen binnen te halen. Het is ook mogelijk dat er niet meer patiënten binnengehaald kunnen worden. In dit geval kan het management besluiten om bedden te sluiten. Bij de eerste mogelijkheid zullen de vaste kosten gelijk blijven, maar zal de omzet stijgen en bij de tweede mogelijkheid zullen de vaste kosten dalen door het sluiten van bedden. Beide scenario s of een combinatie van beide zal de winstmarge kunnen vergroten. Met behulp van de financiële cijfers kan er gekeken worden of het management van ziekenhuizen er in slaagt om de winstmarge hierdoor te verhogen. Betaalde rente en belastingen bepalen voor een deel het financiële resultaat. Er is daarom gekeken naar dat deel van de financiële berekeningen waar patiëntenlogistiek invloed op heeft; het bedrijfsresultaat voor betaling van rente en belastingen. Omdat ziekenhuizen in aard en omvang sterk van elkaar verschillen, hebben we niet naar de absolute winst gekeken. Er is gekozen om naar de winst ten opzichte van de omzet te kijken, ook wel de winstmarge. De winstmarge is gestegen van 3,76% in 2011 naar 3,94% in 2012. Geen causaal verband ligduur en winstmarge In onze analyse hebben we gekeken of ziekenhuizen die een korte gewogen gemiddelde ligduur hebben een hogere winstmarge maken. In grafiek 7 is voor ieder ziekenhuis de gewogen gemiddelde ligduur uitgezet tegen de winstmarge. Uit deze analyse is gebleken dat er geen causaal verband is aan te tonen tussen het stijgen van de winstmarge en de gewogen gemiddelde ligduur. Dit was ook het geval voor de jaren 2010 en 2011. Er zijn vele factoren die invloed hebben op de winstmarge, zoals bijvoorbeeld een stijging van de kosten door nieuwe behandelmogelijkheden. Een klein deel van de variantie in de winstmarge is te verklaren door de variantie in de gewogen gemiddelde ligduur. Grafiek 7: Relatie tussen gewogen gemiddelde ligduur en winstmarge 2012 16
Conclusies De ligduur binnen Nederlandse ziekenhuizen is ook in 2012 weer afgenomen en dit zal zich de komende jaren voortzetten. Bijna een op de vier ingrepen wordt inmiddels in dagbehandeling uitgevoerd. Academische ziekenhuizen maken in 2012 een grotere sprong dan de overige ziekenhuizen. In vijf jaren tijd is de ligduur gemiddeld met 19% teruggedrongen. De ligduurverschillen tussen de best presterende en slechts presterende ziekenhuizen zullen over vijf jaren nog maar een halve dag schelen. Voor 2013 doen wij de voorspelling dat de ligduur rond de 2,7 dagen zal zijn. 17
Verantwoording De gegevens voor dit onderzoek zijn afkomstig uit de jaardocumenten dan wel maatschappelijk jaarverslagen, wettelijk verplichte bijlagen jaardocument Maatschappelijke Verantwoording van de Ziekenhuizen over de jaren 2008 t/m 2012. De financiële gegevens zijn gehaald uit de financiële jaarverslagen van de ziekenhuizen over 2010, 2011 en 2012. Vier zorgspecifieke ziekenhuizen zijn buiten beschouwing gelaten in deze monitor, te weten het Oogziekenhuis in Rotterdam, de Sint Maartenskliniek in Nijmegen, het Centraal Militair Hospitaal in Utrecht en het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam. Deze ziekenhuizen zijn wat zorgverlening en omvang betreft moeilijk vergelijkbaar met algemene, topklinische en academische ziekenhuizen. De gegevens van het ziekenhuis Leveste uit 2010 en 2011 zijn opgebouwd uit de cijfers van het Scheper ziekenhuis en het Bethesda ziekenhuis. Voor de jaren 2008 en 2009 zijn de gegevens van het Bethesda ziekenhuis als vergelijking aangehouden. In de berekeningen is t Lange Land Ziekenhuis in Zoetermeer, Zorggroep Passana in Dokkum en het Ruwaard van Putten ziekenhuis in Spijkenisse niet meegenomen, omdat op 10 oktober 2013 nog geen jaarverslag over 2012 was gepubliceerd. Zodra de gegevens van deze ziekenhuizen beschikbaar zijn zullen de gegevens en berekeningen worden bewerkt. Door de uitsluiting van de bovengenoemde ziekenhuizen zijn de gegevens gebruikt van in totaal 85 ziekenhuizen. Daarvan zijn er 8 academische ziekenhuizen, 27 topklinische ziekenhuizen en 50 perifere ziekenhuizen. De gewogen gemiddelde ligduur staat centraal in dit onderzoek om de verschuiving van de kliniek naar dagbehandeling te kunnen achterhalen. Een ander aspect dat speelt is de verschuiving van polikliniek naar dagverpleging. Door meerdere polikliniekbezoeken te combineren tot één dagbehandeling is er niet alleen financieel voordeel, maar profiteert ook de patiënt. Een dagbehandeling brengt meer op dan meerdere polibezoeken. De patiënt heeft er voordeel van, die hoeft maar één keer naar het ziekenhuis te komen. Deze ontwikkeling speelt al jaren in bijna alle ziekenhuizen. In dit onderzoek is er geen rekening gehouden met dit effect, omdat het niet relevant is voor de gemiddelde gewogen ligduur. Als ik in de tekst wordt gesproken over gemiddelde over alle ziekenhuizen dan zijn de scores van de individuele ziekenhuizen bij elkaar opgeteld en gedeeld door het totaal aantal ziekenhuizen. Bij het samenstellen is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Indien u van mening bent dat er onjuiste gegevens over uw ziekenhuis zijn gepubliceerd, dan kunt u contact opnemen met Paul Gelderman via paul.gelderman@coppa.nl of via 026 3653396. Indien nodig zullen wij de bijlagen bij deze rapportage aanpassen. 18
Over de auteurs Ir. Paul Gelderman Paul Gelderman (1969) heeft een ingenieurstitel behaald aan de TU Delft. Paul is partner van Coppa Consultancy. Hij is gespecialiseerd in het oplossen van complexe logistieke vraagstukken in de zorg. Hij heeft daarbij een reputatie opgebouwd als trusted advisor voor Raden van Bestuur en directies van diverse zorginstellingen. Paul leidt de landelijke OK-benchmark voor perifere en topklinische ziekenhuizen. Voor een aantal ziekenhuizen verbetert hij de doelmatigheid van de zorglogistiek. +31 6 388 200 35 paul.gelderman@coppa.nl Drs. Bas Bouwman Bas Bouwman (1974) heeft een mastergraad in de bedrijfskunde en een bachelor graad in hospitality management. Daarnaast heeft hij executive courses gevolgd aan de universiteiten van Stanford en Harvard. Hij is oprichter en partner van Coppa Consultancy. Hij heeft zich ontwikkeld tot een specialist op de gebieden logistiek en inkoop in ziekenhuizen. Vanaf 2007 is hij zich verder gaan specialiseren in patiëntenlogistiek. Hij publiceert regelmatig over het onderwerp patiënten logistiek. +31 6 511 959 07 bas.bouwman@coppa.nl www.basbouwman.nl Lianne Boshuizen, MSc Lianne Boshuizen (1990) heeft een mastergraad in Health Sciences en een bachelorgraad in gezondheidswetenschappen behaald. Ze heeft ervaring opgedaan met zorglogistieke processen. Lianne is sinds 2013 junior consultant bij Coppa Consultancy en houdt zich projectmatig bezig met logistieke data-analyse en de landelijke OK benchmark van Coppa. +31 6 452 708 05 lianne.boshuizen@coppa.nl 19
IJsselburcht 3 6825 BS Arnhem +31 (0)26 365 33 94 www.coppa.nl Coppa Consultancy 2013 20