VESPERS Voorganger Ton Sip Nijmeegs Byzantijns Koor Dirigent Svetlana van Wielink Zondag 26 november 2017, 19.00 uur Grote Kerk te Elst
2
Vespers volgens de Slavisch-Byzantijnse ritus Vanavond vindt een Vesperdienst plaats volgens de Slavisch-Byzantijnse ritus, zoals die op veel plaatsen in Oost-Europa, maar ook over de hele wereld door gelovigen afkomstig uit dat gebied, gevierd wordt. Centraal in deze viering staat de aandacht voor het mysterie, het heilige. De zang en de tekst getuigen hiervan. Het Nijmeegs Byzantijns Koor verzorgt al vele jaren vieringen volgens de Byzantijnse ritus in Nijmegen en omgeving. De vieringen worden gehouden in de Titus Brandsma Gedachteniskerk (de voormalige Jozefkerk aan het Keizer Karelplein), meestal op de 2 e zaterdag van de maand om 19:00 uur. Het koor staat onder leiding van Svetlana van Wielink. Op de website van het koor (www.hetnbk.nl) vindt u meer informatie. Over de plaats van de Vespers in de eredienst Sinds het begin van de christelijke kerk bestaat het gezongen avondgebed; het wordt tot op de dag van vandaag nog gebeden in kloosters en vele kathedrale kerken. Vespers is de Latijnse naam; in Engeland bezigt men de veelzeggende benaming evensong. Een gezongen avondgebed dus: de teksten worden naar oud joods en christelijk gebruik gezegd op een verhoogde toon, ze worden gereciteerd. Vaste onderdelen van de Vespers zijn het psalmgebed en het Magnificat. Het Magnificat is de Lofzang van Maria een poëtische tekst die opgenomen is in het Evangelie van Lucas. Datzelfde Evangelie levert ook de tekst voor de lofzang die vanouds in het ochtendgebed (de lauden ) in de kerk gezongen wordt: het Benedictus van Zacharias. P K L = priester = koor = lector 3
P.: Gezegend is onze God, nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. L.: Eer aan U, onze God, eer aan U. Koning van de hemel, Trooster, Geest van de waarheid, die overal tegenwoordig zijt, en van wie alles vervuld is. Schatkamer van alle goeds, Gever van het leven, kom en verblijf in ons, zuiver ons van alle smet en red ons, Gij die alleen goed zijt. Heilige God, heilige Sterke, heilige Onsterfelijke, ontferm U over ons. (3x) Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest Heilige Drie-eenheid, wees ons genadig, Heer, wis onze zonden uit. Heer, vergeef onze overtredingen. Heilige, verzorg ons en genees onze zwakheden, omwille van Uw naam. Heer, ontferm U over ons. (3x) Onze Vader die in de hemel zijt P.: Want van U is het koninkrijk, en de kracht en de heerlijkheid, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. L: Amen, Heer ontferm u over ons. (12x) Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest.. Komt, laat ons aanbidden en buigen voor God, onze Koning. Komt, laat ons aanbidden en buigen voor Christus, onze God en Koning. Komt, laat ons aanbidden en buigen voor Christus, werkelijk God, en onze Koning. Psalm 104 Blagoslovi, duchje moja Gospoda K.: Loof, mijn ziel, de Heer. Gezegend zijt Gij, o Heer. Loof, mijn ziel, de Heer. O Heer, mijn God, wat zijt Gij groot. Gezegend zijt Gij, o Heer. Boven de bergen zullen de wateren staan, wonderbaar zijn uw werken, Heer. Gij hebt in wijsheid alles geschapen. Eer aan U, Heer, die alles hebt voortgebracht. L.: Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest K.: Eer aan U, Heer, die alles hebt voortgebracht L.: Alleluia, alleluia, alleluia, eer aan U, o God. (3x) Vredeslitanie P.: In vrede bidden wij de Heer. K.: Heer, ontferm U P.: Om vrede van God en om verlossing bidden wij de Heer om vrede in de wereld, het welzijn van de heilige kerken van God, en om de eenheid van allen, bidden wij de Heer voor dit huis van heiligheid en voor hen die er binnengaan met geloof, eerbied en vreze Gods, bidden wij de Heer voor zijne heiligheid, paus van Rome, en voor onze bisschop van, bidden wij de Heer voor heel het volk, voor de priesters, voor de diakens, voor hen die in het pastoraal dienstwerk zijn aangesteld, en 4
voor al onze broeders en zusters in Christus, bidden wij de Heer voor de overheid en voor allen die verantwoordelijkheid dragen en dienst verlenen omwille van vrede, veiligheid en welzijn van ons land, bidden wij de Heer voor deze stad, (deze gemeenschap), voor alle steden en dorpen en voor de mensen die daar wonen, bidden wij de Heer voor goed weer, voor overvloed van de vruchten der aarde, en om vredige tijden, bidden wij de Heer voor de reizigers op zee, te land en in de lucht; voor de ontheemden, voor de zieken en lijdenden, voor de gevangenen en om hun redding, bidden wij de Heer dat wij bevrijd mogen blijven van alle rampen, geweld, nood en gevaar, bidden wij de Heer help en red ons, wees barmhartig en bescherm ons, o God, door Uw liefde terwijl wij de heilige, boven allen gezegende Koningin en Moeder van God, Maria, gedenken samen met alle heiligen, bevelen wij onszelf aan en ieder van ons en heel ons leven aan Christus, onze God: K.: Aan U, o Heer. P.: Want U komt toe alle heerlijkheid, eer en aanbidding, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Kathisma (enkele verzen uit psalm 1-8) Blazjen muzj K.: Gelukkig de man die weigert te doen wat goddelozen hem raden. Alliluja, alliluja, alliluja. God kent zijn mensen en behoedt hun wegen, maar de weg van zondaars loopt dood Alliluja. Dient de Heer met eerbied, kust hem bevend de voeten Alliluja. Gelukkig al wie op de Heer vertrouwt Alliluja. Heer, richt U op en kom nader, kom mij te hulp, mijn God Alliluja. Bij de Heer is redding, zegen dan, Heer, uw volk Alliluja. Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest Alliluja. Zoals het was in het begin, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen Alliluja. Kleine Litanie P.: Nogmaals en nogmaals laat ons de Heer in vrede bidden: K.: Heer, ontferm U. P.: Help en red ons, wees barmhartig en bescherm ons, o God, door uw liefde. Terwijl wij de heilige, boven allen gezegende Koningin en Moeder van God, Maria gedenken samen met alle heiligen, bevelen wij onszelf aan en ieder van ons en heel ons leven aan Christus, onze God. K.: Aan U, o Heer. P.: Want van U is de macht en van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. 5
Dienst van het Avondlicht Lichtpsalm - Psalm 141 Gospodi, vozzvach K.: Heer, ik roep tot U, verhoor mij, verhoor mij, o Heer; Heer ik roep tot U, verhoor mij, hoor de stem van mijn smeken, wanneer ik roep tot U, verhoor mij, o Heer. Laat mijn gebed mogen stijgen, als wierook omhoog tot uw aanschijn. Moge het, als ik mijn handen ophef, tot een avondoffer voor U zijn. Verhoor mij, o Heer. Leid mijn ziel uit de gevangenschap zodat ik Uw naam kan gedenken. Het avondgezang en de Dienst van het Woord offeren wij U, Christus, omdat Gij U gewaardigd hebt ons te verlossen door Uw opstanding. Slava Otcu Eer aan de Vader Dogmatikon ter ere van de Moeder Gods, toon 8 K.: De Koning des hemels verscheen uit liefde tot de mensen op aarde en wandelde onder de mensen; want vlees aangenomen hebbend uit de reine Maagd, is Hij uit Haar voortgekomen als de Zoon, tweevoudig van natuur maar één in Persoon. Terwijl wij Hem verkondigen als volkomen God en volkomen mens, belijden wij Christus als onze God. Smeek tot Hem, o maagdelijke Moeder, om onze zielen te redden. P.: Wijsheid! Lichthymne: Sv et e t ichij K.: Vriendelijk licht van de heilige glorie van de Onsterfelijke Vader, de hemelse, heilige, zalige: Jezus Christus. Nu de zon ondergaat en wij het avondlicht zien, bezingen wij de Vader en de Zoon en de heilige Geest, God. Waardig Gij te allen tijde bezongen met toegewijde stemmen. Zoon van God, Gij die leven geeft, daarom bezingt de kosmos uw Glorie.. Prokimen De Heer is Koning, met luister omkleed, toon 6 L.: Zo vast als de aarde, onwankelbaar, zo vast staat Uw troon door de eeuwen K.: De Heer is Koning, met luister omkleed. L: Betrouwbaar is alles wat Gij betuigt, Uw huis zij heilig in lente van dagen. K: De Heer is Koning, met luister omkleed. Lezingen: P.: Wijsheid! L.: Eerste Lezing uit: Exodus 12,51; 13,1-3; 10-12; 14-16; 22; Leviticus 12,3-4; 6; 8; Numeri 8,16-17. Tweede Lezing uit: Jesaja 6,1-2 P.: Laat ons aandachtig zijn. Dringende Litanie P.: Zeggen wij allen met heel onze ziel, zeggen wij uit heel ons hart: K: Gospodi pomiluj (Heer, ontferm U) 3x na iedere bede 6
Allesbeheersende Heer, God van onze vaderen, wij smeken U: luister en wees barmhartig : Gospodi pomiluj (3x) God, wees ons barmhartig naar uw zo grote liefde, wij smeken U: luister en wees barmhartig Gospodi pomiluj (3x) Ook bidden wij voor zijne heiligheid, paus van Rome, voor onze Bisschop, voor de priesters en diakens, voor hen die in het pastoraal dienstwerk zijn aangesteld, en voor al onze broeders en zusters in Christus Gospodi pomiluj (3x) Ook bidden wij voor : laat ons bidden dat de Heer hen barmhartigheid tone, vrede schenken, leven, gezondheid, redding en vergeving van hun zonde. Gospodi pomiluj (3x) Ook bidden wij voor dit land en voor de mensen die er wonen, voor allen die verantwoordelijkheid dragen en dienstverlenen voor onze veiligheid en welzijn Gospodi pomiluj (3x) Ook bidden wij voor de stichters en weldoeners van deze kerk; voor al onze broeders en zusters die ons zijn voorgegaan, en waar ook ter wereld rusten Gospodi pomiluj (3x) Ook bidden wij voor onze weldoeners, voor hen die zich inzetten voor onze gemeenschap, voor hen die dienen en zingen en voor alle mensen hier aanwezig, en voor allen die uitzien naar zijn grote barmhartigheid Gospodi pomiluj (3x) Want Gij zijt een goede en menslievende God, en tot U richten wij onze lofprijzing, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. K.: Amen Avondzegen P.: Gewaardig U, o Heer, ons deze nacht zonder zonde te bewaren. Gezegend zijt Gij, Heer, God van onze vaderen, geprezen en verheerlijkt is uw Naam, in eeuwigheid. Amen. Moge uw barmhartigheid komen over ons, Heer, want op U hebben wij onze hoop gesteld. Gezegend zijt Gij, o Heer, leer mij uw gerechtigheid. Gezegend zijt Gij, o Meester, onderricht mij naar uw gerechtigheid. Gezegend zijt Gij, o Heilige, verlicht mij door uw gerechtigheid. Heer, uw barmhartigheid duurt voort tot in eeuwigheid. Veracht toch het werk van uw handen niet. Want aan U is de lof, aan U ons lied, aan U de eer, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Vragende Litanie P.: Laten wij ons avondgebed voor de Heer voleindigen: K.: Heer, ontferm U. P.: Help en red ons, wees barmhartig en bescherm ons, o God, door uw 7
liefde: Heer, ontferm U. Dat deze avond vreedzaam, heilig en zonder zonden mag zijn, vragen wij de Heer: K.: Geef het ons, o Heer. P.: Om een engel van vrede, een trouwe gids op ons pad, vragen wij de Heer: Geef het ons, o Heer. Om vergeving en vrijspraak van onze zonden en fouten, vragen wij de Heer: Geef het ons, o Heer. Om wat goed en nuttig is voor ons en om vrede voor de gehele wereld, vragen wij de Heer: Geef het ons, o Heer. Dat wij ons leven in vrede en boetvaardigheid mogen voleinden, vragen wij de Heer: Geef het ons, o Heer. Dat het einde van ons leven Christelijk mag zijn, zonder schaamte, vreedzaam en zonder pijn, en om het juiste antwoord voor de rechterstoel van Christus, vragen wij: Geef het ons, o Heer. Terwijl wij de heilige, boven allen gezegende koningin en Moeder van God, Maria, gedenken samen met alle heiligen, bevelen wij onszelf aan en ieder van ons en heel ons leven aan Christus, onze God: K.: Aan U, o Heer. P.: Want Gij zijt goed en vol liefde voor ons, o God, en U geven wij eer, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Gebed van de Hoofdbuiging P.: Vrede aan u allen! K.: En met uw geest. P.: Buigt uw hoofden voor de Heer. L.: Voor U, o Heer! P.: Heer onze God, Gij hebt de hemelen neergebogen en Gij zijt afgedaald om ons te redden. Zie ook neer op ons, uw dienaren, uw dienaressen, uw volk. Want voor U hebben wij ons hoofd gebogen, ontzagwekkende en menslievende Rechter. Niet van mensen verwachten wij hulp, maar wij hopen op uw genade en uw verlossing. Behoed ons deze avond en de komende nacht voor alles dat ons bedreigen kan, voor angstige dromen en beklemmende gedachten. Moge uw macht geloofd zijn en geprezen, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Apostich Vozsjel esi na krést, toon 8 K.: Op het kruis werd Gij verheven, nadat Gij, Jezus, neergedaald zijt uit de hemel. Gij zijt gekomen tot de dood als onsterfelijke Leven, tot hen, die in de duisternis zijn als het ware Licht. Tot de gevallenen als de Opstanding van het heelal. Gij zijt ons Licht en onze Verlosser, ere zij U! 8
Lofzang van Simeon Nynje otpuscajesi K.: Laat nu, Heer uw dienaar in vrede heengaan naar uw heilig woord in vrede. Want mijn ogen hebben uw heil aanschouwd dat Gij bereid hebt voor alle volkeren. Licht tot verlichting der heidenen en tot glorie van uw volk Israel. L.: Heilige God, heilige Sterke, heilige Onsterfelijke, ontferm U over ons. (3x) Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Heilige Drie-eenheid, wees ons genadig, Heer, wis onze zonde uit, Meester, vergeef onze overtredingen. Heilige, zie naar ons om en genees onze zwakheden omwille van uw Naam. Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest Onze Vader die in de hemel zijt P.: Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, Vader, Zoon en heilige Geest, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. L.: Amen Tropaar toon 8 K.: In Uw liefde zijt Gij tot ons afgedaald, en om ons van lijden te bevrijden, hebt Gij dood en graf geleden. Ons leven en onze verrijzenis, Heer, eer aan U. Slotgebeden en Wegzending P.: Wijsheid! K.: Vader, geef uw zegen. P.: Veeleer gezegend is Hij, Christus onze God, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Bevestig God, het heilig oprechte geloof van de rechtgelovige christenen, in de eeuwen der eeuwen. P.: Heilige Moeder van God, bescherm ons. K.: Gij zijt eerbiedwaardiger dan de cherubim, en onvergelijkelijk glorierijker dan de serafim; zonder smet hebt Gij het Woord gebaard; Gij zijt waarachtig de Moeder van God, U vereren wij. P.: Eer aan U, Christus God, onze hoop, eer aan U. K.: Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen. Heer, ontferm U, Heer, ontferm U, Heer, ontferm U. Vader, geef ons uw zegen. P.: Christus, onze waarachtige God, moge zich over ons ontfermen en ons redden, omwille van zijn heilige Moeder, door de kracht van het kostbaar en levendmakend Kruis; door de gebeden van de roemrijke profeet, Voorloper en Doper, Johannes; van de heilige apostelen en evangelisten, van de heilige en zegenrijke martelaren en martelaressen, 9
van de heiligen van het oude verbond die wij heden gedenken; en van alle heiligen: want Hij is goed en bemint de mens. Ter ere van de Moeder Gods Pod tvojú milost K.: Onder Uw bescherming nemen wij onze toevlucht, Godsmoeder Maagd. Veracht onze smekingen niet in onze nood. Maar bevrijd ons van alle gevaren, enige Zuivere en Gezegende, Allerheiligste Moeder. Bij de uitgang is er een collecte voor de Protestantse gemeente Elst als tegemoetkoming in de kosten voor deze vesper. 10