Mannetjesvarens in de Ruïne Tong-, Mannetjes- en Muurvarens in de Korte Haven PWG-excursie naar Schiedam op 17 augustus 2016 Op 17 augustus trokken we vijf man sterk naar Schiedam, met name om muurplanten te bekijken. Ook bekeken we andere straatplanten. We beginnen bij de Ruïne Huis te Riviere, die helaas op slot blijkt te zitten en binnenin zitten nu juist de meeste varens. Gelukkig is het stadskantoor om de hoek en daar hebben we de sleutel gekregen van de afdeling Vastgoed met de uitdrukkelijke instructie om nergens op te klimmen, omdat dat gevaarlijk zou kunnen zijn. We zijn de afdeling Vastgoed zeer dankbaar, aangezien we nu pas echt konden inventariseren. Met name Loek en Geertje maken een studie van de varens, waarbij zij nauwkeurig tellen en ook de plaatsen aanduiden. De overigen stellen zich tevreden met het signaleren van de planten en ze op naam te brengen. Allereerst zien we een aantal Mannetjesvarens, van zeer groot tot zeer klein. De vreugde is groot, als we de Zwartsteel zien, want het zou de eerste waarneming voor Schiedam zijn. Zoals de naam al zegt, heeft deze varen een bladsteel die grotendeels zwart is, maar naar de top toe aan een zijde groen. Het is een varen uit de familie van de Streepvarens, waartoe ook de Tongvaren, de Steenbreekvaren en de Muurvaren behoren. De sporangiënhoopjes, die de sporen bevatten, zijn langwerpig (streepvormig). Tongvaren zien we hier niet, wel Steenbreek- en Muurvaren. Naarmate we langer in de ruïne staan, ontdekken we steeds meer. In twee hoeken op de grond groeit Klein glaskruid. Bovenop bloeit Wilgenroosje en groeit ook Duinriet, dat reeds is uitgebloeid. Duinriet groeit ook op de grond. Af en toe komen er nieuwsgierige duifjes kijken. En uiteraard wordt ook hier naar Pokemon gezocht. Hoog aan de achterzijde groeit eikvaren en het is zo niet vast te stellen of het de Gewone of de Brede eikvaren betreft. Daarvoor is microscopisch onderzoek nodig aan de sporangiën. Loek laat ons later wel de verdikte
steuncellen tussen de bladslippen zien, wat mogelijk een aanwijzing kan zijn voor Gewone eikvaren. Overal op de muren groeit de Muurleeuwenbek en her en der een Paardenbloem, Gewone melkdistel en Bezemkruiskruid. Vooral op de grond veel Muursla, met zijn kleine gele bloempjes, die lijken te zweven als sterretjes, zo dun zijn de stelen. Schatting van het aantal Muurvarens is 100, van Steenbreekvaren 40. Verder telden we 3 Zwartstelen en 2 Eikvarens. Bij de Ruïne is ook een waterput. De plant daarin stelt ons voor een raadsel. Is het een groot uitgevallen Muurleeuwenbek, is het Grote waternavel? Door de vraag op forum te stellen, ben ik er nu achter, dat het Blaartrekkende boterbloem is en daarvoor ben ik ook nog terug gegaan naar de put. We lopen verder naar de Proveniersbrug. Daar vinden we nog een Zwartsteel. We glippen nog even naar binnen bij het Proveniershuis. Hier hangt de was nog fris te drogen aan de waslijn. Via de Schie zullen we naar naar de Korte Haven lopen. Langs de Schie zien we aan de overzijde een Gele helmbloem, alsook een flinke, bijna boomachtige Buddleja hoog op een gebouw. Grote kroosvaren, een klein varentje zit in het water. We zien hier ook een Tongvaren. De fluisterboot komt voorbij en die is afgeladen vol. Zelf ben ik niet meer zo oplettend, want ik loop nu natuurlijk wel langs de achterzijde van mijn geboortehuis, dat in de Boterstraat staat. Het is nu een pension voor buitenlandse werknemers. Ik kan niet nalaten er even langs te lopen. Het laatste stukje Schie is opgevrolijkt met plantenbakken en bloempotten, alsook gezellige zitjes. Het Stijf ijzerhard heeft zich inmiddels verplaatst van de bloembak naar de muur van de brug. Bij de Korenbeurs pauzeren we even met een drankje. Ook om de Korenbeurs even te bekijken, waarin nu de bibliotheek huist. We bekijken de Korte haven; de Lange haven is geheel gerestaureerd van de Sluis tot aan de Koemarktbrug. Gelukkig bloeit de Muurfijnstraal nog, want die geeft een zomerse aanblik. Zowel Iep, zomereik, Wilde lijsterbes als Ruwe berk groeien in de kademuur. Eveneens een boompje, dat we niet thuis kunnen brengen. Pas bij de overgang naar de Westvest groeien een aantal Tongvarens. Hier zwemt een familie zwanen en Loek geeft zijn boterhammen maar aan hen. Ze richten zich hoog op uit het water, bijna een kunstje. We lopen via de andere zijde terug. Hier aan de noordzijde groeien duidelijk minder planten. We zien nog wel twee Zilverkruiskruiden, een tuinplant uit het Middellands Zeegebied, die zich recent aan het inburgeren is. Hier besluiten we een punt achter de wandeling te zetten. We kunnen onmogelijk nog de andere havens bekijken zoals de Buitenhaven en de Nieuwe haven. Willy en ik gaan nog even langs La Sorpresa, de anderen gaan huiswaarts met voldoende nieuwe gegevens. Het was een mooie kennismaking met Schiedam of anders wel een versteviging van de band. (Zie verder plantenlijst) Deelnemers: Loek, Geertje, Willy, Henny, Priscelline
Plantenlijst 17 augustus 2016 Schiedam Grote kroosvaren Grote weegbree Azolla filiculoides Plantago major subsp. major Akkerdistel Cirsium vulgare Haagwinde Convolvulus sepium Akkerkers Rorippa sylvestris Harig knopkruid Galinsoga quadriradiata Akkerkool Lapsana communis Harig wilgenroosje Epilobium hirsutum Akkermelkdistel Sonchus arvensis Heermoes Equisetum arvense Beklierde basterdwederik Epilobium ciliatum Hertshoornweegbree Plantago coronopus Bezemkruiskruid Senecio inaequidens Hoge fijnstraal Conyza sumatrensis Bitterzoet Solanum dulcamara Iep Ulmus spec. Blaartrekkende boterbloem Ranunculus sceleratus Jacobskruiskruid Jacobaea vulgaris subsp. vulgaris Bleekgele droogbloem Gnaphalium luteo-album Klein glaskruid Parietaria judaica Bijvoet Artemisia vulgaris Klein hoefblad Tussilago farfara Canadese fijnstraal Conyza canadensis Klein kruiskruid Senecio vulgaris Donkere vetmuur Sagina apetala Klein streepzaad Crepis capillaris Duinriet Calamagrostis epigejos Kleine varkenskers Coronopus didymus Engels raaigras Lolium perenne Kleine veldkers Cardamine hirsuta Fioringras Agrostis stolonifera Klimop Hedera helix Geel nagelkruid Geum urbanum Koninginnekruid Eupatorium cannabinum Gehoornde klaverzuring Oxalis corniculata Kruipertje Hordeum murinum Gele helmbloem Corydalis lutea Kruipklokje Campanula poscharskyana Gele plomp Nuphar lutea Lavendel Lavandula angustifolia Gewone braam Rubus fruticosus Liggende vetmuur Sagina procumbens Gewone eikvaren Polypodium vulgare Madeliefje Bellis perennis Gewone melkdistel Sonchus oleraceus Mannetjesvaren Dryopteris filix-mas Gewoon biggenkruid Hypochaeris radicata Melganzenvoet Chenopodium album Gewoon langbaardgras Vulpia myuros Moerasandoorn Stachys palustris Gewoon varkensgras Polygonum aviculare Muurfijnstraal Erigeron karvinskianus Greppelrus Juncus bufonius Muurleeuwenbek Cymbalaria muralis Grote brandnetel Urtica dioica Muursla Mycelis muralis
Muurvaren Asplenium ruta-muraria Tongvaren Asplenium scolopendrium Paardenbloem Taraxacum officinale Veenwortel Persicaria amphibia Perzikkruid Persicaria maculosa Veldereprijs Veronica arvensis Riet Phragmites australis Vijfvingerkruid Potentilla reptans Robertskruid Geranium robertianum Vlinderstruik Buddleja davidii Rood zwenkgras Festuca rubra Wilde lijsterbes Sorbus aucuparia Rozemarijn Rosmarinus officinalis 9 Wilgenroosje Chamerion angustifolium Ruwe berk Betula pendula Wolfspoot Lycopus europaeus Schijnaardbei Potentilla indica Zilverkruiskruid Jacobaea maritima Smalle weegbree Plantago lanceolata Zomereik Quercus robur Spiesmelde Atriplex prostata Zomprus Juncus articulates Steenbreekvaren Asplenium trichomanes Zwanenbloem Butomus umbellatus Stijf ijzerhard Verbena bonariensis Zwart tandzaad Bidens frondosa Stijve klaverzuring Oxalis stricta Zwarte els Alnus glutinosa Straatgras Poa annua Zwartsteel Asplenium adiantum-nigrum Straatliefdegras Eragrostis pilosa Vogels: Duif, Fuut, Huismus, Knobbelzwaan,Meerkoet, Wilde eend / Gal: op Akkerkers Vlinders: Citroenvlinder, Dagpauwoog, Klein geaderd witje, Klein koolwitje / Mos: Pellia Ruine naast Italiaans restaurant Muurvaren en Zwartsteel
Buddleja op huis aan de Schie Muurfijnstraal op de Korte Haven Akkermelkdistel bij de Proveniersbrug Blaartrekkende boterbloem in de put Hongerige zwanen Hoge fijnstraal