Kijkoperatie via de neus in de kaakholte: antroscopie Onder algehele verdoving
2
Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw reuken/of neusklachten een onderzoek en/of behandeling van de kaakholten te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in CWZ met u bespreekt, zodat u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek alles nog eens rustig kunt nalezen. Welke functie heeft de neus? De neus is er zeker niet alleen voor de reuk, al is dit wel een belangrijk onderdeel van de functie. De neus is vooral een onderdeel van de ademhalingsorganen. In de neus wordt de ingeademde lucht verwarmd, bevochtigd en gereinigd. Zo wordt 90% van de deeltjes die onze lucht verontreinigen, door de neus weggefilterd en onschadelijk gemaakt. De neus levert dus een bijdrage aan een zo goed mogelijke ademhaling. Daarnaast heeft de neus een belangrijke functie bij de stemvorming en verloopt de afvoer van traanvocht via de neus. Tenslotte is de uitwendige vorm van de neus ook een belangrijk aspect; hierdoor wordt het uiterlijk van iemand in belangrijke mate bepaald. Wat zijn neusbijholten? Boven en naast de neus bevinden zich holle ruimten in het hoofd, de zogenaamde neusbijholten, die in directe verbinding staan met de neusholte. De twee voorhoofdsholten, gelegen boven de ogen en de twee kaakholten die zich achter de wangen bevinden, zijn het meest bekend. Minder bekend maar minstens zo belangrijk zijn de holten in het zeefbeen. Deze zogenaamde zeefbeenholten bestaan uit een systeem van meerdere kleine holten en bevinden zich aan beide kanten tussen de neusholte en de oogkas. De kaakholten en de voorhoofdsholten staan via dit zeefbeen met de neus in verbinding. Als laatste holte kennen we nog de wiggebeensholte, ver achterboven in de neus. 3
Wat is een antroscopie? Bij een antroscopie bekijkt de KNO-arts met een speciale kijker (endoscoop) uitgebreid uw neus en de neusbijholten. Meestal wordt hiervoor een kleine insteekopening gemaakt tussen neus en neusbijholte, waardoor de endoscoop kan worden ingebracht. Soms is het noodzakelijk om de al bestaande opening tussen neus en neusbijholte iets ruimer te maken. De KNO-arts kan via deze speciale kijker zien of er in uw neusbijholte een ontsteking, neuspoliepen of een andere oorzaak van uw klachten te vinden is. Kleine cysten (vochtblaasjes) kunnen worden aangeprikt en leeggezogen. Poliepjes (uitstulping slijmvlies) kunnen via de kijker worden weggenomen. De ingreep wordt via de neus verricht. Er ontstaan dus geen uitwendige littekens. Enkele behandelingen kunnen gelijk worden uitgevoerd. Dit is dan van tevoren met u besproken. Kaakholteontsteking Soms zal het voldoende zijn om de kaakholten met een ontstekingsremmend middel te spoelen. Als er een kaakholteontsteking met veel pus wordt gevonden, dan wordt er een drain (plastic slangetje) in de kaakholte achtergelaten. Via deze drain kan de kaakholte vervolgens enkele malen worden doorgespoeld. Voorbereiding operatie Een goede verdoving bij een operatie is belangrijk, dus ook bij een operatie aan de neusbijholten. De verdoving kan algemeen (narcose) of plaatselijk zijn. In beide gevallen zult u geen pijn voelen tijdens de ingreep. Uw KNO-arts bespreekt met u, wat in uw geval het beste wordt geacht. Vaak vindt de antroscopie onder volledige anesthesie plaats. Over anesthesie kunt u meer lezen in de CWZ-folder Verdoving (anesthesie) bij volwassenen. U wordt voor deze ingreep een dag in het ziekenhuis opgenomen. Het secretariaat KNO regelt de opnameen operatieplanning. Op de polikliniek krijgt u onder voorbehoud 4
de datum waarop de operatie gepland is. Deze wordt ongeveer een week van tevoren schriftelijk bevestigd door het secretariaat KNO. Heeft u nog geen operatiedatum gekregen dan neemt het secretariaat KNO nog contact met u op. Voor de operatie en de anesthesie zijn meestal enige voorbereidingen noodzakelijk, dit wordt ook wel pre-operatief onderzoek of pre-operatieve voorbereiding genoemd. Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen of bent u onder controle van de trombosedienst? Meld dit dan aan uw behandelend arts in het CWZ. Denk bij bloedverdunnende medicijnen aan bijvoorbeeld acenocoumarol of fenprocoumon en/of aspirine. Als u bekend bent bij de trombosedienst, neem uw doseerkaart altijd mee naar het ziekenhuis. Het kan zijn dat u tijdelijk moet stoppen met deze bloedverdunnende medicijnen. Uw behandelend arts vertelt u hoe lang u voor de ingreep of operatie met het innemen moet te stoppen en wanneer u weer kunt beginnen met de medicijnen. Als u medicijnen gebruikt of overgevoelig bent voor bijvoorbeeld jodium, verdovingsvloeistof, pleisters of andere stoffen meld dit dan aan de arts, de verpleegkundige of assistente van polikliniek. Meld ook als u een pacemaker (of een ICD) draagt. Meld ook of u preventief antibiotica nodig heeft. Spreekuur anesthesioloog De anesthesioloog schat in welke risico s in uw geval aan de operatie en de anesthesie verbonden zijn en hoe deze kunnen worden beperkt. Daarom heeft de doktersassistente een afspraak voor u op het spreekuur van de anesthesioloog gemaakt. In de folder Pre-operatief onderzoek/spreekuur anesthesioloog kunt u hierover meer lezen. 5
De dag van de operatie Volgens de afspraken met de anesthesioloog op het anesthesiespreekuur blijft u nuchter en bent u eventueel gestopt met (bloedverdunnende) geneesmiddelen. U meldt zich op het afgesproken tijdstip op de afdeling kort verblijf C42. Na een opnamegesprek met de verpleegkundige krijgt u de voorbereidende medicatie voor de anesthesie (premedicatie). Het is belangrijk dat u voor de ingreep nog even plast, zodat de blaas leeg is. Wanneer u een kunstgebit en/of contactlenzen draagt moet u deze uitdoen. Ook mag u tijdens de operatie geen sieraden, make-up en nagellak dragen. Tijdens de operatie draagt u een operatiehemd dat u al vast aantrekt. Een verpleegkundige rijdt u met uw bed naar de voorbereidingsruimte van de operatie-afdeling. Vervolgens krijgt u een infuus. U gaat naar de operatiekamer en schuift over op de operatietafel. Voordat de anesthesioloog u de narcosemiddelen via het infuus toedient, wordt eerst de bewakingsapparatuur aangesloten. Na toediening van een snelwerkend slaapmiddel bent u binnen een halve minuut in een diepe slaap. Na de operatie Na de ingreep onder narcose blijft u in de uitslaapruimte (verkoeverkamer) van de operatie-afdeling tot u goed wakker bent. Daarna haalt een verpleegkundige van de verpleegafdeling u weer op. Als het drinken, eten en urineren goed gaat, verwijdert de verpleegkundige het infuus. U mag dan gewoon drinken en eten, dit moet echter wel afgekoeld zijn. 6
Het is normaal dat u wat vers bloed of bloederig slijm verliest uit de neus. U mag de neus ophalen maar niet snuiten. De pijn na de operatie is meestal gering en altijd goed met pijnstillers te bestrijden De dag na de operatie mag u meestal naar huis. Ook krijgt u een afspraak voor een controlebezoek aan de polikliniek. De derde dag na de ingreep mag u uw gewone werkzaamheden weer hervatten. De eerste twee dagen kan er nog licht bloedverlies optreden. Door middel van een watje in de neus kunt u dit opvangen. Pijnbestrijding Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Daarom is het raadzaam dat u de eerste twee dagen de pijn met pijnstillers onderdrukt en dit langzaam afbouwt. Dit doet u als volgt. De eerste twee dagen neemt u vier maal daags - om de zes uur - twee tabletten paracetamol van 500 mg. Vervolgens neemt u twee dagen vier maal daags - om de zes uur - één tablet paracetamol van 500 mg. Daarna stopt u met de pijnstilling en gebruikt alleen zonodig bij pijn twee tabletten paracetamol van 500 mg. (maximaal 4 maal daags). Drink bij voorkeur extra koude dranken. Als er een drain in de kaakholte is achtergelaten, krijgt u de volgende dag op de polikliniek KNO instructies hoe u de kaakholte thuis dagelijks moet spoelen. 7
Nabehandeling neus na neusoperatie Uw behandelend KNO-arts heeft u voor de operatie al een recept meegegeven voor een neuszalf (STB wonddressing nasale zalf) en het advies gegeven een Nasofree neusdouche te gebruiken voor de nabehandeling na de neusoperatie. Hieronder staat de uitleg voor het gebruik. Wij adviseren u om de dag na de operatie te starten met het gebruik van de neusdouche en de zalf (de neusdouche en de neuszalf beiden 2 maal daags gedurende 2 weken gebruiken). Gebruiksaanwijzing Nasofree neusdouche (voor een videohandleiding kijkt u op www.nasofree.nl) 1. Leeg 1 sachet nasaal spoelzout in de neusdouche en vul deze met lauwwarm water (tot streepje maximaal ). Het water dat u gebruikt mag gekookt worden, maar dat hoeft niet. West-Europees kraanwater is in principe voldoende schoon. Voor gebruik schudt u de neusdouche een beetje. Zorgt u ervoor dat u een tissue of stukje keukenrol bij de hand hebt om gedurende het neusspoelen uw neus af te vegen. 2. Buig een beetje voorover en plaats de neusdouche schuin (in een hoek van ongeveer 45 graden) in één van uw neusgaten (zie foto). 3. Knijp rustig in de neusdouche en laat na het knijpen het nasaal spoelzout uit uw neus stromen. Het nasaal spoelzout kan zowel via hetzelfde neusgat (bij ernstig verstopte neus) als via het andere neusgat naar buiten stromen. Plaats de tip van de neusdouche in het andere neusgat en herhaal deze gang van zaken totdat de 8
neusdouche leeg is. Door rustig te knijpen voorkomt u dat er nasaal spoelzout in uw keelholte terecht komt. Mocht dat wel voorkomen, is dat niet schadelijk en spuugt u het gewoon uit. Gebruiksaanwijzing STB zalf voor de neus Wat is STB wonddressing nasale zalf? STB zalf is een wondverbandmiddel dat speciaal is ontwikkeld voor de behandeling van chronische oppervlakkige wonden en wonden/ beschadigde slijmvliezen in holten (bijvoorbeeld oor of neus). Geadviseerd wordt om STB wonddressing nasale zalf tenminste 2 weken te gebruiken. STB wonddressing vormt een beschermend laagje over het beschadigde slijmvlies, waardoor bacteriën van buitenaf zoveel mogelijk worden tegengehouden en een vochtig wondmilieu ontstaat. Ook wordt korstvorming voorkomen (of bestaande korsten verweken) waardoor een snel herstel wordt ondersteund. Hoe gebruikt u STB zalf? Wij adviseren u na uw neusoperatie om 2 keer per dag in beide neusgaten een beetje zalf aan te brengen met een wattenstokje en dit vervolgens door de neus te masseren. Geadviseerd wordt om de STB zalf tenminste 2 weken te gebruiken. Is er kans op een complicatie? Bij iedere operatie, ook een operatie aan de neus, is er sprake van enig risico. Er kan bijvoorbeeld een infectie optreden of een onverwachte bloeding. In de praktijk zijn complicaties bij een neusoperatie zeldzaam. 9
Vragen? Als u na het lezen van de informatie nog vragen heeft, schrijf deze dan op of vraag iemand met u mee te gaan. De KNO-arts beantwoordt graag uw vragen over uw reuk en/of neusklachten en de behandeling daarvan. De anesthesioloog zal de vragen over de anesthesie beantwoorden. Voor vragen over de operatie, de opname en de nazorg kunt u bij de verpleegkundige terecht. Bericht van verhindering Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, meldt u dit dan zo snel mogelijk aan het secretariaat KNO. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats gepland worden. Telefoon: (024) 365 87 11 U kunt het secretariaat ook e-mailen: secretariaat.kno@cwz.nl 10
11
Adres en telefoonnummer Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Polikliniek KNO (B66) Telefoon (024) 365 82 25 Afdeling kort verblijf (C42) Telefoon (024) 365 77 40 Afdeling dagverpleging (C52) Telefoon (024) 365 89 50 Website: www.kno.cwz.nl 12 G437-F / 09-17