Politie De wet geldt voor iedereen. Ook voor de politie.
Alles over politie De federale politie www.polfed-fedpol.be De lokale politie bij jou in de buurt www.lokalepolitie.be Slachtofferhulp, voor slachtoffers van een misdrijf www.caw.be Police on web www.police-on-web.be Een advocaat nodig? www.jeugdadvocaat.be www.advocaat.be Klachtenlijn Kinderrechtencommissariaat voor klachten over de politie tel. 0800 20 808 www.kinderrechten.be De Kinderrechtswinkel voor informatie en advies over de wet tel. 070 21 00 71 www.kinderrechtswinkel.be Awel, luistert naar kinderen en jongeren tel. 102 of www.awel.be Een uitgave van De Ambrassade, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel
Politie De wet geldt voor iedereen. Ook voor de politie. Iedereen komt wel eens in contact met de politie. Omdat je zelf iets uitsteekt of de wet overtreedt, of omdat je schade wil aangeven of getuige bent van een misdrijf. Het is belangrijk dat zowel jijzelf als de politie de juiste stappen zet.
Waarvoor kan je terecht bij de politie? Je kan de lokale politie altijd bereiken via het telefoonnummer 101 (of 112 met je gsm). Het adres en e-mailadres vind je via www.lokalepolitie.be. Je kan zelf naar de lokale politie stappen als je een aangifte wil doen van een misdrijf, waarvan je slachtoffer of getuige bent. Een inbraak bijvoorbeeld, een gestolen fiets of als iemand je lastig valt (fysiek of ook als iemand je blijft berichten of mails sturen). Tips: noteer de naam en het telefoonnummer van eventuele getuigen en neem alle bewijzen mee die je hebt (bijvoorbeeld foto s op je gsm). Als je gewond bent, ga dan eerst naar de dokter of het ziekenhuis. Die kan je een bewijsstuk van je verwondingen meegeven. Je kan ook gewoon inlichtingen vragen over de reglementen in jouw stad of gemeente of toestemming vragen voor een bepaalde activiteit.
Moet je altijd naar een politiekantoor om een misdrijf aan te geven? Nee. Bepaalde misdrijven kan je ook aangeven via het elektronische loket van de politie. Kijk op www.police-on-web.be. Het gaat dan om kleinere misdrijven zoals diefstal van een fiets of motorfiets, beschadigingen of winkeldiefstal. Wat als je niet naar de politie durft gaan? In sommige gevallen is dat begrijpelijk. Je durft niet naar de politie te stappen omdat je verhaal te moeilijk of pijnlijk is zoals bij een aanranding of verkrachting, of omdat je angst hebt van bepaalde personen of situaties. Je kan daarom iemand meenemen, een vertrouwenspersoon. Of hulp vragen aan een centrum voor slachtofferhulp.
Wat is het verschil tussen een getuige en een verdachte? Een getuige is iemand van wie men denkt dat hij meer weet over een bepaald misdrijf. Hij kan iets gezien hebben, of één van de betrokkenen kennen. Een verdachte is iemand van wie men een vermoeden heeft dat hij een misdrijf heeft gepleegd.
Heb je recht op een vertrouwenspersoon of advocaat tijdens het politieverhoor? Wanneer je slachtoffer of getuige bent van een misdrijf kan de politie je hierover verhoren. Je kan vragen of je een meerderjarige vertrouwenspersoon mag meebrengen naar dit verhoor. Men bekijkt dan of dit kan zonder het onderzoek in het gedrang te brengen. Wanneer je verdacht wordt van een misdrijf, word je ook verhoord. Je hebt tijdens dit verhoor géén recht op de bijstand van een vertrouwenspersoon of van je ouders. Je moet als minderjarige verdachte vóór het eerste verhoor wel kunnen overleggen met een jeugdadvocaat of advocaat. En wanneer je van je vrijheid wordt beroofd, heb je ook recht op bijstand van je advocaat of jeugdadvocaat tijdens elk verhoor gedurende de eerste 24 uur van je vrijheidsberoving.
Moet je antwoorden op vragen van de politie? Een getuige is wettelijk verplicht de waarheid te vertellen. Een valse getuigenis afleggen, is strafbaar als je die volhoudt tot in de rechtbank. Dat bekent dus dat je je verklaring nog kan veranderen tot net voor je in de rechtbank staat. Word je verdacht, dan kan niemand je verplichten om te antwoorden of een verklaring af te leggen. Ook liegen is niet strafbaar. De politie kan je niet dwingen om anderen bij naam te noemen. De politie mag je nooit dwingen om een bekentenis te doen. Gebeurt dat wel, dan kan je een klacht indienen.
In welke taal moet je antwoorden tijdens een verhoor? Je mag in België altijd je eigen taal spreken, ook in de andere landsdelen. Vraag een tolk als je dat nodig vindt. Ben je verplicht het proces-verbaal van je verhoor te ondertekenen? Het proces-verbaal is een weergave van de ondervraging. Je hebt altijd het recht om dat verslag te lezen voor je het ondertekent. Staan er fouten of onwaarheden in, dan moet je dat melden en laten verbeteren of aanvullen. Als je niet akkoord bent, kan niemand je verplichten te tekenen. Je hebt, vanaf je 12 jaar, in principe recht op een gratis kopie van je verhoor.
Mag de politie bij jou thuis binnen komen? De politie kan naar jou komen om iets af te geven, of informatie te vragen, misschien om iets te controleren. De wet bepaalt dat de politie enkel binnen mag op publieke plaatsen (zoals cafés, restaurants, theaterzalen) op de uren dat het publiek er toegang heeft. Privéplaatsen mogen ze enkel binnen met toestemming van de bewoner of eigenaar of met een huiszoekingsbevel. Heeft de politie geen huiszoekingsbevel, dan moet je ze niet binnenlaten. Zelfs met dat papier moet je de politie nooit binnenlaten tussen 21 uur en 5 uur s ochtends. Let op: de politie mag wel binnen zonder huiszoekingsbevel, en op eender welk uur van de dag, bij betrapping op heterdaad, bij brand, ontploffing, overstroming of als er van binnenuit hulp wordt gevraagd.
Als het tot een proces komt, laat je je best bijstaan door een advocaat
Wat doet de politie na de aangifte of het verhoor? De politie maakt een proces-verbaal (of P.V.) op van alle vaststellingen en ondervragingen die ze doet. Nadat ze haar onderzoek heeft afgerond, stuurt de politie alle bevindingen door naar het parket. Dat leidt het onderzoek naar een misdrijf. Het parket beslist op basis van de ernst van de feiten en de verzamelde bewijzen of het misdrijf vervolgd wordt voor de rechter. Wanneer het parket een proces start, kan je hierover advies vragen aan een jeugdadvocaat. Komt er niets van je aangifte, dan heeft de procureur des Konings de zaak geseponeerd. Wil je toch nog stappen zetten, dan vraag je ook best advies aan een jeugdadvocaat.
Vanaf wanneer moet je een identiteitskaart op zak hebben? Vanaf je 15 jaar ben je verplicht om je identiteitskaart altijd op zak te hebben. Bij een controle mag je je identiteit wel op gelijk welke manier bewijzen. Bijvoorbeeld met je abonnement van de Lijn, een studentenkaart, enzovoort. Maar wanneer de politie twijfelt aan je identiteit, kan die je verplichten mee te gaan naar het politiekantoor voor maximum 12 uur.
Wanneer mag de politie je identiteit controleren? Dat mag in principe enkel als ze vermoeden dat je de orde verstoort, een misdrijf hebt gepleegd (of wil plegen) of dronken bent. Let op tijdens politiecontroles want weerspannigheid (je verzetten) en smaad (de politie belachelijk maken) is strafbaar.
Wanneer mag de politie je vasthouden? Bij een bestuurlijke of administratieve aanhouding kan de politie je maximaal 12 uur vasthouden. Meestal is dat een gevolg van ordeverstoring bij bijvoorbeeld manifestaties. Word je op heterdaad betrapt op het plegen van strafbare feiten, dan mag de politie je maximaal 24 uur vasthouden. Dat is dan een gerechtelijke aanhouding, waarbij onmiddellijk het parket wordt verwittigd.
Kan je een ademtest weigeren? Als de politie vermoedt dat je rijdt onder invloed (let op: dat is verboden in de auto, op de brommer en op de fiets), neemt zij een ademtest af. Je kan een wachttijd van 15 minuten vragen. Heb je net daarvoor één glas gedronken, dan zullen de alcoholdampen in je mond een sterker resultaat geven, daarom mag je even wachten. Uitstel helpt niets als je teveel gedronken hebt. Test je positief dan zal er een bloedtest volgen. Weiger je een ademtest, bloedtest of urinetest in het kader van de verkeerswetgeving, dan ben je strafbaar. Buiten de verkeerssituaties mag je die test weigeren, maar je zal wel verdacht overkomen omwille van de weigering.
Mag je autorijden onder invloed van drugs? Nee. Als de politie vermoedt dat je rijdt onder invloed van drugs doen ze enkele tests om dat te bevestigen. Als die positief zijn, wordt een arts opgeroepen voor een bloedtest. Blijkt ook die positief, dan kan het parket je rijbewijs intrekken. Je riskeert een geldboete en een gevangenisstraf.
Voor welke activiteiten moet je toestemming vragen aan de politie? Wil je een betoging of optocht organiseren? Dan moet je minstens acht dagen vooraf schriftelijk toestemming vragen aan de burgemeester. De aanvraag doe je bij de politie. Die kan een optocht enkel weigeren omwille van veiligheidsredenen. Bij je aanvraag meld je de datum, het uur en de plaats van vertrek en eindpunt, de route, een schatting van het aantal deelnemers, een organisatieplan en de namen van de verantwoordelijken. Vraag je geen toestemming? Dan kan de politie dit beschouwen als ordeverstoring. In sommigen gemeenten moet je toestemming vragen om flyers uit te delen. Vraag ook zeker na waar en onder welke voorwaarden je affiches mag hangen. Voor de inzet van vrijwilligers bij fuiven en muziekevenementen moet je ook de toestemming vragen van de korpschef van de lokale politie.
Meer weten over wat mag en wat niet? De Kinderrechtswinkel geeft je info en advies over de wet en jouw rechten. De folder tzitemzo... bij de politie van de Kinderrechtswinkel kan je gratis downloaden via de website. â www.kinderrechtswinkel.be
Dit is een folder van Jongerengids. Jongerengids is de snelste weg naar betrouwbare informatie. Voor een antwoord op al jouw vragen, surf naar www.jongerengids.be. De Kinderrechtswinkel werkte mee aan deze folder. Voor informatie over jouw rechten. www.kinderrechtswinkel.be Voorjaar 2016: V.U. Eva Vereecke, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel met steun van: Folders bestellen? Surf naar www.ambrassade.be/webshop