Stamreis 2008, Kroatië Zaterdag 16 augustus tot zondag 31 augustus. Deelnemers: Pieter, Monique, Ester, Robbert, Eric, Marin, Ingrid en Arno. Auto s: Pieter en Robbert De eerste dag rijden we tot nabij Salzburg. Gevolgd door een rustig dagje bij het adelaarsnest, Kehlsteinhaus. De derde dag komen we aan op het schiereiland Istrië in Kroatië. Op zaterdag een korte reis naar Kvarnerbaai langs de kust voor de komende dagen. Vrijdag deel een van de terugreis tot aan Ljubljana, de hoofdstad van Slovenië. Zaterdag, eventueel zondag, thuiskomst. Za 16/8 Verzamelen op hoek Robijnhorst tussen 8.15 en 8.30 uur. Via Frankfurt, Munchen tot nabij Salzburg (950 km) Camping (KCK 315) Piding, Staufeneck, 2,7 km van snelweg nabij Bad Reichenhall. http://www.camping-berchtesgadener-land.de/seiten/start2.html Campingplatz Staufeneck Strailachweg - D-83451 Piding +49 (0)8651 2134 Zo 17/8 Dagtochtje door de bergen tot aan Kehlsteinhaus (25 km) Dit is het uitzichtpunt Adelaarsnest, hetgeen eigendom was van Hitler. Bij minder weer Slot (paleis) Herrenchiemsee (50 km) Ma 18/8 Camping Veštar, luxe camping met zwembad, 6,5 km van de kustbadplaats Rovinj op het schiereiland Istrië (450 km) http://www.maistra.com/nl/home.aspx?pageid=105 Camping Veštar Veštar b.b., HR - 52210 Rovinj +385 (0)52 829 150 Di t/m Vr 22/8 Rovinj, schilderachtig stadje met Venetiaanse invloeden Nationaal park Brijuni, eilandengroep Pula, stad met Romeins amfitheater Labin, Middeleeuws plaatsje met stadspoort en muur Pazin, dorpje in de heuvelachtige binnenlanden Za 23/8 eenvoudige camping aan het strand in de Kvarnerbaai (200 km) http://www.novi-vinodolski.nl/camping.htm Camping Klenovica Zidinice b.b., 51252 Kleonvica +385 (0)51 796251 1
Zo t/m do 28/8 Nationaal park Risnjak voor een mooie wandeling van 4 km (50 km) Dagje met het openbaar vervoer naar de eilanden Rab en Krk Fietsen op Krk Vroeg op voor de betoverende Plitvice meren en watervallen (120 km) Sportieve activiteit op het water Vr 29/8 Opbreken en begin van de middag aankomen in Ljubljana (160 km) http://www.hotelpark.si/content/blogsection/2/5/lang,en/ Hostel Park Tabor 9, Ljubljana Ljubljana +386 (0)1 300 25 00 Za en zo terug naar huis (1200 km) Kroatië here we come! Veel Stam reisplezier. Ingrid & Arno 2
Kehlsteinhaus Kehlsteinhaus, ook wel genoemd Adelaarsnest, is gebouwd op de top van de Kehlstein, nabij de Obersalzberg bij Berchtesgaden in Zuid-Duitsland. Het werd ontworpen en gebouwd onder regie van Martin Bormann en werd Hitler op zijn vijftigste verjaardag (1939) cadeau gedaan door de NSDAP. Martin Bormann organiseerde de bouw van een theehuis, het Kehlsteinhaus, op de top van de Kehlstein, op 1834 meter hoogte. In feite was het project een waanzinnige onderneming, gezien de steilheid van de hellingen. De Nazi's waren er echter voortdurend op uit, het Duitse volk te verbazen met hun daden en dus werd ook hier besloten das Unmögliche zu machen. Kosten noch moeite werden gespaard om het project zo snel mogelijk te realiseren. Een kleine 4000 arbeiders werkten dag en nacht aan de toevoerweg, de Kehlsteinstraße en tegelijkertijd aan het huis zelf. De Kehlsteinstraße is technisch gezien inderdaad een enorme prestatie, met haar haarspeldbochten en tunnels. Voor de aanleg van deze weg was dan ook speciaal de bedenker van de Duitse Autobahnen ingehuurd. De weg werd echter aangelegd onder vaak zware omstandigheden, waarbij zeker 6 arbeiders het leven verloren. Omdat men met de Kehlsteinstraße niet helemaal de top van Kehlstein kon bereiken, besloot men de weg te laten eindigen op een parkeerplaats en voor het laatste gedeelte een tunnel en een lift te bouwen. Voor deze lift werd een schacht met een hoogte van 124 meter in de berg uitgehouwen. De lift zelf werd voorzien van alle comfort: ventilatie, gestoffeerde banken en spiegels. Dit laatste werd gedaan vanwege de claustrofobie van de Führer. De lift wordt tot heden gebruikt door de vele toeristen, die het Kehlsteinhaus komen bekijken. Hoewel Hitler er maar een keer of tien verbleef (de schattingen lopen uiteen van 5 tot 13 keer) heeft het huis, mede dankzij de opnames van Leni Riefenstahl een grote bekendheid gekregen. Hitler zelf is hier nauwelijks geweest, omdat hij niet alleen hoogtevrees en claustrofobie had, maar ook slecht tegen de ijle lucht op de grote hoogte kon. Bovendien was hij bang voor aanslagen tijdens de reis door de eerder genoemde lift. Wel verbleven zijn maîtresse Eva Braun en haar zuster Gretl met vriendinnen hier regelmatig. De zus van Eva Braun, Gretl, is in dit huis nog getrouwd. Ook een aantal van zijn getrouwen kwamen er geregeld, zoals Albert Speer, Hermann Göring en Martin Bormann. Het huis bleef gespaard tijdens het geallieerde bombardement in april 1945, waarbij wel de huizen van Göring en Bormann werden verwoest, evenals de Berghof, het woonhuis van Hitler. Het Kehlsteinhaus fungeert tegenwoordig als café-restaurant en daarmee als toeristische attractie. Niets herinnert aan de geschiedenis van dit huis, of aan het feit dat er vele doden gevallen zijn bij de bouw ervan en bij die van de Kehlsteinstraße. Na de oorlog hadden de Amerikanen, die het beheer van de Obersalzberg hadden overgenomen, plannen ook dit huis te verwoesten. Op aandringen van de regering in Beieren hebben ze het huis gespaard en uiteindelijk overgedragen aan de deelstaat Beieren, onder voorwaarde dat niets nog zou herinneren aan Hitler. In 1997 werd het gehele gebied op de Obersalzberg vrijgegeven door de Amerikanen. Op de Obersalzberg is een documentatiecentrum ingericht over de geschiedenis van dit gebied. 3
Slot Herrenchiemsee Het Slot Herrenchiemsee is een koningsslot op het eiland Herrenchiemsee (ook wel Herreninsel), in de Duitse deelstaat Beieren en werd van 1878 tot 1886 onder Lodewijk II gebouwd. Het slot is toegankelijk voor het publiek. Het ligt ten oosten van de Beierse hoofdstad München. Geschiedenis Toen de koning in 1873 het eiland kocht, wilde hij zich daar in alle rust en stilte in een prachtig kasteel afzonderen. Om deze droom te verwezenlijken trok hij diverse (tuin)architecten, onder anderen Georg Dollmann en Julius Hofmann en bouwkundigingenieurs aan. Het slot moest - als hommage aan de door Lodewijk II zo bewonderde Lodewijk XIV - stilistisch een replica worden van het Kasteel van Versailles. Sinds Lodewijk II met eigen ogen Versailles had aanschouwd, was hij niet meer te stuiten. In 1878 begon de bouw van dit reusachtige slot, dat in afmeting en aanzien Versailles ruimschoots diende te overtreffen. De langgerekte gevel is gedecoreerd met beelden in nissen. De bouw vergde een nauwkeurige planning en organisatie, er waren zo n 4000 mensen tegelijkertijd met de bouw bezig. Het interieur De particuliere vertrekken van de koning, geheel in Rococostijl, bevinden zich in de vleugel van het voorhof, tegenover de grote trap. Zij bestaan uit een slaapkamer, een boudoir, een kabinet, een eetzaal (met het beroemde tafeltje-dek-je"), een grote en een kleine salon, een galerij, en op de benedenverdieping uit een badkamer en een toiletkamer. Al deze vertrekken zijn geheel afgewerkt en gemeubileerd; de koning heeft hier tweemaal gewoond, voor het laatst in de maand oktober 1885. De 98 meter lange Spiegelzaal overtreft zelfs het origineel in grootte en grandeur. In de Spiegelzaal worden 's zomers concerten gegeven. De zaal wordt dan verlicht zoals ten tijde van Lodewijk II, met 44 kandelaars en 33 kroonluchters; in totaal 1844 kaarsen. In het rechter trappenhuis is een overweldigende dubbele pronktrap, een cavalcade van marmer in vele kleuren, fresco's, verguld snijwerk, kristallen kroonluchters en beeldhouwwerken. Het is een kopie - maar alweer veel groter - van de door Lodewijk XIV zelf afgebroken ambassadeurstrap in Versailles. Kosten noch moeite zijn gespaard om het trappenhuis een luxueus aanzien te geven. De Pronktrap heeft een glazen dak, voor die tijd een nieuwigheid die technisch moeilijk uitvoerbaar was. Eenzelfde trap zou - gespiegeld in het linker deel van het slot komen. Daar is nu slechts de ruwbouw van het trappenhuis, in baksteen en hout. De kleine slaapkamer van de koning werd 's avonds gehuld in een blauw licht, afkomstig uit de kogel op de standaard voor het bed. Er is nog een slaapkamer in het paleis, de Paradeslaapkamer, die nog uitbundiger is gedecoreerd dan de slaapkamer van de koning. Deze slaapkamer van de koning had geen functie, de met goud versierde kamer herinnerde hem slechts aan de slaapkamer van Lodewijk XIV. 4
Het einde van de bouwperiode De bouw had al veel meer geld gekost dan gepland en nóg waren de werkzaamheden niet klaar. De activiteiten namen al zeven jaar in beslag toen in 1885 de staatskas leeg bleek te zijn. Lodewijk probeerde er nog van alles aan te doen om de bouwactiviteiten toch voort te zetten, want op dat moment was slechts het middengedeelte klaar. Onmiddellijk na de dood van koning Lodewijk II, op 13 juni 1886, werden de bouwactiviteiten aan het Slot Herrenchiemsee (en Slot Neuschwanstein) stilgelegd, hiermee kwam eens en voor altijd een einde aan zijn verdere bouwplannen, zodat het huidige kasteel slechts een vage afspiegeling is van het oorspronkelijke ontwerp. Alleen de aller-noodzakelijkste werkzaamheden werden nog verricht om de gebouwen wind- en waterdicht te maken. Al een half jaar later werden ze tegen forse entreeprijzen voor het nieuwsgierige publiek opengesteld. Ook Herrenchiemsee met de voorziene lange zijvleugels en bijgebouwen bleef grotendeels onvoltooid. De linker vleugel bij Lodewijks dood nog slechts een leeg bakstenen karkas - werd in 1907 afgebroken. Dat zelfde was eerder gebeurd met het onafgebleven nieuwe Hubertuspaviljoen in Nymphenburg. Pas de laatste jaren, om de toeristen nóg meer te epateren, wordt opnieuw gebouwd aan Herrenchiemsee: de uitvoerige fonteinen en waterwerken in de tuin worden in ere hersteld. De tuinen De tuinen zijn in Franse stijl aangelegd door Carl von Effner. Het is een bijna exacte kopie van de tuinen van Versailles, al is alleen dàt aangelegd wat vanuit de centraal gelegen appartementen te zien is. In het midden verheft zich de grote Venusfontein met Venus in de top en omringd door fabeldieren, kikkers en schildpadden. De omliggende fonteinen zijn versierd met monumentale vrouwen en mythologische figuren. Het einde van Lodewijk II Op het laatst van zijn leven ging Lodewijk af en toe naar zijn nieuwe 'sprookjesslot' Neuschwanstein, vlakbij het Slot Hohenschwangau waar hij was opgegroeid. Een enkele keer bezocht hij daar het eveneens nog in aanbouw zijnde Slot Herrenchiemsee. In winternachten maakte hij tochten met zijn vergulde pronkslee, met voorop een nimf die twee elektrische lampen vasthield. Onder de zitting was een accu geïnstalleerd. Lodewijk had vóór zijn dood nog meer plannen. Het slot Falkenstein is nooit gebouwd, dit bestaat slechts op papier. Dat zelfde geldt voor Lodewijks andere dromen: een Zwitsers chalet, een Chinees zomerpaleis, een Byzantijns paleis, een nieuw theater in München en een pronkbark (een kleine tweemaster) om naar Herrenchiemsee te varen. Alleen het Slot Linderhof was vóór zijn dood af, al werd er in het park ook na zijn dood nog gebouwd. Voltooid waren ook het Festspielhaus en de villa Wahnfried in Bayreuth, beide voor Richard Wagner. Lodewijk II was 41 jaar toen hij stierf. In Neuschwanstein heeft hij 190 dagen geresideerd, in Herrenchiemsee volgens sommigen negen dagen, volgens anderen niet meer dan een week, waarna het nooit meer bewoond is geweest. Museum Op de begane grond in de zuidvleugel is het Museum gehuisvest. Hier bevindt zich een permanente tentoonstelling over het leven van Lodewijk II en, in een ander gedeelte, de tentoonstelling gewijd aan de devotie van Lodewijk II voor Richard Wagner. Ook zijn hier niet uitgevoerde bouwontwerpen te zien, alsmede talrijke architectuurmodellen. 5
Kroatië Basisgegevens Officiële landstaal: Kroatisch Hoofdstad: Zagreb Regeringsvorm: Republiek Religie: Katholiek 90,8% Orthodox 4,4% Oppervlakte: 56.538 km² Inwoners: 4.437.460 (2000), 4.493.312 (2007) (79,5 / km² (2007)) Volkslied: Lijpa naša domovino Munteenheid: kuna (HRK) UTC: +1 (zomer +2) Nationale feestdag: 25 juni Geografie Kroatië, officieel de Republiek Kroatië is een land in Zuid-Europa. Het strekt zich uit van de uiterste oostelijke hellingen van de Alpen in het noordwesten tot de Panonische laagvlakte en de oever van de Donau in het oosten. Het centrale deel wordt bedekt door het bergmassief Dinara en het zuidelijke deel eindigt aan de kust van de Adriatische Zee. Kroatië is gelegen tussen Centraal-, Zuid- en Oost-Europa. Haar vreemde vorm, die iets weg heeft van een halve maan of een hoefijzer, zorgt voor vele buurlanden en lange rijksgrenzen: Slovenië, Hongarije, Servië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro en Italië aan de Adriatische Zee. Haar vasteland is in twee niet in elkaar doorlopende stukken verdeeld door een kleine kustlijn van Bosnië en Herzegovina vlakbij Neum. Hierdoor vormt het tweede gedeelte een kleine exclave tussen Bosnië en Herzegovina en Montenegro. Het Kroatische landschap is afwisselend, zo zijn/is er: graslanden, meren en heuvels in het continentale Noorden en Noord Oosten (Centraal Kroatië en Slavonië, deel van de Pannonische vlakte); dichtbebost berggebied bij Lika en Gorski Kotar, deel van de Dinarische Alpen; rotsachtige kustlijn langs de Adriatische Zee (Istrië, Noordelijke zeekust en Dalmatië). Klimaat Kroatië heeft een gemixt klimaat. In het Noorden en Oosten heeft het een landklimaat, langs de kust is het klimaat mediterraan. Geschiedenis De Kroaten zijn een Slavisch volk dat oorspronkelijk in Galicië leefde (in het Noordwesten van de Oekraïne en het Zuiden van Polen). Van daar zijn zij in de 7e eeuw in zuidelijke richting gemigreerd, naar het huidige Kroatië. In eerste instantie vielen zij onder de heerschappij van de Byzantijnen en later de Franken, maar in 925 - onder leiding van koning Tomislav - werd Kroatië een sterk onafhankelijk land. In 1102 eindigde een decennialange Kroatische dynastieke strijd toen zij de Hongaarse macht gingen accepteren. In het midden van de 14e eeuw kreeg het Hongaarse Koninkrijk zware klappen te verduren van het Ottomaanse Rijk, die hun rijk tot aan het bergachtige gebied van het huidige Bosnië en Herzegovina uitbreidden. Rond dezelfde tijd kwam Dalmatië grotendeels onder Venetiaans gezag te liggen. 6
Dubrovnik was een stadstaat die in eerste instantie onder Byzantijns (Romeins) gezag kwam te liggen en later onder Venetiaans gezag, in tegenstelling tot de andere Dalmatische stadstaten werd Dubrovnik echter onafhankelijk (Republiek Dubrovnik), zelfs toen het onder soevereiniteit van andere gebieden kwam te liggen. De in 1526 gevochten slag bij Mohács zorgde ervoor dat het Kroatische Parlement bij de Habsburgers aandrong om de controle over Kroatië over te nemen. De Habsburgse heerschappij bleek inderdaad een efficiënt middel te zijn tegen de oprukkende Ottomanen en tegen het einde van de 18e eeuw was het grootste deel van Kroatië niet meer in handen van de Turken. De rare halve maan-achtige vorm van Kroatië bleef meer of minder de frontlinie tussen het Ottomaanse Rijk en Europa. Istrië, Dalmatië en Dubrovnik kwamen tussen 1797 en 1815 uiteindelijk onder Habsburgse heerschappij te liggen. Na de Eerste Wereldoorlog sloot Kroatië zich aan bij de Staat van Slovenen, Kroaten en Serven (het huidige Slovenië, Kroatië en Bosnië en Herzegovina). Kort daarna vormde deze unie weer een unie met Servië, wat het Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen werd (die uiteindelijk in 1929 het Koninkrijk Joegoslavië werd). Joegoslavië werd in de Tweede Wereldoorlog binnengevallen en Kroatië werd in een fascistisch marionettenstaatje gevormd onder de naam de Onafhankelijke Staat Kroatië. Toen de asmogendheden verslagen waren werd Joegoslavië een federale Communistische staat. Op 16 maart 1991 riep de Servische minderheid de Republiek van Servisch Krajina (Republika Srpska Krajina) uit. Mocht Kroatië onafhankelijk worden, dan was de bedoeling in ieder geval dit deel bij Groot-Servië te trekken. Hierna verklaarde Kroatië samen met Slovenië zich op 25 juni 1991 onafhankelijk van Joegoslavië, wat het begin inluidde van de Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog. Belgrado erkende het nieuwe land niet en in de daaropvolgende maanden volgden gevechten tussen Kroatische milities en de in Belgrado gestationeerde JNA (Joegoslavische Nationale Leger). In het begin van 1992 erkende Duitsland Kroatië, vele invloedrijke landen volgden met dit beleid; Joegoslavië moest wel de nieuwe landen erkennen, en het Joegoslavische leger trok zich terug. De Servische minderheid werd vanaf het begin gesteund door de JNA. In 1995 startte het Kroatische leger twee succesvolle offensieven om het rebellerende gebied weer in handen te krijgen, dit zorgde voor een massale exodus van de Servische bevolking. Enkele maanden later eindigde de oorlog na onderhandelingen over het Verdrag van Dayton. Onder supervisie van de VN werd het overige Servisch-beheerste gebied op vreedzame wijze geïntegreerd in het nieuwe Kroatië. Kroatië zoekt op dit moment aansluiting bij de Europese Unie (zie: politiek). Bestuurlijke indeling Kroatië is ingedeeld in 20 provincies (županije, letterlijk graafschappen) en één stad (Grad). Demografie Bevolkingsontwikkeling van Kroatië. De bevolkingsgroei in Kroatië is de laatste tien jaar gestagneerd. De oorlog in Kroatië tussen 1991 en 1995 zorgde voor massale verplaatsing van bevolkingsgroepen en bevorderde de emigratie. De natuurlijke bevolkingsgroei is negatief (minder dan ong. 1%), aangezien een halve eeuw geleden het aantal geboorten en sterfgevallen sterk is afgenomen. De gemiddelde levensverwachting is 75 jaar, 1,5% van de bevolking is analfabeet. 7
Kroatië wordt voornamelijk bewoond door Kroaten (89,6%). Minderheden zijn de Serviërs (vandaag de dag 4,5%; in 1991 12,5%), Bosniakken (0,5%), Hongaren (0,4%), Italianen (0,8%) en nog enkele andere. Het grootste deel van de bevolking is Katholiek (87,8%), er zijn ook minderheden van Oosters Orthodoxen (4,4%) en Soennitische Moslims (1,3%). De officiële en meest gebruikte taal is Kroatisch, een Zuid-Slavische taal die het Latijnse alfabet gebruikt. Minder dan 5% van de bevolking spreekt naast zijn moedertaal nog een andere taal. Politiek Staatshoofd: Stjepan Mesić Regeringsleider: Ivo Sanader Politiek systeem Sinds de nieuwe Kroatische grondwet in 1990 is Kroatië een parlementaire democratie. De President van het republiek (de Predsjednik) is het staatshoofd en wordt iedere 5 jaar democratisch gekozen, de Minister-president is de regeringsleider. Naast leider van het Kroatische leger heeft als plicht, met toestemming van het Parlement, het aanstellen van de Minister-president, ook heeft de President enige invloed op de buitenlandse politiek van Kroatië. Het Kroatische Parlement (de Sabor) werkt volgens een eenkamersysteem deze wetgevende macht bestaat uit niet minder dan 100 en niet meer dan 160 vertegenwoordigers, allen gekozen voor een termijn van vier jaar. Tussen 15 januari en 15 juli, en tussen 15 september en 15 december vinden de plenaire vergadering van de Sabor plaats. Aan het hoofd van de Kroatische Regering (de Vlada) staat de Minister-president, die zelf twee viceminister-presidenten heeft en veertien ministers die aan het hoofd staan van verschillende ministeries. De uitvoerende macht is verantwoordelijk voor het voorstellen van wetgeving en een begroting, het uitvoeren van wetten en het binnenlandse en buitenlandse beleid van de republiek begeleiden. De rechtsprekende instanties van Kroatië bestaan uit drie lagen, het Hooggerechtshof, provinciale rechtbanken en lokale rechtbanken. De Constitutionele Rechtbank gaat over zaken betreffende de Grondwet De weg naar aansluiting bij de Europese Unie begon voor Kroatië op 29 oktober 2001, toen Kroatië het Stabilisatie- en Associatieverdrag met de EU tekende. Het tekenen van dit verdrag is noodzakelijk om erkend te worden als kandidaat-lidstaat. Op 21 februari 2003 diende Kroatië formeel het verzoek in toe te mogen treden tot de Europese Unie. De Europese Commissie gaf vervolgens op 20 april 2004 een positief advies, waarop de Europese Raad Kroatië op 18 juni 2004 erkende als een officiële kandidaat-lidstaat. Er werd besloten de onderhandelingen te beginnen op 17 maart 2005. Een dag voor het begin van de onderhandelingen stelde de Europese Raad de onderhandelingen echter voor onbepaalde tijd uit, omdat Kroatië niet goed genoeg zou meewerken met het Joegoslavië Tribunaal. Het feit dat de voormalige generaal Ante Gotovina nog steeds niet was opgespoord was de EU een doorn in het oog. Onder druk van Oostenrijk werd er alsnog begonnen met de gesprekken. Oostenrijk dreigde de onderhandelingen met de toetreding van Turkije namelijk stil te leggen. Na een toespraak van de hoofdaanklager van het Joegoslavië Tribunaal, Carla del Ponte begin oktober 2005, werd op 4 oktober 2005 begonnen met onderhandelen. Het zogenaamde screeningsproces begon op 20 oktober. Op 7 december 2005 werd Ante Gotovina op het eiland Tenerife opgepakt. 8
De publieke opinie in Kroatië is sterk verdeeld over de toekomstige toetreding van Kroatië tot de EU. Slechts een krappe 40% van de bevolking is voorstander van de toetreding tot de EU. Vele tegenstanders van de toetreding zijn bang dat wanneer Kroatië werkelijk tot de EU zal toetreden Kroatië veel regels opgelegd zal krijgen vanuit Brussel. Andere argument die de tegenstanders vaak naar voren halen is dat de Kroatische kust verkocht zal worden aan de (rijke) West- Europeanen en hierdoor volgebouwd zal worden. Op 13 maart 2008 is bekend geworden dat Kroatië eind 2009 klaar zal zijn met het voldoen aan de criteria voor toetreding, en de werkelijke aansluiting bij de Europese Unie een voldongen feit zal zijn per 1 januari 2010. Economie De Kroatische economie bestaat veelal uit verschillende dienstensectoren en enkele, voornamelijk lichte industrie. Toerisme is een belangrijke bron van inkomsten. In 2004 was het geschatte Bruto Nationaal Product per hoofd van de bevolking uitgedrukt in koopkrachtpariteit 9390 oftewel 41,6% van het gemiddelde van de Europese Unie in datzelfde jaar. De Kroatische economie is postcommunistisch. Aan het einde van de jaren tachtig was Kroatië te midden van economische hervormingen, haar positie was goedgunstig maar gekrenkt door de deindustrialisatie en de oorlogsschade. De belangrijkste problemen zijn de structurele torenhoge werkloosheid tezamen met onvoldoende economische hervormingen. Het rechterlijke systeem stroomt vaak tegen, dit gaat samen met het inefficiënte bestuur, vooral op het gebied van grondbezit. Recentelijk heeft het land een snellere economische groei gekend en is zich (economisch) aan het voorbereiden op EU-lidmaatschap, haar belangrijkste handelspartner. In februari 2005 nam Kroatië de Stabiliteits en Associatie Overeenkomst van de EU aan, ter bevordering van haar weg naar EU-lidmaatschap. Kroatië verwacht een explosieve economische groei in de volgende jaren. Op dit moment lijdt Kroatië onder het financiële tekort in de export en een hoge staatsschuld. Enkele grote handelsbedrijven hebben al flink profijt gemaakt van de liberalisatie van de Kroatische markt. Kroatië verwacht een explosieve groei in investeringen, voornamelijk van investeringen van Greenfield land. Cultuur De Kroatische cultuur trekt een dertien eeuwen oude cultuur met zich mee. In deze tijd zijn er veel Kroatische monumenten en steden gekomen, waar vele genieën geboren zijn. In Kroatië zijn zes monumenten van de Werelderfgoedlijst te vinden en acht nationale parken. Drie Nobelprijswinnaars hadden hun wieg in Kroatië staan, samen met vele belangrijke uitvinders en andere belangrijke personen - de eerste vulpen is in Kroatië uitgevonden. Kroatië verdient ook een plaats in de geschiedenis van kleding aangezien hier de oorsprong van de stropdas (cravat) ligt. Het land heeft een lange artistieke, literaire en muzikale traditie. Kroatië heeft ook een diverse keuken. Natuur Kroatië staat bekend om haar vele schitterende nationale parken. NATIONALE PARKEN 9
Nationale parken en overige beschermde gebieden: Nationale parken Kornati Plitvice meren Watervallen Krka Paklenica Mljet Risnjak Brijuni Noordelijke Velebit Natuurparken Reservaten Bijzondere reservaten Natuur monumenten Beschermde natuur gebieden Bossen en Parken Aantal soorten planten Aantal soorten dieren Aantal 8 6 2 69 72 28 23 44 380 Oppervlakte in Ha 79.320 Ha 30.120 Ha 19.479 Ha 14.200 Ha 3.617 Ha 3.100 Ha 3.014 Ha 2.700 Ha 10.900 Ha 317.502 Ha 2.395 Ha 30.372 Ha 82 Ha 17.544 Ha 7.660 Ha Nationaal Park Brijuni Virgin Beauty Islands - De Brijuni eilanden zijn vol met natuurlijke rijkdommen, archeologische voorwerpen en culturele historische rijkdommen. De oppervlakte bedraagt ongeveer 2.700 Ha en er zijn hele mooie vakantie plekken, kuuroorden en de residentie van de president. Het klimaat is mild. http://www.brijuni.hr/ Nationaal Park Plitvice Nationaal Park Plitvice is een van de mooiste natuur monumenten in Europa, er zijn heel veel bossen, meren en beekjes. Bijzonder mooi zijn de watervallen en meren. Nationaal Park Plitvice heeft een rijke flora en fauna. Op de bruggetjes in het park trouwen mensen uit de hele wereld. In het nationaal park Plitvice is ook de film "Winnetou en de schat van het Zilvermeer" opgenomen, deze film is gebaseerd naar een boek van de bekende schrijver Karl May. http://www.npplitvicka-jezera.hr/ Eilanden: Eilanden, oa Krk, Cres en Rab Bewoond Onbewoond Lengte van de Kroatische kust: Land kust Eilanden kust Totaal 1185 67 1118 1778 km 4012 km 5790 km 10
Istrië (Kroatisch: Istarska županija; Italiaans: Regione istriana) is de westelijkste provincie van Kroatië. De provincie Istrië omvat het grootste gedeelte van het Istrische schiereiland (2820 van de 3160 km²). In Kroatisch en Sloveens heet dit gebied Istra. Het bestuurlijke centrum is Pazin. Istriërs Meer dan 205.000 mensen oftewel 4,65% van de bevolking Kroatië leeft hier. De bevolkingsdichtheid is 73 mensen per km² de gemiddelde leeftijd van de bevolking is 40,2 jaar. De grootste stad van de provincie is Pula, met 82.000 inwoners; andere noemenswaardige plaatsen zijn Porec, Rovinj, Pazin, Labin, Novigrad, Umag, Buzet, Buje en Vodnjan. Ongeveer 70,7% van de bevolking leeft in stadsgebied. In het dagelijks leven spreken veel Istriërs een Čakavisch dialect. Deze dialecten wijken sterk af van de Kroatische standaardtaal, die op het Štokavisch gebaseerd is. Het Italiaans wordt offcieel erkend als minderheidstaal en wordt door het merendeel van de bevolking begrepen, dankzij de populaire Italiaanse televisie. Een kleine groep mensen spreekt Istro-Roemeens, een andere kleine groep spreekt Istriotisch. In 2001 was de etnische samenstelling van de bevolking als volgt: Kroaten 148.328 Italianen 14.284 Serviërs 6.614 Bosniakken 3.077 Albanezen 2.032 Istrië heeft traditioneel een band met de rest van Europa, in 1994 werd het als het eerste ex- Joegoslavische gebied gezien als een Regio van Europa. Dit zou kunnen verklaren waarom vele Istriërs maar weinig voelen voor de centrale regering in Zagreb. Rovinj Rovinj (Italiaans: Rovigno) is een stad in Istrië, Kroatië, met 14.234 inwoners (2001). De stad is gelegen aan de westkust van het schiereiland Istrië en is een populair toeristenoord. Rovinj is in de oudheid gekenmerkt door de Romeinen en Venetianen. Ligging De oorsprong van de oude stad Rovinj ligt op een schiereiland met een heuvel als ondergrond. Met de middeleeuwse bebouwing die tot direct aan zee doorloopt, zonder boulevard die eromheen ligt, maakt van deze plaats een aangenaam aanblik. Rovinj kent vele omhooglopende straatjes in de oude stadskern. Buiten de stad, op het vasteland liggen een tal van toeristencomplexen. In de nabijheid van Rovinj liggen enkele eilanden voor de kust. 11
Bezienswaardigheden Sint-Eufemiakerk De Sint-Eufemiakerk is een kerk in het Kroatische kuststadje Rovinj. De kerktoren lijkt op die van het San Marcoplein in Venetië. De oorzaak hiervan is dat Rovinj gedurende lange tijd tot de Republiek Venetië hoorde. De kerk van St. Euphemia is gebouwd op een voormalige heidense tempel uit de klassieke Oudheid, die aan Istria en Fortuna was gewijd. Het oorspronkelijke christelijke gebouw was aan St. Joris gewijd, maar vanaf het jaar 800, sinds de ontdekking van de sarcofaag van St. Euphemia in Rovinj, aan beide. Vandaag is het een schitterend barok gebouw dat de oude stad domineert. In het jaar 1650 is besloten de oude klokkentoren af te breken en te vervangen door een nieuwe die op die van St. Marco in Venetië zal lijken. Hij is bijna 60 m hoog, en op zijn top staat een bronzen beeld van St. Euphemia dat in 1758 is gemaakt. De hoogte is 4.70 m. Zij draait om haar as en toont met haar rechterhand de windrichting. Attracties van stad Rovinj De Boog van Balbi, de speciale toegang naar de hoofdstraat van de oude stad Grisija, heeft op z'n gevel de leeuw van St. Marco uit de 15. eeuw. In het open boek van de evangelisten, staat ipv. de gebruikelijke zin ''Pax tibi Marce'', ''Victoria tibi Marce, evangelist meus'', een unicum onder alle bekende leeuwen van St. Marco. Op het centrale stadsplein staat een toren met de klok en de leeuw van St. Marco. Hij is meerdere keren in z'n verleden verbouwd, maar hij stamt origineel uit de 12de eeuw als toren aan de zuidhoek van de toenmalige muren. Onder de toren was een gevangenis voor daders van kleinere misdrijven. Het kerkje van St. Thomas is in 1388 gebouwd en is een heel interessant gebouw: via een trap komt u bij de ingang van de kerk. Ze is gedeeltelijk vanuit de eerstgenoemende boogpoort opgebouwd en heeft een kleine klokkentoren op de top. Ze hoorde bij het Broederschap van St. Franciscus. De kerk van St. Kruis is in het jaar 1592 op een echte rots neergezet met een klein klokkespel op de gevel (ereplaats) en een loge. Ze heeft een schitterend uitzicht op het eiland St. Catharine. Onder de kerk kunt u een stenen pilaar vinden uit het jaar 1592, die naar de plek wijst waar volgens overlevering in 800 de sarcofaag met de resten van St. Euphemia aanspoelde. Het kerkje van de Heilige Drie-eenheid is een uniek Romaans zevenhoekig gebouw, in neolatijnse stijl uit de 13de eeuw. Op een van koorhekken kunt u Golgotha zien met de beelden van Maria, Maria Magdalena, St. Peter, St. Johannes de Doper en St. Johannes de Evangelist. De bouw van het schitterende franciscanenklooster is in 1702 begonnen. Om in de bestaande rotsen een groot kloosterreservoir aan te leggen, werden in Rovinj voor het eerst explosieven gebruikt. De kloosterbibliotheek beschikt over een verzameling van waardevolle 8.000 boeken, waarvan enkele uit de 16de, 17de en 18de eeuw echte rariteiten zijn. Het stadsmuseum van Rovinj bevindt zich in het barokke paleis van de Rovinjse familie Califfi en ligt aan het hoofdplein. Behalve verschillende zeer interessante permanente tentoonstellingen, worden daar het hele jaar door tijdelijke individuele en groepstentoonstellingen van moderne kunst georganiseerd. Het museum houdt zich ook bezig met archeologie, geschiedenis en etnografie. Het Aquarium van het Instituut Ruđer Bošković is in 1891 als "Zoologische Station der berliner Aquarius" geopend en behoort tot de oudste soortgelijke instituties ter wereld. Hier bevindt zich een groot aantal exemplaren van de lokale flora en fauna waarmee de typische eigenschappen van onze kuststrook (Primorje) in beeld worden gebracht. 12
Een apart deel van de rijke erfenis is de rijke fauna en de schitterende flora, vooral de autochtone (op het eiland van St. Katharina werden 456 soorten planten aangetroffen) of die die men heeft gezaaid en overgebracht. Rovinj's grootste trots is in die zin Zlatni Rt - Punta Corrente, het eerste beschermde natuurpark in Istrië. Over bijna 70 hectare spreidt zich een van de belangerijkste parken in onze hele kuststrook uit, met een hoge esthetische en botanische waarde, met verschillende soorten dunne cipressen, pijnbomen, dennenomen, cederbomen, onder meer een groep himalaya ceders (cedrus deodara). Het orintologische reservaat Palud is een interessant moerasgebied dat tientallen kilometers ver van Rovinj ligt. Het zout-zoete water en de moerasvegetatie bieden een schuil- en rustplaats voor meerdere moerasbewoners, trekvogels en blijvende vogels, schildpadden, palingen, en andere dieren. Eeuwenlang was Rovinj op de zee gericht. Uit het water putte hij al zijn rijkdom, de manier van leven, mentaliteit, ontwikkeling en toekomst. Dit is een stad die z''n natuur weet te behouden en alle uitdagingen van het hedendaagse toerisme weet aan te pakken. De hele Rovinjse kust is een beschermde natuurlijke erfenis, net zoals de 22 eilanden en eilandjes die de stad omringen. Het eiland St. Andreas, oorspronkelijk Sera, is zonder twijfel het mooiste en het grootste eiland die de rovinjse wateren versiert. Al in de 6e eeuw heeft bisschop Maximilian van Ravenna, geboren in Veštar dichtbij Rovinj, het benediktijner klooster op dit eiland opgericht. De kerk van St. Andreas op het eiland Sera is 1454 aan franciscanen overgegeven die daar tot 1809 zijn gebleven, toen het eiland door de Fransen werd overgenomen. De Oostenrijkse edelman Johann Georg von Hütterott heeft dit eiland in 1890 gekocht. De kloostergebouwen en de kerk werden vernieuwd en er werden ook verschillende soorten planten geplant, waardoor er vandaag rond 180 soorten zijn. Lim De Lim baai en vallei is een apart geografisch kenmerk vlakbij Rovinj (Italiaans: Rovingo) en Vrsar aan de westkust van Istrië, Kroatië, ten Zuiden van Poreč. De naam heeft zijn oorpsrong in het Latijn, "limes" is de naam voor limiet of grens, de Lim diende als grens tussen de Romeinse provincies Dalmatië en Italia. De Lim vallei (Limska draga of Limska dolina) is de 35 kilometer lange vallei van de rivier Pazinčica, die uitmond in de Lim baai (Limski zaljev), een 10 kilometer lang estuarium. In 1958 werd de film The Vikings (de Vikingen, waarin Kirk Douglas een rol speelde) in het estuarium gemaakt. Het wordt ook wel een fjord genoemd. Dit is een foutieve benaming, de Lim baai is namelijk een ria. Een fjord is gevormd door een gletsjer maar de lim baai is gevormd door erosie door de weg van de Pazinčica naar de Adriatische Zee. Omdat de Lim baai zo smal is wordt het ook wel een kanaal genoemd (Limski kanal).. Er bestaat ook een Limfjord, welke ook geen echt fjord is maar een kanaal in Denemarken tussen het eiland Vendsyssel-Thy en het schiereiland Jutland. 13
Brioni De Brioni-eilanden (Kroatisch: Brijuni) of Brionische eilanden liggen voor de westkust van Istrië, Kroatië tussen Rovinj en de havenstad Pula. De eilandengroep bestaat uit 2 grote (Veli Brioni en Mali Brioni) en 10 kleine eilanden en is in zijn geheel uitgeroepen tot Nationaal Park. De eilanden zijn per boot bereikbaar vanuit Fazana. De communistische leider Tito had op Veli Brioni zijn zomerresidentie. Hij ontving hier vele staatshoofden en filmsterren (waaronder Elizabeth Taylor, Richard Burton, Sophia Loren en Gina Lollobrigida). Met de exotische dieren die hij van hen cadeau kreeg, vormde hij een safaripark op Veli Brioni, dat nu nog steeds bestaat. Daarnaast is een groot deel van de noordzijde van Veli Brioni gecultiveerd tot golfbaan en wordt er al sinds 1893 polo gespeeld. Bezienswaardig zijn de overblijfselen van een Byzantijns castrum, een nederzetting met fortificaties. Vanaf de Gospina baai bij de haven gaat een treintje naar de oostkant van Veli Brioni. Hier staat een Oostenrijks fort uit de 19de eeuw genoemd naar admiraal Wilhelm von Tegetthoff. Ook is er bij de haven nog een museum en de Sint Rochuskerk. Pula De grootste stad van Istrië ligt op de meest zuidelijke punt van het schiereiland. De Italiaanse benaming voor Pula is Pola, en is afkomstig van de Romeinse naam van de Provincie Iulia Pola Polentia Herculanea. Pula is met 70.000 inwoners, het hart van handel en industrie. De haven ligt uitstekend beschut en biedt ook aan grotere schepen toegang vanwege de 700m brede monding. De rondom liggende heuvels houden in de winter tevens de hevige stormwinden tegen. Deze ligging bood ideale voorwaarden voor de ontwikkeling van Pula tot economisch, politiek en cultureel centrum van Noordwest-Kroatië. Geschiedenis Een 80.000 jaar oude stenen bijl die in de grot van Sandalja, te noordwesten van Pula, werd gevonden zou erop wijzen dat de menselijke aanwezigheid in Istrië tot het Paleolithicum teruggaat. Op deze archeologische vindplaats werden ook werktuigen, beenderen en resten van uitgestorven dieren gevonden. Pula gaat door voor de oudste stad van de hele Oost-Adriatische kust en wordt door de Griekse geschiedschrijver Callimachus en Lycophron voor het eerst vermeld in verband met de stichting van een stad door de Argonauten. Volgens Lycophron legden slangen het fundament voor de stad van de vluchtelingen nadat Jason en Medea het GuldenVlies hadden gestolen, via de Donau waren gevlucht en hier waren beland. Zij noemden de vestiging Pula (dit volgens de mythe). De naam Pula, wat burcht of bron betekent, stamt uit de pre Romeinse tijd. Archeologische vondsten een 3000-jarige geschiedenis aan (met een permanente bewoning). In 177 v. Chr. Veroverden de Romeinen de stad op de Histriers, waarna de rest van Istrie aan het gezag van Rome onderworpen kon worden. De Romeinen noemden de plaats Pietas Iulia en later, vanaf 40v.Chr., Colonia Iulia Polentia Herculanea; de legendarische Hercules was beschermheer van de stad. Vooral onder de keizer Augustus breidde de Romeinse bezitters de plaats uit. Ze deden dat in concentrische cirkels vanaf de Citadelheuvel, wat nu nog zichtbaar is aan de locatie van enkele Romeinse overblijfselen. Pula kwam op zeven heuvels te liggen. verbreidde zich al vroeg over Istrië ( velen van de eerste christenen vonden echter de dood in de Romeinse arena). In 425 werd Pula de zetel van een bisschop. Tijdens de volksverhuizing en vanwege de overvallen van de Goten werden de vestingwerken versterkt, waarbij de blokken steen van het theater en de arena als bouwmateriaal werden gebruikt. Alle inspanningen hielpen echter niet tegen de stormloop van de Oost-Goten. Bergopwaarts ging het weer in de 6de eeuw toen Pula binnen het machtsbereik van Constantinopel geraakte, nu werden er vooral kerken en kloosters gebouwd. De invloed van de kerk op het lot van de stad zou voortduren tot in de 13de eeuw. In 1331 stelde Pula zich noodgedwongen onder de bescherming van Venetië, Venetië toonde zich ongenadig en 14
de stad werd volledig geplunderd. De strijd duurde tot in de 14de eeuw en werd in het voordeel van Venetië beslecht, met de definitieve overgave van Pula. Vanaf 1378 werd Pula een haven van de Venetiaanse vloot, die met Genua in een strijd was verwikkeld. De Venetiaanse overheersing luidde voor Pula een periode van verval in, want de machtige zeevaartrepubliek eigende zich immers alle winsten uit de handel toe. Tevens braken er herhaaldelijk pestepidemieen en malaria uit waardoor de bevolking van Pula was uitgedund tot ongeveer 500 zielen ( 16de eeuw). Omdat de monumenten uit de oudheid geen doel meer dienden en de bewoners er ook tamelijk onverschillig tegenover stonden, vervielen ze zienderogen. Wat niet was vervallen werd naar Venetie verscheept. Toen Istrie tijdens het Congres van wenen werd toebedeeld aan Oostenrijk veranderde er aanvankelijk weinig. Pas in 1848 kreeg Pula binnen de strategische overwegingen van het keizerrijk een bepaalde betekenis toebedicht. In 1853 beleefde Pula een wederopbouw. Door haar gunstige ligging koos de Oostenrijkse keizer Pula als maritieme uitvalsbasis voor zijn keizerlijke vloot. Scheepswerven verrezen en op de omliggende heuvels werden versterkingen gebouwd. De Oostenrijkers bouwden een geheel nieuwe stad, uitsluitend met de bedoeling hun behoeften aan een militair steunpunt te bevredigen. Hierdoor ontstond een stormachtige groei van het aantal inwoners, van 1150 in 1842 naar 40.000 aan het einde van de 19de eeuw. De Slavische bevolking had weinig profijt van deze explosieve groei er ontbrak onder andere een zelfstandig stedelijke cultuur, de bestuurlijke taal was Duits, de voertaal op de scheepswerven en in de fabrieken was Italiaans. Het Italianiseringbeleid van Oostenrijk stond niet toe dat er op de scholen Kroatisch werd onderwezen ( men wilde van de Slavische bevolking analfabeten maken). In 1915 vertrok een groot deel van de Habsburgers het ontwaken was pijnlijk, Pula lag plots in de frontlijn van de grote oorlog. Aan het eind van de oorlog bezette het zegevierende Italie gedurende 25 jaar de stad. Het was wachten op de partizanen voor de stad werd bevrijd en bij het Joegoslavie van Tito werd ingelijfd. Dit resulteerde in een massaal vertrek van haar Italiaanse bevolking, waardoor Pula zowat de helft van haar 45.000 inwoners zag vertrekken. Maar Pula bloeide weer op als industrieel centrum en de regio werd ontsloten voor het toerisme. Geschiedenis De allereerste keer dat Pula genoemd wordt is in de 5de eeuw voor Christus, de stad behoorde tot het volk Histria, de ouste bewoners van Istrië. Pula (en geheel Istrië) behoorden in 1848 tot Oostenrijks-Hongarije "Küstenland". De haven van Pula was de belangrijkste basis voor de scheepswerf. Na het uit elkaar vallen van Oostenrijk-Hongarije in 1918 kwam Pula (en geheel Istrië) in handen van Italië. Tot 1947 behoorde Pula tot Italië en heette tot die tijd Pola. Vanaf dat jaar behoorde het tot Joegoslavië (vanaf mei 1945 was de stad reeds bezet gehouden door Joegoslavische troepen). Dit alles had tot gevolg dat het Italiaanse bevolkingsaandeel (de meerderheid van de stad was Italiaans) vertrok naar Italië. Sinds 1991 is Pula onderdeel van de nieuwe staat Kroatië. 15
Bezienswaardigheden in Pula Amfitheater Het bekendste bouwwerk van Pula is het amfitheater (1ste eeuw). De arena werd onder keizer Augustus gebouwd. Vespasianus liet het amfitheater vergroten, zodat het in grootte de zesde plaats inneemt onder alle Romeinse arena?s die behouden zijn gebleven. Er konden 23.000 toeschouwers in om naar het spektakel te kijken dat zich op het 133x155m metende ovaal afspeelde. De buitenmuur met twee boven elkaar gelegen arcades voor de toeschouwers en een derde bovenste ring met rechthoekige openingen is 32.5m hoog. De buitenste ring is volledig bewaard gebleven. In de arena vonden gladiatorengevechten plaats en er werden tot 404 ook mensen voor de wilde dieren geworpen. In 404 verbood men dit soort vermaak en werd de arena een marktterrein. De Venetianen gingen de ring later gebruiken als steengroeve. Dankzij de beslissing van de Venetiaanse overheid in 1583 bleef het bouwwerk voor de sloophamer gespaard. Voor de man die zich sterk maakte voor het behoud van de arena, Gabriele Enno, werd een gedenkplaat aan een van de torens aangebracht. Tegenwoordig dient de arena voor spektakels zonder bloedvergieten?in de zomermaanden worden er opera-, toneelvoorstellingen, rockconcerten en het Kroatische filmfestival gehouden. In de kelders is een tentoonstelling over de olijventeelt en de wijnbouw in Romeinse tijden te zien. Geopend 's zomers 9-19 uur, 's winters 9-14 uur. Tempel van Augustus De tempel is niet alleen gewijd aan de eerste Romeinse keizer, Augustus, maar ook gebouwd onder zijn bewind. Hiermee is het ongetwijfeld een van de eerste tempels uit onze jaartelling. Het voorportaal rust op zes zuilen met Corinthische kapitelen. Op de fries staat een inwijdingsinscriptie. De tempel werd onder christelijke Byzantijnen later omgebouwd tot kerk. De Dom (Katedrale) De Kathedraal werd in 1640 gebouwd, boven op ruines van vroegere bouwwerken waarvan vandaag nog enkele sporen resten. In de vloer zijn fragmenten van 5de en 6de eeuwse vloermozaiken te ontdekken en het altaar is een 2de eeuwse Romeinse sacrofaag. Mariakapel (Capela Svete Marije Formoze ) Het Byzantijnse kerkje uit de 6de eeuw behoorde bij de St. Maria. Formosa basiliek die hier stond en net zo?n bouwwerk was als de Euphrasiuskerk van Porec. Het kapelletje dat een Grieks kruis als plattegrond heeft, bevat nog resten van een mozaiek en wandschilderingen. Gradska Palaca (stadhuis) Stamt uit 1296. In het stadhuis zijn verscheidene delen verwerkt van een vroegere tempel. Het is opgetrokken in gotische en renaissancistische stijl. Herculespoort (Herkulova vrata ) Stamt uit de 1ste eeuw en dankt haar naam aan de beschermheer van de stad. Dit is een van de nog overgebleven poorten van de stad. Evenals in Porec, Vrsar en Rovinj werden deze poorten vroeger gebruikt om 's avonds de stad af te sluiten zodat er geen gespuis binnen kon komen. Tweelingpoort (Dvonja vrata) De poort is een restant van de stadsmuren, waarvan je ook nog wat resten kunt zien. De poort stamt uit de 2de eeuw, vanaf deze poorten vertrok een weg die rechtstreeks naar het amfitheater leidde. Archeologisch Museum Een schitterend museum, met tal van stenen die gevonden zijn tijdens opgravingen in deze streek, stenen uit zowel de prehistorie als uit de Romeinse tijd. Geopend 's zomers van 9-19 en?s winters van 9-14 uur 16
Labin Het huidige Labin is een bijzonder aardige plaats. De doorgaande weg komt door het nieuwe deel van de stad, maar op een heuvel ten zuiden ervan kun je de mooie oude stad van Labin al op de heuveltop zien liggen. Er zijn tekenen dat deze heuvel meer dan 3000 jaar geleden bewoond werd. In geschriften komt de plaats voor het eerst in 285 na Chr. voor. De Romeinen noemden haar toen Albona. Later vestigden binnentrekkende Slaven zich er, weer later, toen Istrië grotendeels door Venetië werd bestuurd, kwam Labin onder Venetiaans gezag. Maarten Luther Een vooraanstaande zoon van Labin was Matija Vlatit-Ilirik (Matthias Flacius Illyricus, 1520-1575), reformist en belangrijk medewerker van Maarten Luther. Hij staat bekend als oprichter van zijn eigen Duitse protestantse beweging, die zeer onverzoenlijk stond tegenover het Katholieke gezag. De oude stad van Labin begint bij Titov trg. Eromheen staan een oud gemeentegebouw uit 1900, een 16de-eeuwse stadsloggia en een rond bastion uit de 17de eeuw. Bij het bastion biedt de Florianuspoort uit 1587 toegang tot het stadsgedeelte binnen de oude vestingmuren. Na de poort kom je op het hellende Stari trg. Links achter de poort staat het Stadspaleis uit de 16de eeuw, rechts loopt Ulica Joakima Rakova, met aan het begin rechts een prachtig oud Italiaans theatertje uit de 19de eeuw. De Geboortekerk van de Maagd Maria wordt nu als cultureel centrum voor de Italiaanse minderheid in Iabin, ca. 1300 mensen, gebruikt. Aan het einde van de straat kun je door de Uskokenpoort, die herinnert aan de Uskook-Turkse aanval in 1599, naar de Sint- Marcuspromenade. De promenade biedt uitzicht en heeft galerieën. Terug bij Stari trg heb je omhoog Ulica I. Niaja. Rechts daarvan staan achtereenvolgens het Scampicchio-paleis uit 1535 (het heeft een zeer fraaie binnenplaats), de interessante Maria-Geboortekerk die gedurende eeuwen achtereenvolgens is gebouwd en verbouwd, de 17de-eeuwse Sint-Stefanuskerk en het mooie, barokke Battiala-Lazzarini-paleis uit de 17de en 18de eeuw (let op de raampartijen). In het Battiala-Lazzarini paleis vind je het beslist niet onaardige Nationaal Volkenkundig Museum van Labin. De aanduiding 'nationaal' is wat overdreven, want de collectie is vooral regionaal gericht. Boven zijn een grote kunstcollectie en een etnografische collectie te bezichtigen. Op de begane grond vind je een archeologische collectie en een verzameling stenen monumenten. De grootste attractie zit nog wat lager: in de kelders is een miniatuurkolenmijn ingericht. Bij het museum hoort ook de herdenkingscollectie ter ere van Matija Vlatit-Ilirik. Dit museumdeel vind je in het 18de-eeuwse Frankovié-Vlatit-familiehuis, links van Stari trg aan het begin van Ulica Giuseppine Martinuzzi op nr 7. MUSEUM. Geopend: 's zomers dag. 10-13 en 18-20 uur, tel. (052) 855477. Pazin Hoofdplaats Pazin is de officiële hoofdplaats van Istrië. Op economisch vlak is Pula echter de belangrijkste stad. In 983 werd de plaats vermeld in een oorkonde, als eigendom van de bisschop van Porec. De stad was in de Middeleeuwen een strategische vestingplaats op een kruispunt van wegen door Istrie. Meestal waren de feodale heersers van stad en omgeving Duitse markgraven en behoorde Pazin dus tot het Duitse rijk. Na de Middeleeuwen werd Pazin minder belangrijk, en nu is het een rustige provincieplaats met wat industrie. 17
Kloof Interessant is de mysterieuze kloof van Pazin, aan de westkant van de stad. Onder in de diepe kloof stroomt de Pazintica, die na een bovengrondse loop onder een hoge klif de grond induikt om als ondergrondse rivier ergens bij de zuidpunt van lstrië in zee uit te komen. De 120 m diepe fojbe (karstkloof) spreekt al eeuwen tot de verbeelding van wetenschappers en andere nieuwsgierigen. Jules Verne wijdde er een paar pagina's aan in zijn roman Mathias Sandorf (1885). De grotten eronder staan onder water en zijn nog nauwelijks verkend. Het enige dat men weet, is dat een vertakking van het stelsel naar het zuidoosten moet lopen, naar de kust. Citadel Boven aan de klif staat de grote citadel van Pazin. In het geschrift uit 983 wordt de vesting al genoemd als Castrum Pisinium, De citadel van Pazinmaar voornamelijk in de 16de eeuw kreeg het zijn huidige kasteeluiterlijk. Het Etnografisch Museum van Istrië en het Gemeentemuseum van Pazin zijn erin ondergebracht. Je kunt er kennis nemen van de archeologische, etnografische en landbouwgeschiedenis van de streek. Geopend: 's zomers dagelijks van 11 tot 17 uur, Toegang: 15 kuna. Pazinski College Niet ver van het kasteel richting stad bevindt zich een franciscaner klooster met kerk uit de 15de eeuw. Het klooster is nu een middelbare school met internaat, de eerste katholieke school opgericht na de onafhankelijkheid van Kroatië in 1991. De kloosterkerk heeft een aardige laatgotische presbyterie. Vóór het complex heeft het Istrisch Historisch Archief onderdak gevonden, een van de best bedeelde archieven in Kroatië. Een stukje verder richting Trg Slabode in het centrum staat links de Sint-Nicolaaskerk, oorspronkelijk in 1266 gebouwd, maar in de 15de en 18de eeuw verbouwd. Binnen kun je mooie 15de-eeuwse fresco's aanschouwen. De klokkentoren naast de kerk, 45 m hoog, is uit 1705. Vasteland Kvarnerbaai De Kvarner baai met als grootste stad Rijeka ligt in het noorden van Kroatië. De parel van Kvarner is zonder enige twijfel Opatija. Deze ietwat mondaine badplaats was vroeger de winterverblijfplaats van de gekroonde hoofden van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk. De Kvarner baai bestaat officieel uit de oostkust van het schiereiland Istrie tot in Volosko in de oksel, en van daar over Rijeka tot Karlobag (70 km van Zadar-Dalmatie). Ook de eilanden binnen dat gebied behoren ook tot de Kvarner baai. De grootste zijn Cres en Losinj, Krk, Rab, en het noordelijke gedeelte van Pag. Daarover meer op de hoofdpagina's, Krk en Rab. In de prehistorie was het gebied waar Rovinj nu ligt ook al bewoond, iets wat talloze archeologische resten bevestigen. Zulke resten zijn bijv. keien, keramiek en bronzen voorwerpen die werden gebruikt door de prehistorische bewoners -Veneti en Histri. Voorwerpen uit de Romeinse tijd worden niet vaak gevonden, maar toch bevestigen 8 bewaard gebleven opschriften en enkele architectonische resten dat Rovinj toen ook bewoond werd, hoewel dat niet z''n hoogtepunt was. Rovinj werd pas tussen de jaren 200 en 400 v. Chr. belangerijk. De eerste Rovinjse woonkern is pas tussen de 3e en 5e eeuw n. Chr. ontstaan met de aanleg van een vesting en met de eerste muurketen die de bovenste vlakte van de heuvel omringde. Op die heuvel staat nu de kerk van St. Eufemia, die gekenmerkt wordt door de muur van het oude kerkhof. 18
Tijdens de vroege middeleeuwen maakte Rovinj een sterke stedelijke ontwikkeling door omdat de invallen van Barbaren, die tussen de 5e en 8e eeuw voorkwamen, het leven op het land gevaarlijk maakten en de bewoners een schuilplaats binnen de veilige stadsmuren op de rots zochten. De grootste bevolkingsgroei was na het verlaten van het dichtbij gelegen Cisse, dat waarschijnlijk na de aardbevingen in de jaren 754 en 801 in de zee is verdwenen. Na de val van het West-Romeinse rijk, is Rovinj tussen de 5e en 7e eeuw van gotische in Byzantijnse handen overgegaan, en tegelijkertijd werd z''n territorium vergroot in de slag van de Langobaarden, Avaren en hun onderdanen Vendi, zoals ze toen de Slaven noemden. Gedurende de hoogtijdagen van de Byzantijnse macht (539-788), afgezien van een kortstondige Langobardse episode (753-774), had het kasteel een eigen regering met magistraten die door het volk gekozen waren. Volgens overlevering spoelde in het jaar 800 uit Constantinopel een marmeren kist aanspoelde van St. Euphemia, een Calcedoonse martelares die haar leven had gegeven voor de verdediging van de religie gedurende de vervolging door Diocletianus in 284.. De kist werd aan de binnenkant van de muren geplaatst, dichtbij de oude St. Joriskerk. Vanaf die tijd vereren de bewoners van Rovinj St. Euphemia als de beschermvrouwe van de stad, samen met de eerste stadspatroon St. Joris.De Rovinjse kerk is in het jaar 832 gescheiden van het Bisdom van Pula en viel ten deel aan het Patriarchaat van Aquileia. Tijdens de 9e en 10e eeuw de werden Rovinjse stadspoorten steeds vaker belaagd door Nereteliaanse en Saraceense piraten. Om reizen via de Adriatische Zee veiliger te maken, sloot Rovinj rond het jaar 1000, toen de Doge Peter Orseolo II de piraten versloeg, een overeenkomst met de Republiek Venetië. Na een paar mislukte pogingen om tegen de Venetiaanse Doge in opstand te komen zwoer Rovinj uiteindelijk in het jaar 1149 blijvend trouw aan de Republiek Venetië. In 1209 heeft Rovinj samen met de kerkelijke ook de wereldlijke macht van het Patriarchaat van Aquileia geaccepteerd. Otto IV Brunswick, de keizer van Duitsland en Italië, benoemde deze patriarchen tot keizerlijke vorsten. Laverend tussen het Patriarchaat van Aquileia en de Republiek Venetië, heeft Rovinj tot het midden van de 13de eeuw z''n specifieke autonomie behouden, net als de overige Istriaanse steden. Dat bleef zo tot Venetië, beslist om zijn onbetwiste overmacht aan te tonen, Rovinj hielp in een opstand tegen de patriarchen waarmee ze in 1283 macht over de stad verkreeg. De Republiek zette z''n eigen podesta aan het hoofd van de stad.. De stad bleef tot de ondergang van de Republiek onder de vlag van St. Marco.. Mettertijd groeide het aantal bewoners van de stad zodanig, dat de stad te vol werd. Tijdens de 18de eeuw de werd plaats uitgebreid op de heuvel van St. Franciscus, over een kanaal dat in 1763 is aangelegd en waarmee het eiland met het vasteland was verbonden. Na de ondergang van Venetië (1797) werd Rovinj veroverd door Oostenrijkse troepen die niets aan de communale structuur veranderden. Maar in 1805 werd de stad opnieuw veroverd, nu door de Fransen die de stad beschouwden als oorlogsbuit. In 1806 werd het Istriaanse kanton opgericht en ingelijfd bij het Italiaanse Koninkrijk. De bewoners van Rovinj kwamen in opstand wisten dat een paar maanden vol te houden. In 1806 kreeg Oostenrijk weer de macht over Rovinj. Een eeuw later, in het begin van de Tweede Wereldoorlog, werden de Rovinjse bewoners gedeporteerd naar het vluchtelingenkamp in Wagna dichtbij Leibnitz in Steiermark. In 1918 kwam Rovinj dankzij de Londense Overeenkomst bij het Koninkrijk Italië. Na de Tweede Wereldoorlog werd het deel van Joegoslavië, waar het tot 1991 bleef, dus tot de Kroatische Onafhankelijkheidsdeclaratie. 19
EILANDEN Rab Het eiland Rab is ook een van de zonnigste eilanden van Europa. Gemiddeld schijnt de zon zo ongeveer 7 uur per dag. Het eiland ligt parallel aan het Velebit-massief, ervan gescheiden door een vaargeul die bij zeelui zeer gevreesd was omdat hij een tunnel vormt voor de koude droge Bora wind, die dit deel van de kust tot een kaal rotsachtig gebied maakt. Rab ligt ten zuiden van Krk en ten oosten van Cres en behoort nog net tot de Kvarner. Zoals bijna elk Adriatisch eiland heeft Rab legio baaien en inhammen, jachthavens en enkele aardige plaatsjes, waaronder Rab stad. http://www.rab.hr/ De westelijke kant van het eiland is beschut tegen de wind en heeft een mild klimaat. Als het gaat om een unieke culturele en ecologische bestemming dan staat het Kroatische eiland Rab op grote hoogte. Dit dank zij het behoud van de lokale tradities en cultuur in combinatie met een goed toeristisch aanbod. De mooie stranden, prachtige ligging in de Kvarner baai, de mooie natuur en het aanbod aan diverse evenementen onderscheiden dit eiland. Het eiland wordt wel de de parel van de Kvarner genoemd. Rab-stad werd onlangs uitgeroepen tot mooiste stad van het land. Het toerisme op Rab richt zich vooral op cultuurliefhebbers, watersporters en duikers. Onderzoek onder bezoekers van het eiland wijst uit dat 76% van de ondervraagden weer naar Rab terug wil komen vanwege de onbedorven natuur, het uiterst milde klimaat en de vriendelijke bevolking. De oude binnenstad van Rab met zijn markante beroemde klokkentorens strekt zich uit op een smalle, rotsachtige landtong, aan twee kanten door water omgeven. De Engelse koning Edward VIII kwam vaak met zijn Amerikaans vriendin Wallis Simpson naar dit eiland en zwom hier dan naakt. Geen wonder dat het naturisme hier populair is! Rab is een van de eilanden van de Noord-Adriatische eilandengroep. Voor de verbinding met het vasteland zorgt een veerpont. Het eiland is genoemd naar het stadje Rab gelegen op een schiereiland. Als je vanuit zee de hoge muren met daarachter de 4 klokkentorens ziet, lijkt het alsof er een schip met vier masten ligt. Maar dan wel een schip dat er al meer dan 2000 jaar ligt! Rab stad Hoofdstad Rab is een van de mooiste plaatsen die men op de Kroatische eilanden tegenkomt. Het is een plaats vol historie, maar ook een plaats met een ontspannen vakantiesfeer en zo'n 2500 uur zon per jaar. Rab stad vormt eigenlijk het enig echte centrum van het eiland. De stad heeft een rijke culturele en historische rijkdom. Met recht wordt het een museumstad genoemd: iedere steen, ieder gebouw is een monument uit de lange roerige geschiedenis van Rab. De oude Grieken en later de Romeinen schreven al over de schoonheid van Rab, maar ook over de strategische betekenis. De Romeinse keizer Octavian Augustus gaf in 10 voor Christus het eiland de titel municipium - Felix Arba. De stad heeft Romaanse pleinen, hoge kerktorens, een groot aantal historische kerken, paleizen en talrijke kleine straatjes waardoor je heerlijk kunt dwalen. Even buiten het stadje ligt het park Komrcar met zijn mediterrane tuinen. In de oude kern van Rab ligt prachtig op een landtong aan de binnenhaven. Eeuwenoude straatjes klimmen hier tegen een lage heuvel op. Vier kerktorens zorgen voor een markante skyline. Aan de andere kant van de heuvel rijzen de middeleeuwse stadsmuren zowat uit het water op. Hier omsluit het groene schiereiland Frkanj de lange Eufemia-baai, die de stad afschermt van de open zee. Een aardig historisch detail is dat op het schiereiland al vóór de Eerste Wereldoorlog een van de eerste vakantie gele genheden voor naturisten in Europa ge vestigd werd. Lugano, Innsbruck en Rab waren de plaatsen waar je destijds in je blootje kon lopen. In 1936 bracht zelfs de Engelse koning Edward VIII met zijn geliefde Wallis Simpson een bezoek aan Rab. Of hij ook uit de kleren is gegaan, is niet bekend. Tegenwoordig zijn nog steeds enkele baaitjes alleen voor naturisten gereserveerd. De oude stad van Rab bereikt men door via de nieuwere delen van de plaats richting haven te gaan. Voorbij een complex dat onder meer het busstation, de groente en 20