Techniek in het VMBO
Projectkaart Functiekaarten Opdrachtkaarten Formulieren
Colofon Deze bedrijfssimulatie Elektrotechniek is ontwikkeld in een projectenprogramma in het kader van de Regeling regionale vernieuwingsprojecten vmbo 2003. Het projectenprogramma werd mogelijk gemaakt door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB) en regionale installatiebedrijven. Opdrachtnemer en projectmanagement KPC Groep, s-hertogenbosch Projectmanager VanderLinden Zakelijk BV, Schijndel Projectleiding C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Idee C. van de Graaf & Partners, Amstelveen OTIB, Woerden Opleidingskundige realisatie C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Inhoud Commanderij College, Gemert Inhoudelijke redactie OTIB, Woerden Ontwerp Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem Vormgeving / Drukken Accentdesign, Mijdrecht Verweij Printing, Mijdrecht Platform Technische Installaties April 2008
Projectkaart
Projectkaart Situatie Parkeren in de grote steden in Nederland is soms een hele klus! In sommige delen van Rotterdam bijvoorbeeld vind je oudere parkeergarages die niet erg opvallen. Je rijdt zo langs de ingang! Mevrouw Kiraz werkt bij de gemeente Rotterdam op de afdeling parkeerbeheer. Zij heeft de opdracht gekregen om de ingang van deze oudere parkeergarages beter zichtbaar te maken. Mevrouw Kiraz gaat op zoek naar een elektrotechnisch bedrijf dat haar kan helpen bij het probleem. Na een paar telefoontjes vindt ze jullie bedrijf Arrow Markeringssystemen. De projectleider sprak haar en had meteen een oplossing: O mevrouw, uw probleem kan zo opgelost zijn. Dan moet er een oplichtende volgpijl vlak voor de ingang van de parkeergarage geïnstalleerd worden. Voor ons is dat geen enkel probleem! Mevrouw Kiraz vond de reactie van de projectleider erg vriendelijk. Ze wil jullie bedrijf wel een opdracht verstrekken. Gelukkig werden de projectleider en mevrouw Kiraz het snel eens over de prijs. En jullie mogen direct aan de slag en de opdracht gaan uitvoeren! Functies Monteur Assistent-monteur Tijd 10 uur Eindproduct Een oplichtende volgpijl met knipperend verloop Stappen Inbouwen printplaat in behuizing Aanleggen buis voor toevoerleiding Monteren hoofdschakelaar, regelunit en volgpijl Draden trekken en installatie afmonteren In werking stellen installatie Opleveren installatie met gebruiksaanwijzing Wensen eisen Een tevreden klant Installatie volgens opdracht en geldende regels, zoals NEN 1010 Arbo normen Juiste beroepshouding
Projectkaart Opdrachtkaarten Dit zijn kaarten om mee te werken. Offertefase Gesprek met projectleider / klant Uitvoeringsfase Projectplanning Materialen & Materieel Montage / productie Testen Gebruiksaanwijzing Opleveringsfase Projectoplevering Interne administratie Evaluatiefase Projectevaluatie Formulieren Dit zijn formulieren om te kopiëren. Voorbereiding gesprek met projectleider / klant Gespreksverslag Installatietekening Projectplanning Weekstaat Installatietekening Magazijnbon Weekstaat Installatietekening Weekstaat Weekstaat Gebruiksaanwijzing Weekstaat Gebruiksaanwijzing Weekstaat Weekstaat Magazijnbon Evaluatieformulier
Functiekaarten
Functiekaart Monteur Als monteur ben je vooral bezig met het monteren van de installatie. Maar ook moet je contact met de klant onderhouden en de planning bewaken. Taken Onderhouden contact met de klant. Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1010. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatiewerkzaamheden. Opleveren van de installatie. Opstellen gebruiksaanwijzing. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren. Aandachtspunten In de offerte staat: de opdracht van de klant; het aantal uren dat je mag besteden; de materialen die je nodig hebt. Als monteur moet je goed op deze punten letten.
Functiekaart Assistent-monteur Als assistent-monteur ben je vooral bezig met het monteren van de installatie. Maar je moet ook bijhouden hoeveel uur je werkt en welke materialen je gebruikt. Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1010. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen werkzaamheden. en veilige werkomgeving. Ondersteunen monteurs bij het uitvoeren. van installatiewerkzaamheden. Verantwoorden van de uren. Opruimen van de overgebleven materialen. Aandachtspunten Kwaliteit eigen werk. Goede samenwerking met collega s.
Opdrachtkaarten
Opdrachtkaart Gesprek met de projectleider / klant Wat is de opdracht? Jullie hebben de opdracht gekregen. Om de opdracht goed te kunnen uitvoeren gaan jullie samen het gesprek voorbereiden. Hebben jullie alle informatie van de projectleider / klant gekregen? Of ontbreekt er nog informatie en moeten jullie nog een gesprek met de projectleider / klant voeren? De monteur voert het gesprek. Stappen 1 Bereid samen het gesprek voor. Voorbereiding gesprek met de projectleider / klant 2 Voer het gesprek. 3 Maak een verslag van het gesprek. Gespreksverslag 4 Maak een schets van de installatie. Installatietekening Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Zakelijk gesprek uitvoeren Gespreksverslag schrijven Aandachtspunten Gebruik de juiste omgangsvormen. Schrijf de algemene gegevens in het verslag (met wie, wanneer, waar en waarover). Bepaal de volgorde van de besproken punten. Schrijf een beknopt en duidelijk verslag. Geeft duidelijk aan welke afspraken zijn gemaakt.
Opdrachtkaart Projectplanning Hoe ziet de planning eruit? Voordat jullie beginnen met installeren, moeten jullie de werkzaamheden plannen. De projectleider heeft al een projectplanning gemaakt. Bekijk deze planning en vul de geplande uren in. Stappen 1 Vul samen de projectplanning in. Projectplanning 2 Bespreek de planning met de projectleider. 3 Gaan jullie akkoord met de planning? Zet dan een paraaf onder de projectplanning. Laat de projectleider ook paraferen. Projectplanning 4 Spreek af dat jullie allebei de weekstaat bijhouden en de materiaallijst invullen. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Feedback Afspraak Planning maken Omgaan met feedback Het met elkaar eens worden Afspraken maken
Opdrachtkaart Projectplanning Aandachtspunten Houd bij het maken van de projectplanning rekening met momenten (uren) waarvan je nu al weet dat je niet aan het project kan werken. Geef duidelijk aan wie wat doet.
Opdrachtkaart Materialen en materieel Wat hebben we nodig? Om de installatie te kunnen monteren heb je nodig: materialen (buis, draad, montagematerialen); materieel (ladder, speciaal gereedschap); gereedschappen. Jullie gaan bepalen wat er nodig is en bestellen dit bij het magazijn. Stappen 1 Stel vast welke materialen jullie nodig hebben. Kijk nog eens naar de installatietekening! Installatietekening 2 Bepaal hoeveel materiaal jullie nodig hebben. 3 Vul de magazijnbon in. Magazijnbon 4 Schrijf op welk materieel en gereedschap nodig is. Magazijnbon 5 Bestel het materiaal, gereedschap en materieel. 6 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Opdrachtkaart Materialen en materieel Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Productinformatie (catalogi groothandel) Bestelsystemen van de groothandel Website van de leveranciers Catalogi voor materiaal Montagevoorschriften van de fabrikant Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan de veiligheid bij de installatie (beschermingsmiddelen). Noteer je gewerkte uren gedurende het hele project.
Opdrachtkaart Montage / productie Aan de slag! Jullie hebben de werkzaamheden voorbereid: de planning is klaar; het materiaal is besteld. Jullie gaan nu samen de installatie monteren. De monteur geeft instructies aan de assistent-monteur. Stappen 1 Bekijk de tekening van de installatie. Installatietekening 2 Bouw de printplaat in de behuizing. 3 Test de schakeling op een simulatiebordje. 4 Leg de buis aan. 5 Monteer de onderdelen. 6 Trek de draden door en monteer de installatie af. 7 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Opdrachtkaart Montage / productie Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Spanning Serie- en parallelschakeling Bestucken printplaat Printplaat inbouwen Printplaat testen Draden trekken Aansnijden grondkabel Aardlitze aansluiten Monteren van waterdicht schakelmateriaal Aansluiten van verlichting Afmonteren Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor productie en kwaliteit. Schrijf op welk en hoeveel materiaal je hebt gebruikt.
Opdrachtkaart Testen Werkt het goed? Jullie hebben de oplichtende pijl geïnstalleerd. Maar werkt de installatie goed? Of ontbreekt er nog iets? Samen met de docent stellen jullie de installatie in bedrijf en controleren jullie of de installatie goed werkt. Stappen 1 Vraag de docent om spanning op de installatie te zetten. 2 Controleer de werking. 3 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen. 4 Maak gereed voor oplevering. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Systematiek Aansluitschema volgpijl Systematisch werken Fouten herstellen Aandachtspunten Veiligheid. Denk aan opruimen van de werkplek.
Opdrachtkaart Gebruiksaanwijzing Hoe werkt het? De installatie is klaar. En werkt! Maar weet de klant ook hoe de installatie werkt? De monteur maakt nu de gebruiksaanwijzing voor de klant. Stappen 1 Maak de gebruiksaanwijzing. Gebruiksaanwijzing 2 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Aansluitschema volgpijl Technische gegevens onderdelen Aandachtspunten Let op het schriftelijke taalgebruik. Zorg ervoor dat het werk er verzorgd uitziet.
Opdrachtkaart Projectoplevering Lever de installatie op! Nu gaan jullie de installatie bij de klant opleveren. Bij de oplevering licht je ook de gebruiksaanwijzing toe. Stappen 1 Spreek met de klant af wanneer jullie de installatie gaan opleveren. 2 Leg aan de klant uit hoe de installatie werkt en laat dit zien. Gebruiksaanwijzing 3 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Opleveren Presenteren Klantvriendelijk zijn Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Vertel kort aan de klant hoe de volgpijl aan en uit te zetten.
Opdrachtkaart Interne administratie Rond het project af! De installatie is aan de klant opgeleverd. Nu moet alleen de interne administratie nog bijgewerkt worden. Jullie vullen de laatste gegevens in op de weekstaat en op de magazijnbon. Stappen 1 Verzamel de weekstaten (monteur). Weekstaat 2 Reken uit hoeveel uur aan de opdracht is besteed (monteur). Weekstaat 3 Vul op de magazijnbon in welke materialen over zijn (monteur). Magazijnbon 4 Breng de overgebleven materialen en gereedschappen terug naar het magazijn (assistent-monteur). 5 Lever de weekstaten en de magazijnbon in bij de projectleider (monteur). Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Meer / minder werk Aandachtspunten Ga zorgvuldig om met het materiaal. Het project dient binnen de geplande tijd af te zijn.
Opdrachtkaart Projectevaluatie En hoe is alles gegaan? Jullie hebben de verklikker geïnstalleerd in de kamer. En jullie hebben vastgesteld: hoeveel uur jullie aan het project hebben besteed; hoeveel materialen jullie hebben gebruikt. Niet gebruikt materiaal en materieel is weer terug in het magazijn. Is alles opgeruimd? Dan is het nu tijd om terug te kijken op de uitvoering van het project. Stappen 1 Maak een afspraak met de projectleider of docent. 2 Kijk samen terug op de uitvoering van het project. Evaluatie 3 Bespreek het evaluatieformulier met de projectleider of docent. Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Kritiek Feedback geven Kritiek geven Aandachtspunten Bedenk eerst voor jezelf wat goed ging en wat jullie anders hadden kunnen doen. Vergelijk met elkaar wat jullie hebben opgeschreven. Geef bij verschil van mening aan hoe het beter had gekund. Praat met elkaar om het eens te worden. Vul het formulier daarna samen in.
Formulieren
Formulier Voorbereiding gesprek met klant projectleider / klant 1 Wie is de klant (aantal inwoners, leeftijd, randvoorwaarden werkzaamheden, enz.)? 2 Wanneer moet de installatie klaar zijn? 3 Wat is de opdracht van de klant? 4 Aan welke technische specificaties moet de installatie voldoen? 5 Welke materialen gaan jullie gebruiken?
Formulier Voorbereiding gesprek met projectleider / klant 6 Welke extra gereedschap en materieel hebben jullie nodig? 7 Zijn er vragen die jullie niet konden beantwoorden? Welke informatie over de opdracht ontbreekt nog? Weet je al: Waar de installatie komt? Waar de bedieningsschakelaar geplaatst wordt? Waar de meterkast is? 8 Welke vragen gaan jullie aan de projectleider / klant stellen?
Formulier Gespreksverslag Gesprek met: Gesproken over: Datum: Plaats: 1 Welke vragen hebben jullie gesteld? 2 Beschrijf kort de informatie die jullie hebben verzameld.
Formulier Installatietekening Schets de installatie.
Formulier Projectplanning Namen: Project: Projectnummer: Activiteit Wie Geplande tijd Tijd p.p. Planning bespreken Materialen en gereedschappen bestellen Bestucken printplaat Bouwen printplaat in de behuizing Testen schakeling op simulatiebordje Buis aanleggen Monteren hoofdschakelaar, regelunit en volgpijl Draden trekken Afmonteren Testen Gebruiksaanwijzing maken Project opleveren Interne administratie Evaluatie Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur Monteur Monteur, Assistent-monteur Monteur, Assistent-monteur Totaal 10 uur Paraaf monteur: Paraaf assistent-monteur: Paraaf projectleider:
Formulier Weekstaat Namen: Project: Projectnummer: Week: Datum Functie Uitgevoerde werkzaamheden Uren Totaal aantal uren
Formulier Magazijnbon Naam aanvrager: Levering: Project: Projectnummer: Datum: Retour: Materialen / componenten / toestellen / etc. Aantal Omschrijving Over Speciaal gereedschap / materieel Aantal Omschrijving Over Paraaf aanvrager: Paraaf magazijnmedewerker: Tweede paraaf retour magazijnbon Tweede paraaf retour magazijnbon
Formulier Gebruiksaanwijzing Maak een tekening van de schakelaar van de installatie.
Formulier Gebruiksaanwijzing Beschrijf de werking van de installatie voor de klant.
Formulier Evaluatie Namen: Project: Projectnummer: Week / weken: 1 Waren de taken aan het begin van het project voor iedereen duidelijk? Ja / Nee Nee, wat niet? 2 Wat vonden jullie moeilijk? 3 Welke werkzaamheden waren makkelijk?
Formulier Evaluatie 4 Hoe verliep de samenwerking? a. Wat ging goed? b. Wat ging minder goed? 5 Wat zouden jullie de volgende keer anders doen? 6 Hebben jullie de planning gehaald? Ja: Waardoor komt dat? Nee: Welk deel van de planning hebben jullie niet gehaald? En hoe komt dat?
Formulier Evaluatie 7 Wat hebben jullie van dit project geleerd? 8 Welke onderdelen of werkzaamheden vonden jullie het leukst om uit te voeren?
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 8855885 F 0348 43 73 45 E servicedesk@otib.nl I www.otib.nl In OTIB zijn vertegenwoordigd: