OPLEIDING BASISKENNIS CALCULATIE BKC CALCULATIES IN DE PRAKTIJK 1 Drs. P.F. Pietersen K.P. Pietersen 4 e druk, 1 e oplage ISBN: 978 90 6355 243 5 NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT BV
DE NOI-METHODE VOOR DE PRAKTIJKDIPLOMA'S BKB, BKC EN PDB De NOI-serie voor de Associatie-examens BKB, BKC en PDB bestaat uit onderstaande acht uitgaven. BKB BKC Boekhouden in de praktijk 1 Calculaties in de praktijk 1 Boekhouden in de praktijk 2 Calculaties in de praktijk 2 PDB Financiële administratie voor PDB Kostprijscalculatie voor PDB Bedrijfseconomie voor PDB Periodeafsluiting voor PDB Examenregeling De diploma's BKB en BKC geven samen recht op het diploma Financial Assistant.Beide diploma's zijn bovendien onderdeel van het Praktijkdiploma Boekhouden (PDB). De leerstof bestaat uit twee delen (zie bovenstaand schema). Deel 2 bevat leerstof voor het spreadsheetprogramma Excel en handels- en wetskennis. Advies voor het gebruik van deel 1 en 2 Na afdeling 1 van deel 1 is er voldoende kennis om met Excel uit deel 2 te kunnen beginnen. Overigens adviseren wij ook de overige afdelingen van deel 2 parallel aan deel 1 door te werken. Een lesprogramma is opgenomen in het antwoordenboek. Bij cursorisch onderwijs kan de methode voor een groot deel thuis worden verwerkt. Dat geldt met name voor Excel, dat opgezet is als een geprogrammeerde instructie. WOORD VOORAF De uitgaven 'Calculaties in de praktijk' leiden op voor het Praktijkdiploma Basiskennis Calculatie. Het examen hiervoor wordt afgenomen door de Nederlandse Associatie voor Praktijkexamens. Hiernaast zie je dat je daar aanvullende diploma's kunt behalen voor Basiskennis Boekhouden, Financial Assistant en Praktijkdiploma Boekhouden. 'Calculaties in de Praktijk' deel 1 bestaat uit vier afdelingen: basisrekenen, calculaties, kostprijs en verkoopprijs en een herhalingsafdeling. Afdeling 1 bevat het basisrekenen. Deeerstevijf hoofdstukken beginnen met eentestopgave. Kun je een test niet foutloos maken, dan vind je onder de test een serie ladderopgaven. Deze ladderopgaven klimmen geleidelijk op tot het niveau van de test. Vanaf hoofdstuk 1.6 moeten alle opgaven worden gemaakt. Het gaat hier om moeilijke onderwerpen van het basisrekenen (uitdrukken in een percentage, gemiddelden, verhoudingen, machtsverheffen enz.)
In afdeling 2 en 3 wordt het basisrekenen toegepast op onderwerpen van het examenprogramma Basiskennis Calculatie (BKC). Afdeling 4 bevat een serie herhalingsopgaven. In alle afdelingen wordt de rekenmachine (met toets machtsverheffen) gebruikt, zowel bij de uitleg als bij het maken van opgaven. De stippellijnen achter de opgaven zijn alleen bedoeld voor de eindantwoorden. Tussenberekeningen zouden te veel ruimte kosten. Als praktische hulp, met name voor de herhalingsopgaven, zijn op de laatste bladzijden van het boek de belangrijkste formules en begrippen afgedrukt. De hoofdstukken 2.5 t/m 2.7 zijn opgenomen ten behoeve van het onderwijs op ROC's. Deze onderwerpen vallen niet onder de exameneisen voor BKC. De hoofdstukken zijn gemarkeerd met een -. Flexibele examinering In verband met de flexibele examinering van de BKC-examens bevatten de afdelingen 3 en 4 herhalingsopgaven in meerkeuzevorm. Bij de vierde druk, eerste oplage De vierde druk is afgestemd op de in 2012 vernieuwde exameneisen BKC van de Associatie. In deze druk zijn een aantal onderwerpen toegevoegd: - hoofdstuk 2.4: Eenmalige storting bij samengestelde interest; - paragraaf 2.11.5: Histogram of kolommendiagram; - paragraaf 3.2.3: Afschrijven naar gebruik en 3.2.4: Inruilen van een vast actief; - in hoofdstuk 3.4 Constante en variabele kosten: toegevoegd de paragrafen 3.4.2 (kostprijsberekening), 3.4.4 (bedrijfscapaciteit), 3.4.5 (break-even afzet en omzet), 3.4.7 (differentiële kostprijs); - in hoofdstuk 3.5 Commerciële kostprijs en resultaat: de paragrafen 3.5.2 (bedrijfsresultaat), 3.5.3 (verkoopprijs) en 3.5.4 (exploitatieoverzicht); - hoofdstuk 3.8 Direct costing. De opgaven zijn nu genummerd per hoofdstuk. Bij de herhalingsopgaven zijn in verband met de uitbreidingen extra opgaven opgenomen. In deel 2 uit deze serie konden enkele onderwerpen vervallen: eigendomsoverdracht, zekerheidsrecht en kredietverlening. De examentraining, met nieuwe modelexamens, vindt plaats in deel 2. Voor uw ervaringen en suggesties houden wij ons van harte aanbevolen. Ons adres is: NOI bv, Antwoordnummer 58, 3740 VB BAARN. Telefoon 035-5416743, fax 035-5417341, e-mail info@noi.nl NOI Copyright: NOI Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, database, computerbestand, internet of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NOI.
afdeling hoofdstuk paragraaf INHOUD 1 BASISREKENEN 1 OPTELLEN EN AFTREKKEN...blz. 10 Test... 10 1 Ladderopgaven optellen en aftrekken... 10 2 Het gebruik van een rekenmachine... 13 2 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 15... Test... 15 1 Ladderopgaven vermenigvuldigen... 15 Test... 19 2 Ladderopgaven delen... 19 3 AFRONDEN 22... Test... 22 1 Ladderopgaven afronden... 23 2 Herhalingsronde... 25 3 Praktijkberekeningen... 27 4 BREUKEN 31... Test... 31 1 Ladderopgaven breuken... 32 2 Herhalingsronde... 35 5 PROCENT- EN PROMILLEBEREKENINGEN 37... Test... 37 1 Ladderopgaven procentberekeningen... 38 Test... 40 2 Ladderopgaven promilleberekeningen... 40 3 Praktijkberekeningen... 41 6 UITDRUKKEN IN EEN PERCENTAGE 43... 1 Opgaven uitdrukken in procenten... 45 2 Herhalingsronde... 46 3 Praktijkberekeningen... 46 7 VERHOUDINGEN... 50 1 Opgaven verhoudingen... 50 2 Praktijkberekeningen... 54 8 GEMIDDELDEN 56... 1 Opgaven gemiddelden... 56 2 Opgaven gewogen gemiddelden... 58 3 Praktijkberekeningen... 62 9 MACHTSVERHEFFEN 67... 1 Wat is machtsverheffen... 67 2 Het gebruik van de toets machtsverheffen... 68 3 Toepassingen machtsverheffen (1)... 70 4 Toepassingen machtsverheffen (2)... 71
2 CALCULATIES 1 REKENEN MET LETTERS (VERGELIJKING MET ÉÉN ONBEKENDE)... 76 1 Rekenen met een formule... 76 2 Het opstellen van een formule... 79 3 Het berekenen van een minimum of een maximum.. 81 4 Variabelen links en rechts van het = teken... 84 5 Verhoudingen in een formule... 87 6 Herhalingsronde... 90 2 SCHATTEND REKENEN EN VIERKANTSCONTROLE 93.. 1 Schattend rekenen... 93 2 Vierkantscontrole... 96 3 Herhalingsronde... 100 3 INTERESTBEREKENINGEN 102... 1 Enkelvoudige interest... 103 2 Onbekenden bij enkelvoudige interestberekening... 108 3 Samengestelde interest... 111 4 Herhalingsronde... 114 4 EENMALIGE STORTING BIJ S.I.... 117 1 Eindwaarde van een eenmalige storting... 117 2 Contante waarde van een eenmalige storting... 122 5 KREDIETKOSTEN...- 128 1 Kostenvergelijking kort en lang vermogen...- 128 2 Consumptief krediet...- 131 3 Herhalingsronde...- 137 6 GEMIDDELDEN (2)...- 140 1 De gemiddelde voorraad...- 140 2 Het gemiddeld debiteuren- en crediteurensaldo...- 143 3 De gemiddelde kredietduur...- 144 4 Herhalingsronde...- 146 7 KENGETALLEN...- 149 1 Kengetal omzetsnelheid...- 149 2 Kengetal voorraadduur...- 153 3 Omzetsnelheid en rentekosten...- 155 4 Kengetallen arbeidsproductiviteit...- 156 5 Kengetallen vloerproductiviteit...- 159 6 Herhalingsronde...- 160
2 8 VREEMDE VALUTA... 164 1 De wisselkoers... 164 2 Kopen van vreemde valuta... 165 3 Verkopen van vreemde valuta... 167 4 Herhalingsronde... 169 9 BTW-BEREKENINGEN... 172 1 Het berekenen van de verkoopprijs inclusief BTW.. 172 2 Procenten boven het honderd... 173 3 Het berekenen van het BTW-bedrag in de verkoopprijs 174 4 Herhalingsronde... 178 10 INDEXCIJFERS 180... 1 Het berekenen van indexcijfers... 181 2 Het gebruik van indexcijfers... 182 3 Wijziging van het basisjaar... 185 4 Procentpunten... 186 5 Herhalingsronde... 188 11 TABELLEN EN GRAFIEKEN 191... 1 Het lijndiagram... 192 2 Het staafdiagram... 198 3 Cirkeldiagram en beelddiagram... 200 4 Rekenen met tabellen... 201 5 Histogram of kolommendiagram... 203 3 KOSTPRIJS EN VERKOOPPRIJS 1 GOEDERENHANDEL 209... 1 Facturen... 209 2 Kortingen bij goederenhandel... 211 3 Afleveringskosten en inkoopprijs... 221 4 Leveringen van en naar het buitenland... 223 5 Procenten onder het honderd... 224 6 Brutowinstopslag en brutowinstmarge... 225 7 Begrippen... 229 8 Herhalingsronde... 231 2 AFSCHRIJVINGSKOSTEN 235... 1 Afschrijven van de aanschafprijs... 236 2 Afschrijven van de boekwaarde... 240 3 Afschrijven naar gebruik... 242 4 Inruilen van een duurzaam bedrijfsmiddel... 243 5 Begrippen... 245 6 Herhalingsronde... 246
3 3 INTEREST... 250 1 Interest en gebruiksperiode... 250 2 Begrippen... 252 3 Herhalingsronde... 253 4 CONSTANTE EN VARIABELE KOSTEN 255... 1 Bedrijfscapaciteit en normale bezetting... 255 2 Kostprijsformule... 257 3 Bezettingsverschillen... 260 4 Uitbreiding van de bedrijfscapaciteit... 263 5 Commerciële kostprijs... 266 6 Verkoopresultaat en bedrijfsresultaat... 268 7 Begrippen en formules... 273 8 Herhalingsronde... 275 5 BREAK-EVEN AFZET/OMZET EN VERKOOPPRIJS 278.. 1 Break-even afzet... 278 2 Break-even omzet detailhandel... 280 3 Het vaststellen van de verkoopprijs... 283 4 Bedrijfsresultaat en kostenindelingen... 285 5 Begrippen... 286 6 Herhalingsronde... 286 6 DIRECTE EN INDIRECTE KOSTEN 288... 1 De eenvoudige opslagmethode... 289 2 De verfijnde opslagmethode... 292 3 Begrippen... 295 4 Herhalingsronde... 296 7 UURTARIEVEN 299... 1 Manuurtarief... 299 2 Machine-uurtarief... 303 3 Begrippen... 307 4 Herhalingsronde... 307 8 DIRECT COSTING 310... 1 Kostprijsberekening... 310 2 Direct costing... 310 3 Planning en begroting bij direct costing... 311 4 Begrippen... 313 4 HERHALING 1 HERHALINGSOPGAVEN... 316 2 HERHALINGSOPGAVEN IN MEERKEUZEVORM... 352
TREFWOORDENREGISTER... 356 FORMULES EN BEGRIPPEN... 360 De Nederlandse Associatie voor Praktijkexamens verklaart dat in de studieboeken Calculaties in de praktijk 1 en 2 het examenprogramma Basiskennis calculatie, vastgesteld d.d. 1 augustus 2008, volledig is verwerkt. De Associatie doet hiermee geen uitspraak over de didactiek en de correcte verwerking van de vakinhoud. De beoordeling geldt alleen voor de theorie en niet voor de (oefen)examens.