Procedure Electrical & Instrumentation - Quality Control and Plant Safety

TC Technical Community - Antwerpen Procedure Electrical & Instrumentation - Quality Control and Plant Safety Veiligheidsborging bij taakoverdrachten AN-P-EI 210 Pagina 1 of 11 Stand Sep 2010 Ter vervanging van Wegwijzer: Overhandiging van afgewerkte opdrachten door EMR- Montagediensten Inhoud Pagina 0 Voorwoord 2 1 Definities / Begrippen 3 2 Verantwoordelijkheden 5 3 Maatregelen 5 3.1 Meet- en regelkring 5 3.2 Elektrokring 6 3.3 Verdelingen 8 3.4 Grote (capital projects) projecten 9 4 Registratie 10 5 Communicatie 10 6 Referenties 11 7 Attachments 11 7.1 Bijlagen 11 7.2 Formulieren 11 Publicatie: Intranet Extranet Enkel voor intern gebruik Technical Rules BASF an-p-ei_210_nl.doc / 25.11.2011

Pagina 2 0 Voorwoord De basistaal van deze Procedure is Nederlands. 0.1 Doel Beschrijven van: Hoe een afgewerkte EMR-montageopdracht wordt overgedragen van EMR-montage aan de klant. De verantwoordelijkheden van EMR-montage en klant. Het afwijkend gebruik van de E-vergunning in specifieke gevallen.... met als basis: Richtlijn voor werken aan elektrische installaties Wegwijzer E- vergunning Deze richtlijn is bedoeld om de gebruiker te helpen bij het efficiënt bewerken van de opgavestelling en bij het vinden van economisch en technisch betrouwbare oplossingen. 0.2 Geldigheidsgebied BASF Antwerpen N.V., vestiging Antwerpen (geldt voor alle EMR-montageopdrachten op BASF-Antwerpen) 0.3 Verplichting en gebruikersgroep Deze richtlijn is bedoeld zowel voor BASF-medewerkers als voor contractoren. Het biedt een betrouwbare oplossing; alternatieven zijn toelaatbaar. De naleving van alle wettelijke bepalingen moet steeds gewaarborgd worden, onafhankelijk van de bepalingen in deze richtlijn. Als de aanvrager van goederen of diensten deze richtlijn in het contract of in de bestelling opneemt, dan moet deze richtlijn verplicht gevolgd worden. Alternatieven zijn dan niet meer toelaatbaar. 0.4 Verantwoordelijk voor inhoud & actualisering Commissie: CT Automation - Antwerpen Auteur: Naam Code Gebouw Telefoon Anton Buyse LVS/T C710 2054

Pagina 3 1 Definities / Begrippen As built documentatie Bedrijfsteam Elektrokring EMR-kring EMR-Montage Op stand gebrachte documentatie (zoals uitgevoerd). Omvat de volledige documentatie voor zover relevant: Ondermeer: Meetkringenlijst meetkringenschema stroomloopplan bedradingsplan technisch blad documentatie Is Operations (volgens bevoegdheidslijst met de verantwoordelijkheden overeenkomstig wegwijzer Vergunningen (algemeen)) tenzij specifiek anders afgesproken. Bijvoorbeeld: Verwarmingskring Stopcontact lichtkring elektrische aandrijving Elektro- of Meet & Regelkring. Zie Elektrokring of Meet & regelkring Dienst die instaat voor het uitvoeren van de EMR-montageopdracht. Is PTM/M wanneer uitgevoerd onder supervisie van BASF-Antwerpen. Is GTE wanneer uitgevoerd onder supervisie van BASF-Ludwigshafen. Is de aannemer zelf wanneer als sleutel-op-de-deur opdracht uitgevoerd. Resorteert onder de dienst Montage. EMR-Montageopdracht Een duidelijk afgelijnd takenpakket voor het opbouwen van nieuwe, het wijzigen van bestaande of het afbreken van oude EMR-installaties. E-vergunning Zie KWM-wegwijzer 09.06.04 Installatieverantwoordelijke (IV) / werkverantwoordelijke (WV) Klant Meet- en regelkring Verdeelkast (VK) Zie databank Documenten Technical Governance ; CCE wegwijzer: Omzetting AREI art. 47 en 266 inzake toekennen van de bekwaamheid BA4/BA5 en aanstellen van installatie- en werkverantwoordelijken Zie databank Documenten PTQ; PTQ formulieren: Lijsten met de aangeduide installatie- en werkverantwoordelijken conform AREI art. 266 Dienst (Services of Operations) die de afgewerkte EMR-montageopdracht en bijgevolg het hieraan verbonden installatiedeel in ontvangst neemt. Bijvoorbeeld: Meetelement Regelorgaan Telecommunicatie Elektrische aansluitkast ter plaatse ten einde signalen / voedingen te bundelen.

Pagina 4 Verdeling (spanningsverdeling) Werken aan elektrische installatie Geheel van elektrische voedingspunten van (grote) elektrische energieverbruikers, meestal opgebouwd uit verschillende aaneengeschakelde compartimenten. Deze compartimenten bevatten telkens een aantal voedingspunten van individuele elektrische verbruikers. Deze zijn hoofdzakelijk ondergebracht in afzonderlijke, afgesloten ruimtes, schakelkamers genaamd. Het uitvoeren van werken m.b.t. het vakgebied elektriciteit (bv. monteren van kabelbanen, kabeltrekken, aansluiten van kabels) dient te gebeuren volgens goed vakmanschap, wat impliceert dat: de uitvoerders zelf over de bekwaamheid BA4 of BA5 beschikken (bij voorkeur). of de uitvoering geschiedt onder toezicht van een medewerker met bekwaamheid BA5. Zolang het desbetreffende installatiedeel niet verbonden is met een elektrisch voedingspunt, dient het uitvoeren van deze werkzaamheden niet beschouwd te worden als werken aan elektrische installatie. In dit geval betekent niet verbonden zijn dat er constructieve maatregelen nodig zijn om dit ongedaan te maken (bv. voedingskabel aansluiten in krachtverdeling of verdeelkast). Als dusdanig dient er voor het uitvoeren van deze werken geen E-vergunning uitgeschreven te worden. Concretisering aan de hand van Bijlagen: Motorkring. Een nieuwe motorkring kan volledig worden opgebouwd zonder E-vergunning voor zover de voedingskabel niet wordt ingebracht / aangesloten in de verdeling of de verdeling zelf nog niet is aangesloten aan zijn voedingspunt. Het inbrengen / aansluiten zelf in de verdeling valt uiteraard wel onder werken aan elektrische installatie wanneer de verdeling op zich verbonden is met een elektrisch voedingspunt)! Meet- en regelkring. Het opbouwen van deze (bv. transmitter, ventiel) kan volledig geschieden zonder E-vergunning (bv. plaatsen, aansluitkabel trekken, verpijpen) voor zover de kabel(tje)s niet ingebracht / aangesloten worden in de verdeelkast(en) (onder spanning). Het inbrengen / aansluiten zelf in de verdeelkast valt uiteraard wel onder werken aan elektrische installatie. Van zodra een elektrisch installatiedeel verbonden is met een elektrisch voedingspunt vallen alle werken aan deze onder werken aan elektrische installatie. Dit betekent dat bepaalde aan de gang zijnde werkzaamheden vanaf dat ogenblik E-vergunningsplichtig worden, wat impliceert dat reeds lopende A-vergunningen dienaangaande hun geldigheid verliezen!

Pagina 5 2 Verantwoordelijkheden EMR-Montage is bevoegd om EMR-montageopdrachten uit te voeren en aansluitend over te dragen aan de klant. De overdracht is pas afgerond na het overhandigen aan de klant van de hiertoe benodigde en ondertekende formulieren (zie paragraaf 7.2) evenals de hierbij behorende as built documentatie. Na deze formele overdracht neemt de klant de verantwoordelijkheid van het desbetreffende installatiedeel over van EMR-Montage. Het werken aan elektrische installaties vereist continu een intense alertheid van alle betrokkenen. De IV, WV, toezichters en uitvoerders moeten zich er steeds van vergewissen dat de werken op een correcte, veilige wijze worden uitgevoerd. Voor elke elektrische installatie werd, overeenkomstig Wegwijzer CCE; Omzetting AREI art. 47 en 266 inzake toekennen van de bekwaamheid BA4/BA5 en aanstellen van installatie- en werkverantwoordelijken een IV en WV(n) aangesteld. Bestaande installatie (IV/WV benoemd): Deze benoeming blijft steeds van kracht tenzij specifiek anders afgesproken en geprotocolleerd! Een (tijdelijke) overdracht van deze verantwoordelijkheden (IV / WV) aan EMR-Montage kan enkel wanneer een bedrijfsdeel éénduidig kan worden afgezonderd / afgebakend van de bestaande elektrische installatie, dit in het kader van montagewerken met voldoende omvang (bv. grote projecten). Het overdrachtsprotocol dient te omvatten (alvorens de aanstelling van kracht wordt): Eénduidige omschrijving / afbakening van het betroffen installatiedeel. Handtekeningen van: - IV en WV('s) van de elektrische installatie (overdragend). - IV en WV('s) van EMR-Montage (overnemend). Het overdrachtsprotocol wordt bewaard door de IV die zijn verantwoordelijkheid voor de betroffen montageopdracht (tijdelijk) overdraagt. Een kopie van dit overdrachtsprotocol wordt, zolang van kracht, aan het vergunningenbord van het desbetreffende bedrijf opgehangen (zie AN-P-EI 210 Formulier 01). Het terug overdragen van de verantwoordelijkheden dient evenzeer geprotocolleerd te worden. Nieuwe installatie (IV/WV nog te benoemen): Bij de bouw van een nieuw bedrijf benoemt de afdelingsleider, bevoegd voor EMR-montage, formeel de IV / WV('s). Deze benoeming dient opgenomen te worden in de PTQ databank. 3 Maatregelen 3.1 Meet- en regelkring De overdracht gebeurt na inspectie volgens AN-S-EI 601 hoofdstuk 5, dit a.d.h.v. het test- en overgaveformulier (AN-P-EI 210 Formulier 02) voor EMR-kringen. De as built documenten dienen het test- en overgaveformulier te vergezellen. Pas na het volledig ondertekenen van het overgaveformulier is de overdracht een feit en kan de klant er vervolgens vrij over beschikken (t.b.v. testen, indienstname). Enige vorm van testen door de klant (wat impliceert dat de meet- en regelkring onder spanning wordt gezet) alvorens de overdracht formeel een feit is, is verboden. Dit geldt tevens voor telecommunicatie.

Pagina 6 3.2 Elektrokring De overdracht gebeurt na inspectie volgens AN-S-EI 601 hoofdstuk 5, dit a.d.h.v. het test- en overgaveformulier (AN-P-EI 210 Formulier 02) voor EMR-kringen. De as built documenten dienen het test- en overgaveformulier te vergezellen. Pas na het volledig ondertekenen van het overgaveformulier is de overdracht een feit en kan de klant er vervolgens vrij over beschikken (t.b.v. testen, indienstname). Enige vorm van testen door de klant (wat impliceert dat de elektrokring onder spanning wordt gezet) alvorens de overdracht formeel een feit is, is verboden. Dit geldt tevens voor HVAC installaties. In geval van een nieuw voedingspunt of verandering van voedingspunt is het klassiek gebruik van de E-vergunning zoals beschreven in KWM-wegwijzer 09.06.04, ontoereikend. Het afwijkend gebruik van de E-vergunning voor deze gevallen wordt onderstaand beschreven. 3.2.1 Nieuw voedingspunt Tot zolang werkzaamheden niet kunnen worden gecatalogeerd onder werken aan elektrische installatie (zie hoger) is een E-vergunning voor deze niet aan de orde. Aansluiten aan een elektrisch voedingspunt noopt tot E-vergunning(en) en het herzien van desbetreffend lopende A-vergunningen. Voorafgaand aan het verbinden van de installatie met het elektrisch voedingspunt dient dit voedingspunt vrijgeschakeld te worden d.m.v. een E-vergunning. De IV (of zijn vervanger) treedt in deze op als verantwoordelijke van het bedrijf; het bedrijfsteam tekent als naburig bedrijf. In de meeste gevallen dient bovendien, overeenkomstig de richtlijn voor het werken aan elektrische installaties, de verdeling zelf, al dan niet gedeeltelijk, vrijgeschakeld te worden. Hiertoe zijn bijkomende E-vergunning(en) vereist. Cfr. KWM wegwijzer 09.06.04; Hfdst. 2 Beveiliging bij werken aan de infrastructuur van het elektrisch net. Alvorens de A-vergunning m.b.t. het verbinden vrij te geven dient het bedrijfsteam zeker te stellen dat alle lopende A-vergunningen, die een E-vergunning vereisen na het verbinden, zijn ingetrokken! Indien nodig dient het bedrijfsteam nieuwe A-vergunningen, met verwijzing naar de desbetreffende E- vergunningen), uit te reiken. Voorafgaand overleg tussen IV en bedrijfsteam is hierbij een absolute vereiste!

Pagina 7 Afwijkende gebruik van de E-vergunning (van het elektrisch voedingspunt): Cfr. Bijlage 3.2.1-1. Vakken A & D Ondermeer (wanneer van toepassing): Montagewerken Het opnemen van deze stelt de montageleiding in staat het afmelden van de vergunning zo lang als nodig te blokkeren (bv. t.b.v. eindcontrole). Elektrische werken Te tekenen door de verantwoordelijke uitvoerder van de elektrische werken. Meggertest / draaizintest Te tekenen door de hiertoe aangestelde verantwoordelijke. Niettegenstaande normalerwijze behorend tot het opgavegebied van de werkverantwoordelijke kan deze actie eveneens worden gedelegeerd, dit na éénduidige voorafgaande afspraak. Opmerking: Bij sommige verbruikers (vb Hermeticpomp) kan de draaizintest enkel worden uitgevoerd wanneer de pomp product bevat. Wanneer de draaizintest niet werd uitgevoerd voor de overdracht dient dit éénduidig afgestemd te worden met de klant en dient tevens vermeld te worden op de E-vergunning (Vak A; onder meggertest / draaizintest : draaizintest niet uitgevoerd). Cfr. Bijlage 3.2.1-2. Koppelen motor In te vullen door de verantwoordelijke uitvoerder van dit werk (veelal motorenwerkplaats). Mechanische werken In te vullen door de verantwoordelijke uitvoerder van de mechanische werken. Indien Vak A volzet is dient hiertij de bijlage met bijkomende werken te worden gebruikt. Cfr. KWM-formulier 09.06.04/1. Cfr. Bijlage 3.2.1-3. Vakken E & F Vak E2: Te vermelden: Eerste indienstname. Vak F2: Wordt niet ingevuld en doorstreept. 3.2.2 Ander voedingspunt Ondermeer: o o Verzwaring van verbruiker; zwaarder vertrek benodigd. Verplaatsing van de verbruiker. Zie hiertoe nieuw voedingspunt met volgende specifieke modaliteiten: Cfr. Bijlage 3.2.2-1 en Bijlage 3.2.2-2. Hiertoe zijn twee E-vergunningen vereist (één voor het oude en één voor het nieuwe vertrek). Beide vergunningen dienen ten alle tijde samengehouden te worden. Op de E-vergunning nieuw vertrek : - wordt rechtsboven additioneel vermeld: Zie oude E-vergunning: plaats / kringnummer. - Vak D einde werk wordt resp. door WV & IV getekend nadat alle werkzaamheden, vermeld op beide vergunningen, zijn voltooid (getekend voor einde werk). De E-vergunning oude vertrek dient de diagonale vermelding te krijgen: - Wordt verplaatst naar nummer nieuwe vertrek.

Pagina 8 3.3 Verdelingen De werkverantwoordelijke meldt, na ruggespraak met en akkoord van de installatieverantwoordelijke, tijdig aan de Stroomverdeling (tel. 2322) welke verdeling, waar en wanneer mag in- / uitgeschakeld worden. Het inschakelen zelf kan (uiteraard) pas gebeuren nadat (cfr. E-vergunning): Alle werken zijn afgemeld (vak D). De IV de opdracht heeft gegeven tot het opheffen van de beveiliging (vak E). In deze dienen steeds afspraken betreffende de ringleidingstuurspanningen gemaakt te worden (tussen IV en Stroomverdeling)! 3.3.1 Werken in verdeling Afwijkende gebruik van de E-vergunning: Cfr. Bijlage 3.3.1. Vakken A & D Ondermeer (wanneer van toepassing): Montagewerken Het opnemen van deze stelt de montageleiding in staat het afmelden van de vergunning zo lang als nodig te blokkeren (bv. t.b.v. eindcontrole). Meggertest Te tekenen door de hiertoe aangestelde verantwoordelijke. Niettegenstaande normalerwijze behorend tot het opgavegebied van de werkverantwoordelijke kan deze actie eveneens worden gedelegeerd, dit na éénduidige voorafgaande afstemming/afspraak. Andere werkzaamheden Vakken E & F Vak E1: Dient ingevuld te worden door de installatieverantwoordelijke! Vak F1: Hier wordt de elektrische indienstname bevestigd door stroomverdeling. Vak E2: Te vermelden: Eerste indienstname Vak F2: Wordt niet ingevuld en doorstreept. 3.3.2 Wijziging van verdeling Ondermeer: o o Verzwaring (vermogen). Verandering van voedingspunt. Zie hiertoe werken in verdeling doch met volgende specifieke modaliteiten: Cfr. Bijlage 3.3.2-1 en Bijlage 3.3.2-2. Hiertoe zijn twee E-vergunningen vereist (één voor de oude en één voor de nieuwe verdeling en/of voedingspunt). Beide vergunningen dienen ten alle tijde samengehouden te worden. Op de E-vergunning nieuwe verdeling en/of voedingspunt : - wordt rechtsboven additioneel vermeld: Zie oude E-vergunning: plaats / voedingspunt - Vak D einde werk wordt rep. door WV / IV getekend ndat alle werkzaamheden, vermeld op beide vergunningen, zijn voltooid (getekend voor einde werk). De E-vergunning oude verdeling en/of voedingspunt dient de diagonale vermelding te krijgen: - Wordt verplaatst naar nieuwe voedingspunt

Pagina 9 3.4 Grote (capital projects) projecten Voorafgaand aan de montagefase dient éénduidig afgestemd en geprotocolleerd te worden, dit door de betrokken diensten (bv. Bedrijf (IV), Montage, Stroomverdeling, Shift automatisatie), hoe de Richtlijn voor werken aan elektrische installaties voor dit project wordt geconcretiseerd in een praktisch draaiboek. De montageingenieur neemt hierin het voortouw. Het draaiboek dient ondermeer te omvatten: Aanstelling IV en WV. De IV is in regel de montageingenieur. De WV('s) zijn de montagemeestergast(en). Vergunningen. In een operationeel bedrijf worden de E-vergunningen beheerd en bewaard in de controlekamer. Bij deze grote projecten dient dit afgestemd te worden. - Wie schrijft de vergunningen uit: De IV voor werken in schakelkamers. De montageleiding voor andere vergunningsplichtige werkzaamheden. De montageingenieur treedt op als verantwoordelijke van het bedrijf. - Hoe en waar worden deze bewaard. Spanning in de installatie. Het brengen van spanning in de installatie dient zo lang als mogelijk uitgesteld te worden. Het is de taak van de montageingenieur dit te bewerkstelligen. Van zodra verdelingen en/of verdeelkasten (met uitzondering van de klassieke bouwstroomverdelingen) onder spanning worden gebracht vallen werkzaamheden aan de hieraan gekoppelde installatiedelen onder werken aan elektrische installatie en dienen er bijgevolg specifieke maatregelen genomen te worden ten einde de risico's dienaangaande te beperken. Specifieke maatregelen: # Afbakening Installatie: Afbakening van betroffen installatiedelen wordt zekergesteld door de montageingenieur. Alle werkzaamheden binnen deze afbakening zijn vergunningsplichtig (E- en A- vergunning). De montageingenieur houdt een overzichtmap bij van de installatiedelen onder spanning. Schakelkamer: Compartimenten, velden van verdelingen, rekken waar reeds enigszins spanning aanwezig is (bv. kracht, stuur) worden gekenmerkt met opzichtige rode stickers (cfr. Bijlage 3.4). Alle werkzaamheden aan deze zijn vergunningsplichtig (E- en A-vergunning). De IV houdt een overzichtmap bij van ondermeer de compartimenten, velden, rekken onder spanning. De overzichtmappen worden, net zoals de vergunningen, op een afgesproken plaats bewaard.

Pagina 10 # EMRtestwerkzaamheden. In regel is enkel de IV bevoegd voor het onder spanning brengen / vrijschakelen evenals het hieraan gekoppelde markeren / demarkeren. Uitzondering op deze vormen de EMR-testers die, t.b.v. hun testwerkzaamheden, bepaalde installatiedelen zelf onder spanning mogen zetten. Wanneer zij desbetreffende werkplek verlaten dienen zij tevens een rode sticker aan te brengen. Het zijn enkel hun stickers die de testers, bij het beëindigen van hun testwerkzaamheden (en terug vrijschakelen) mogen verwijderen. Testwerken dienen voorafgaandelijk eenduidig afgestemd te worden de IV en de montageingenieur. Deze laatste dient zeker te stellen dat de interactierisico's m.b.t. de installatie tot een minimum worden beperkt (door ondermeer lokale afbakening). In regel is voor het uitvoeren van de testwerkzaamheden geen vergunningen vereist, tenzij, in specifieke gevallen, anders bepaald door de montage-ingenieur. # Briefing. Voorafgaand aan het brengen van spanning in de installatie volgt een briefing met alle betrokkenen: # Toegang tot schakelkamers. Via separate toolbox meeting(en) aan diegenen die rechtstreeks met de elektrische installaties in contact komen (ondermeer EMR-montagefirma's, EMRplanttechnici, Shift automatisatie). De IV neemt dit voor zijn rekening. Via de werfvergadering(en) aan alle betrokkenen m.b.t. het project. Deze briefings worden herhaald wanneer elke gewijzigde toestand dit vereist. Toegang tot en werken in de schakelkamer(s) mag / mogen enkel nog mits goedkeuring van de IV. Schakelkamerdeuren dienen voortaan gesloten te worden met een slot volgens sleutelplan. Overgave aan Operations. Elke elektro- en M&R-kring worden in regel overgedragen aan Operations zoals hoger beschreven in paragrafen 3.1 t/m 3.3. 4 Registratie NVT 5 Communicatie NVT

Pagina 11 6 Referenties AN-S-EI 601 KWM wegwijzer 09.06.04 KWM wegwijzer 09.06 Montage Richtlijnen E&I Elektro-vergunning (E-vergunning) Vergunningen (algemeen) 7 Attachments 7.1 Bijlagen Stand Bijlage 3.2.1-1 Afwijkend gebruik E-vergunning bij nieuw voedingspunt Sep 2010 Bijlage 3.2.1-2 Afwijkend gebruik E-vergunning bij nieuw voedingspunt, wanneer draaizintest niet Sep 2010 uitgevoerd Bijlage 3.2.1-3 E-vergunning; bijlage voor bijkomende werken (KWM-formulier 09.06.041/1) Sep 2010 Bijlage 3.2.2-1 Afwijkend gebruik E-vergunning bij wijziging voedingpunt (nieuwe) Sep 2010 Bijlage 3.2.2-2 Afwijkend gebruik E-vergunning bij wijziging voedingpunt (huidige) Sep 2010 Bijlage 3.3.1 Afwijkend gebruik E-vergunning bij werken in verdeling Sep 2010 Bijlage 3.3.2-1 Afwijkend gebruik E-vergunning bij wijziging verdeling (nieuwe) Sep 2010 Bijlage 3.3.2-2 Afwijkend gebruik E-vergunning bij wijziging verdeling (huidige) Sep 2010 Bijlage 3.4 Markering Verdeling onder spanning, toe te passen bij capital projects Sep 2010 7.2 Formulieren Stand AN-P-EI 210 Formulier 01 Overdrachtsprotocol Sep 2010 AN-P-EI 210 Formulier 02 Test- en overgaveformulier voor EMR-kringen Sep 2010